بخشی از مقاله
نحوه تعيين شاخص هاي حوادث ناشي از كار
ميزان وفور حوادث (Accident frequency rate) (AFR)
عبارت است از نسبت حوادث اتفاق افتاده در يك زمان معين(معمولاً يكسال) بر مجموع ساعات كار كل كارگران در همان زمان ضربدر يك ميليون
AFR______________________________ =
ميزان شدت حوادث Accident severity rate (ASR)
ميزان شدت حادثه يا بسامد شدت حوادث از تقسيم حاصل ضرب مجموع ساعات از دست رفته به علت حادثه در زمان معين در هزار بر مجموع كل روزهاي كار كارگران در همان زمان
ASR_________________________________ =
ميزان شيوع حوادث (Accidents incidence rate) يا (AIR)
از طرف سازمان بين المللي كار براي كشورهايي كه محاسبه ميزان وفور و شدت حوادث بعلت نداشتن اطلاعات لازم در مورد مجموع ساعات كار كليه كارگران و ساعات از دست رفته بعلت حادثه مقدور نيست محاسبه و اين ميزان توصيه گرديده كه از تقسيم مجموع تعداد حوادث در يك زمان ضربدر هزار به تعداد كل كارگران در همان زمان بدست مي‌آيد.
(AIR)___________________________ =
با توجه به اينكه اهميت هر حادثه بستگي به نتايج حاصله از آن دارد لذا با جمع آوري اطلاعات لازم محاسبه ميزانهاي(AFR) (ASR) (AIR) و دانستن اينكه افراد دچار حادثه چند نفرند، درجه از كار افتادگي هر يك چه اندازه است، از كار افتادگي بصورت دائم يا موقت است؟ در مدت معين در يك كارگاه چند حادثه اتفاق افتاده است و چقدر نيروي كار به هدر رفته است؟ مي توان پيشگيريهاي لازم جهت جلوگيري از بروز حوادث در صنايع مختلف را پي ريزي نمود.
طبق جداول استاندارد سازمان بين المللي كار ميزان شاخص هاي سه گانه بطور كمي بدست آمده و بصورت كيفي نشان دهنده وضعيت ايمني كارگاهها مي باشند .
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
بين 0- 10
بين 10-50
بين 50-100
بين 150-100
بيشتر از 1000 وضعيت ايمني بسيار خوب و عالي است
وضعيت ايمني خوب است.
وضعيت ايمني
ضعيف و بحراني است كه بايستي چاره انديشي و اقدام جدي در جهت ايمن سازي محيط كار و كارگران بعمل آيد.
ريسك بالا و غيرقابل قبول است و بايستي بطور اضطراري تصميم گيري و از روند فعلي كار جلوگيري شود. و تا ايمن سازي محيط كار و كارگران كارگران حق هيچ گونه فعاليتي ندارند.
تجزيه و تحليل آمار حوادث سه ماهه اول سال 1385
از نظر تعداد حوادث در سه ماهة اول سال 1385 معادل 5 ماهة آخر سال 84 حوادث وجود داشته است كه خود چند دليل دارد.
1-افزايش شركتهاي پيمانكاري جديد. پيمانكاران نصاب. جهاد تحقيقات سپاهان- جهاد تحقيقات صنعت ايران نصب ماشين- پيمان پي- شركت امكان گستر و شركت سيمان پي همگي با پرسنل جديد و تازه وارد به تعداد پرسنل قبلي ساير شركتها افزوده شده بعلاوه اينكه اين شركتها افزوده شده بعلاوه اينكه اين شركتها به دليل عدم آموزشهاي ايمني به پرسنل خود و عقب ماندن از
برنامه هاي و دستورالعملهاي ارائه شده به شركتهاي قبلي و عدم تطابق در محيط كار(كارخانه پيمان آبيك) بوده و حتي در ارائه آمارها و گزارش مسالئل ايمني نيز مشكلات زيادي داشته اند.
2-بيشترين تعداد حوادث در شركتهاي سيويل دز و شركت عمران مارون بوده كه دليل وجود حوادث متعدد در اين شركتها نيز به دلايل ذيل بوده.
- الف: به دليل افزايش حجم كاز و بار كاري زياد بر پرسنل اين دو شركت و انجام كار در دو شيفت صبح و شب
- ب: افزايش تعداد كاركنان در بخشهاي اجرائي قاعدتاً اين كارگران در معرض خطرات بيشتري قرار گرفته اند.
ج- به دليل افزايش ارتفاع جبه هاي كاري در لنگرگاههاي تحت پوشش شركت سيويل دز و عمران مارون در پروژه هاي سيلوهاي افزودني مواد خام- آسياب مواد خام جديد- سيلوي هموژن و پيش گرمكن جديد و پروژه تغذيه كوره و سيلوي افزودني كيلنكر و سيلوي برگشتي كلينكز طبيعتاً كارگران شاغل در معرض خطرات بيشتري نسبت به ماههاي گذشته دارند. نصب قطعات فلزي سقف انبار خاك و...
د- ثبت شبه حوادق ها و حوادث بسيار حزئي و لحاظ كردن آنها در آمار حوادث سه ماهه اول سال 85 نيز دليل ديگري براي افزايش حوادث ناشي از كار در اين مدت مي باشد.
ه : دليل پنجم افزايش تعداد حوادث ناشي از كار در شركت سيويل از عدم تأمين وسايل حفاظت فردي جهت كارگران جديد الورود(و پروژه آسياب مواد خام و... و عدم نظارت مسئولين ايمني كارگاه هاي شركت سيويل دز كه در اثر اوقات در محل اجراي پروژه ها و حتي در كارگاه وجود ندارند كه اين موضوع بارها از طريق نامه هاي كتبي و نيز بطور شفاهي به سرپرست كارگاه شركت سيويل دز اخطار داده شده است و شركت نيز جريمه نقدي شده و يكي از مسئولين ايمني كارگاه رد صلاحيت و به مسئول ايمني ديگر تذكر داده شده است.
بررسي آمار حوادث ناشي از كار در سه ماهه اول سال 1385 از جنبه ميزان شدت حوادث وقوع يك حادثه منجر به فوت در يكي از شركتهاي پيمانكاري زيرمجموعه شركت ملي ساختمان به دليل عدم رعايت نكات ايمني و عدم كنترل لازم از سوي مسئولين ايمني شركت ملي ساختمان و شركت
نصاب قطعت فلزي سقف در پارت اول انبار خاك و بي توجه بودن سرپرست شركت ملي ساختمان نسبت به رعايت مسائل ايمني در استفاده از لوازم حفاظتي در حين كار با توجه به همراه داشتن وسايل حفاظتي كارگر نصاب به علت كمربند خود به تيرهاي سقف از ارتفاع 20 متري سقوط و منجر به فوت وي مي شود. كه فوت شخص مذكور به دليل روزهاي تلف شده كاري طبق جدول
استانداردها در حوادث ناشي از كار با نامتعادل كردن كليه شاخصها و خصوصاً ميزان شدت حادثه كرده است. لازم به ذكر است هنگام كار در ارتفاع طبق شواهد و بازديدهاي مكرر مسئولين ايمني كليه كاركنان داراي لوازم حفاظت فردي بوده اند و فقط در حين انجام كار جهت مدت كوتاهي در جابجا نمودن تيرآهن سقف و توسط ضربه زدن با پتك. كارگر تعادل خود را از دست داده و سقوط مي نمايد.
توجه در شركت ملي ساختمان حادثه فوق تنها حادثه رخ داده اعم از جزئي يا كلي بوده كه منجر به فوت شده و اين است كه اوليه اشتباه ممكن آخرين اشتباه باشد.
تجزيه و تحليل آمار حوادث 5 ماهه آبان لغايت اسفند 1384
1-از نظر تعداد حوادث شركتهاي سيويل دز- جهاد توسعه سيلوها و عمران مارون بيشترين تعداد حوادث را دارند كه چند دليل عمده باعث اين حوادث شده است.
2-سردي خوا- در ماههاي دي و بهمن و اسنفد و ريزش برف و باران و لغزنده بودن جايگاههاي كار در ارتفاع با توجه به عقب بودن پروژه ها امكان تعطيلي پيمانكاران وجود نداشت و كارگران مجبور به انجام كار در شرايط غير ايمن آب و هوايي بودند، كه نمونه بارز اين حوادث سقوط كارگر بتن ريز در شركت عمران مارون موقع بارش باران در ارتفاع مشغول نصب لوله پمپ بتن در پروژه گرمكن بود
. و نمونه ديگر شكستگي مچ دست يكي از كارگران شركت توسعه سيلوها به دليل سر خوردن روي زمين به علت لغزنده بودن در اثر برف و باران بود. همچنين سردي بيش از حد هوا و عدم استفاده از لباس گرم و استراحتهاي بين كاري در ايام زمستان باعث عدم دقت در انجام كار و بي حس شدن دستها و كاهش قدرت چكش اجسام و بار مي شود كه خود عاملي براي افزايش تعداد حوادث در اين فصل به شمار مي رود.
2-افزايش تعداد كارگران و اجراي پروژه هاي سيلوهاي افزودني مواد خام و انجام كار بصورت فشرده در چند ماهة آخر سال 84 كه كارگران در شيفت صبح و عصر و شب و در بيشتر اوقات در شرايط نامساعد جوي مجبور به انجام كار بودند.
3-به دليل افزايش تعداد كاركنان در شركتهاي پيمانكاري خصوصاً در شركت سيويل دز و عدم آشنايي كارگران با محيط جديد كارخانه و عدم آموزش كافي از سوي مسئولين ايمني شركت سيويل دز و نداشتن وسايل حفاظت فردي كافي و عدم تأمين وسايل حفاظتي كارگران از سوي سرپرست شركت سيويل دز به دليل محدوديتهاي مالي اين شركت.
4-عوامل رواني مالي: با توجه به نزديك بودن سال جديد(1385) اكثر كارگران در شركتهاي پيمانكاري حقوق چند ماه قبل خود را نيز دريافت نكرده اند و با توجه به هزينه‌هاي قبل از شروع سال اكثر كارگران در اثر تأمين نشدن هزينه ها و عدم دريافت حقوق و دستمزد خود دچار استرس روحي و رواني شده دغدغه هاي آنها باعث عدم دقت در انجام كار و رعايت مسائل ايمني و بي توجهي به آن شده و حتي در ميزان كارايي آنها نيز تأثير زيادي دارد. و حتي بعضي اوقات كارگران در چنين شرايطي عصبي و پرخاشگر و روحيه ستيزه جويي در آنها تقويت مي شود كه يك عامل
مؤثر در افزايش حوادث ناشي از كار و خصوصاً در ماههاي پاياني سال مي باشد. كه بايستي از جانب مسئولين امر تأكيد شود كه سرپرستان كارگاهها حقوق و دستمزد كارگران بطور ماهيانه پرداخت نمايند. تا با اني وسيله هم باعث ايجاد انگيزه در كارگران شود و راندمان كار آنها افزايش يابد. و هم از ايجاد تنش بين كارگر و كارفرما جلوگيري شود و از وارد آمدن استرس رواني به كارگران و نهايتاً وقوع حوادث جلوگيري شود.
5-به دليل لحاظ كردن حوادث بسيار جزئي و حتي حوادثي كه با درمان سرپايي كارگر بهبود و به كار خود بازگشته اما در آمار و تعداد كل حوادث منظور شده است.
6-3 مورد حادثه نيز در اثر آتشسوزي بوجود آمده كه معمولاً اين گونه حوادث در فصل زمستان شايع است. كه كارگران جهت گرم كردن خود از افروختن آتش به صورت روباز استفاده كرده اند و نيز جهت گرم نگهداشتن بتن در پروژه هاي سيلوهاي افزودني مواد خام و قالبهاي لغزنده از حفاظ بزرني استفاده شده كه در اثر جوشكاري و ريزش براده هاي جوشكاري شده و گرماي زياد برزنت حفاظ اطراف قالب لغزنده دچار آتش سوزي شده است و...
تجزيه و تحليل حوادث ناشي از كار در سه ماهه
آبانماه تا آخر دي ماه سال 1384
با توجه به جدول آمار سه ماهه(آبان، آذر و دي ماه) 1384 مشخص است كه حداقل 9 حادثه ناشي از كار در كارگاهها رخ داده كه به واحد ايمني و بهداشت كار طرح توسعه گزارش شده است و در ميان شركتهاي پيمانكاري طرح توسعه، شركت توسعه سيلوها بيشترين تعداد حادثه را داشته و بايستي توجه داشت كه به اين معنا نيست كه وضعيت ايمني و حفاظت و بهداشت كار اين
شركت از ساير شركتهاي پيمانكاري ضعيف تر است چه بسا امكان دارد كه ساير شركتها از حوادث، آمار و اطلاعات دقيقي جمع آوري نكرده و يا آنها را به واحد ايمني طرح توسعه گزارش ننموده باشند كه با اين حال حتي مي توان اين نتيجه را گرفت كه اين شركت نسبت به جمع آوري اطلاعات ايمني و گزارش حوادث و مستندسازي آن اهميت بيشتري داده است. و دليل ديگر نيز براي چنين برداشتي مي‌تواند به وجود واحد ايمني و بهداشت كار در دفتر مركزي شركت جهاد توسعه سيوها باشد كه مرتب هر چند وقت يكبار كارگاههاي خود را از اين نظر پايش و كنترل مي
نمايد. ولي ساير شركتهاي پيمانكاري معمولاً فاقد واحد ايمني و بهداشت و حفاظت كار در دفتر مركزي خود مي باشند.
بررسي حوادث رخ داده در سه ماهه (آبان- آذر- دي) 1384 را مي توان از سه جنبه بررسي كرد.
1- از جنبه شدت حوادث
بيشترين ميزان حوادث مربوط به حوادث جزئي بوده كه كارگر يا بصورت سرپايي در محل كار مداوا يا پانسمان شده اند و يا از بين 24 تا 3 روز و به ندرت يك هفته استراحت پزشكي داشته و در
بيمارستان مداوا شده اند. هرچند كه 2 مورد از كل حوادث منجر به آسيبهاي متوسط و شكستگي اعضا شده و مدتي حدود 3 ماه احتياج به استراحت پزشكي داشته و باعث از كار افتادگي موقت كارگران شده است. و اين موضوع روشن مي سازد كه كليه پيمانكاران بايستي نسبت به تأمين وسايل كمكهاي اوليه و داروهاي مورد نياز جهت پانسمان و درمانهاي سرپايي داراي جعبه كمكهاي اوليه در واحد ايمني و بهداشت خود اقدام نمايند و اطلاعاتي در رابطه با پانسمان و ضد عفوني كردن و... داشته باشند. داروهاي ممكن را در اختيار داشته باشند.
2- از جنبه اعضاي آسيب ديده
جنبه ديگر از بررسيهاي نشان مي دهد كه اكثر حوادث رخ داده در شركتهاي پيمانكاري در سه عضو از بدن(دست و پا و سر و صورت) باعث صدمه شده است بررسي اين موضوع نشان مي دهد كه بايستي از اين سه عضو حفاظت بيشتري به عمل آيد و نسبت به تهيه و تأمين وسايل حفاظت فردي كارگران(كفش، كلاه، دستكش) و ملزم نمودن آنها به استفاده از اين وسايل در حين انجام كار و كنترل مستمر كارگران اقدام جدي بعمل آيد.
3- از جنبه نوع مشاغل:
در بررسي انجام شده مشخص شده است كه بيشترين حوادث ناشي از كار در سه ماهه (آبان-آذر- دي) ماه سال 1384 در گروههاي شغلي آرماتوربند و قالب بند و داربست بندي باشد لذا با توجه به در معرض خطر بودن اين مشاغل بايستي توسط مسئولين ايمني كارگاهها و شركتها آموزشهاي لازم ايمني داده شود و كنترل و نظارت مستمر به عمل آيد. تا از وقوع حوادث در اين اعضا جلوگيري شود و يا ميزان صدمات آنها كاهش يابد.
4- از جنبه نوع حوادث و شدت حادثه:
بررسي آمارها نشان مي دهد كه شدت حادثه در حوادث ناشي از سقوط كارگران يا سقوط بار و ابزارآلات بر روي آنها بيشترين شدت را داشته. چنانچه در شركت عمران مارون يك حادثه ناشي از سقوط كارگر بتن ريز منجر به اسيب وي از ناحيه سر شده هرچند كه كارگر مذكور كليه لوازم
حفاظت فردي كلاه و كفش ايمني و كمربند ايمني را در حين كار استفاده مي كرده و در صورت عدم استفاده از كمربند ايمني سقوط وي از ارتفاع حدود 45 متري به پايين فوت حتمي بود.
جهت كاهش آسيب هاي ناشي از سقوط به دو روش مي توان عمل كرد.
1-استفاده از تجهيزات وسايل حفاظت فردي كلاه و كفش ايمني جهت كاهش شدت ناشي از سقوط يا بر روي سر يا پاي كارگران.
2-استفاده از كمربندهاي نجات و تأييد شده ايمني كه بهتر است داراي 4 بنده باشند تا در موقع سقوط بار وزن شخص بطور متعادل و متناسب بر كليه اندامها وارد شود. كمربندهاي ايمني كه باريك بوده يا فقط از ناحيه كمر كارگر را نگه مي دارد در مواقع سقوط ضربه شديدي به كمر او وارد كرده و در بعضي اوقات امكان شكستگي كمر، جابجايي مهره ها و قطع نخاع كارگر وجود دارد و حتي الامكان از آنها استفاده نشود. اما در اوقات اضطراري مي توان از آنها استفاده كرد.
شرحي در رابطه با حوادث ناشي از كار و تأثيرات جاني و مالي و اجتماعي در محيط هاي كاري- خانوادگي. اجتماعي و در سطح كلان ضررهاي ملي حوادث ناشي از كار. همانطور كه همگان مي دانند حوادث ناشي از كار باعث درد و رنج افراد حادثه ديده و خانواده هاي آنها مي شود. اما بيشتر افراد از ساير تأثيرات سوء حوادث ناشي از كار و پيامدهاي منفي آن در جامعه و اقتصاد ملي بي اطلاع و يا داراي اطلاع دقيقي نمي باشند. لذا ما در اينجا به پيامدها و آثار سوء ناشي از حواث ناشي از كار و از زواياي مختلف، اين پيامدها را بطور خلاصه اشاره مي كنيم.
1-در اثر حوادث ناشي از كار كه منجر به از كارافتادگي موقت يا دائم يا فوت شخص حادثه ديده مي شود. باعث از بين رفتن نيروهاي فني و كارآمد و فعال در جامعه مي شود روند توليد و ساخت و ساز و پيشرفت در جامعه كند مي گردد و اين يك ضرر ملي به شمار مي‌رود. زيرا نيرو محركه كه چرخ هاي پيشرفت يك مملكت نيروهاي با تجربه و فني و فعال آن جامعه مي باشد كه بايستي به نحو مناسبي از آنها حفاظت شود.
2-در اثر حوادث ناشي از كار فرد حادثه ديده علاوه بر اينكه از چرخه توليد و ساخت و ساز مملكت خارج شده و توليد و ساختي ساز ندارد. هزينه اي نيز به دوش دولت و سازمانهاي تأمين اجتماعي و بيمه تحميل مي نمايد
