بخشی از مقاله
خلاصه
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر 4 هفته مصرف مکمل امگا 3 بر سطوح پلاسمایی پروتئین واکنشی - CRP - C و اینترلوکین- - IL-6 - 6 متعاقب یک جلسه تمرین تناوبی شدید در مردان جوان فعال بود. شانزده دانشجوی پسر رشته تربیت بدنی - میانگین سن 19/25 3/4 سال و نمایه توده بدنی 21/63 1/75 کیلوگرم بر متر مربع - به صورت داوطلبانه در تحقیق شرکت نمودند. نمونه گیری اول متعاقب 12 ساعت ناشتایی انجام شد. سپس آزمودنی های هر 2 گروه، آزمون بی هوازی رست را با 4 تکرار انجام دادند و پس از حدود 2 دقیقه از انجام آزمون، خون گیری مجدد انجام شد. سپس آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه کنترل - n=8 - و مصرف کننده امگا - n=8 - 3 تقسیم شدند. آزمودنی های گروه مصرف کننده امگا 3 به مدت 4 هفته روزانه 1000 میلی گرم امگا 3 مصرف نمودند. پس از 4 هفته، نمونه گیری خون پیش و پس آزمون و انجام آزمون بی هوازی رست کاملا مشابه با مرحله اول پروتکل تحقیق انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون تی وابسته و مستقل تجزیه و تحلیل شدند - . - P<0/05 نتایج نشان داد که سطح CRP پلاسما در پاسخ به تمرین تناوبی شدید پس از 4 هفته مصرف مکمل کاهش یافت - P=0/009 - و سطح IL-6 پلاسما متعاقب انجام تمرین تناوبی شدید تحت تاثیر مصرف مکمل امگا 3 قرار نگرفت . - P=0/15 - به نظر می رسد ترکیبی از ورزش همراه با مکمل امگا 3 می تواند به کاهش پاسخ های التهابی ناشی از فعالیت ورزشی شدید منجر شود.
کلمات کلیدی: تمرین تناوبی شدید، امگا 3، پروتئین واکنشی C، اینترلوکین-6
مقدمه
فعالیت ورزشی شدید موجب پاسخ مرحله حاد می شود که مشابه با شرایطی است که در عفونت و آسیب رخ می دهد . [1] التهاب ناپایدار و حاد و همچنین آسیب دستگاه ایمنی، پاسخ طبیعی بدن به فعالیت ورزشی شدید و بلند مدت است که با پاسخ سایتوکاین ها، از جمله افزایش غلظت پلاسمایی اینترلوکین - IL-6 - 16 و پروتئین واکنشی - CRP - 2C، استرس اکسایشی و تغییرات در ایمنی ذاتی و اکتسابی شناخته میشود .[2] مطالعات قبلی نشان دادهاند که التهاب نقش مهمی در بیماری های مزمن متعددی مانند بیماری های قلبی عروقی - CVD - 3، دیابت، بیماری های مرتبط با چاقی و بیماری های خود ایمنی بازی می کند .[2] این فرآیند شامل افزایش تولید عوامل التهابی مانند CRP، فاکتور نکروز تومور
- TNF- - و IL-6 است. پروتئین واکنشی C، پروتئین فاز حاد است که می تواند ظرف مدت 24 تا 48 ساعت در طول یک فرآیند التهابی 100 برابر افزایش یابد و به طور عمده توسط سلول های کبدی ترشح می شود. مقدار بالای CRP یک عامل خطر برای ابتلا به CVD و دیابت است .[3] مطالعات قبلی نیز ارتباط معنی داری بین CRP و چاقی نشان داده شده اند4]،.[3 اینترلوکین 6 و TNF- دو سایتوکاین درگیر در پاسخ التهابی حاد و مزمن هستند و یکی از مهم ترین عملکردهای آن ها القاء پروتئین فاز حاد است. شواهد قوی نیز ارتباط بین IL-6 و TNF-،CRP را با چاقی، بیماری عروق کرونر و دیابت نشان میدهند .[3- 5] التهاب، اغلب در پاسخ به تمرین شدید افزایش مییابد. از این رو، روشهای کاهش التهاب مانند فعالیت منظم بدنی، کاهش وزن بدن و استفاده از مکملهای غذایی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از مواد مغذی که به نظر میرسد دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است؛ اسیدهای چرب ضروری مانند امگا 3 که حاوی دوکوزاهگزانوییک اسید - DHA, C22:6, n-3 - 4 و ایکوزاپنتانوئیک اسید - EPA, C20:5, n-3 - 5 است، میباشد. تعدادی از محققین کاهش استرس اکسیداتیو و نشانگرهای زیستی التهابی استراحتی را با مصرف امگا 3 گزارش کردهاند [6- 8] ، در حالی که مطالعات کمی اثرات مصرف امگا 3 را در کاهش التهاب ناشی از ورزش تعیین کردهاند .[8 ,9] با این حال در مطالعات متعدد انسانی و حیوانی و در شرایط متفاوت و با استفاده از دوزهای متنوع نشان داده شده است که مصرف رژیم غذایی سرشار از امگا 3 باعث کاهش غلظت CRP، ایکوزانوئید پیش التهابی، سایتوکاین، کموکاین و دیگر نشانگرهای زیستی التهابی میشود .[7]
دوکوزاهگزانوییک اسید و ایکوزاپنتانوئیک اسید، اسیدهای چرب غیراشباع با اولین پیوند دوگانه در کربن شماره 63 - n- 3 PUFA - از خانواده امگا 3 در روغن ماهی می باشند .[10] دوکوزاهگزانوییک اسید شامل 22 اتم کربن و 6پیوند دوگانه وایکوزاپنتانوئیک اسید شامل 20 اتم کربن و 5 پیوند دوگانه می باشد. بدن انسان DHA و EPA را از دو طریق، یکی از طریق پیش ساز آلفا-لینولنیک اسید7و یا از طریق مصرف روغن ماهی به دست میآورد .[11] برخی مطالعات نشان داده داده اند که مصرف اسیدهای چرب غیراشباع اثرات مفید متعددی در جلوگیری از ابتلا به CVD و دیابت و بیماری های مرتبط با چاقی دارد .[12] اثر حفاظتی n- 3 PUFA ها در برابر این بیماری ها ممکن است با عملکرد ضد التهابی آن مرتبط باشد. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل های n- 3 PUFA ها تأثیر قابل توجهی بر سطوح عوامل التهابی ندارد .[3] عدم همسویی نتایج در مطالعات مختلف منجر به شناخت ضعیفی از ارتباط بین n- 3 PUFA ها و التهاب شده است. در دو مطالعه مروری توسط رانگل- هیورتا8 و همکاران - 2012 - ، لی9 و همکاران - 2014 -
و همچنین مطالعه اثر مصرف n- 3 PUFA ها بر متغیرهای التهابی مورد بررسی قرار گرفت؛ با توجه به ناهمسویی نتایج حاصل از مطالعات مختلف، هیچ نتیجه مشترکی به دست نیامد .[3 ,7 ,13] سازوکاری که پاسخ التهابی آزمودنی های انسانی را به ترکیب تمرین ورزشی با مکمل n- 3 PUFA نشان دهد، ناشناخته است .[14]
مطالعات متعددی در خصوص پاسخ شاخص های التهابی بدن متعاقب فعالیت های ورزشی شدید انجام شده است. ثاقب نشان دادند متعاقب انجام فعالیت فعالیت ورزشی درمانده ساز در صبح و عصر، سطح IL-6 پلاسما کاهش یافت. همچنین فعالیت ورزشی درمانده ساز در عصر باعث کاهش سطح CRP گردید . نیز نشان داده اند که سطح پلاسماییIL-6 به طور قابل توجهی پس از تمرین تناوبی شدید افزایش مییابد.[16]نشان دادند که فعالیت تناوبی شدید نسبت به فعالیت تداومی با شدت متوسط باعث افزایش بیشتر IL-6 و متعاقب آن افزایش بیشتر CRP در افراد میشود .[3] در مجموع با بررسی نتایج مطالعات مختلف، مشخص می شود که ناهمسویی زیادی در نتایج وجود دارد.
اسکولاس-ری3 و همکاران - 2011 - تاثیر مصرف مقادیر مختلف امگا 3 را به مدت 8 هفته بر سطح تریگلیسیرید و برخی از عوامل التهابی سرم - ,CRP TNF-و - IL-6 زنان مورد بررسی قرار دادند. نتایج آنها نشان داد که فقط مصرف مقدار بالای امگا 3/4 - 3 گرم در روز - به میزان قابل توجهی تریگلیسیرید را کاهش داد، اما هیچ یک از مقادیر مورد استفاده، بر عوامل التهابی - - CRP, TNF- ',/-6 در افراد سالم تاثیر معنی داری نداشت .تاثیر مصرف مکمل امگا 3 همراه با تمرینات بدنی شدید را بر سطح سرمیCRP مورد بررسی قرار دادند. بیست آزمودنی در دو گروه 10 نفره - گروه مصرف کننده کپسول حاوی امگا 3 و گروه کنترل - قرار گرفتند. گروه امگا 3 به مدت 4 هفته کپسول حاوی امگا 3 مصرف نمودند - روزانه 1000 میلی گرم - . نتایج آنها نشان داد که غلظت CRP در گروهی که امگا 3 مصرف میکردند، به طور معنی داری پایین تر از گروه دارونما بود. آنها نتیجه گرفتند که مصرف امگا 3 میتواند اثر محافظتی در برابر عوامل التهابی ناشی از فعالیتهای فیزیکی شدید داشته باشد .نیز تاثیر مصرف امگا 3 را بر عوامل التهابی - پروستاگلاندین E2، IL-6، - TNF- بعد از یک جلسه برنامه تمرینی برون گرا بررسی کردند. آنها نتیجه گرفتند که مصرف امگا 3 باعث کاهش عوامل التهابی، بلافاصله، 24 و 48 ساعت بعد از یک جلسه تمرین برونگرا می شود .تاثیر تمرین هوازی همراه با مصرف روغن ماهی را روی شاخص های التهابی - کراتین فسفوکیناز، CRPو - IL-17 موشها بررسی کردند. آنها موش ها را به 4 گروه، کنترل، مکمل، تمرین و گروه تمرین و مکمل تقسیم کردند. به گروه مکمل و گروه مکمل و تمرین، 0/2 میلی لیتر در روز روغن ماهی به مدت 8 هفته داده شد. گروه تمرین و گروه تمرین و مکمل، 5 جلسه در هفته به مدت 8 هفته تمرین کردند. نتایج نشان داد که تمرین همراه با مصرف مکمل روغن ماهی منجر به کاهش معنی دار سطح CRPو متعاقباً کاهش سطوح IL-17 و کراتین کیناز در موشها شد. آنها نتیجه گرفتند ترکیبی از ورزش همراه با روغن ماهی میتواند منجر به تنظیم کاهشی پاسخ التهابی ناشی از فعالیت ورزشی فزاینده شود . نیز اثر 6 هفته مصرف مکمل امگا 3 را روی نشانگرهای التهابی و استرس اکسیداتیو پس از یک وهله فعالیت با شدت متوسط مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه 14 مرد تمرین کرده به 2 گروه دارو نما و مکمل تقسیم شدند و گروه مکمل روزانه 2224 میلی گرم EPA و 2208 میلی گرم DHA را در قالب 8 کپسول ژلاتینی 2 بار در روز به مدت 6 هفته مصرف کردند و پس از این دوره مصرف مکمل، یک وهله فعالیت با شدت متوسط 60 - دقیقه فعالیت روی نوار گردان - انجام دادند. نمونه خونی قبل و بعد از فعالیت گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که سطوح استراحتی TNF- و CRP در گروه مکمل نسبت به گروه
