بخشی از مقاله
چکیده:
سبک بین الملل به عنوان یکی از سبک های معماری مدرن متعالی از دهه 1930 در غرب آغاز شد و بعنوان سبکی تاثیر گذار در معماری مدرن در آن دوره نقشی مهم داشت و سپس عالمگیر شد. سادگی و فقدان تزیینات خصلتی است که این سبک را از سایر سبک ها متمایز میکند. در واقع سبک بین الملل به صورت یکی از مشخصه های معماری مدرن مطرح است. مشاهده برخی از آثار معماری معاصر در ایران - به خصوص در شهر تهران - که تحت تاثیر سبک بین الملل قرار گرفته اند نشان از ورود گسترده ی این سبک هنری غرب به معماری معاصر ایران در دوره هایی را دارد. این مقاله سعی دارد تا با مطالعه ویژگی های سبک بین الملل ، از طریق جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای Bتجزیه تحلیل و تطبیق این ویژگی ها با نمونه های ساختمان های اداری موجود در شهر تهران از طریق توصیف، دلایل اطلاق این سبک را به نمونه های موجود در شهر تهران ، مورد بررسی قرار دهد . این مقاله در انتها نشان خواهد داد که با توجه به اینکه بعضی از ساختمان ها را سبک بین الملل می دانند، جزو این سبک نمی باشد و فقط بعضی از ویژگی های آن ها را دارا می باشد.
واژه های کلیدی:سبک بین الملل، ساختمان های اداری، شهر تهران.
مقدمه
طرح مسئله :سبک بین الملل در غرب آغاز و سپس عالمگیر شد. مشاهده برخی از آثار معماری معاصر در ایران - به خصوص در شهر تهران - که تحت تاثیر این سبک قرار گرفته اند نشان از ورود گسترده ی این سبک هنری غرب به معماری معاصر ایران در دوره هایی را دارد. این مقاله سعی دارد تا با مطالعه ویژگی های سبک بین الملل، از طریق جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ایB تجزیه تحلیل و تطبیق این ویژگی ها با نمونه های موجود در شهر تهران از طریق توصیف، دلایل اطلاق این سبک را به نمونه های موجود در شهر تهران ، مورد بررسی قرار دهد . هدف این تحقیق ، بررسی و ارایه دلایل اطلاق این سبک به نمونه های موجود در شهر تهران ،می باشد. به این منظور برای دستیابی به اهداف این مقاله ، ابتدا به بررسی ویرگی های سبکی و سبک شناسی بین الملل در بستر شکل گیری ان خواهیم پرداخت و سپس به بررسی نمونه های متاثر از این سبک در معماری دوره پهلوی اشاره میکنیم.
سوال تحقیق : این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که تاثیر ویژگی های سبک بین الملل بر معماری بناهای اداری شهر تهران به چه ترتیب بوده است؟
روش تحقیق: در این تحقیق با روش مطالعات کتابخانه ای-تجزیه و تحلیل به بررسی معماری بین الملل و بناهای ساخته شده در شهر تهران از دیدگاه صاحب نظران می پردازیم.
پیشینه تحقیق:در زمینه سبک مورد نظر در معماری معاصر ایران تلاش های بسیاری توسط محسن حبیبی، امیر بانی مسعود، وحید قبادبان، صورت پذیرفته، که همگی تاکید بر وجود این سبک در ایران و شهر تهران را داشته اند و در خور ارج علمی بسیار می باشند و در مقاله حاضر نیز از نظر آنها استفاده شده است و در مواردی به نقد و بررسی آنها نیز پرداخته شده است.
سبک بین الملل: در کنار سبک آرت دکو - در دوره معماری متعالی - بر اهمیت و اعتبار سبک دیگری به نام سبک بین الملل، به صورت روز افزونی اضافی شد.{2} اولین اصل:معماری به عنوان حجم. روش های معاصر ساخت و ساز، یک قفس آرماتور یا اسکلتبندی برای پایهها فراهم میکند. ازآنجا که این اسکلتبندی قبل از اینکه به ساختمان الحاق شود دیده میشود، برای هرکس آشناست. چه پایهها از جنس فلز باشند و یا از بتن مستحکم، هراثر، از دور به صورت شبکه افقی و عمودی است. برای محافظت دربرابر هوازدگی، لازم است که این اسکلتبندی به طریقی درون دیوارها قرار گیرد. دربنایی سنتی، خودِ دیوارها، پایه بودند. اکنون دیوارها صرفاً مولفههای تبعی هستند که مانند الک بین پایهها قرار گرفتهاند و یا مانند یک پوسته خارج از آنها حمل شدهاند. بنابراین ساختمان مانند یک قایق یا یک چتر با پایههای درونی مستحکم و یک رویه پیوسته است. .[1] از جمله ساختمان هایی که نماد بین الملل هستند: والتر گریپوس، مدرسه باهاوس، آلمان .1926 دفتر اشتغال شهرستان، دسایو، آلمان.1928 مکس ارنست، خانه آپارتمان زیریچ، 1929، می باشد.[1]
ظهور سبک بین الملل در ایران
با ورود معماران خارجی و دانشجویان ایرانی تحصیل کرده در دانشکده های معماری اروپا در دوره پهلوی اول، شاهد شکل گیری و گسترش سبک های متنوع معماری غرب در ایران هستیم. یکی از این سبک ها، سبک بین الملل می باشد. مشاهده برخی آثار معماری معاصر ایران به ویژه تهران که آشکارا تحت تاثیر گرایش سبک بین الملل قرار دارند نشان از ورود این جنبش هنری غرب به معماری ایران در دوره پهلوی دارد. بنابراین در این مقاله معماری بین الملل در دوره پهلوی را مورد بررسی قرار دادیم و ابتدا به بررسی پهلوی اول نمونه های معماری متاثر از این سبک در تهران و سپس به بررسی پهلوی دوم پرداختیم. بر اساس این بررسی ها دریافتیم که این جریانات در دوره پهلوی دوم، به یک جریان غالب و تاثیر گذار در معماری مدرن تبدیل شد و اثار بیشتری در این دوره با الگوبرداری از سبک بین الملل ساخته شد.
نفوذ معماری غرب چه از نظر سبک و شکل معماری و همچنین نوع مصالح، فن آوری و شیوه های اجرایی و چه از لحاظ مبانی نظری معماری بسیار گسترده و فراگیر بوده، اگر چه شیوه های معماری تاریخی ایران و مبانی و نمادهای آن همچنان در معماری دوره پهلوی ملاحظه می شود. به عبارتی، معماری معاصر غرب در نیمه اول قرن اخیر شمسی و شیوه تاریخی معماری ایران، هردو به صورت دو عامل مهم بر مبانی و ویژگی های معماری عصر پهلوی تاثیرگذار بود.معماری مبتنی بر سبک بین الملل متاثر است از جنبش معماری نو - مدرنیسم - در اروپا، این معماری به عنوان سبک مسلط در این دوره موفق می شود که مهر و نشان خود را بر چهره بسیاری از خیابان های جدیدالاحداث شهر بزند و پرده ای هماهنگ و بیش و کم خاطره انگیز و یادمانی را در مقابل چهره کهن شهر بیاویزد.
این معماری در عین حال موفق می شود تا بناهای استوار و فضاهای با معنا به یادگار بگذارد.[3] گرچه به دلیل رشد اقتصادی کشور، پروژههای ملی دیگر فقط به پایتخت محدود نمی ماندند. این سبک شامل ساختمان ها و مجموعه هایی هستند که در وهله اول کارکردگرایی را مورد توجه قرار داده اند و همانند جریان اصلی معماری مدرن در اروپا و امریکا ضد تاریخ عمل کرده و نیازی به تکرار و یا استفاده از مفاهیم، عناصر و اشکال معماری گذشته نمی دیدند. در این دوران استفاده گسترده از مصالح ساختمانی جدید مانند، بتن مسلح،آهن و شیشه، به تغییر زبان معماری یاری رساند. این ساختمان ها هیچ ویژگی بومی، تاریخی یا فرهنگی محیط خود را منعکس نمی کردند بلکه با دور شدن از تزیینات اضافی سعی در کار آمد بودن داشتند.سبک بین الملل در دوران رواج خود در بسیاری شهرهای دنیا تکرار می شد و حاصل آن بناهایی بود باخصوصیات کمابیش یکسان اما در موقعیت های جغرافیایی و فرهنگی مختلف.
دوره پهلوی اول: طرح ها و ساختمان های شاخص سبک بین الملل در دوره پهلوی اول به شرح جدول زیر می باشد:
