مقاله در مورد معماری ساختمان

بخشی از مقاله

معماري ساختمان

نشانه چيست؟
نقشه كشي: عبارت است از خطوط و اشكالي كه همراه با علامات بصورت قراردادهاي بين المللي است كد براي نمايش يك شئ و يا به عبارت ديگر نقشه ي تصاوير يك جسم با مقياس كوچكتر و يا مقياس دلخواه است.
كروكي چيست: نوعي نقشة‌فني است كه با دست آزاد و بدون وسايل رسم كشيده مي شود و بيانگر يك مقدار ساده است.
نقشه كشي در دو مرحله صورت مي گيرد.

1-مرحلة كار مدادي 2-مرحلة كار مركبي
نقشه هاي ساختماني: نقشه هاي ساختماني بطور كلي در كليه كارهاي ساختماني مورد استفاده قرار مي گيرد و مي توان به شرح زير آنها را تقسيم كرد.
1-نقشه هاي معماري 2-نقشه هاي محاسباتي 3-نقشه هاي شهرسازي
4-نقشه هاي اجرايي، پل ها، سدها، سيلوها و نظاير آنها
5-نقشه هاي تأسيسات مكانيكي 6-نقشه هاي تأسيسات الكتريكي
كاربرد نقشه هاي ساختماني:

1-نقشه هاي معماري: اين نقشه ها عموماً جهت طراحي ابنيه (بناها) شامل خانه هاي مسكوني، آپارتمانها، ساختمانهاي تجاري، بهداشتي، فرهنگي، تفريحي، تحقيقاتي، ورزشي، علمي، آموزشي و غيره است. اين نوع نقشه ها بر اساس مطالعات اوليه و نتايج بدست آمده از آن طرح و تهيه مي شود.
2-نقشه هاي محاسباتي:شامل اسكلت، ابعاد و پي و ستون و ديوارهاي باربند تيرريزي ها سقف و اتصالات مربوط به ساختمان مي‌باشد كه بر اساس محاسبات مهندسي محاسب طراحي مي شود.
3-نقشه هاي شهرسازي:اين نقشه ها بر اساس مطالعات و نيازمندي هاي شهري طراحي مي شوند. در اين نقشه ها نحوه ي شكل گيري شبكه هاي رفت و آمد، پياده و سواره و نحوه ي كاربري عرافي و سيستم دفع آبهاي سطحي و نحوه ي ورودي و توزيع شبكه ي آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب و همچنين مرحله بندي اجراي قسمت هاي مختلف طرح شهرسازي را نشان مي‌دهد.
4-نقشه هاي اجرائي:كاربرد اين نقشه ها در راه سازي، پل سازي، ساخت تونل، سادسازي، اسكله و باند فرودگاه است.

5-نقشه هاي تأسيسات مكانيكي:اين نقشه ها به ترتيب عبارت اند از 1-نقشه هاي لوله كشي آب سرد و گرم و مشخصات لوله ها 2-لوله هاي شوفاژ و يا تهويه مطبوع 3-شبكة فاضلاب و آب و باران و نحوه ي اتصالات آنها 4-مسير و مشخصات كانالهاي تهويه و يا كولر 5-شبكة لوله كشي موتورخانه و نحوه ي اتصال شبكه به ديگ هاي آب و بخار
6-نقشه هاي تأسيسات برقي و الكتريكي:اين نقشه ها جهت نشان دادن مسير و مشخصات سيم كشي برق، تلفن، در باز كن هاي برقي، آنتن، سيستم اعلام خطر، آتش‌سوزي، اعلام نصب لامپ با وسايل الكتريكي و سيم كشي و تعيين مشخصات موتورخانه و تابلوهاي برق به كار مي رود.
نقشه هاي معماري يك پروژه:
يك پروژه ساختماني اعم از كوچك و بزرگ حداقل بايد داراي نقشه هاي زير باشند.
1-پلان ها: شامل پلان هم كن، زيرزمين،
2-نماها؛ شامل نماي شمالي، جنوبي، شرقي و غربي مي باشند.

3-برش ها يا مقاطع: شامل برش هاي طولي، عرضي و موضعي با توجه به پيچيدگي‌هاي پروژه.
4-تيپ بندي درها و پنجره ها؛
5-دتايل (جزئيات)
6-پلان مبلمان

ابزارهاي نقشه كشي:
1-ميز رسم (تخته رسم): ميزي است جهت رسم نقشه، داراي لبه ها و سطحي صاف و غير قابل تغيير در مقابل عوامل جوي با زاويه هاي درجه كد معمولاً روي آن يك لايه پلاستيكي جهت محافظت مي كشند. ميز رسم در ابعاد گوناگون به شرح زير وجود دارد.
60*70cm 50*70cm
125*200cm 125*175cm 100*150cm
خط كش تي (T):
اين خط كش از سر و تيغة صافي تشكيل شده است و براي رسم خطوط استفاده مي‌شود. جنس اين خط كش از چوب و يا پلاستيك است و لبه هاي اين خط كش بايد صاف و منظم باشد. اين خط كش ها در اندازه هاي گوناگون وجود دارد مانند

cm45، 75،80، 90، 100 و اندازه هاي بالاتر
گونيا: گونيا از دو ساق عمود بر هم تشكيل يافته است كه براي رسم خطوط عمودي به كار مي رود، و معمولاً از چوب و پلاستيك درست مي شود و در اندازه هاي بزرگ متوسط و كوچك وجود دارد، دو نوع گونيا در نقشه كشي لازم است
1-گونياي و 2-گونياي و جهت نقشه كشي بهتر است از گونياي متوسط استفاده شود. و معمولاً طول وتر آن 20 تا 25 سانتيمتر باشد.
خط كش مدرج: وسيله اي است مدرج جهت تعيين و انتقال اندازه و رسم
خطوط روي كاغذ نقشه كشي كه به حد نوع چوبي، فلزي و پلاستيكي وجود دارد.
صندلي نقشه كشي:

صندلي نقشه كشي وسيله اي است براي نقشه كش كه معمولاً گردان است و ارتفاع آن قابل تنظيم مي‌باشد.
خط كش اشل (مقياس): خط كشي است به طول 30 سانتيمتر كه از جنس پلاستيك و يا فلز مخصوص ساخته شده است و داراي سه پره و 6 شش لبه مي‌باشد كه هر يك از پره ها دو مقياس دارند و در مجموع شش مقياس را داراست و وسيله اي است جهت تغيير مقياس و يا تبديل مقياس به بزرگتر و يا كوچكتر.
خط كش اشل معمولاً داراي مقياس هاي زير است.

بورس نقشه كشي: وسيله اي است جهت پاك نمودن براده هاي پاكن از روي نقشه و همچنين جلوگيري از كثيف بودن نقشه.
نقاله:وسيله اي است مدرج جهت تعيين و دهم زواياي مختلف.
مدادهاي نقشه كشي:با توجه به اهميتي كه مدادهاي نقشه كشي دارند آنها را به سه دسته تقسيم مي نمايند. مدادهاي B كه پر رنگ و نرم هستند كه شامل 2B و 4B و 6B هستند.
مدادهاي گروه F كه جزء گروه هاي متوسط محسوب مي شوند.

مدادهاي گروه H كه نوك آنها سخت و رنگ آنها كم رنگ است. كه اين مدادها شامل H، 2H، 4H و 6H است. كه معمولاً در نقشه كشي از 2H استفاده مي شود و مداد مخصوص نقشه كشي مداد اتود است.
پاك كن:پاكن نقشه كشي بايد بسيار نرم و سفيد باشد و در هنگام كار نقشه را كثيف نكند و از هر لحاظ بايد عالي باشد. پاكن ترسيمات مركبي از مواد مخصوص و زبر بوده و به راحتي سطوح مركبي روي كاغذ و كالك را پاك مي نمايد.
مدادتراش و سونباده:مدادتراش وسيله اي است براي تراشيدن نوك مدادهاي معمولي و سنباده وسيله اي است براي صيقل دادن نوك مداد.
خش كش كشوئي: كار اين خط كش همانند خط كش T بوده با اين تفاوت كه مانند كشو بالا و پائين مي رود و خطر لغزش آن كمتر است.

شابلون:شابلون وسيله اي است جهت صرفه جوئي در وقت و همچنين زيبائي و تناسب نسبي اجزاي نقشه كه از آن در نقشه كشي استفاده مي شود. شابلون ها به چند دسته تقسيم مي شوند، مانند شابلون حروف و اعداد، شابلون دايره، مربع، بيضي، مستطيل، بيلمان كه در نقشه كشي كاربرد دارد كه البته شابلون هاي ديگري مثل شابلون هاي معماري تأسيساتي، الكتريكي و غيره وجود دارد.
چسب كاغذ:چسبي است كه در نقشه كشي كاربرد زيادي دارد. اين نوع چسب دارا قدرت چسبندگي خوب است و براحتي كنده مي شوند.چسب را معمولاً تحت زاويه روي كاغذ نقشه كشي نصب مي نمايند.
پيستوله:در اغلب نقشه هاي ساختماني قوسها و منحني هاي منظم و نامنظمي دارد كه براي ترسيم دقيق اين منحني ها و قوسها از وسيله اي به نام پيستوله استفاده مي‌نمايند. معمولاً پيستوله ها را در اندازه ها و رنگهاي مختلف از پلاستيك مي سازند.
دستگاه درافتينگ:اين دستگاه از دو خط كش آلومينيومي و يا پلاستيكي تشكيل شده است كه با يكديگر زاويه قائمه مي سازند، اين دستگاه در دو نوع ريلي و كشوئي وجود دارد. نقشه كش را از استفادة خط كش T و گونيا مجاز مي دارد. يكي ديگر از عملكردهاي را خط كش اين است كه به كمك نقاله روي دستگاه خطوط مختلفي تحت زواياي گوناگوني رسم نمود.
راپيد، گرافوس، راديس:در گذشته اي دور براي مركب نمودن نقشه از قلمي به نام راپيد استفاده مي شود، بعداً وسيله اي ساخته شد شبيه خودنويس با فيش هاي متفاوت. گرافوس و در حال حاضر بهترين و مدرن ترين قلم كشي در نقشه كشي دستي راپيد با مركب مخصوص كار مي‌كند. راپيد نيز با نوكهاي گوناگون در بازار موجود است.

اندازه هاي مختلف راپيد به شرح زير مي‌باشد.
0.2, 0.3, 0.4, 0.5, 0.8, 0.7, 0.8, 0.9, 0.10, 0.11, 0.12
هرچه شمارة‌ راپيد بشتر باشد نوك آن كلفت تر است. مناسبترين زاويه استفاده از راپيد 80 تا 90 درجه است.
دستگاه هاي چاپ نقشه:اين دستگاه فتوكپي، زيراكس و اوزاليد مي‌كند.
انواع كاغذهاي نقشه كشي:كاغذهاي نقشه كشي بايد از جنس خوب، مرغوب و از نظر مقاومت، تميزي و سفتي الياف و ساير عوامل طبيعي در حد مطلوبي باشد. كاغذهاي نقشه كشي به چند دسته تقسيم مي گردند.
1-كاغذهاي سفيد يا اشتاين باخ:اين كاغذها از جنس كاغذهاي 80 و يا 90 ميلي گرمي است كه جهت رسم اوليه نقشه در مدارس و هنرستان ها استفاده مي شود.
2-كاغذ پوستي: اين كاغذها جهت كارهاي مقدماتي نقشه كشي با مداد مورد استفاده قرار مي گيرد و بسيار نازك و شفاف است.

3-كاغذ كالك: كاغذي است شفاف، خشك و ضخيم و سفيد كه از اين كاغذ جهت كپي نمودن نقشه و همچنين مركبي نمودن آن استفاده مي شود.
از تيغ نبايد پاك نمودنمركب روي كار استفاده نمود بلكه بايد از پاكن هاي مخصوص استفاده نمود، همچنين اين كاغذها نبايد در معرض رطوبت، گرما و بخار و گرد و غبار قرار بگيرد.
كاغذهاي ميلي متري يا شطرنجي:
براي رسم نقشه هم مي توان از كاغذهاي ميلي متري چهارخانه استفاده نمود، اما تهيه كپي از آن چندان ممكن نيست. لذا كمتر از آن استفاده مي شود.
ابعاد كاغذهاي نقشه كشي:ابعاد كاغذهاي نقشه كشي به صورت استاندارد بوده و با نام DIN همراه با يك اندازه كاغذهاي نقشه كشي بصورت زير است:
DIN





نكات زير بايد در مورد كاغذهاي نقشه كشي مورد توجه قرار گيرد.
1-اندازة‌كاغذهاي نقشه كشي بايد متشابه و يا به عبارت ديگر نسبت طول هر كاغذ و عرضش برابر است با نسبت طول و عرض كاغذ دوم.
2-مساحت كاغذ مبنا (كاغذ ) چقدر است. تقريباً 1 متر مربع.

3-هر كاغذ كوچكتر از نصف كردن كاغذ بزرگتر ما قبل خود به دست مي آيد.
4-مساحت كاغذ برابر 1 متر مربع يا 10000 سانتيمتر مربع و يا 1 ميليون ميلي متر مربع است.
5-مساحت هر كاغذ بزرگتر دو برابر مساحت كاغذ كوچكتر است.
6-طول هر كاغذ برابر عرض كاغذ بزرگتر از خود است.
7-كاغذ را معمولاً با قيچي، نخ، گيوتين و يا كاتر استفاده مي كنند.
نوار دور نقشه چيست؟
نوار ما در رنگهاي مختلف آبي، قرمز، سبز، زرد و غيره تهيه مي شود و به منظور جلوگيري از خرابي لبه هاي آن به كار مي رود و همچنين به منظور طبقه بندي نقشه نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
لتراست چيست؟
نوعي ورق است كه در آن انواع مختلف حروف بل علائم و اشكال چاپ شده و سبيه عكس برگردان مي‌باشد، و استفاده از آنها موجب صرفه جويي، دقت و تمزي كار مي‌گردد.

اين ورقه ها شفاف و پشت آنها چسبناك است و براي استفاده بايد حروف و علائم مورد نظر را در روي نقشه قرار دهيم و با يك جسم نوك گرد روي وره فشار وارد كنيم و تا حروف سرويس مبلمان در بازار موجود است.
زيباتون چيست: زيباتون نيز شبيه لتراست است با اين تفاوت كه در موقع استفاده بنا به اندازة نقشة مورد نظر زيباترين را تهيه و سپس روي كاغذ مي چسباند.
كادر دور نقشه چيست؟ قبل از ترسيم هر نقشه ابتدا بايد پس از چسباندن كاغذ روي ميز اقدام به ترسيم كادر نمود و در اين رابطه معمولاً از سه طرف نقشه به اندازة cm به داخل و همچنين از سمتي كه نقشه معمولاً براي نصب در پرونده مربوطه قرار بگيرد cm2 در نظر گرفته مي شود.
جدول مشخصات نقشه (تايتل) چيست:
نقشه معمولاً يك جدول مشخصات دارد كه در آن جدول مقياس، عنوان، تاريخ، شمار

ه، نام رسم كننده و طراح و غيره و به عبارت ديگر اطلاعات ضروري مربوط به نقشه در آن درج مي گردد، كه معمولاً اين جدول مشخصات را در پائين نقشه و سمت راست نقشه رسم مي كنند.
نقش خطوط در نقشه:
خطوط در نقشه كشي نقش بسيار مفيد و مهمي دارد و لذا بايد آنها را شناخت و ضرورت كاربرد آن را در جاهاي مشخص فرا گرفت.
خط عبارت است از توالي بدون فاصله نقطه ها است، خط داراي اشكال متفاوت است.
1-خط عمومي 2-افقي 3-متمايل 4- خط منحني 5-خط شكسته
خطوط از نظر ضخامت متفاوت است. در نقشه كشي ساختمان متناسب با مقياس نقشه از خطوط مختلف استفاده مي شود.
خط ممتد ضخيم
خط نقطة ضخيم

خط ممتد نازك
خط نقطة نازك
خط چين ------------------------
نقش حروف در نقشه كشي:
قوانين حروف نويسي در نقشه كشي: علاوه بر خوانا و دقيق بودن حروف نويسي بايد تابع قوانين زير باشد.
1-اندازة‌حروف هواره بستگي و اهميت و مقياس رسم نقشه دارد.
2-براي اينكه حروف در يك راستا قرار گيرد از خط راهنما كه ه صورت دو خط موازي است استفاده مي شود.
3-در حروف انگليسي بايد فاصلة بين دو حرف و همچنين فاصلة بين كلمات رعايت شود.
4-در نوشتن معمولاً از مدادهاي نرم، HB و يا B استفاده شود.
5-در يك طرح بايد اعداد و حروف با هم هماهنگ باشند و قوانين حروف نويسي دربارة آنها رعايت گردد.
6-حروف نويسي را بايد در پايان كار انجام داد و سعي نمود از لكه دار شدن كاغذ رسم جلوگيري شود.
حروف نويسي نقشه كشي به دو صورت انجام مي شود.
1-حروف فارسي و لاتين كوچك و همچنين حروف نويسي زوايي و صورت مي گيرد.
اندازه گذاري بر نقشه: از آنجايي كد اندازه گذاري و خطوط در نقشه كشي نقش بسيار مهمي ايفا مي نمايد لذا بايد آن را با دقت به كار بست.
نكات مهم در اندازه گذاري نقشه ها عبارت است از:
1-خطوط اندازه بايد مستقيم، نازك و فاقد شكستگي ب

اشد.
2-اعداد اندازه گذاري بايد خوانان باشد.
3-اندازه ها بايد وسط و بالا باشد.
4-در كليه نقشه ها از سيستم متريك استفاده شود.
5-اندازه هاي كمتر از 1 متر بر مبناي Cm و اندازه هاي بيشتر از 1 متر بر مبناي
6-هر قسمت اندازه گذاري شده از سه قسمت تشكيل مي شود.
1-اعداد 2-خط اندازه
3-فقط رابط اندازه، كدبراي معين كردن حد اندازه به كار مي رود.
اندازه گذاري يك پلان:جهت اندازه گذاري يك پلان از چند رديف در چهار طرف پلان استفاده مي شود.

1-
2-رديف دوم، مخصوص ضخامت ديوارها و فواصل بين آنها
3-رديف سوم، اندازه طول كل و عرض كل ساختمان را مشخص مي نمايد.
بديهي است چنانچه يك طرف پنجره نداشت فقط از دو رديف اندازه استفاده مي كنيم.
حسن اين روش اندازه گذاري در اين است كه جمع اندازه هاي هر ستون با جمع اندازه‌ي ستون هاي ديگر برابر است و چنان چه اشتباهي در محاسبة اندازه ها رخ داده باشد اين اشتباه ترسيم پيدا مي شود.
اندازة مركب: هرگاه بخواهيم اندازة عرض و يا ارتفاع آن را نشان بدهيم يك خط ترسيم مي نمائيم و در قسمت بالا و ارتفاع را در قسمت پادين مي نويسيم.
دستنداز پنجره در پلان و علامت: دستنداز پنجره عبارت است از كف تمام شده يا كف پنجره يعني ارتفاع ديواري كه از كف اتاق تا پنجره ساخته مي شود كه در نقشه كشي با علامت O.K.B مشخص مي شود.
نكاتي كه در رسم پلان بايد مود توجه قرار گيرد به شرح زير است:
1-ضخامت خطوط برش خورده بايد كاملاً در پلان رعايت شود.
2-علامت شمال نقشه بايد مشخص شود.
3-زيرنويسي پلان با ذكر مقياس مشخص گردد.
4-اندازه گذاري دقيق پلان بايد رعايت شود.
5-علامت اختلاف سطح تراز در پلان مشخص گردد.
6-علامت برش ها در پلان مشخص گردد.

7-I.K.B(دستنداز) پنجره ها بايد نوشته شود.
8-جهت باز و بسته شدن درها در پلان بايد معلوم باشد.
9-چنانچه نقشه با مقياس ترسيم گردد پنجره ها را با يك خط و در مقياس 50.‌ با دو خط نمايش داده شود.
10-در پلان پس از رسم كف پله ها از وسط عرض پله با يك علامت فلش ابتدا و انتهاي پله را بايد با هم متصل نمود.
11-چنانچه درها با آستانه و بي آستانه باشد بايد در پلان مشخص شود.
پلان(نقشه)‌چيست: پلان عبارتند از برش افقي فرضي از ساختمان كه در ارتفاع و يا زده مي شود و بيشترين مشخصات ساختمان در آن ديده مي شود. و يا به عبارتي ديگر منظره اي ناشي از برش افقي ساختمان در يك ارتفاع. پلان ها را معمولاً با مقياس رسم مي نمايند.
نما چيست؟نما منظره ي بيروني ساختمان است كه در آن درها، پنجره ها و ارتفاع ديوار ديده مي شود و به عبارتي شكل ظاهري و خارجي يك ساختمان را به نما مي‌گويند.
ساختمانهاي ويلائي كه در وسط زمين قرار دارند معمولاً داراي 4 نما هستند. ساختمانها ممكن است داراي 3 نما و يا 2نما و يا 1نما باشند. نماها را معمولاً اندازه‌گذاري نمي كنند. مگر در مواقع خاص، براي رسم نما معمولاً از خطوط نازك استفاده مي شود. نماها را معمولاً با مقياس هاي رسم مي نمايند.

روش ترسيم نما:جهت ترسيم نماي ساختمان از روي پلان بايد از روش انتقال يا افتوگرافي استفاده شود. يعني ابتدا بايد متناسب با هر نمايي كه مي خواهيد رسم كنيد پلان را در بالاي كاغذ نصب نموده و سپس خطوط خارجي پلان را با خطهاي نازك بر روي خط زمين منتقل مي نمايند. اين خطوط طول و عرض ساختمان را مشخص مي‌نمايند سپس از نقاط بدست آمده روي خط زمين خطوط عمودي را به اندازة‌ارتفاع ساختمان ترسيم مي نمايند.
برش عمودي يا section coop چيست:هرگاه ساختمان را توسط يك صفحه برش فرضي، عمودي نسبت به سطح افق قطع نمائيم منظره اي كه ديده مي شود برش مي‌نامند.
برش ها در جهت طول و عرض ساختمان زده مي شوند كه در آن معمولاً ارتفاع فونداسيون ضخامت كف اتاق، ضخامت سقف، ارتفاع ديوار پنجره ها، درها، جانپناه و قرنيز ديده مي شود. برش را به دو صورت مستقيم و شكسته مي زنند.

- برش ها را معمولاً در قسمت هايي مي زنند كه بيشتر منظرة ممكن نشان داده شود و همچنين پله ها حتماً ديده شوند.
- علامت برش در پلان بصورت خط نقطة‌قوي و ضخيم ترسيم مي گردد و سپس با علامت و جهت برش اقدام به ترسيم مي نمائيم.
- در برش معمولاً قسمت هايي از ساختمان كد توسط صفحه ي برش قطع مي شود با خط ضخيم تر ترسيم مي گردد و بقيه ي قسمتهايي كه به صورت نماد ديده مي شود با خط نازك رسم مي گردد.
طريقة اندازه گيري و علامت گذاري در برش عمودي:
1-در برش عمودي بيشترين توجه به اندازه گذاري ارتفاعات است، مثل اندازه گذاري خط قرنيز ارتفاع خرپشته، ارتفاع جانپناه، ضخامت سقف، ارتفاع از سقف تا كف اتاق، اندازه قطر كفسازي، ارتفاع فونداسيون و غيره… اين اندازه گذاري ها روي يك الي دو خط اندازه كه عمود بر خط زمينه كشيده مي شود صورت مي گيرد. اندازة اختلاف سطح در برش با علامت روبر مشخص مي گردد. و معمولاً مبدأ راهمان خط زمين قرار مي دهند. اندازه هاي بالاي خط سطح زمين را با علامت + (مثبت) و اندازه پائين خط زمين را با علامت – (منفي)‌مشخص مي كنند.
نكاتي در مورد برش:
در برش بايد نكات زير را مورد توجه قرار دهيد.
1-ارتفاع زمين تا كف ساختمان.
2-ضخامت سقف ـضخامت هاي سقف را معمولاً در ساختمانهاي آجري (تاب زرين) مي سازند 20 تا 25 سانتيمتر ساخته مي شوند و چنانچه بلوك هاي سقف سيماني يا آجري باشد 30 تا 35 سانتيمتر در نظر گرفته مي شود و چنانچه سقف بدون يكپارچه باشد ضخامت سقف 15 سانتيمتر مي‌باشد.
3-ارتفاع جانپناه كه به جهت جلوگيري از سقوط به داخل حياط در نظر گرفته مي‌شود معمولاً 70 تا 80 سانتيمتر در نظر گرفته مي شود.
4-ارتفاع دستنداز پنجزه ها متناسب با شرايط مكاني منزل در نظر گرفته مي شود. به طور مثال در جاهايي كه پنجره مشرف به كوچه است معمولاً 2 متر دستنداز آن در نظر گرفته مي شود. ولي در محيط هاي خصوصي دستنداز از پنجره 70 تا 80 سانتيمتر در نظر گرفته مي شود.
5-ارتفاع پنجرة دستشوئي و حمام از 160 سانتيمتر به بالا در نظر گرفته مي شوند.

6-مساحت پنجره ها معمولاً مساحت كف اتاق در نظر مي گيرند.
7-ارتفاع اتاق ها از كف تا زير سقف را بين 70/2 cm تا 3 متر در نظر مي گيرند.
8-ضخامت قرنيز جانپناه معمولاً بين 5 تا 10 cm در نظر گرفته مي شود.
9-ارتفاع درها معمولاً بين 2 متر تا 20/2 cm و عرض آنها 1 متر در نظر گرفته مي‌شود. مگر درهاي سرويس ها و حمام كه عرض آنها كمتر در نظر گرفته مي شود كه بين 70 تا 80cm مي گيرند.
سقف كاذب چيست: به سقفي مي گويند كه جهت كوتاه نمودن ارتفاع سرويس ها و يا پوشاندن پوشه ها و يا كانال هاي تأسيساتي به كار مي رود و معمولاً توسط نبشي موزائيك، شيشه و يا رابيتس صورت مي گيرد.
مقياس يا Scale چيست؟
به اندازة واقعي بر روي كاغذ مقدور نيست لذا در نقشه هاي ساختماني اندازه هاي واقعي را به نسبت هاي معين كوچك نموده و بر روي كاغذ منتقل نموده. مثال:
اگر اندازة ترسيمي روي نقشه و كاغذ 5/17 cm باشد و مقياس نقشه در نظر گرفته باشد طول واقعي آن چقدر است.
Cm175=10*5/17= ــــــــــــــــ =
- مقياس هاي متداول در نقشه كشي ساختمان به شرح زير است.

مقياس چه كاربردي دارد؟ براي اينكه بتوانيم نقشه را به اندازة كوچكتر و يا بزرگتر ترسيم نمائيم و يا اندازة‌ واقعي را روي نقشه منتقل نمائيم همچنين جهت استخراج اندازه هايي كه در نقشه ذكر نشده است.
مثال: اگر ديواري به طول cm2/18 در روي نقشه به اندازة 4/36 رسم نمائيم مقياس نقشه را حساب كنيد.
= = مقياس = ـــــــــــــــــ= مقياس

پي يا فونداسيون يا شاه لوله ساختمان: نيروهاي وارده از نقاط ساختمان را و همچنين بارها اتفاقي را به زمين منتقل مي نمايد و به عبارت ديگر ريشة‌ساختمان در خاك است.
معمولاً سطح فونداسيون را به طور متوسط بين 80 تا 120 Cm پائين تر از سطح زمين قرار مي دهند. اين عمل بنا به دلايل زير انجام مي گيرد.
1-فونداسيون از يخبندان در سطح زمين در امان باشد.
2-بارهاي وارده از ساختمان به سهولت بر پي و در نهايت به زمين منتقل گردد.
3-ابعاد پي بستگي كامل به وزن بنا و نيروهاي وارد بر آن و نوع خاك و مقاومت زمين دارد.
4-پي ها را نسبت به نوع مصالح و سيستم ساخت مي توان به دو گروه تقسيم كرد.
گروه اول از نظر سيستم ساخت كد مانند پي هاي تك نقطه اي، نمايي، صفحه اي، پي مشترك و پي هاي كلاف شده.
گروه دوم شامل انواع پي از نظر نوع مصالح مي شوند كه شامل پي هاي سنگي، پي‌هاي آجري، پي هاي شفته آهكي، پي هاي قيرگوني و پي هاي بتن مصلح مي‌باشد.
انواع پي از نظر نوع مصالح:

1-پي سنگين: اين نوع پي ها از سنگ طبيعي در مناطقي كه سنگ ارزان و در دسترس باشد ساخته مي شود- سنگي كه براي اينگونه پي ها انتخاب مي گردد«بايد و از انواع لاشه اي شكسته باشد- سنگهاي قلوه اي و مدور (گرد) و صيقلي به درد كار پي سازي نمي خورند زيرا حالت سست و ناپايداري به پي مي‌دهد. سطح پي سازي ب سنگ بايد پهن تر از ديوارها در نظر گرفته شود و از هر طرف حداقل 15 سانتيمتر به عنوان ريشه در نظر گرفته شود- پي سازي با

سنگ در دو نوع انجام مي شود چنانچه بار و ملات كم باشد از گل و آهك استفاده مي شود و چنانچه بار زياد باشد از ملات ماسه و سيمان استفاده مي شود در اين نوع عمل اول كف پي را ملات ريزي نموده و سپس سنگها را روي هم مي چينند و لا به لاي سنگها مجدداً با ملات پر مي شود. بطوري كه هيچ منفذ و سوراخي در داخل پي وجود نداشته باشد.
- زاويه پخش كار در پي هاي سنگين در حدود درجه مي‌باشد.
2-پي هاي آجري:
از پي هاي آجري در مواقعي استفاده مي شود كه ساختمان كوچك و بار وارده بر آن كم باشد و ضمناً از پي هاي سنگي به علت كم يابي سنگ نتوان استفاده كرد.
براي اين منظور لازم است كه عرض پي از عرض ديوار 30 تا 40cm بيشتر باشد.
- زاوية بخش بار در پي هاي آجري در حدود 60cm است.
3-پي هاي شفته اي:
در اين نوع كار خميري درست مي كنند از مخلوط خاك، آب، شن و آهك كه در هر متر مكعب خاك غريب به 200 الي 250 كيلوگرم آهك اضافه مي كنند و سپس اين مخلوط را در داخل پي مي ريزند و مقداري پاره سنگ بر آن مي افزايند. اين نوع پي سازي جزء ارزان ترين و ساده ترين پي ها محسوب مي شود.
4-پي هاي بتني:
- بتن را مي توان يكي از مقاومترين و مستحكمترين سنگهاي مسكوني دانست.
- پي هاي كد با بستن ساخته مي شوند، جزء بهترين نوع پي محسوب مي گردند.
- امروزه توصيه مي شود كه تمام پي ها با بتن مصلح (بتن +ميلگرد) ساخته شود بخصوص در مناطق زلزله خيزي نظير شهرهاي جنوب خراسان، دامنه هاي زلزله مدار البرز و غيره- زاوية‌پخش بار در پي هاي بتني 30 الي 45 است. لذا مي توان اينگونه پي ها را به صورت پلكاني و يا بصورت هرم

ناقص ساخت و از مصرف اضافي بتن جلوگيري نمود- پي سازي با بتن به اين طريق انجام مي گيرد.
- ابتدا كف پي را 10cm بتن كم سيمان (بتن مگر) مي ريزند كه سطح خاك و بتن از هم جدا شود و همچنين سطح پي كاملاً هر تراز گردد و سپس روي بتن مگر تخته قالب نموده و ميلگردها را ميلگردگذاري مي نمايند و سپس اقدام به بتن ريزي مي نمايند و بعداً جهت متراكم نمودن بتن از وسيله اي به نم ويبراتور استفاده مي نمايند. كه اين وسيله با لغزش دادن بتن سبب متراكم شدن بتن مي گردد كه سوراخ و منفذي در بتن باقي نماند.
پس از خودگيري بتن بايد به طور مداوم به آن آب داد تا استحكام لازم را به تدريج كسب نمايد چه در غير اين صورت بتن ترك خواهد خورد و از استحكام آن كاسته خواهد شد. پس از جلوگيري بتن طبق آئين نامة بتن روي آن اقدام به بارگذاري مي‌كنند.

انواع پي از نظر سيستم ساخت:
1-پي هاي تك نقطه اي كلاف شده: در ساختمانهاي اسكلت فلزي و بتني چون تمام بارها به ستون ها و ستون ها به فونداسيون و منتقل مي شود و به عبارت ديگر بار به طور متمركز و نقطه اي به زمين منتقل مي شود در نتيجه اين پي ها را توسط شناژ به همديگر متصل مي نمايند. سطح مقطع پي هاي تك نقطه اي را مي توان به صورت مربع، مستطيل چند گوشه و دايره ساخت.
2-پي هاي نواري:به پي هايي گفته مي شود كه طول پي نسبت به عرض آن بيشتر است

. اين گونه پي ها بار در جهت طول پخش كرده و به خاك مي‌دهد. پي هاي نواري در ساختمان اسكلت فلزي و بتني معمولاً و در مواقعي ساخته مي شوند كه فاصله ستون ها نسبت به يكديگر كم باشد و اطراف ساختمان زمين همسايه احاطه كرده باشد.
3-پي هاي صفحه اي يا جنرال فونداسيون و پاراديد جنرال:اينگونه پي ها در مواردي استفاده مي شود كه بارهاي وارده از ساختمان بسيار زياد بوده نظير آسمان خراش و يا مقاومت زمين به قدري كم باشد كه به ناچار جهت انتقال بار ساختمان به خاك تمام سطح زير را به عنوان پي بايد مورد استفاده قرار گيرد. پي صفحه اي به صورت يكپارچه از بتن آرمر در سرتاسر ساختمان ساخته مي شود و كليه ديوارها و ستون ها بر روي آن قرار مي گيرند. در برخي مواقع كه سطح بار زياد باشد فونداسيون عمومي را پهن تر به خاك متحمل مي كنند.