مقاله در مورد تولید قارچ صدفی و دکمه ای

بخشی از مقاله

قارچ صدفی
مقدمه
قارچ صدفی از جمله ی گیاهانی است که اندام سبز رنگ ندارد که نمی تواند عمل فتوسنتز انجام دهد یعنی جزو گیاهان اولیه است که نمی تواند عمل غذاسازی را انجام دهد. پس بنابراین برای این عمل به کلیه واسطه هایی برای انجام عمل غذاسازی احتیاج دارد تا بتواند مواد مورد نیاز خود را تأمین کند.

تقسیم بندی قارچ
قارچ به سه گروه تقسیم می شود:
1- قارچ های خوراکی 2- قارچ های سمی 3- قارچ های داروئی

1- قارچ خوراکی : از مهمترین قارچهای خوراکی می توان قارچ دکمه ای و انواع صدفی - والواریا (چینی) ، مورالها، قارچ مرغوب چوب یا رقص پروانه ای، کوپرینوس یا مرد پشمالو، گوش چوب و قارچ خوراکی شی تاکه یا قارچ جنگل و .......... می توان اشاره کرد که این قارچ ها را می توان در محیط مصنوعی پرورش داد و جزء قارچهای زراعی باشند. تعدادی از قارچها نیز غیر زراعی بوده که به صورت وحشی در مراتع و مزارع دیده می شوند.
2- قارچ های دارویی: استفاده از قارچ ها بعنوان دارو از زمانهای دور مرسوم بوده بطوری که آزتکها از قارچ بعنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می کردند. یکی از مهمترین آنتی بیوتیکها که در مبارزه با بیماری های عفونی کاربرد دارد پنی سیلین می باشد. رتین یکی از ترکیبات ضد سرطانی است که وجود آن در قارچ خوراکی A.campestris گزارش شده است و دیگر نیتروفرون که از عصاره آن استفاده می کنند.

3- قارچ سمی : از گذشته های دور قارچ ها به خصوص انواع وحشی سمی آن موجب ترس و وحشت مردم می شوند و راجع به سمی بودن قارچ ها افسانه و داستانهای زیادی نقل شده است.

قارچ های سمی به دو شاخه مرکب ( comrinus) و مورالها (Morchella) تقسیم می شوند که برخی از قارچ ها اگر همراه با الکل مصرف شوند سمی و کشنده اند ولی مصرف آنها به تنهایی هیچ اثر سوئی ندارند.

چرخه زندگی قارچ
پرورش قارچ خوراکی یکی از مهمترین و بهترین روشهای مشاهده ی چرخه زندگی آنان است این چرخه با یک هاگ شروع می شود که در شرایط مساعد محیطی رشد کرده و یک رشته نازک بنام هیف را تولید می کند این رشته به سرعت رشد کرده تشکیل یک شبکه از چندین هیف بنام میسلیوم اولیه را میدهد که هاپلوئید تک هسته و ناباور می باشد با تلاقی 2 میسلیوم سازگار با هم میسلیوم ثانویه که دیپلوئید و بارور بوده و قدرت شبیه سازی بالایی دارد ایجاد می شود با بلوغ این مسیلیوم سلولهای دو هسته ای آن قادر به تولید م

ثل بوده که در این مرحله آن را میسلیوم ثالث می نامند

در واقع اکثر قارچ ها هاگ هایی تک هسته و هاپلوئید تولید می نماید این هاگ ها تک جنسی نر یا ماده بوده و برای تولید نتاج بایستی با میسلیوم دیگر حاصل از هاگ دیگر لقاح یابند. قارچ صدفی دارای انواع مختلفی می باشد. مثل قارچ و الواریا(چینی) مورالها، قارچ مرغوب چوب بارتص پروانه ای ، کوپرینوس، یا مرد پشمالو قارچ گوش چوب و قارچ خوراکی شی تاکه با قارچ جنگل می توان اشاره کرد.

تاریخچه قارچ صدفی
کشت و پرورش قارچ صدفی در ایران برای اولین بار در سال 1365 توسط دکتر مصطفوی کارشناس دفع آفات و زراعت کشاورزی در سازمان تحقیقات کشاورزی در اوین شروع شد. قارچ صدفی پلوروتوس استراتوس در سال 1900 میلادی برای اولین بار در چهان مورد کشت و پرورش قرار گرفت.

آشنایی با قارچ صدفی
قارچ صدفی تجزیه کننده اولیه است یعنی قادر است که سلولز و لیگنین گیاهان را تجزیه کرده و برای رشد خود مورد اسفاده قرار می دهد. این قارچ احتیاج به واسطه ندارد و خودش مواد غذایی خود را تهیه ورشد می کند. همچنین مستقیما روی کاه و کلش رشد کرده و قدرت میسلیومی بسیار بالایی دارد و قادر است از همین مواد ساده ، پروتئین مورد نیاز ما را تامین کنند. پرورش این قارچ در محیط های ساده ، بدون نیاز به دستگاههای پیشرفته امکان پذیر است . کشت و پرورش این قارچ در مقایسه با قارچ های دیگر بسیار ارزان و کم هزینه است و می توان در مقیاس کوچک و کارگاهی به کشت آن پرداخت. قارچ ارزش غذایی بالا دارد ولی قارچ صدفی از مهمترین نوع قارچ خوراکی است که املاح (سدیم و پتاسیم و آهن) و ویتامین C و B و پروتئین و 2% چربی که 4/1 املاحم معدنی بدن برای یک هفته تامین می کند. از مشخصه های این قارچ این است که
1- تجزیه کننده اولیه است
2- حرارت بالا را تحمل می کند. به این قارچ اصطلاح پوست کلفت داده می شود چون تحمل شرایط شرایط سخت را می تواند داشته باشد. یعنی رنج دمای آن 30-20 درجه سانتی گراد است. حتی این قارچ در دمای 19 درجه هم می تواند رشد کند.
3- کشت آن در هر جایی ممکن است
4- رشد در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری

قارچ صدفی از خانواده پلوره تاسه است. راندمان کار

ی و عملی بالایی دارد . محصول زیادی می دهد . راندمان بیولوژیکی در مورد قارچ صدفی اغلب 100 درصد است که از نظر تولید قارچ در دنیا حداکثر میزان محصول را به خود اختصاص داده است و مزیت دیگر آن این است که بسته آن را دور نمی اندازیم که برای خوراک دام و خاک گلدان مناسب است زیرا سرشار از املاح و مواد معدنی است.

قارچ خوراکی شی تاکه (قارچ جنگل) Lentinus edodes
امروزه ارقام و نژادهای بیشتری از این قارچ در بخشهای خصوصی و تجاری موجود است سازمان کلکسیون نمونه های زراعی آمریکا که مسئولیت فروش کشت های این قارچ خوراکی را به سازمان های آموزشی های و تحقیقاتی بعهده دارد مجموعه های زیادی از کشت های مولد وحشی و اهلی را در حال حاضر در اختیار دارد غالباً این نژادها را بر اساس رابطه بین مقدار محصول دهی و نوع اقلیم (گرم- سرد) از همدیگر تفکیک می نماید این قارچ در آسیای جنوب شرقی به قارچ سیاه چینی یا ژاپنی معروف است.
مشخصات
رنگ کلاهک زرد کم رنگ تا قهوه ای مایل به تیره محدب که به مرور زمان کمی صاف می شود لبه کلاهک برحسب نوع در موقع جوانی به داخل پیچ خورده است سطح کلاهک بویژه در حاشیه لبه با بقایای سفید رنگ پرده ای پوشیده شده است بافت گوشتی قارچ سفت انعطاف پذیر و سهولت خشک و باز بحالت اول (تازه) برمی گردد تیغه های سفید خیلی نزدیک به هم و غالباً با حاشیه مفرس و نامنظم که در صورت صدمه دیدن تیغه های رنگ قهوه ای کبود پیدا می کند ساقه ی کوتاه و فیبری آن از مرکز کلاهک به آن متصل شده و روی آن را نقاط فیبری پراکنده ای باقی مانده از پرده غشایی اولیه پوشانده است توده هاگ های آن سفید رنگ است.
زیستگاه طبیعی
این گونه تجزیه کننده چوب بوده و گندروی (سایروفیت) می باشد گونه های Centinus را می توان عمدتاً در بافت چوبی درختان برگ ریز و عمدتاً خانواده بلوط پیدا کرده که در طبیعت این قارچ ها درختان بلوط را بر دیگر درختان ترجیح می دهد.
بستر کاشت و روش تهیه
کنده های توسکا یا بلوط به قطر 15-10 سانتی متر را در بهار یا پاییز بریده و فوراً عمل تلقیح اسپان را در آنجا انجام می دهند در هر صورت قبل از تلقیح بایستی کنده ها را از وجود هرگونه گلسنک خزه یا عوامل قارچی هرز پاکسازی کرد.

قارچ والواریا (چینی)
قارچ در ابتدا سفید رنگ بوده که به مرور زمان و پارگی پرده کوچک به رنگ قهوه ای تیره در آمده و با بالا رفتن سن قارچ بتدریج به رنگ قهوه ای کمرنگ در می آید کلاهک ها در جوانی نسبتاً کوچک بوده که درون یک پرده بزرگ غلاف مانندی محصور بوده و بزودی با رسیدن کلاهک ها این پرده پاره شده و از نزدیک غشاء کیسه ای فنجانی شکل در قاعده ساقه بر جای می گذارد کلاهک در ابتدا تخم مرغ شکل بوده و بعد از مدت کوتاهی بصورت نیم کره محدب که در نهایت با گذشت زمان سطح آن صاف می شود. اسپورها صورتی تا صورتی مایل به قهوه ای است.
زیستگاه
عموماً در کاه و کلش در حال تجزیه و در مناطق آسیا (چین) ودیگر مناطق شبه حاره دنیا دیده می شود.

بستر کاشت و روش تهیه
روش سنتی تهیه کمپوست برای قارچ چینی عمل آوری شلتوک برنج به مدت 1 تا 2 روز است اخیراً به ترکیبی جدیدی دست یافته که عبارت است از ضایعات پنبه غنی شده با سبوس گندم (5/0 وزنی) و کربنات کلسیم (%6-5) که به مدت 3 روز مراحل اولیه کمپوست سازی را طی کرده و آن را به مدت 2 ساعت با بخار 60 درجه سانتیگراد پاستوریزه کردن و به تدریج ظرف مدت 12-8 ساعت دمای آن را به 25 درجه سانتیگراد می رسانیم.
دارویی که دارای : خواص متعدد زیادی است که در سال 1342 وارد ایران شد که در معالجه بسیاری از بیماریها قابل استفاده می باشد.
قارچ خوراکی: موجوداتی شگفت انگیز هستن

د که فاقد کلروفیل بوده چون نمی توان آنها را در ردیف گیاهان قرار داد از طرفی هیچ گونه شباهتی به ساختار حیوانات ندارد قارچ خوراکی عمدتاً ساپرونیت (تجزیه گر) که خود به گروه اولیه (پروتردف) بوده که غذای خود را با تجزیه مواد گیاهی دست نخورده کاه یا چوب (تجزیه کننده اولیه) بدست می آورند و با تجزیه مواد گیاهی نیمه تجزیه شده کمپوست غذای خود را به دست می آورد که در سال 1365 بهره برداری شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
قارچ سمی: قارچ هایی هستند که در اشکال و گونه های مختلفی وجود دارد که تشخیص آن فقط از طریق آزمایشگاه امکان پذیر می باشد.
قارچ های سمی بر روی سیستم عصبی تأثیر می گذارد و باعث حالت سرگیجه و تهوع می شود.

خواص قارچ
آنتی بیوتیک دارد (پلورتین) خاصیت درمانی دارد. چربی خون را خنثی می کند و بیشتر قارچ صدفی خاصیت درمانی دارد.
لیسنبن: کاهنده کلسترول، آهن دارد، فشار خون را تنظیم می کند و معده را تسکین می دهد و یوبوست را درمان می کند.
تریپسین: قارچ سرشار از 2 Bاست که ویتامین دارد که ریبوفلامین دارد که همان 2B است چون آرام کننده ذهن است بعلت نیاسین که دارد و در این نوع خاصیت ها تروف قارچی است که در طبیعت رشد کرده و سرشار از ویتامین A.E.D می باشد.

مرفولوژی (شکل شناسی قارچ)
به تک تک تیغه های زیر کلاهک لامل می گویند.
به کل تیغه های لامل مجموعاً گیل گفته می شود.

به مجموعه ی ریشه ها میسلیوم گفته می شود.

آشنایی با قارچ صدفی
قارچ صدفی قارچی است که نسبت به قارچ دکمه ای تولید بسیار کمی دارد چون هنوز به صورت ناشناخته است بدلیل شکل ظاهری که دارد زیاد مورد استفاده مردم قرار نمی گیرد و در سطح پایینی به تولید این قارچ می پردازند راندمان بیولوژیکی قارچ صدفی معمولاً 100 می باشد . قارچ صدفی قارچی است که بر روی اندام های زنده یا مرده گیاهی و کاه گندم و دیگر ساقه ی غلات رشد می کند و جزو گروه تجزیه کننده اولیه (پروکروف) می باشد که از نظر رده بندی گیاهی جزو دسته گیاهان پست قرار دارد. این قارچ خیل

ی زود فاسد می شود و در هنگام پرورش حشرات زیادی وارد عمل پرورش می شوند.

انواع قارچ صدفی برای پرورش
1-پلوتوروس فلوریدا:
کلاهک زبان شکل به شکل صدف و به قطر 4

-2 سانت است. این قارچ به رنگ سفید مایل به خاکستری تا زرد کمرنگ مایل به قهوه ای بافت گوشتی آن نازک و سفید رنگ حاشیه کلاهک صاف و بعضاً مواج تیغه ها سفید، خمیده بطرف پایین و کاملاً مسطح اتصال ساقه به کلاهک غیر مرکزی ساقه در ابتدا کوتاه و به مرور زمان از بین می رود . توده هاگ ها سفید تا خاکستری مایل به بنفش و در دمای 25-18 درجه سانتیگراد بدست می آید.

زیستگاه طبیعی
این قارچ تجزیه کننده چوب ساپروفیت یا انگل است و به طور انبوهی روی تنه درختان توسکای بریده یا زنده رشد می کند فصل رشد این قارچ پاییز اوائل زمستان و بهار و مناطق شبه حاره یا زیر حاره می باشد.

پلوتوروس استراتوس (صدف درخت)
کلاهک زبانه ای شکل و صدف مانند اندازه ی کلاهک 4-6 سانت سفید مایل به خاکستری بافت گوشتی قارچ نازک و سفید رنگ است حاشیه کلاهک همواره در بعضی موارد موجی شکل تیغه ها ، سفید و به سمت پایین خمیده می باشد ساقه از یک طرف به کلاهک متصل شده و در ابتدا کوتاه بوده و به مرور زمان نیز حذف می شوند توده هاگ های آن سفید خاکستری مایل به بنفش می باشد و در درجه حرارت 16 درجه سانتی گراد در سرما به دست می آید و باردهی بسیار مناسبی دارد.
زیستگاه طبیعی
قارچی است که قادر به تجزیه چوب بوده و ساپروفیت و یا انگل می باشد این قارچ بخوبی بر روی درخت توسکای زنده یا بریده رشد می کند، افرا نوعی سپیدار رشد می کند این گونه بویژه در دره های رودخانه ای بطور انبوهی یافت می شود و در فصل پاییز اوائل زمستان و بهار در سطح مناطق آمریکایی شمالی به بار می نشیند.

قارچ خرمایی
قارچی است که در مناطق گرمسیر بوجود می آید و شکل کلاهک آن موجدار است و در دمای 30-25 درجه به عمل می آید که وقتی هوا گرم است سفید رنگ است و به مرور زمان قهوه ای تیره می شود.

قارچ شاه صدف (ارینچی)
قارچی است که در دمای 25-18 درجه به عمل می آید بوی خوب و کیفیت پخت مناسبی دارد و یکی از بهترین نوع پلوتوروس برای پرورش می باشد اندازه ی کلاهک این قارچ 12-2 سانت می باشد و به دلیل ماندگاری زیاد یعنی دیر

چیدن به از حالت اولیه خود تغییر حالت می دهد و به شکل قیف در می آید.

قارچ طلایی
قارچی است زرد رنگ بسیار تند و شکننده و حمل و جابجایی مشکلی دارد وقتی خام است طعم تندی دارد این قارچ خاصیت درمانی در بیماری (ورم معده) دارد و در دمای 30-20 درجه به دست می آید که بیشتر کشورها از آن به عنوان ادویه استفاده می کنند.
قارچ ساجر کاجو
در دمای 29-27 درجه به عمل می آید دارای شکل و مزه خوب است این قارچ در هوای گرم سفید رنگ است و در هوای سرد نقره ای رنگ می شود یا خاکستری رنگ

قارچ سالمون
این قارچ مناطق مختلف به نامهای دیگری چون (صورتی – توت فرنگی) نیز معروف است که در دمای 30-25 درجه به عمل می آید.

شناسایی اصول تهیه بستر قارچ

زندگی قارچ: ساپروفیت

اما قارچ برای غذاسازی احتیاج به دو عنصر دارد که بنام کربن و نیتروژن است که می توان آنرا در بستر تامین کرد.

منابع مورد نیاز برای پرورش قارچ
1- خاک (بستر) 2-بذر 3- رطوبت 4- نور 5- دما
بستر : که گفتیم به محل پرورش قارچ کمپوست یا همان بستر گفته می شود که تهیه شده از کلاش گندم، جو، ذرت و ...

مراحل آماده کردن کلاش
1-خرد کردن 2- خیساندن 3- پاستوریزه کردن
1- خرد کردن کلاس: برای این کار از کلاش گندم دارای نشاسته است که خود نشاسته دارای گلوکز (قند) مواد تامین کننده قارچ است. کلاش را به اندازه 7-5 برش می زنیم بعد آنرا به مدت 12 ساعت داخل آب نگه می داریم تا کاملاً خیس خورده کلاش را خورد می کنیم برای اینکه 1- قدرت جذب آب بالایی داشته باشد. 2- افزایش سطح تماس با میسلیوم قارچ بهتر باشد. 3- پر کردن کیسه ها راحتتر باشد. بعد از اینکه کلاشها خیس خورد آنها را بیرون آورده و می گذارند تا آب آن گرفته شود به مدت 5 ساعت باید بماند.
PH مطلوب برای این کار 5/6 – 5/5 است بعد از این کار نوبت به ضد عفونی کلاش می رسد.
پاستوریزه کردن
برای ضد عفونی کردن کلاش ابتدا کلاشها را داخل گونی می ریزیم بعد آنها را داخل آبی که در حال جوش است می گذاریم باید به مدت 45 تا 60 دقیقه بگذاریم تا کاملاً بجوشد تا پاستوریزه شود بعد از جوشاندن باید کلاشها را از آب خارج کنیم بعد آنها را جایی قرار می دهیم تا آب گرفته شود باید وقت داشت که رطوبت بست

ر قبل از کاشت 70% باشد معمولاً وزن مواد بستر بعد از پاستوریزه کردن فعال هر کیلو کاه 3 برابر شده باشد در ضمن باید توجه داشت که از آب جوشیده شده کلاش نباید دوباره استفاده کرد برای تهیه کمپوست باید غلظت آمونیاک را حتماً مورد توجه قرار داد چون آمونیاک باعث از بین رفتن اسپان داخل کمپوست خواهد شد و بهتر است غلظت آمونیاک صفر باشد یعنی PH کمپوست 1/7 باشد.

سالن کشت

برای پرورش قارچ باید از محیطی استفاده کنیم که کاملاً سرپوشیده باشد که امکان هوادهی خوب داشته باشد و بتواند مورد نیاز را برای کشت فراهم سازد باید توجه داشته باشیم که اندازه ی سالن بستگی به کیسه هایی دارد که برای کشت آماده کرده ایم ارتفاع سالن حداقل باید 3 متر باشد چون 1 گرم کمتر باشد امکان تهویه و گرما به میزان مناسب نخواهد بود.
مراحل انجام کار در سالن
کف سالن : کف باید دارای شیب باشد کف باید سیمانی یا موزائیک باشد دارای چاه فاضلاب بوده برای اینکه وقتی کف را شستشو می دهیم و وقتی آب کیسه ها خارج می شود کف سالن باقی نماند که باعث بیماری و آفت شود شیب کف سالن نقش بسیار مهمی در جریان هوا خواهد داشت.
دیوار سالن: دیوار باید عایق گرما و سرما داشته باشد باید سعی کرد که دیواره سیمانی باشد اگر آجری یا گچی باشد باید برای انجام کار از پلاستیک استفاده کنیم باید طوری طراحی شود که براحتی قابل شستشو باشد.
سقف سالن: سقف باید بلند باشد. اگر عایق بندی کنیم برای ایجاد دما و رطوبت بسیار مهم است.
تهویه و کولر: که هر دو باید در یک مکان و در یک جهت سالن قرار بگیرد و باید در قسمت شمالی ساختمان قرار بگیرد.
روشنایی: برای روشنایی باید از کابلهایی استفاده کرد که در هنگام شستشو و ضد عفونی سالم دچار مشکل نشویم.
آب : آب معدنی باشد چون آب کلر دار باعث زنگ باکتریایی در قارچها می شود.
ضد عفونی سالن کشت:
ابتدای در ورودی سالن برای هنگام ورود به سالن باید از حوضچه آب و آهک که محلولی از آب و آهک و دیگر سموم قارچ کشی چون بنومیل و کاپتان و غیره است استفاده شود.

روشهای ضد عفونی محیط داخل سالن
1-سم پاشی با مواد ضدعفونی کننده: در روش ضدعفونی با فرمالین به دو صورت انجام می گیرد: جامد- مایع

جامد: ماده ای بنام پیرافوم است که شبیه به بلوک است و از هر بلوک برای 500 متر مربع برای ضد عفونی سالن استفاده می شود که محوطه را کاملاً بسته بعد آنرا آتش می زنند.
مایع: از ماده ای بنام فرمالین 5% الی 10 استفاده می شود.
که در این روش برای ضدعفونی ابتدا تمامی سالن را بسته بعد سالن را ضدعفونی می کنند بعد به مدت 24 ساعت می گذارند تا در همین حالت بماند بعد از 24 ساعت سالن را باز می کنند.
در روش دیگر پرمنگنات : در این روش از C40 فرمالین + C20 پرمنگنات استفاده می کنیم که باید دقت داشت که اول فرمالین را آماده کرد

بعد به پرمنگنات اضافه کنیم برعکس این موضوع باعث آتش سوزی خواهد شد بعد از اینکه ضدعفونی سالن تمام شد نوبت به 2- مرحله فارچکش سالن خواهد رسید که برای این کار باید از سمومی چون سولفات مس، بنومیل، کاپتان، زینب، مانب برای این کار هم ابتدا سالن را بسته بعد برای استفاده از این سموم به مدت 1000×5 استفاده می کنیم که 24 ساعت سالن را کاملاً بسته تا مراحل قارچکشی سالن به پایان برسد. برای مراحل ضدعفونی باید حتماً از دستکش و ماسک استفاده کرد چون روی سی

ستم تنفسی تأثیر می گذارد.
3-استفاده از بخار آب : یکی از بهترین ومناسب ترین روشهاست که با استفاده از یک لوله بخار را وارد سالن می کنیم چون در این روش بخار تمامی سالن را در بر می گیرد و ضد عفونی کاملتر صورت می گیرد که بعد از 6 ساعت سالن کاملاً ضد عفونی شده.

بذر
اسپان مجموعه ای از میسلیوم هایی است که بر روی مواد مغذی که از نظر کربوهیدرات ها و نشاسته و اسید آمینه قوی کشت داده می شود که از محیطی به محیط دیگر قابل انتقال باشد.

تهیه بذر
مراحل تهیه بذر
1- هاگ گیری 2- بارور کردن 3- دانه غلات
هاگ گیری: در این روش از قارچی استفاده می کنیم که کاملاً رسیده و کلاهک آن به اندازه 8-7 سانتی متر رسیده است باید توجه داشت که هاگها بر روی لایه های لامل بوجود می آید پس بنابراین برای این کار کلاهک را برش زده بعد آنرا روی یک سطح صاف رنگی قرار می دهیم بعد روی آنرا یک درپوش قرار می دهیم برای اینکه از رفتن اسپورها به اطراف جلوگیری می کنیم روی درپوش را یک سوراخ ایجاد می کنیم برای اینکه هوا داخل درپوش قرار بگیرد وعرق نکند ولی لای سوراخ را با یک مقدار پنبه می پوشانیم تا میکروبها به اسپور نفوذ نکند باید درپوش به مدت 6 ساعت بماند تا اسپورها کاملاً روی سطح صاف نشست کند.
بارور کردن: یک لیوان آب مقطر + 4 عدد لوبیا سبز را داخل مخروط کن می ریزیم تا کاملاً مخلوط شود غلظت آن باید به اندازه ای باشد که مقداری از آن در اطراف انگشت بماند بعد به اندازه ی 1 گرم آگار که نوعی خزه است استفاده می کنیم که باعث سفتی مایع می شود اگر آگار در دسترس نبود می توان از پوره سیب زمینی استفاده کرد هر 1 گرم آگار 5 گرم پوره سیب زمینی بعد مایه دست شده را داخل یک ظرف می ریزیم و دستگاهی بنام اتوکلاو قرار می دهیم اگر دسترسی به چنین دستگاهی ن

داشتیم در دمای 22 تا 25 درجه به مدت 2 روز می گذاریم تا بماند مخلوط هاگ + هاگ گیری = مایه قارچ

دانه ی غلات
برای این منظور از دانه گندم استفاد می کنیم چون گندم دارای نشاسته است و دارای پوسته سفت و سلولزی است 400 الی 500 گرم گندم را به مدت یک ساعت داخل آب می جوشانیم بعد می گذاریم تا آب آن گرفته شود و کاملاً سرد شود بعد آنرا داخل شیشه می ریزیم به این دلیل که هم ارزان است و هم شیشه اشعه ماوراء بنفش را از خود عبور نمی دهد بعد مایه ی قارچ را به آن اضافه می کنیم و به مدت چند دقیقه آنرا تکان می دهیم تا مخلوط شود روی در را یک سوراخ ایجاد می کنیم و آنرا با پنبه می پوشانیم و آن

را در دمای 22 تا 25 درجه به مدت 10 تا 12 روز نگه می داریم بعد از این چند روز یک سری تارهای سفید رنگ روی دانه های گندم را فرا می گیرد که به این مرحله از کار اسپان گفته می شود.

روشهای کشت
پلاستیکی: روش پلاستیکی یکی از آسانترین وارزانترین روشهای تولید است که بعد از خنک شدن کلاش پاستوریزه شده از یک میز استفاده می کنیم که روی آنرا با یک دستمال آغشته به الکل 50% ضد عفونی و تمیز می کنیم اندازه کیسه باید 40 تا 45 سانت باشد و ضخامت لایه کلش در کیسه باید 12 سانت باشد هنگام ریختن کلاش باید کمی آنرا داخل کیسه فشار دهیم تا هوای داخل کیسه گرفته شود بعد به اندازه هر 1 سانت بذرکاری را انجام می دهیم ولی باید دقت کرد که قسمت وسط کیسه را بذر نکاشت چون باعث افزایش دما می شود. و باعث از بین رفتن قارچ می شود (بالا رفتن Co2) بعد دوباره همین کار را چند لایه انجام می دهیم تا کیسه پر شود باید دقت کرد که لایه رویی را بذر پاشی نکرد و در هنگام پر کردن مقدار مواد باید به اندازه ای باشد که حرارت درون کیسه °30 بیشتر نشود بعد از پر کردن کیسه ها را بسته و آنها را به غلافهایی که به سقف بسته شده آویزان می کنیم و آنها را در اندازه 30 سانت کنار هم قرار می دهیم و در آخر اطراف کیسه ها را سوراخ می کنیم که از افزایش گاز دی اکسید کربن که باعث از بین رفتن میسلیوم می شود جلوگیری کنیم و هم از افزایش حرارت از داخل کیسه جلوگیری شود . در این نروش باید از هر 1 کیلو کلش 900-800 گرم قارچ بعمل آید و رطوبت هم باید به روی 90-80% باشد که بعد از آویزان کردن پس از 2 الی 3 روز آبهایی در کف کیسه جمع می شود که کف کیسه رابا چاقوی آغشته به الکل برش زده و آب را داخل می کنیم چون که باعث بیماری خواهد شد و بعد قسمت برش زده را با پنبه آغشته به الکل و مالاتیون می بندیم تا از بروز حشرات جلوگیری کنیم.
روش قفسه ای: این روش یکی از مکانیزه ترین روشهای قارچ برای پرورش است در این روش می توان تعداد قفسه ها را از 3 تا 5 طبقه زد در حالی که طبقه اول از زمین 25 سانت فاصله داشته باشد و طبقه دوم 70 سانتی متر طبقه اول تا آخر تهیه می کنیم به اندازه ی 45 سانت کلاش داخل قفسه می ریزیم بعد به همان صورت 1 سانت بذر پاشی را شروع می کنیم که به این روش تاپلایر نیز گفته می شود برای آبیاری باید از طبقه اول شروع به آبیاری کرد و می توان برای جلوگیری از بروز حشرات اطراف قفسه ها را توری ک

شید و باید در زیر هر قفسه به اندازه ی 1 متر چند سوراخ ایجاد کنیم تا آب اضافی خارج شود.

شناسایی عملیات اجرایی مرحله ی داشت
کشت قارچ معمولاً در کیسه انجام می گیرد که آنها را از سقف آویزان می کنیم دمای سالنی که قارچ را در آن پرورش می دهیم بستگی به نوع قارچ پرورشی ما خواهد داشت می توانیم رطوبت محل برای کشت را از طریق آبپاشی کف و دیوارها تأمین کنیم که معمولاً رطوبت باید روی 80-70 باشد و برای رشد میسلیوم به نور احتیاجی نداریم در این مرحله بی هوازی کامل است دی اکسید کربن بین 28-2 درصد خواهد بود در این ملیوم قارچ در بستر نفوذ کرده و یک توده فشرده و یک دست سفید رنگ بوجود می آورد روز چهاردهم کیسه را با استفاده از چاقوی آغشته به الکل و مالاتیون برش می زنیم و برمی داریم تا تهویه به خوبی صورت بگیرد تا بتوانیم رطوبت را با آبپاشی تامین کنیم رطوبت باید روی 90% باشد ا

گر رطوبت از حد معمول بالا برود احتمال خطر حمله ی قارچ پنی سیلیوم (کپک سبز) بوجود می آید می توانیم رطوبت را با آبپاشی روی بستر هم تامین کنیم ولی باید دقت داشت که آبپاشی به صورت مستقیم به روی پین نباشد چون باعث خرابی می شود برای رشد قارچ ما احتیاج به عاملی به نام شک داریم که با استفاده از لامپهای

آبی رنگ w40 در ازای هر 15 متر مربع سالن تامین می کنیم دما دراین مرحله 20-18 درجه باشد باید روزی هم 16 ساعت نور را روش بزاریم تا وقتی می توانیم نور را داشته باشیم که پین ها را مشاهده کنیم که معمولاً 3 روز طول می کشد باید تهویه هم را نیم ساعت اضافه تر کنیم یعنی 2 ساعت و رطوبت هم همان 90% باشد بعد از 14 روز باید تا روز21 دما، رطوبت، حرارت را به همان اندازه نگه داریم.

مرحله برداشت
بهترین زمان برداشت قارچ زمانی است که اندازه ی قارچ به حد مطلوب رسیده باشد یعنی لبه های کلاهک به طرف پایین برگشته باشد و قطر کلاهک در اندازه ی 10-8 سانت باشد. برای چیدن قارچ را کمی به داخل کمپوست فشار می دهیم بعد آنرا به اطراف تکان می دهیم تا کنده شود باید دقت کنیم ته مانده ی قارچ به پین ها و کمپوست آسیبی نرساند و قسمت باقی مانده را باید با چاقو بیرون آوریم چون باعث بیماری می شود برای چیدن قارچ بهتر است که قارچ را 24 ساعت قبل از چیدن آب نداد چون باعث می شود قارچ براق و یکدست شود و ماندگاری بیشتری داشته باشد بعد از روز 21 که اولین مرحله چین است مرحله ی دوم تا روز 28-27 یعنی روز بعد صورت می گیرد اما اگر بعد از چین دوم به ما پین نداد باید دوباره به آن شک ایجاد کنیم یعنی دما را به اندازه ی 10-8 برسانیم و نور را هم 48-24 ساعت روشن بگذاریم و چین سوم 7 الی 10 روز بعد از چین دوم صورت می گیرد.

آفات
آفات به دو دسته تقسیم می شود: 1- مگس سرکه 2-

نماتد
1-مگس سرکه : بنام Scarid-Phorid بنام مگس چشم سفید و چشم قرمز که بر روی ساقه ی قارچ و کلاهک و کمپوست تخم ریزی می کند که مهمترین خسارت را در مرحله ی لارو- زایشی میزند که معمولاً حدود 300 تخم می گذارد و بعد از 6 روز تبدیل به لارو می شود که راه مقابله هم استفاده از مالاتیون است.

2-نماتد: کرم های حلقوی و موجودات بسیار ریزی هستند که در خاک مواد عالی در حال پوسیدن آب شیرین یا شور و یا بر روی گیاهان میزبان زنده قارچ ها ، حشرات و جانوران زندگی می نمایند نماتد می تواند تا 6 هفته بدون غذا و هیچ گونه یخ زدگی زنده بماند.

بیماریها
1-کپکی 2- فوزاریوم 3- تریکودرما 4- موی 5- کلاهک سیاه 6- باکتریایی
کپکی: یکی از شایعترین بیماریهاست که بر روی کمپوست بوجود می آید که به 5 نوع تقسیم می شود.
1-کپک سبز 2- زیتونی 3- قهوه ای 4- ماتیکی 5- سیاه

1-کپک زیتونی:
این بیماری وقتی بوجود می آید که دمای داخل کمپوست °30 بالاتر برود باعث بوجود آمدن آفت و بیماری می شود یعنی وقتی دمای داخل کیسه به °60 یا بالاتر برسد داخل پلاستیک بعد از 2 روز کاشت یک سری عرقهای سفید رنگ تولید می شود که باعث از بین رفتن کمپوست می شود اگر سطحی باشد باید آنرا با چاقو برش بزنیم و آنها را برداریم.
دلیل بیماری: مرحله جوشانیدن و خیساندن کلاش مناسب نبوده و رطوبت را نیز کنترل نکرده.

کپک سبز
کپکی است زبر که بر روی کمپوست لکه های سبز رنگ بوجود می آورد که وقتی مشاهده کردیم اگر بصورت تکی باشد روی آن قسمت را برش می زنیم و با بنومیل 2% آن قسمت را ضد عفونی می کنیم و بعد روی قسمت برش زده را پلاستیکی ج

داگانه می کشیم و اگر کل کیسه بود باید دمای سالن را به 4 الی 5 درجه می رسانیم به مدت 72-48 ساعت می رسانیم میتوانیم جلوگیری کنیم که احتمال موفقیت 70% می باشد.
کپک قهوه ای میسلیوم متراکم سفید رنگ است که

در مراحل اولیه سفید رنگ بوده که به رنگ قهوه ای تغییر رنگ می دهد حباب های سلولی با نقاط تیره رنگ را با یک عدسی براحتی می توان دید غالباً دور تا دور لبه خارجی میسلیوم ها را حفره رشد تازه سفید رنگی دربر می گیرد که راه مقابله نخواهد داشت.
علت: رطوبت از 24 درجه بالا رفته

کپک ماتیکی
عموماً ساپروفیت است اما گونه های انگل نیز در آن دیده می شود گونه های این عامل در طبیعت شیوع فراوانی داشته اما به ندرت در کمپوست قارچ خوراکی که روی زمین خاکی تهیه م یشود دیده می شود.
علائم: میسلیوم در ابتدا سفید رنگ بوده و غالباً ظاهری یخ زده به خود می گیرد و سپس میسلیوم های سفید رنگی پدید می آید که به مرور زمان صورتی رنگ شده و به علت بلوغ اسپور رنگ آنها قرمز خواهد شد و وقتی کلونی مسن تر می شود نارنجی رنگ می شود.

کپک سیاه
این بیماری از طریق کمپوست بوجود می آید یعنی وقتی کمپوست آماده شده را روی یک سطح خاکی یا آلوده گذاشتیم به دلیل آلودگی افزایش نیتروژن قارچی بنام (پتیوم) بوجود می آید که در 2 روز اول مشاهده می شود که باید آن قسمت را با چاقو به شعاع 2 سانت آن قسمت را بیرون می آوریم و می سوزانیم و روی قسمت برش زده را با پنبه آغشته به الکل و مالاتیون پر می کنیم.

فوزاریوم
معمولاً در تولید اسپان و محیط کشت دیده می شود این عوامل را درون خاک ها بر روی گیاهان زنده و در حال پوسیدن و نیز بر روی کاغذ و منسوبات در حال فاسد شدن میتوان دید ولی به طور کلی بیماری است که قارچ را فاسد نمی کند قارچ را چروکیده و بافت آنرا حالت چوب پنبه می کند مرکز کلاهک را براق می کند ولی کدر رنگ می شود اگر در تشخیص این بیماری دچار مشکل شدیم می توانیم ساقه ی قارچ ر

ا برش بزنیم رگه های قهوه ای رنگ دیده می شود.
راه مقابله: استفاده از سولفات مس + کربنات آمونیوم 1000×3

تریکودرما
شایعترین بیماری است که لکه های قهوه ای ایجاد می کند و روی ساقه یک خط بوجود می آورد روی کلاهک را هم چنین لکه هایی

ایجاد می کند که قارچ را فاسد می کند که به دلیل رطوبت بالا رفته است.
موی
بیماری است که در دوران مختلف آسیب می رساند هم به پین آسیب می رساند و قارچ اگر به پین آسیب برساند دیگر قارچی وجود نخواهد داشت ولی اگر به پین آسیب برساند کلاهک به سمت پایین می آید بافتش کلفت و ضخیم می شود که بافتش چوبی مانند می شود.
علت: ضدعفونی کامل نبوده و رطوبت هم خوب نبوده و میکروب های زنده فعالیت داشته و راه مقابله استفاده از فرمالین 20% است.

کلاهک سیاه
یک سری قارچهای سیاه مینیاتوری هستند که از گوشه ی کلاهک آن قطره های سیاه رنگی ترشح می کند که باعث خرابی کمپوست خواهد شد وقتی به این بیماری برخورد کردیم از دستکش و ماسک استفاده کنیم چون باعث از بین رفتن حس چشایی می شود و باعث کپک بر زیر ناخنها می شود.
علت: کمبود کار در ضدعفونی کلاش خواهد بود.

باکتریایی
در اثر رطوبت یعنی از 90% بیشتر بوده یک مایع سفید لزج مانندی روی کلاهک قارچ به وجود می آید.

قارچ دکمه ای
آشنایی با تاریخچه ی پرورش قارچ دکمه ایی
کاشت قارچ دکمه ایی آگاریکوس ب

سپوروس در حومه پاریس به وسیله یک باغبان ناشناس فرانسوی صورت گرفت که پایه سنتی در گذشته و حال کوداسبی می باشد.
محیط کشت در هوای آزاد صورت گرفت و قبل از این که بتوان سالنهای بزرگ پرورش قارچ را با کنترل آب و هوا مجهز ساخت محل پرورش قارچ فقط در فصولی از سال که امکان کنترل آب و هوا وجود داشت صورت می گرفت.

آشنایی با مفهوم سویه یا استرین

گروهی از افراد یک گونه که از لحاظ ژنتیکی همگن باشند و سویه های مختلف یک گونه ممکن است از لحاظ شدت بیماری زایی، دامنه بیماری زایی و سازگاری جنسی یا برخی صفات دیگر با هم متفاوت باشند و در حالت کلی افراد یک سویه بیشترین شباهت را به هم دارند.
در ایران سویه های649، 91، 413، 1-u ، 20L- ، x-L ، 719 ، هیبریدا، 302 ،11s ، L8 ، 15-A ، 611 ، 608 ، 100، 56-F ، 20-W ، 765 ، 655-SB ،856 از کیفیت مناسبی برخوردارند.

روشهای تهیه و تولید کشت آگار
به طور کلی منابع اصلی محیط کشت عبارتند از:
1- محیط اطراف
2- ظروف کشت
3- ابزار کشت
4- پرورش دهنده و لباس مورد استفاده
5- هاگ یا میسلیوم قارچ خوراکی
قارچها و تمامی موجودات زنده نسبت به مواد غذایی رقابت خاصی نشان می دهند هدف از ایجاد یک محیط استریل حذف و کاهش این گونه رقابت است و شرایط مناسب برای تکثیر قارچ خوراکی می باشد . اولین مرحله قبل از تهیه کشت احداث اطاقک یا آزمایشگاه است.

طراحی و احداث آزمایشگاه
علت عمده بیشتر پرورش دهندگان قارچ عدم نداشتن یک آزمایشگاه است که برای این کار میتوان از یک انباری کوچک هم استفاده نمود که برای این کار اول محل را خوب ضدعفونی می کنیم بعد محل را با رنگ روغنی رنگ می زنیم تا برای مراحل شستشو وضد عفونی مشکلی نداشته باشیم بعد محل پنجره ها را با پلاستیک می بندیم بعد محل ورودی اطاق را با پلاستیک یاهر ماده ی دیگر بصورت یک محفظه در می آوریم تا مانع جریان مستقیم هوا به درون اطاق شویم باید عمل را طوری طراحی کنیم که به هنگام ورود درب سالن بسته شود.
تجهیزات زیر برای هر آزمایشگاه کاملاً ضروری است:
1- صندلی و میز محکم با سطح کاملاً صاف
2- چراغ الکلی یا یک شعله برای حرارت دادن
3- اسپری حاوی محلول سفید کنن

ده 10 درصد
4- تعدادی برچسب و کاغذ و خودکار
5- یک چاقو و یا یک تیغ تیز
6- دستگاه اتوکلاو
7- PH سنج
8- الکل 96 درصد و دیگر مواد ض

دعفونی کننده
9- قفسه برای کشت
به طور کلی برای طراحی یک آزمایشگاه باید علاوه بر آزمایشگاه یک سری اصول دیگر را نیز رعایت کرد.
1- اطاق تهیه محیط کشت که دارای تجهیزات کامل است(دارای 35درصد مساحت)
2- اطاق شیشه ای یا استریل (15 درصد مساحت)
3- اتاق کشت (40 درصد مساحت)
4- مساحتی برای نگه داشتن وسائلی چون اتوکلاو- ترازو- یخچال (10 درصد مساحت)