بخشی از مقاله
چکیده ی مختصر
این مقاله قصد دارد با استفاده از روش آماری رگرسیون لسو مدل مناسبی را برای تعداد وقوع حادثه ناشی از کار در کارگاه های صنعتی 10 کارکن و بیشتر ارایه نماید. از آنجا که این نوع رگرسیون در مقایسه با رگرسیون حداقل مربعات - - OLSمدلی است که دارای واریانس برآورد ضرایب کمتر بوده لذا به نظر می رسد مدل مناسبتری باشد. ازاینرو در پژوهش حاضر با تکیه بر روش CV1 علاوه بر مدل رگرسیون حداقل مربعات به بررسی و مقایسه مدل رگرسیون ریج و لسو پرداخته و در نهایت با بهرهگیری از معیارهای گزینش مدل ، رگرسیون لسو را برای این دادهها مناسبتر تشخیص داده میشود.
-1 مقدمه
یکی از مباحث حایز اهمیت در خصوص بنگاه های اقتصادی از جمله کارگاه های صنعتی، بهره وری نیروی کار و سودآوری بنگاه می باشد. چراکه این دو مهم بر بقای کارگاه و رقابت پذیر بودن آن تاثیرگذار هستند. در مباحث مرتبط با بهره وری نیروی کار و سودآوری همواره به دو مقوله مهم توجه می شود. نخست، هزینه هایی که بابت جبران خسارات مالی یا جانی پرداخت می شود و دوم مبالغ دریافتی بالقوهای که به سبب رخداد حادثه، بنگاه از دریافت آنها محروم میشود. هر دو این موارد در هنگام بروز حادثه دامنگیر بنگاه اقتصادی میگردند و از اینرو است که کارفرمایان اقدام به بیمه نمودن کارکنان و بنگاه اقتصادی خود مینمایند.
در اصل حتی با پرداخت کل خسارات مالی و جانی از سوی شرکتهای بیمه، درآمد بالقوهای که به علت حادثه از دست میرود، جبران ناپذیر است. لذا همواره کارفرمایان، شرکتهای بیمه و سیاستگذران بازار کار به منظور پیشگیری و پیش بینی احتمال رخداد حوادث ناشی از کار در پی شناسایی عوامل موثر بر این نوع از حوادث بودهاند.
بر این اساس این مقاله قصد دارد با استفاده از نتایج طرح آمارگیری کارگاه های صنعتی 10 کارکن و بیشتر سال 1393 مرکز آمار ایران مدلی مناسب را برای حوادث ناشی از کار ارایه نماید. بدین لحاظ با شناسایی عوامل احتمالی، برازش مدل رگرسیون خطی ، ریج و لسو و مقایسه نتایج حاصل از برازش هر یک از این مدلها، مدل مناسبتر را انتخاب نماید.
-2 معرفی داده ها
همانطور که در قسمت قبل بیان گردید، دادهها مورد استفاده در مقاله حاضر برگرفته از نتایج طرح آمارگیری کارگاههای صنعتی 10 کارکن و بیشتر میباشد. از آنجایی که نتایج برای سالهای 1394 و 1395 هنوز منتشر نگردیده به ناچار سال 1393 به عنوان سال مورد بررسی انتخاب شدهاست. آمارگیری از کارگاه های صنعتی 10 کار کن و بیشتر، با هدف شناسایی ویژگیهای کارگاه های صنعتی به صورت سالانه صورت میپذیرد. این طرح به صورت تمامشماری بوده و فقط کارگاههای 10 تا 49 کارکن 13 استان به صورت نمونه انتخاب میگردند. در این طرح سوالهای متنوعی با موضوعهای حادثه ناشی از کار، آموزشهای ایمنی، هزینههای و دریافتیهای کارگاه، محصولات آن، ویژگیهای شاغلان مورد پرسش قرار میگیرد.
-3 تعاریف متغیرهای بکار رفته
کارگاه صنعتی: مکان ثابتی است که در آن مجموعهای از سرمایه و نیروی کار به منظور تولید یک یا چند محصول صنعتی به کار گرفته شدهاست.
کارگران ساده: به کارگرانی اطلاق میشود که شغل مورد تصدی آنها نیاز به تعلیم و کسب مهارت ندارد.
کارگران ماهر: به کارگرانی اطلاق میشود که به اعتبار دانش فنی و تجربه ای که کسب کردهاند توانایی انجام کارهای فنی را دارند.
تکنسین ها: به شاغلانی اطلاق میشود که ضمن طی دوره آموزش کاردانی، تجربه و مهارت کافی را بدست آوردهاند.
مهندسین: به شاغلانی اطلاق میشود که دارای تحصیلات عالی حداقل در سطح کارشناسی بوده و در خط تولید مشغول به انجام وظیفه هستند.
شاغلان غیرتولیدی: شامل کارکنان دفتری، اداری، خدمات و امور حمل و نقل میباشند که مستقیما در امر تولید و ساخت دخالت ندارند.
پرداختی بابت کارهای کنتراتی: پرداختی کارگاه به افراد یا کارگاه های دیگر به منظور تولید یا تکمیل کالاهای خود است.
پرداختی بابت تعمیرات جزئی ساختمان: پرداختی های کارگاه بابت تعمیرات و عملیاتی که برای نگهداری و حفاظت ساختمان کارگاه انجام میگیرد.
پرداختی بابت تعمیرات جزئی ماشین آلات، تجهیزات اداری و وسایل نقلیه: پرداختیهای کارگاه بابت تعمیرات و عملیاتی که برای نگهداری و حفاظت از ماشین آلات ، تجهیزات و وسایل نقلیه خود به دیگران میپردازد.
اموال سرمایه ای: زمین، ساختمان، وسایل نقلیه و همچنین وسایل و تجهیزات متعلق به کارگاه که عمر مفید آنها از یک سال بیشتر است.
هزینه تعمیرات اساسی اموال سرمایهای: هزینه های کارگاه بابت تعمیراتی است که عمر مفید، قدرت تولیدی و یا ارزش اموال سرمایه ای کارگاه را افزایش میدهد.
-4 معرفی رگرسیونهای ریج و لسو
همانطور که مطلعید در رگرسیون حداقل مربعات - OLS - با تعدادی متغیر پیشگو - مستقل - i، = 1, … , و متغیر پاسخ - وابسته - روبرو هستیم. هدف از برازش چنین مدل رگرسیونی یافتن مدل خطی بین x ها و y به طوری که مربع خطای باقیماندهها حداقل گردد. به عبارت بهتر برآورد ضرایب خطی در مدل رگرسیونی مذکور با حداقل نمودن مربع خطای باقی ماندهها حاصل میشود. این رگرسیون با دو مساله روبرو میباشد. نخست دقت پیش بینی : برآوردهای رگرسیون حداقل مربعات اغلب اریبی کم اما واریانس زیاد دارد که این مهم خود دقت پیش بینی را تحت الشعاع قرار میدهد.
دومین مساله تفسیر آن است. به بیان دیگر، در هنگامی که تعداد متغیرهای پیشگو زیاد میباشد اغلب انتخاب زیرمجموعه با تاثیرگذاری بالا مد نظر است و یافتن چنین زیرمجموعهای خود مساله مهمی میباشد. برای پاسخ به چنین مسالهای، با بهره-گیری از رگرسیونهای ریج یا لسو چنین زیرمجموعهای شناسایی میشود. از اینرو رگرسیونهای ریج و لسو با کاهش برخی ضرایب تلاش در انتخاب موثرترین زیرمجموعه متغیرهای پیشگو را دارند. در این رگرسیونها اگرچه ممکن است براوردهای ضرایب نااریب نباشند، واریانس براوردگرها کم است.
ولی رگرسیون لسو بر رگرسیون ریج مزیت دارد چراکه در رگرسیون ریج علیرغم کاهش ضرایب، هیچگاه آنها صفر نخواهند بود و لذا بین ضرایب ضروری و غیرضروری نمیتوان تمایز قطعی قائل شد. درحالیکه رگرسیون لسو امکان دارد برای برخی متغیرها، ضریب صفر برآورد کند. همچنین نکته حایز اهمیت در خصوص رگرسیونهای مذکور این مهم است، در رگرسیون خطی باید زیرمجموعه ای متغیرها انتخاب شود که فاقد هیچ گونه هم خطی با هم نبوده و از یکدیگر مستقل باشند اما این موضوع در زمان کار با داده های واقعی به سختی محقق می-گردد. ولی در رگرسیونهای نامبرده از شرط عدم همخطی صرف نظر شده و اتفاقا با وجود ارتباط بین متغیرهای مستقل اقدام به براورد ضرایب و گزینش موثرترین زیرمجموعه از این متغیرها می شود.
-5 ارایه مدل
همانطور که قبلا بیان گردید، با استفاده از اطلاعات مورد پرسش در طرح آمارگیری از کارگاه های صنعتی 10 کارکن و بیشتر، عوامل احتمالی تاثرگذار بر وقوع حادثه ناشی از کار شناسایی و به عنوان متغیرهای پیشگو احتمالی مورد بررسی قرار گرفتند. این متغیرهای پیشگوی احتمالی عبارتند از: وضعیت آموزش ایمنی، وجود واحد بهداشتوایمنی در کارگاه، نوع فعالیت صنعتی - مانند صنایع غذایی یا تولید مواد شیمیایی - ، تعداد شاغلان غیرتولیدی، تعداد کارگران ساده، تعداد کارگران ماهر، تعداد تکنسین ها، تعداد مهندسان، متوسط شیفتهای کاری روزانه، متوسط تعداد روز کاری در ماه، پرداختی کارهای کنتراتی، هزینه تعمیرات ماشینآلات اداری، هزینه تعمیرات جزئی.
