بخشی از مقاله
خواص ماهي و ميگو و اثرات امگا 3
پيشگفتار
پيشرفت انسان مرهون بهره گيري از نيروي تعقل و انديشه اوست و انديشه خلاق و كارآمد نيز در بدني سالم و با نشاط تجلي مي‌يابد. بر اين اساس نقش تغذيه در زندگي انسان از دوران جنيني تا كهنسالي حائز اهميت بسيار است.
تنظيم الگوي تغذيه‌اي جديد در خانواده كه صرفنظر از سازگاري با ذائقه فرد، بر ضرورت تأمين نيازمندي بدن به انواع ويتامين، پروتئين، فسفر و ... متكي باشد، خواهد توانست افراد را از بزرگترين وديعه الهي كه همانا «سلامتي» است، برخوردار نمايد.
متأسفانه مصرف مستمر آبزيان، عليرغم خواص تغذيه‌اي اثبات شد آنها در تأمين سلامت بدن و نقش پيشگيرانه‌اي كه در ابتلا به انواع بيماري‌ها دارند، هنوز در عادت غذايي اغلب خانواده‌ها نگنجيده وسفره ايراني جايگاه ثابت و معيني را به خوراك دريايي اختصاص نداده است.
فهرست مطالب
تاريخچه 1
مقدمه 3
بيماريهاي قلبي و عروقي 8
سرطان 25
ميگرن 45
بيماريهاي التهابي 49
ميگو 50
منابع 55
تاريخچه :
بشر از ديرباز از ماهي به عنوان يك ماده غذايي استفاده كرده است. تصاوير و اشكال در غارها و ديواره‌هاي معابر محل زندگي نشان دهنده قدمت چند هزار ساله استفاده از آن است، بشر حتي به صورت خام نيز آن را تجربه كرده است، البته پس از پختن به طعم بهتر آن پي برده و از آن پس در برنامه غذايي خود به عنوان يك غذاي خوشمزه به طور مكرر استفاده كرده است.
البته طبيعي است كه در مردمان ساحلي كه در سواحل رودخانه‌ها، درياها و اقيانوس‌ها مي‌زيستند مصرف ماهي بيشتر بوده است ولي با پيشرفت بشر و گسترش فرهنگ‌ها و تمدن‌ها، به ديگر جوامع نيز راه يافت و با كشف علوم جديد پي به ارزش‌هاي غذايي آن برد. به گفته متخصصين علوم تغذيه، ماهي ماده غذايي مفيدي است كه به علت داشتن ارزش غذايي و تغذيه‌اي بالا، غذايي كامل محسوب مي‌شود.
ماهي از منابع بسيار خوب پروتئين است. چربي موجود در ماهي از نوع به خصوصي است كه در حفظ سلامت انسان و پيشگيري از بيماري‌ها تاثير فراواني دارد. ماهي حاوي ويتامين‌هاي محلول در چربي (A,D,E,K) و همچنين انواع محلول در آب از قبيل گروه B و منبع خوبي از مواد معدني مانند : مس، روي، يد، سلنيوم، آهن و فلوئور است.
اسيدهاي چرب موجود در ماهي از نوع امگا -3 بوده و به عبارتي داراي چربي‌هاي اشباع نشده خوبي بوده و عوارض ناشي از چربي‌هاي اشباع شده را نداشته و در حفظ سلامتي بسيار مهم است. ماهي داراي كلسترول خوب از نوع HDL مي‌باشد.
با پيشرفت علوم و افزايش آگاهي مردم، خوشبختانه مصرف ماهي رو به افزايش است و مصرف مكرر ماهي در برنامه غذايي باعث جلوگيري از بسياري از بيماريهاي قلبي عروقي هايپر كلسترومي (كلسترول بالاي خون) ميگرن، ديابت، سرطان‌ها، آلزايمر و غيره مي‌شود.
مقدمه :
نوع تغذيه تاثير مهمي در سلامت يا بيماري انسان دارد. همان گونه كه تغذيه صحيح مي‌تواند انسان را از گزند بيماري‌ها مصون نگه دارد و سلامت انسان را تامين كند تغذيه نامناسب نيز مي‌تواند موجب ابتلاي انسان به بسياري از اختلالات ناگوار و مهلك شود.
گروهي از مواد غذايي كه تاثير مهمي در سلامت انسان و پيشگيري از بيماري‌ها دارند، ماهي‌ها و آبزيان هستند. اين مواد غذايي مفيد كه داراي ارزش تغذيه‌اي بسيار بالايي هستند، چنانچه به مقدار كافي يعني هفتهاي 2 تا 3 بار در برنامه‌ي غذايي افراد گنجانده شوند. در پيشگيري از بسياري از بيماري‌ها و حتي كنترل و كمك به بهبود عوارض و اختلالات مختلف، اثرات مهمي خواهند داشت كه به اختصار در اين مقدمه توضيح داده شده و در ادامه به بررسي اجمالي‌تر آنها مي‌پردازيم.
امروزه ثابت شده است كه مصرف ماهي و آبزيان به علت داشتن اسيدهاي چرب اشباع نشده‌ي خاصي به نام امگا -3، در پايين آوردن چربي‌هاي نامطلوب خون مانند كلسترول تام، VLDI , LDL و تري گليسريد تاثير مهمي دارد، همچنين در حفظ تعادل فشار خون و نگه داري آن در حد مناسب موثر است.
چاقي يكي از اختلالاتي است كه بسياري از افراد به آن مبتلا بوده و به علت عوارض ناگواري كه در پي دارد سلامت جامعه را دچار مخاطره مي‌كند. ماهي به علت داشتن تركيبات خاصي، موجب تحريك اكسيداسيون چربي در بدن و در نتيجه كاهش توده‌ي چربي بدن مي‌شود. بنابراين مصرف مداوم آن در برنامه‌ي غذايي هفتگي به كاهش و نگهداري وزن متعادل كمك مي‌كند.
- ماهي در بينائي موثر است و موجب افزايش قدرت بينايي مي‌شود و اين موضوع به خصوص براي بهبود اصلاح بينايي افراد سالمند كه دچار ضعف بينايي هستند اهميت بسزايي دارد. تاثير ديگري كه مصرف ماهي در سلامت انسان دارد اين است كه در پيشگيري از عفونت موثر است؛ به اين ترتيب كه با افزايش قدرت ايمني بدن، انسان را در مقابل عفونت مصون نگاه مي‌دارد.
- مصرف ماهي و آبزيان براي خانم‌هاي باردار و شيرده نه تنها مفيد است بلكه ضروري نيز هست زيرا اين ماده‌ي غذايي در رشد مغز و تكامل سيستم عصبي جنين و كودك شيرخوار موثر است، همچنين در تنظيم طول مدت بارداري تاثير دارد و چنانچه خانم‌هاي باردار در رژيم غذايي خود به مقدار كافي ماهي مصرف كنند موجب تعادل طول مدت بارداري آن خواهد شد. البته توجه به مصرف كافي و نه زياد ماهي و خودداري از مصرف ماهيان شكارچي (احتمالا گوشتخوار) براي زنان باردار توصيه مي‌شود.
اثر مهم ديگري كه ماهي و آبزيان در سلامت جنين دارند اين است كه وزن جنين را به حالت متعادل نگاه داشته و در نتيجه موجب تعادل وزن نوزاد به هنگام تولد خواهد شد.
- ماهي و ابزيان با كاهش چربي‌هاي نامطلوب خون و حفظ تعادل فشار خون به سلامت قلب و عروق كمك كرده و از اختلالات قلبي عروقي و سكته‌هاي قلبي و مغزي پيشگيري مي‌كنند.
- امروزه بيماري سرطان يكي از بزرگترين آمار مرگ و مير را در جهان به خود اختصاص داده، سرطان‌هاي دستگاه گوارش، ريه، خون، استخوان، سرطان سينه در زنان، پروستات در آق
- بيماريهاي التهابي مانند آرتريت روماتوييد، روماتيسم و غيره از اختلالات دردناكي هستند كه موجب ناراحتي و رنج فراوان انسان مي‌شود و امروزه شيوع گسترده‌اي در بين افراد به خصوص سالمندان دارند.
بيماريهاي التهابي گرچه مانند بيماريهاي قلبي عروقي و سرطان، مهلك و خطرناك نيستند، ولي بسيار عذاب آور و دردناك هستند و قدرت فعاليت و تحرك را از انسان سلب مي‌كنند. مصرف ماهي و آبزيان در پيشگيري از بيماريهاي التهابي و تسكين دردهاي ناشي از اين بيماري ها موثر است.
- يكي از اختلالاتي كه در اين زمان به علت آلودگي هوا و وجود ذرات معلق در هوا شيوع وسيعي داشته و به خصوص در شهرهاي بزرگ و صنعتي شيوع آن رو به افزايش است، بيماريهاي تنفسي از قبيل آسم، برونشيت و ساير اختلالات ريوي است. بيماريهاي ريوي به خصوص براي افراد حساس از قبيل كودكان و سالمندان خطرناك بوده و مي‌تواند سلامت آنان را دچار مخاطره‌اي جدي كند. ماهي و آبزيان با داشتن تركيبات مفيد در پيشگيري از آسم در كودكان، برونشيت و ساير عوارض ريوي در بزرگسالان اثرات مفيدي دارند.
بيماري ديگري كه به خصوص سالمندان را در معرض تهديد قرار مي دهد و آنان را از نعمت مواهب زندگي محروم مي‌كند اختلالات ذهني، كند شدن ذهن و فراموشي است كه در اصطلاح به آن آلزايمر گفته مي‌شود. اين بيماري يك عارضه پيش رونده است، قدرت ذهني و فكري شخص را فلج كرده و موجب مي‌شود كه شخص مبتلا در واقع يك زندگي نباتي را دنبال كند.
مصرف مداوم ماهي و آبزيان در تقويت ذهن و پيشگيري از اختلالات ذهني مانند آلزايمر موثر است.
به اين ترتيب چنان چه ادعا كنيم كه ماهي و آبزيان اثرات معجزه آسايي در سلامت انسان دارند، سخني به گزاف نگفته‌ايم.
حال چنانچه به گونه‌اي تغذيه كنيم كه قبل از ابتلا به بيماري و دردسرهاي فراوان ناشي از درمان بيماري به طور كلي از ابتلا به امراض مختلف پيشگيري كنيم، براي ما بسيار آسان تر و مفيدتر خواهد بود. در واقع ما مي‌توانيم با استفاده از اين دسته مواد غذايي مفيد و خوشمزه يعني محصولات دريايي به مبارزه با بيماري‌ها برويم و علاوه بر احتراز از دردسرهاي ناشي از بيماري و درمان آن، از گزند عوارض جانبي داروها نيز در امان بمانيم و در ضمن بهايي گزاف جهت درمان بيماري‌ها نپردازيم.
بيماريهاي قلبي عروقي
قلب انسان يك عضله است كه در تمام طول زندگي، كار آن هرگز متوقف نمي‌شود و براي اين تلاش بدون وقفه، نياز به اكسيژن دارد. اكسيژن از طريق جريان خون نياز عضله‌ي قلب را تامين مي‌كند. عروق تامين كننده خون عضله قلب، كرونر نام دارند. بيماري عروق كرونر يكي از مهمترين بيماريهاي اكتسابي جوامع بشري است. تا قبل از ده سال پيش يكي از بيماريهاي شايع كشورهاي ت
وسعه يافته‌ي صنعتي بيماري روماتيسم قلبي ناشي از گلودرد چركي بود ولي در حال حاضر متاسفانه شايع ترين علت مرگ و مير بيماري‌ها، بيماري عروق كرونر است.
در بيماري انسداد عروق كرونر، شريان‌هاي مذكور با رسوبات چربي مسدود مي‌شوند و عضله‌ي قلب از وجود اكسيژن محروم مي‌ماند كه شروع اين روند از آغاز كودكي است و به تدريج با افزا
يش سن، رسوبات چربي جدار رگ بيشتر مي‌شود تا جايي كه ممكن است در داخل فضاي رگ برآمده شوند و به درجات مختلف رگ را مسدود كنند كه اين روند در نهايت به كم خوني عضله‌ي قلب منجر مي‌شود. در همين حال هر چه انسداد رگ بيشتر باشد عضله‌ي قلب، كم خون تر خواهد شد و در نتيجه مقدار اكسيژني كه دريافت مي‌كند، بسيار كاهش خواهد يافت. با مقداري فعاليت، نياز به اكسيژن اندام‌ها و عضوهايي كه مشغول فعاليت‌اند افزايش مي‌يابد و قلب مي‌بايد كار خود را طوري تنظيم كند كه بتواند اكسيژن مورد نياز اعضاي فعال را فراهم سازد، اما به دليل انسداد عروق كرونر و كاهش جريان خون به عضله‌ي قلب، مقدار اكسيژني كه دريافت مي‌كند، كم خواهد بود؛ لذا قادر به افزايش فعاليت خود در جهت رفع نياز اعضا و اندام‌هاي محيطي نخواهد شد. در عين حال،
در اثر اين كم خوني ممكن است عضله‌ي قلب به احساس ناراحتي در قفسه صدري (احساس درد، خواب رفتگي، فشار شديد روي قفسه صدري با تنگي نفس و درد در دست‌ها به هنگام فعاليت) مبتلا شود و اگر انسداد عروق كرونر قابل توجه باشد احتمال دارد حمله قلبي رخ دهد وقسمتي از عضله‌ي قلب نيز از بين برود. توضيح اين كه رسوب چربي در شريان‌ها احساس نمي‌شود و انسداد رگ پيش رفته، به بيماري منجر مي‌شود كه عموما و گاهي حتي در مراحل پيش رفته نيز علامتي ندارد و فرد ناگهان دچار يك حمله‌ي شديد قلبي مي‌شود.
عوامل افزايش خطر بيماري عروق كرونر (آترواسكلروز) :
عوامل خطر متعددي وجود دارد كه فرد را در معرض خطر بيماري عروق كرونر قرار مي‌دهد كه اين عوامل به طور كلي به دو دسته تقسيم مي‌شوند :
1- عواملي كه مي‌توان آنها را تغيير داد و اصلاح و كنترل كرد كه عبارتند از: سطح بالاي چربي خون (كلسترول بالا، LDL كلسترول بالا و تري گليسريد بالا)، فشار خون بالا، مصرف دخانيات، ديابت، مصرف غذاهاي نامناسب (مصرف بيش از حد چربي‌هاي اشباع و نمك)، اضافه وزن و چاقي و كم تحركي و فشارهاي رواني.
2- عواملي كه نمي‌توان در آنها نقش داشت و نمي‌توان آن را تعديل يا اصلاح كرد شامل‌اند بر: سابقه بيماري عروق كرونر در افراد نزديك خانواده (پدر، مادر، برادر و خواهر) كه عوامل ژنتيكي نام دارند.
با افزايش سن، احتمال ابتلا به بيماري عروق كرونر زياد مي‌شود، هورمون زنانه نقش حفاظتي در مقابل بيماري عروق كرونر دارند. (حداقل تا زماني كه زن‌ها به يائسگي برسند)؛ مردها به همين دليل بيش از زن‌ها در معرض خطر بيماري عروق كرونر هستند.
مصرف ماهي در سلامت قلب
همان طور كه اشاره شد، يكي از عوامل خطر زمينه ساز بيماري عروق كرونر، مصرف غذاهاي نامناسب است كه فرهنگ اين گونه مصرف در خانواده شكل مي‌گيرد و رواج آن به افزايش كلسترول، تري گليسريد، LDL كلسترول يا همان كلسترول بد (نامناسب) و چاقي، اضافه وزن و فشار خون مي‌انجامد.
پس يكي از راهكارهاي مقابله با اين عوامل زمينه ساز، تغيير و اصلاح الگوهاي غذايي و ترويج آن در جامعه است. ماهي يكي از انواع غذاهاي سالمي است كه مصرف آن در جامعه‌ي ما كم است و در سبد خانوار كمتر ديده مي‌شود (مصرف سرانه‌ي اين ماده غذاي در كشور ما 5 كيلوگرم در سال است در حالي كه، مصرف سرانه‌ي كشور ژاپن بيش از 50 كيلوگرم است) كه با رواج فرهنگ مصرف اين ماده غذايي غني مي‌توان به سلامت افراد جامعه كمك كرد. ماهي با دارا بودن تركيبات خود مي‌تواند در حفظ و ارتقاي سلامت نقش عمده‌اي داشته باشد. بيشترين تاثير ماهي بر قلب و عروق از طريق چربي غير اشباع آن يعني «امگا-3» و اسيدآمينه تورين آن است. كه آنهايي كه چربي دريايي و يا يك انس (30 گرم) خوراك ماهي ماكرل يا سه اونس (90 گرم) ماهي خاردار خورده بودند، 26 درصد كمتر از سايريني كه مصرف ماهيشان اندك بود، با خطر مرگ ناشي از بيماريهاي قلبي روبه‌رو شده بودند. در پي پژوهش‌هاي ديگر كه 25 سال بعد بر روي 17000
آمريكايي انجام پذيرفت، مشخص گرديد كه مصرف بيشتر ماهي، خطر حمله‌هاي مرگبار قلبي را در آنها كاهش داده بود، آناني كه لب به ماهي نزده بودند. تلفات جاني‌شان يك سوم بيشتر از اشخاصي بود كه هر روز بيش از يك اونس و يك چهارم مواد غذايي دريايي (صدف و ميگو و ...) مصرف مي‌كردند.
جلوگيري از حملات قلبي :
دكتر مايكل بر به دنبال دو سال مطالعه عميق در شوراي پژوهشي پزشكي واقع در كارديف (ويلز كشور بريتانيا) طي آزمايش بر روي 2033 نفر كه حداقل يك بار به حمله قلبي دچار شده بودند، از گروهي خواست كه دست كم دو بار در هفته يك پرس ماهي چرب همچون ماهي آزاد، ماكرل يا ساردين يا قرص يا كپسول روغن ماهي بخورند؛ به دسته دوم افراد تحت آزمايش توصيه كرد كه استفاده از غذاهاي چرب اشباع شده مانند كره، پنير و خامه را كاهش دهند و به سومين گروه گوشزد كرد كه از طريق خوردن بيشتر سبوس، غلات و نان گندم كامل جذب فيبرها (الياف گياهي) را بالا ببرند. او براي مقايسه، هيچگونه توصيه غذايي به گروه چهارم نكرد.
بعد از گذشت 2 سال از مصرف غذاهاي روزمره كم چربي يا سرشار از فيبر، نشانه‌اي از تندرستي احساس نشد. ولي تاثير ناشي از خوردن ماهي شگفت انگيز بود، ميزان تلفات جاني بين مصرف كنندگان ماهي بسيار كاهش يافته و به 29 درصد مقدار قبلي خود رسيد.
اگر يك بار حمله قلبي رخ داد، براي جلوگيري از حمله قلبي دوم چه بايد كرد؟
با مصرف هفتهاي دو بار ماهي و ميوه و سبزي فراوان مي‌توان از آن جلوگيري كرد و تنها به توصيه‌هاي رژيم‌هاي غذايي بي چربي بسنده نكرد. البته در اين دوران درمان دارويي نيز توسط پزشك معالج ممكن است قطع شود و يا ادامه يابد.
بعد از جراحي قلب توصيه‌ها چگونه خواهد بود؟
خوردن ماهي‌هاي چرب به باز نمودن شريان‌هاي بسته كه با بالون‌ها اقدام به باز نمودن آنها شده است كمك مي‌كند. در برخي موارد چنين سرخرگ‌هايي احتمالاً تا 40 الي 50 درصد بسته مي‌شوند. پژوهش‌هاي زيادي اين ادعا را كاملا اثبات مي‌كند. در تحقيقي كه توسط مارك آرمينلر جراح مركز بيمارستاني واشنگتن دي سي صورت گرفت، روشن شد كه تنها 19 درصد از 42 نفري كه در آنها عمل جراحي گشايش رگ‌هاي قلب انجام پذيرفته بود، با وجود مصرف غذاهاي كم چرب و استفاده از كپسول‌هاي روغن ماهي به مدت 6 ماه سرخرگ‌هايشان و دگربار مسدود شده بود؛ در مقام مقايسه در 42 بيمار ديگري كه از غذاهاي كم چربي بدون روغن ماهي استفاده كرده بودند، گرفتگي عود كننده دو برابر گرديده بود.
در مطالعه ديگري كه دكتر ايزابل بيراق استاد رشته پزشكي دانشگاه لاوان در شهر كبك كانادا در مورد بيماران ترميم رگي (آنژيوپلاتي) به عمل آورد، دريافت كه خوردن پياپي ماهي تنها قبل و بعد از جراحي درست همان تاثيري را باز نگهداشتن شريان‌ها دارد كه مصرف كپسول هاي روغن ماهي از اين لحاظ دارا مي‌باشند. تقريبا نصف عده‌اي كه هفتهاي افزون بر هشت اونس (2
30 گرم) غذاي دريايي مي‌خورند، در قياس با آنهايي كه در هفته فقط يكي دو انس (60-30 گرم) مصرف مي‌كردند، دچار انسداد مجدد سرخرگها مي‌شدند.
طبق تحقيقاتي نيز كه در هلند انجام شده مشخص گرديده است كه اگر28 گرم در روز ماهي مصرف شود 40 درصد بيماري عروق كرونر و 50 درصد حمله قلبي كاهش مي‌يابد.
علاوه بر امگا -3 و اثرات آن به طور مستقيم، اثرات غير مستقيم و همچنين ديگر عوامل موجود در ماهي با علل ذيل مي‌تواند باعث جلوگيري از بيماريهاي قلبي عروقي گردد.
خواص رقيق كنندگي : خواص رقيق كنندگي روغن ماهي به طور كامل آشكار شده است. وقتي كه در رگ لخته ايجاد مي‌شود. روغن ماهي با خاصيت ضد لختگي خود، آن را درمان مي‌كند. به همين دليل در افرادي مثل اسكيموها كه از ماهي بيشتر استفاده مي‌كنند، بيماريهاي قلبي عروق كرونر ديده نمي‌شود.
- كاهش سنتز VLDL : VLDL يكي از انواع كلسترول بد است كه روغن ماهي سنتز آن را كاهش مي‌دهد.
- كاهش چسبندگي پلاكت‌ها : نقش روغن ماهي در كاهش چسبندگي پلاكت‌ها به طور كا
مل مشخص شده است. اين عملكرد امگا-3 است كه در كساني كه جراحي قلب باز و باي پاس داشته‌اند بسيار مفيد است، زيرا از انسداد رگ‌هاي پيوند شده پيشگيري مي‌كند و مانع از حوادث قلبي جديد در اين افراد مي‌شود.
- ترشح اكسيد نيتريك (نيتريك اكسايد) : ترشح ماده‌اي به نام نيتريك اكسايد از روغن ماهي سبب جلوگيري از انقباض نامناسب جداره عروق مي‌شود. آن چه كه در آنژين صدري ناپايدار و سكته‌ي قلبي مهم است، اسپاسم رگ‌هاي كرونر است، اين ماده سبب جلوگيري از اسپاسم عروق
كرونر مي‌شود.
تاثير ماهي بر فشار خون بالا :
امگا -3 موجب كاهش فشار خون در افرادي كه مبتلا به فشار خون بالا هستند، مي‌شود وروي فشار خون نرمال بي تاثير است؛ به طوري كه مصرف روزانه 35 گرم ماهي (به ويژه ماهي‌هاي چرب) يا 5 گرم روغن ماهي باعث كاهش 8-4 ميلي متر جيوه در فشار سيستولي و كاهش 5-3 ميلي متر جيوه در فشار دياستولي مي‌گردد. هر چه فشار خون فرد مبتلا بيش تر باشد اين اثر بيشتر مشاهده مي‌شود.
همچنين به نظر مي‌رسد كه اين اثر در افرادي كه مبتلا به پرفشاري خون و ديابت باشند از سايرين بيشتر است و همچنين اين اثر در افراد مسن زماني ايجاد مي‌شود كه همرهاه با محدوديت مصرف سديم باشد.
اين ويژگي را به وجود ايكوزاپنتا انوئيك اسيد EPA و دكوزاهگزانوئيك اسيد DHA موجود در روغن ماهي منسوب دانسته‌اند. اين دو اسيد چرب كه از گروه امگا-3 مي‌باشند، باعث سركوب منقبض كننده‌هاي عروق كه از اسيدهاي چرب امگاه -6 ساخته مي‌شوند، مي‌گردند. اين اثر باعث كاهش فشار خون مي‌شود.
در افرادي كه مبتلا به فشار خون بالا هستند، مقاومت به انسولين وجود دارد( ديابت وجود دارد) و عقيده بر اين است كه اين ناهنجاري باعث افزايش فشار خون مي‌شود، امگا -3 مقاومت به انسولين را كاهش مي‌دهد و از طريق فشار خون را پايين مي‌آورد.
تاثير ماهي بر چربي‌هاي خون :
بر اساس توصيه‌هاي جديد منتشر شده در شماره نوامبر 2002 مجله انجمن قلب آمريكا، در افرادي كه تري گليسريد بدن آنها بالاست، مصرف روزانه 4-2 گرم اسيد چرب EPA ايكوزاپنتا انوئيك اسيد و دوكوزاهكزانوئيك اسيد DHA مفيد خواهد بود.
تري گليسريد بالا كه يكي از انواع فاكتورعا نامطلوب به شمار مي‌آيد، مي‌تواند زمينه ساز بيماريهاي عروقي كرونر به ويژه در خانم‌ها باشد.
امگا -3 سطح تري گليسريد خون را در افرادي كه تري گليسريد خونشان بالاست، كاهش مي‌دهد. اگر درمان‌هاي دارويي در اين افراد موثر نبوده است، امگا -3 مي‌تواند به عنوان مكمل دارويي در كاهش تري گليسريد موثر باشد.
سطح LDL كلسترول كه از چربي‌هاي بسيار بد است در خون و رسوب آن در جدار عروق كرونر كه آنها را مسدود مي‌سازد، توسط «امگا -3» كاهش مي‌يابد. «امگا-3» سطح VLDL كلسترول را نيز كه از جمله چربي‌هاي نامطلوب است، كم مي‌كند اما اشاره به اين نكته ضروري است كه زماني «امگا – 3» بر روي اين چربي‌ها موثر است كه مصرف چربي‌هاي اشباع «روغن‌هاي جامد و غذاهاي چرب» محدود شده باشد.
مصرف ماهي و سكته هاي مغزي ناشي از لخته در رگ‌هاي مغز :
بيماري عروق مغزي يكي از مهمترين عوامل مرگ و مير افراد پس از ناراحتي‌هاي قلبي عروقي و سرطان در جوامع مختلف مي‌باشد. تحقيقات انجام شده طي دهه‌هاي اخير بر روي وجود خطر بالاي بيماريهاي عروق مغزي و مرگ و مير ناشي از اين عارضه در كشورهاي اروپايي و آمريكايي در قياس با كشورهاي خاور دور محققين را بر آن داشت تا بررسي اين دو جامعه عوامل مختلف ايجاد
كننده و پيشگيري كننده اين بيماري را شناسايي كنند. بر اساس يافته‌هاي به دست آمده تحقيقات آينده نگر انجام شده بر روي بيش از 220 هزار مرد و زن نشان داده است كه مصرف ماهي به ميزان 4 بار در هفته يا بيشتر به طور معني داري در كاهش خطر بيماري فوق موثر است.
اين تاثير ناشي از وجود مقادير بالاي اسيدهاي چرب امگا -3 از يك سو و ميزان مناسب و تعادل ديگر اسيدهاي چرب غيراشباع داراي چند باند دو گانه (PUFA) در ماهي از سوي ديگر مي‌باشد.
در مطالعه‌اي نشان داده شده است كه با مصرف هفتهاي يك بار ماهي، 7 درصد احتمال سكته مغزي كاهش مي‌يابد. اگر دفعات مصرف ماهي به هفتهاي 5 بار برسد، احتمال سكته مغزي تا 50 درصد كاهش مي‌يابد.
همان طور كه مي‌دانيم افزايش غلظت تري گليسريد پلاسما با ساير عوامل خطر CHD (بيماريهاي قلبي عروقي) از جمله كاهش غلظت HDL-C و افزايش تعداد ذرات LDL-C متراكم، كوچك و به شدت آتروژنيك ارتباط دارد. غلظت تري گليسريد خون پس از صرف غذا منجر به يك سري واكنش‌هاي متابوليك مي‌گردد و باعث تشكيل ذرات LDL-C متراكم و كوچك مي شود.
تاثير ماهي بر عروق افرادي كه دخانيات مصرف مي‌كنند :
مصرف سيگار و دخانيات به عمل كرد لايه‌ي سلولي‌اي كه سطح داخلي رگ‌ها را مي‌پوشاند و «اندوتليان» ناميده مي‌شود. آسيب مي‌رساند و مانع از انعطاف پذيري آنها مي‌شود.
اين رگ‌ها در مواقع ضروري نمي‌توانند گشاد شوند و به مرور زمان سخت و سفت مي‌شوند. اختلال عملكرد اين لايه‌ي سلولي يكي از مهمترين علايم پيشرفته رسوب چربي در جدار رگهاست (آتروسكلروز يا تصلب شريان‌ها). اين افراد با مصرف ماهي مي‌توانند به مبارزه با اين تغييرات خطرناك برخيزند به شرطي كه ابتدا مصرف دخانيات را ترك كنند.
اسيدهاي آمينه تورين كه به تعداد فراوان در تمام ماهي‌ها وجود دارد، قادر است عمل كرد سلولهاي لايه‌ي داخلي رگ‌ها را بهبود بخشد و مانع از آسيب به آنها شود و در نهايت احتمال بيماري عروق كرونر را كاهش دهد.
يافته‌هاي ديگر :
بنابر ادعاي انجمن پزشكي بيماريهاي قلب و عروق آمريكا، خوردن كله‌ي ماهي در پايين آوردن فشار خون تاثير فراوان دارد و مصر آن تا 3 ميلي متر جيوه فشار خون را پايين مي‌آورد.
اعضاي انجمن مذكور توصيه كرده‌اند از آنجا كه كله‌ي ماهي ممكن است براي بعضي‌ها جالب نباشد مي‌توان آن را به صورت پودر با غذاهاي ديگر به ويژه سوپ مصرف نمود.
انجمن پزشكي قلب و عروق آمريكا اعتقاد دارند كه در كله‌ي ماهي ماده‌اي مركب از دو نوع اسي
د آمينه وجود دارد كه فعاليت آنزيم بالا برنده و فشار خون را خنثي مي‌كند و نيز استفاده كردن از رژيم غذايي با چربي كم فوايد روغن ماهي را افزايش مي‌دهد.
ارتباط يائسگي و سن و بيماريهاي قلبي عروقي با مصرف ماهي:
در 17 سپتامبر 2004، مطالعات جامعي صورت گرفته و نشان داده است كه از بين زناني كه بعد از يائسگي مبتلا به تصلب شرايين بوده‌اند، كساني كه حداقل دوبار در هفته ماهي مصرف مي‌كنند، مي‌توانند پيشرفت بيماري را در خود كاهش دهند.
تصلب شرايين در طول زمان توسعه مي‌يابد و در زنان ميانسال خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي نيز به شدت در حال افزايش است. يكي از دلايل اين امر آن است كه در آن سنين ديگر استروژن توليد نمي‌شود؛ اين دقيقا همان زماني است كه ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي افزايش مي‌يابد.
تحقيق آرجاتي، اركيلا و همكارانش اطلاعاتي را در مورد 299 زن بعد از سن يائسگي كه در آزمايش تغيير استروژن و ارتباط آن با تصلب شرايين را مورد بررسي قرار دادند به قرار ذيل نشان داد :
در ابتداي اين تحقيق، اين زنان با برنامه غذايي گذشته خود تحت آزمايش‌هاي پزشكي قرار گرفتند. در بخشي از اين ازمايش‌ها آنژيوگرافي انجام شده با اشعهX باريك شدن رگ‌ها و مقدار مسدود شدن آنها را نشان داد. سپس ميزان مصرف ماهي و پيشرفت بيماري تصلب شرايين در مدت سه سال ثبت شد. پلاك‌هاي جديد ايجاد شده در رگ‌ها بدون در نظر گرفتن ماهي مصرفي، در همه شركت كنندگان مشاهده شد ولي آنهايي كه دو بار يا بيشتر تن يا ماهي تيره (تن تيره) در هفته مصرف كردند، پيشرفت كمتري در گسترش بيماري مورد نظر در مقايسه با زناني كه مقدار كمتري ماهي در هفته مصرف مي‌كردند، داشتند. در ضمن مشكلات، به ويژه در بين زناني كه ديابت
داشتند بيشتر ديده شد.
مطالعات ديگري نيز در اين زمينه نشان مي‌دهد كه غذاهاي درايي مي‌تواند اختصاصا دربانوان مبتلا به ديابت، از بيماريهاي قلبي عروقي، جلوگيري كند.
