بخشی از مقاله
مونوگرافی روستای قلعه حسینیه
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه
مشخصات تاریخی
ویژگیهای جغرافیایی
قشربندی اجتماعی روستا
جمعیت و نیروی انسانی
خانواده و ازدواج
آموزش و سواد
بهداشت و درمان
شیوه سکونت و مسکن
سازمانها و موسسات
تولید کشاورزی
دامپروری
باغداری
زمین زراعی
آب
آموزش فنی و حرفه ای
سرمایه و اعتبارات
زیربناها و ارتباطات
وسایل ارتباط جمعی
مبادله
فروشگاهها
نظام بهره برداری
اصلاحات ارزی
دین و مذهب
زبان و لهجه
ظواهر زندگی
ارزش ها و اعتقادات
فرهنگ عامه
مقدمه:
روستای کوچکترین واحد اجتماعی مستقلی است که اجتماع روستایی را در خود جای می دهد و منبا و محور بررسیهای جامعه شناسان روستایی است بیشتر تحقیقات روستایی که در حوزه های مختلف صورت گرفته بر طبق برنامه چشم انداز روستایی نبوده و اگر هم بوده فقط رو ساختارها را پوشش می داد و لذا این امکان وجود نداشت که برنامه ریزان روستایی تمام معیارهای روستایی را در نظر بگیرند با این وجود مونوگرافی روستایی شاخص خوبی برای برنامه ریزی است چون در مونوگرافی به تمامی امور روستایی پرداخته شده و از اکثر روستاییان همیاری و همکاری صورت گرفته شد. که این نشان از توان برجسته تعاون در روستا است لذا اکثر پژوهشگران در حوزه جامعه شناسی روستایی باید به نکات اصلی ده بپردازند.
تحقیقات انجام گرفته می تواند یک معیار خوب برای متخصصان این حوزه باشد امیدواریم از این تحقیق صورت گرفته مسئولان برای یاری مشکلات این روستا اقداماتی را صورت بدهند.
تقدیر نامه:
از همه کسانی که در این تحقیق به من یاری رساندن خصوصاً پدرم و افراد مطلع کلیه روستا و استاد بنده آقای زمانی تقدیر و تشکر می کنم و آرزوی سلامتی برای همه آنها دارم.
بررسی اقتصادی – اجتماعی روستا
مشخصات تاریخی روستا
نام رسمی و علمی روستا، قلعه حسینیه می باشد که خود به صورت دهستان اداره می شود و دهیار مسئول اداره آن می باشد از 3 یا 4 روستا زیر مجموعه این روستا می باشد این
روستا از روستاهای شهرستان خرمدره بخش مرکزی این شهرستان است که جمعیت آن بالغ بر 2485 نفر می باشد.
قلعه حسینیه یکی از روستاهای که از نظر تاریخی قدمت کمی دارد مطالعات و تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد قدمت این روستا چیزی حدود 300 سال است و از اشخاص و مردمانی که به دلایل مختلفی به این روستا آمده اند و سکنا گزیده اند از جمله مناطق اطراف کردهای لرستان ، هیدج ، شناط و جاهای دیگر. ولی مهم ترین آنها چیزهائی بود که ذکر شد. در این روستا چهار قلعه نظامی (توافعی) وجود داشت که برای جلوگیری از ورود بیگانگان به روستا بود این روستا در زمان قدیم در داخل یک چار دیواری بود که یک در ورودی و خروجی داشت که هر کس می خواست وارد قلعه حسینیه شود بایستی از در وارد می شد. نگهبانانی در داخل قلعه وجود داشت که نقاط دور را رصد می کردند. و قلعه ها با معیاری خاصی ساخته شد بود که در غرب، شرق، شمال و جنوب و روستا بوده است ولی متاسفانه به دلایل مختلفی از جمله ساخت و ساز خانه که حدود35 سال از عمر خرابی قلعه می گذارد که خود مردم این روستا باعث خراب کردن و ویران ساختن قلعه شدند.
در اطراف باغ قلعه حسینیه یک درخت توت وجود دارد که قدمت آن به حدود 150 سال می رسد که کهن ترین درخت موجود در قلعه حسینیه می باشد که این خود می تواند یک جاذبه به خوب برای مردمان سرزمین دیگر بشود باغ های این منطقه از نعمت سر سبزی و آبیاری مناسب بهره مند مستند و کشاورزی این منطقه که در گذاشته به صورت دهقان اداره می شد به صورت کشاورزی تجاری تغییر یافته است.
ویژگی های جغرافیایی:
قلعه حسینیه از جمله روستاهانی است که از ناهمواری خیلی کمی برخوردار است یعنی پستی و بلندی کمی دارد و از یک آب و هوای سرد کوهستانی برخوردار است زمستان های گرم و تاز جمله ویژگی های این منطقه است بدلیل تغییرات آب و هوایی در سطح جهان ایران از این مسئله متاثر شده از جمله اینکه در اواخر زمستان که باید هوا خیلی سرد بشود هوا رو به گرمی می نهد همین مسئله باعث می شود درختان این منطقه از خواب زمستانی بیدار شوند و شکوفه باز شود و اوایل بهار هوار سردی خود را تکمیل می کند و باعث سرما زدگی درختان میوه می شود. چگونگی بارش در این منطقه که باران در اواخر شهریور به مقدار ناکافی می باردو کم کم هوا رو به سردی منهند که از آزر ماه هوا با برزف و کولاک شروع به باریدن می کند.
و در فروردین ماه مقار بارش باران به نسبت اردیبهشت کم است ولی در اردیبهشت ماه باران
نسبت به ماه های دیگر بیشتر است در این منطقه گیاهان گوناگونی داروئی، علف، ووحشی پیدا می شود از جمله گیاهان داروئی گل کاسنی، بو مادران، خاک شیر، گون، خار شتر، پوینه.
و اما جانوران که این منطقه زیست می کنند : خرگوش، سگ، گرگ، جوجه تیغی، مار، جیر، جیر هستند .
ساختار اجتماعی روستا :
نشر بندی اجتماعی روستا : اقشار روستیی از چند طایفه از جمله انصاری، محمدی، احمدی و غیره شناخته می شود انصاری ها از کردهای اطراف ارستان بودند به روستا مهاجرت کردند محمدی ها از روستای و از میشن واحمدی ها هم از هیدج آمده بودند. با این وجود روستای قلعه حشیه در زمان گذشته از چند طبقه اجتماعی تشکیل شده بود .
1 ) از نزدیکان ارباب و خان که دستیار جمع آوری بهره مالکان از روستا بود. 2 ) کد خدا، 3 ) افرادی که جفت گاو زیادی داشتند. 4 ) افرادی که در کارهای خارج از روستا به کارهای صنعتی و غیره مشغول بودند. 5 ) مردم عادی روستا که شامل خوش نشینان، چوبانان، و غیره می شده است ) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 مردم روزستا خود به قود و با توجه به موقعیت اقتصادی، سیاسی، جغرافیایی به ثمرک اجتماعی بالا صعود کردند یعنی اسن فرصت را داشتند که نسل بعدی به تحصیلات در مدارس شهرستان و دانشگاهها ادامه تحصیل بدهند.
مردم روستاها در سالها، 57 که حدود 98 درصد کشاورز بودند یا به صورت کارگر در مزارع کشاورزی مشغول به کار بودند و از این رقم کاهش پیدا کرده و تحقیقات نشان می دهد که چیزی حدود 45 درصد روستائیان به کار کشاورزی مشغول هستند یکی از علل کاهش این مسئله توان بهره دهی در روستا می باشد که باعث شد ما مردم به حوزه های دیگر جذب بشوند از جمله شرکت
های صنعتی، نیمه صنعتی، و همچنین در حوزه خدمات شهری در شهرستان ها و مراکز استان ها.
جهت و نیروی انسانی:
برای هر 105 پسر 100 دفتر معادل توزیع جنس است ولی معیار درستی نتوانستیم پیدا کنیم ولی بررسی ها نشان می دهد مرکز ها بیشتر از مونث ها بوده است و جمعیت زیر 25 سال بیشتر از سایر سنین بوده که نشانگر جوانی جمعیت در این روستا می باشد اکثریت دفتر ها از بین 15 تا 20 سال از واج می کنند که در امر باروری تاثیر مثبتی داشته و تولد در این روستا افزایش یافته میزان رد جمعیت در سالهای اخیر افزایش یافته و جمعیت زیادی به این روستا مهاجرت می کنند.
خانواده و ازدواج:
خانواده در روستا در زمان های گذشته بیشترین قریب با اتفاق هر دسالار بود ولی امروزه این مسئله ولی امروزه این مسئله در روستا به زن سالاری و مردم سالاری تبدیل شده است ولی جایگاه در این روستا همچنان به عنوان ریس خانه حفظ شده است.
چون قلعه حسینه از خرده فرهنگ های متفاوتی تشکیل نیافته و ازدواج ها اکثریت ریشه فامیلی دارد درصد جمعیت جوان این روستا بیشتر از افراد مسن است و این نشان می دهد در این روستا ازدواج یک امر مهم تلقی می شود. درصد افراد متاهل نسبت به مجرمین رفته رفته بیشتر شده است. یکی از دلایل آسان گیری مسئله ازدواج و تسهیلات در امر ازدواج می باشد. در سالهای 85 و 88 آمار ازدواج در قلعه حسینی رشد فعلی داشته ولی در کنار این مسئله مهمی به نام طلاق وجود دارد.
در کل کشور به یک مسئله مهمی تبدیل شده است از جمله دختران جوان طلاق گرفته تحقیقات نشان می دهد علل اصلی طلاق دختران اعتیاد آنان به مواد مخدر می باشد که کمتر از 4 سال از هم پاشیدگی کیان خانواده شده است این مسئله دختران را به خانه های مجرد ی که توسط کمیته امداد ساخته می شود روانه می کند که باعث خود استقلالی زن در مقابل هر نوع مسائل، اخلاقی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می باشد.
آموزش و مواد:
در سال 65 میزان با سوادی در روستا 15 درصد بوده ولی در سالهای اخیر از جمله سال 88 این میزان به بالای 95 درصد رسیده است در این روستا در مدرسه ابتدایی به نام های وحید (دخترانه) و شهید انصاری (پسرانه) می باشد و در مدرسه راهنمایی پسرانه کمیل و دخترانه فائض
است و یک مدرسه دبیرستان سه کلاسه که در سال 88 با بهره برداری رسید توسط اخیر بزرگوار مرحوم جام غضنفر عسگری بوده است جمع معلمین راهنمایی و ابتدایی به 56 می رسد که کل محصلین مدرسه به 325 نفر می رسید.
بهداشت و درمان:
به لطف، و برکات پیروزی، انقلاب اسلامی مسئله بهداشت در روستا خصوصاً قلعه حسینیه به یک چالش خوب تبدیل شده است که از جمله آن ساخت و احداث خانه بهداشت بنیاد پانزده خرداد در سال 75 می باشد.
در خانه ی بهداشت سه نفر به عنوان بهیار بهداشتی و مسئول بهداشت انجام وظیفه می کنند که دو نفر خانم و یک نفر آقا می باشد در آینده نزدیک در قلعه حسنیه یک بیمارستان احداث خواهد شد که تمامی شرایط برای احداث آن مهیا شده است که این مسئله باعث ارتقای سرانه سلامتی روستا خواهد شد قلعه مسئولیت مسائل بهداشتی در روستا به عهده خانه بهداشت است که مشکلات بهداشت محیط و آب را کنترل می کند وظایف دیگر آنها پرونده سازی برای بیمارانی که بیشتر چه آنجا مراجعه می کند. واکسیناسیون اطفال و اشخاص از جمله وظایف دیگر آنهاست.
پزشک خانواده در روزهای یک شنبه برای ویزیت بیماران به روستا می آید مسئله دفع زباله ها توسط کارگران روستایی که دو نفر می باشد که همیاری و همکاری دهیاری می باشد و هم زباله های از طریق ماشین مخصوص زباله جمع کن و تراکتور می باشد در یک مکان مشخص خارج از روستا دفع می کنند آب این روستا از طریق آب منبع چاه عمیق تامین می شود و بر دلایل مشکلات آب این روستا و از افزایش جمعیت آب منبع در نزدیکی راه در اواخر 89 به بهره برداری خواهد رسید.
شیوه سکونت:
اکثر خانه هیا قدیمی این روستا از بین رفتن و خانه های جدیدی در روستا ساخته شده است این خانه ها در اطراف راههای داخلی روستا ساخته شده که به میدان منتهی می شود و اولین شخصی که از چار دیواری قلعه حسینیه در سال 48 خارج و باعث و توسعه حسنیه در حوزه مسکن شود شخصی به نام اسفند یار اسفندیاری نزاد بود که در مرکز قلعه حسینه زندگی می کند شکل خانه های روستایی جدید به صورتی که سقف آنها شیروانی است با طرح ایرانی اسلامی ساخته شده است در بیشتر خانه ها اکثر امکانات رفاهی وجود دارد از جمله وسایل آشپزخانه وسایل مدرن زندگی در روستای قلعه حسینه ساخت و ساز رونق بیشتری دارد و این نشان از تحصیلات خوب مسکن در این روستا است. به تعمیرات مسکن نزدیک به یک میلیون تومان و ساخت مسکن چیزی حدود 10 میلیون تومان وام از طریق بنیاد مسکن شهرستان فرصت وام اعطا می گردید. مصالح ساختمانی به کار رفته آجر، سیمان، ماسه، آهن، بتون، ساختمانی، و غیره می باشد که باعث مقاوم در مقابل زلزله است پیش بینی می شود که خانه های قلعه حسینه در مقابل زلزله 5/7 ریشتری مقاوم خواهد بود و در سال 85 به کل روستای قلعه حسینه که قباله زمین مسکن داشتند سند شش دانگ توسط بنیاد مسکن شهرستان داده شد.
سازمان ها و موسسات:
از جمله مسئله خدمات در حوزه جهاد، جهاد کشاورزی و جهاد سازندگی بود که باعث توسعه دهی قلعه حسینیه شد جهاد سازندگی در سالهای 68 و 69 سال 7 تمام تلاش خود را برای آبادی روستا گذاشت از جمله در مسئله راه و برق روستا جهاد کشاورزی به روستائیان آموزش در زمینه های مختلف کشاورزی و خدمات را می دهد در این روستا 5 شورای اسلامی و یک دهیار یک بهیار در بخش خدمات روستایی وجود دارد و در این روستا پاسگاه نظامی و انتظامی وجود دارد که باعث امنیت منطقه و تسریع در کارهای مختلف در این حوزه شده است در این روستا در مسجد به نام های فاطمه زهرا (س) و صاحب الزمان است و همچنین یک حسینه و دو بانک به نام های بانک قرض الحسنه و پست بانک قلعه حسینه و 200 مغازه مختلف وجود دارد و همچنین در این روستا شورای حل اختلاف که با 5 نفر عضو حضور دارند و پایگاه بسیج، دارالقرآن، ستاد پیشگیری در داخل دهیاری از جمله موسسات کوچک در این روستا می باشد.
ساختار اقتصادی در روستا:
تولید کشاورزی:
زراعت: انواع محصولات کشاورزی که کشت می شوند، گندم، جو، لوبیا، یونجه، گوجه، خیار، یا کاشت جو در فصل پاییز و برداشت آن در فصل بهار زمین را شخم زده و در زمین لوبیای قرمز می کارند این محصول در زمان متفاوت و در یک زمین در محصول را برداشت می کنند از هر هکتار گندم، کاشته شد.
در زمین آبی چیزی حدود 4500 کیلو گرم محصول برداشت می کنند که مقدار کمی از محصول از جمله لوبیا در مصارف خانگی نگه می دارند و بقیه محصول را به بازار برای فروش عرضه می کنند متاسفانه در بخش زراعت محصولات به صورت سنتی کاشته می شود روستا ست که وسایل بکار رفته کاملاً مکانیزه است ولی بهره دهی آن معلوم می کند که سنتی تر است از جمله آن آبیاری و نفوذ آب در عمق زمین، زمین های این روستا دو نوع آبی و دیمی است.
سهم آبی بیشتر از دیمی است به دلیل وجود چاههای نیمه عمیق در این روستا که در آم
دهای اکثر خانوارهای که چیزی حدود 46 درصد از محصولات آن خصوصاً آبی است.
دامپروری:
دامهای محلی، گاو و گوسفند بز می باشد که چهار و 5 سال است که تولیدات دامی کاهش پیدا کرده که یکی از دلایل عمده فضای شهر گونه روستا می باشد تعداد کمی از افراد در خانه این
حیوانات را نگه می دارند که شاید چیزی حدود 10 درصد از کل روستا که پیش بینی می شود با ان مشکلاتی را که در نگهداشت حیوانات محلی است این رقم زیر 10 درصد شود ولی تولید دامی در این خانواده ها سهم عمده ای دارد به طور کلی در آمد این خانواده ها فقط از طریق دام و پرورش آن است که بعد از پرور کردند که سهم عمده برداشت از گوسفندان است به بازار برای فروش عرضه می کنند.
