مقاله در مورد نشانه های ظهور حضرت مهدی

بخشی از مقاله

نشانه هاي ظهور حضرت مهدي
مقدمه :
« سلام علي آل ياسين ، السلام عليک يا داعي الله و ربّاني آياته ، السلام عليک يا باب اللهو ديان دينه ، السلام عليک يا خليفه الله و ناصر حقّه ، السلام عليک يا حجه الله و دليل اراده ، السلام عليک يا تالي کتاب الله و ترجمانه ، السلام عليک في آناء ليلک و اطراف نهارک ، السلام عليک يا بقيه الله في ارضه »
سلام بر آل ياسين ، سلام بر تو اي دعوت کننده به خدا و عارف به آياتش سلام بر تو اي واسطه خدا و سرپرست دين او ، سلام بر تو اي خليفه خدا و ياور حق او ، سلام بر تو اي حجت خدا و راهنماي اراده اش ، سلام بر تو اي تلاوت کننده کتاب خدا و ترجمان او ،

سلام بر تو در تمام آنات و دقايق شب و سراسر روز ، سلام بر تو اي بقيه الله در روي زمين ، سلام و درود بر خاتم اوصياء و مفخر اولياء و تنها باقيمانده خاندان عصمت و طهارت ( عليه السلام ) که با قيام خود آخرين حلقه از حلقات مبارزه حق و باطل را به پايان برده و کاخ هاي ستم و کنگره هاي بيداد را براي هميشه در هم کوبيده و آنچه غايت بعثت انبياء و کوشش اولياء بوده در جامعه تحقق خواهد بخشيد سلام و درود بر بهار انسانها و شکوفايي دورانها ، يعني آنکه با ظهورش ، فجر نور شکافته و همه جا نورباران مي شود ، عدل و مساوات همه گير شده و نابساماني ها در تمام محورهاي فرهنگي ، اقتصادي ، سياسي ، از ميان خواهد رفت جهل ها و ستم ها رخت خواهد بست عقل ها و دانش ها به کمال خواهد رسيد

و زندگي ها با طراوت و انسان ها باصفا خواهند شد . بارخدايا تو خودت و فرستاده ات و فرشتگانت و پيغمبرت و اولياء امرت را به من شناساندي ، بارخدايا من نگيرم جز آنچه تو عطا کني و هيچ نگهدارنده اي جز تو برايم نيست ، بارخدايا مرا از منازل دوستانت دور مگردان و دلم را پس از آنکه هدايت کرده اي منحرف منماي ، بارخدايا مرا به ولايت کسي که اطاعتش را بر من واجب ساخته اي هدايت فرماي و ولايت کسي را که اطاعتش را بر من واجب نمودي غير از حضرت مهدي کشي نيست در مورد حضرت مهدي و نام بلند آوازه اش روايات و احاديث بسياري از رسول خدا و ائمه هداة آمده است

که از او به نام اصلاح گر بزرگ عصرها و نسل ها « مهدي » « حجت » « قائم » « منتظر » « خلف صالح » « صاحب امر » ، ... تعبيه شده است . و بارها رسول خدا فرموده که نام او نام من است و کنيه اش کنيه من . اشاره اجمالي به بعضي از نام هاي حضرت به عنوان تيمن و تبرّک بيان مي کنم : پيامبر فرمودند نام مهدي نام من است

« اسم المهدي اسمي » امير مؤمنان فرموده اند : نام مدي محمد است « اسم المهدي محمد » و آن بزرگوار مهدي ناميده شد ، چرا که خداوند او را به امور نهاني که هيچ کس از آن ها آگاهي نداده هدايت و ارشاد مي نمايد . دومين نام مبارک آن حضرت قائم است چرا که به بزرگترين قيام اصلاح گرانه تاريخ بشر دست مي زند و بر اساس حق خالص و عدالت راستين وناب به پا مي خيزد سومين نام مبارک آن حضرت منتظر است چرا که مردم هميشه و همواره ظهور و قيام او را انتظار مي برند تا با قيام خود اين کره ي خاکي را از ظلم و بيداد پاک و ن.وراني گرداند . چهارمين نام مبارک آن حضرت صاحب الامر است چرا که او پيشواي بر حق است که خداوند اطاعت او را بر همه بندگان واجب ساخته است از جمله در قرآن مي فرمايد : هان اي ايمان آورندگان ! خدا و پيامبر و صاحبان امر را اطاعت کنيد .

« يا ايها الذين امنو اطيعو الله و اطيعو الرسول و اولي الامر منکم »
پنجمين نام مبارک آن حضرا « حجت » است به اين دليل که حجت خدا بر جهانيان و خداوند به وسيله او بر بندگانش اتمکام حجت مي کند . خداوند انشا ا... اين کشتي نجات که اينک براي ما گرفتاران امواج پرتلاطم درياي صناد و ظلم و طغيان که همه در انتظار ظهورش لحظه شماري مي کنند را به ما برساند و تمام شاخه هاي کجي و گمراهي و هوا و هوس ها و دام هاي دروغ و بهتان را قطع و نابود فرمايد و چشم ما به جمال عزيز کننده دوستان خدا و خوارکننده دشمنان او روشن و منور گرداند .

و ما را جزو چنگ زنندگان حقيقي به دامنشان و جزو کوشش کنندگان در طاعت و اطاعت و اداء کنندگان حقوقش و دوري گزيدگان از معصيتش قرار دهد و دعا و خير ، مهر ، لطفش را شامل حال ما کند تا ما به رحمت واسعه ي خداوند و الطاف و عنايات رسول خدا و علي و فاطمه زهرا و ائمه قرار دهد .
نام کتاب : داستان هايي از حضرت مهدي يا قصص الحجتيه
مؤلف : قاسم سيد خلف زاده
ناشر : انتشارات مهدي يار
تاريخ چاپ : پاييز 1379
نام کتاب : اسماء صاحب الزمان
نوشته : آيت الله سيد حسن ابطحي

ناشر : مؤسسه انتشاراتي بطحاء
تاريخ انتشار : پاييز 1378
نام کتاب : ظهور نو ، ترجمه الشموس المضيه
تأليف : علي سعادت پرور
مترجم : جواد وزيري فرد ـ تهران احياء کتاب 1379
خلاصه احوالات امام زمان
نام : همنام پيامبر « م ـ ح ـ م ـ د »
القاب معروف حضرت : مهدي موعود ، امام عصر ، صاحب الزمان ، بقية الله ، قائم

پدر و مادر : امام حسن عسگري ، نرجس
وقت و محل ولادت : روز 15 شعبان سال 255 يا 256 هجري قمري در شهر سامره متولد شد .
چند سال با پدر : حدود پنج سال تحت سرپرستي پدر بطور مخفي
در چه سالي به امامت رسيد .
در سال 260 هجري بعد از شادت پدر بزرگوارشان مقام امامت به ايشان محول شد .
شروع غيبت : از سال 260 هجري قمري شروع و در سال 329 که حدود 70 سال مي شود پايان يافت .
شروع غيبت کبري : از سال 329 شروع و تا وقتي که خداوند اراده کند ظهور مي کنند .
نام و نسب بلند آوازه ي مهدي
نام بلند آوازه ي آن گران مايه « محمد » و به « مهدي » شهرت دارد .
او فرزند حضرت امام حسن عسگري

فرزند امام هادي ، فرزند امام جواد ، فرزند امام رضا ، فرزند امام کاظم ، فرزند امام صادق ، فرزند امام باقر ، فرزند امام سجاد ، فرزند امام حسين ، فرزند امام علي
و فرزند دلبند فاطمه دخت گران مايه پيامبر گرامي است .
نام هاي متعدد مادر امام زمان
محدثين و مورخين نام هاي متعددي براي آن بانو آورده اند از جمله نام ها :
1- نرجس ، صيقل ، سوسن ، صيقل ، حديثه ، حکيمه ، ريحانه ، ؟؟؟؟ و مليکه ، اما مشهورترين نام او « نرجس » و معروف ترين کنيه اش « امّ محمد » است . اين بانوي بزرگ اسلام داراي نام هاي متعددي بوده است که هر کدام از آنها معناي خويش را دارد و بعدي از شخصيت والاي او را نشانگر است که از جمله هاي آن ها : 1

- « نرجس » که نام برخي از گل هاي عطرآگين است .
2- « ؟؟؟» نوعي درخت ميوه است که قرآن نيز در سوره نساء آيه ي 16 آن را بکار برده .
3- « سوسن » نام نوعي گل خوشبو ، معطر و پرفايده است که در کتاب هاي طب نيز آمده است.
4- « صيقل » به مفهوم پديده هاي نوراني و پرجلوه ونرم است . درباره نام هاي مادر گرامي امام زمان نام هاي پرمعنا و متعدد است که بر اساس مصالح سياسي و اجتماعي براي ما ناشناخته مانده است .
اثر حاملگي در نرجس خاتون نيست :
حکيمهخاتون دختر امام نهم و خواهر امام دهم گفت : امام حسن عسگري مرا صدا زد و فرمود : عمه جان : امشب نيمه شعبان است نزد ما افطار کن که خداوند در اين شب فرخنده کسي را بوجود مي آورد که حجت او در روي زمين مي باشد عرض کردم :
مادر اين نوزاد مبارک کيست ؟ حضرت فرمود : نرجس

حکيمه خاتون گفت : فدايت گردم ! اثري از حاملگي در نرجس خاتون نيست
حضرت فرمودند : همين است که مي گويم ، سپس وارد خانه حضرت شدم نشستم ، نرجس خاتون آمد ، کفش از پاي من درآورد و گفت : اي بانوي من شب به خير
گفتم : بانوي من و خاندان ما توئي
گفت نه : من کجا و اين مقام بزرگ ؟ گفتم : دخترجان ! امشب خداوند پسري به تو موهبت مي کند که سرور دو جهان خواهد بود
چون نرجس خاتون اين سخن را شنيد ، با کمال حجب و حيا نشست .
نام او را محمد گذارد .

ابو نمانم روايت نموده : چون امام زمان متولد شدند پدر بزرگوارش نام او را « محمد » گذاردند و در روز سوم او را به اصحاب خود نشان داد و فرمود بعد از من اين کودک امام شما و جانشين ن خواهد بود اين همان قائم است که مردم براي ظهور او انتظارها مي کشند و در وقتي که دنيا پر از ظلم و بي عدالتي شود ظاهر مي گردد و جهان را پر از عدل و داد مي کند .

سال ، ماه ، روز و ساعت ولادت امام زمان
روايات
1- علي بن محمد مي گويد : « حضرت صاحب ( ع) در نيمه شعبان سال دويست و پنجاه و پنج متولد شد .»
2- حکيمه دختر امام جواد(ع) مي گويد : « امام عسگري در نيمه شعبان سال دويست و پنجاه و پنج کسي به دنبال من فرستاد ...»
3- در ارشاد مفيد آمده است : « تولد امام مهدي ( ع) در شب نيمه شعبان سال دويست و
پنجاه و پنج واقع شد .»

4- در روايت معلّي بن محمد آمده است : « ... براي امام عسکري در سال دويست و
پنجاه و پنج فرزندي متولد شد و او را م ح م د ناميد ...»
5- محمد بن حسن کرخي مي گويد : « از يکي از رفقايمان به نام ابي هارون شنيدم که مي گفت : صاحب الزمان (ع) را ديدم ، ولايت آن حضرت در روز جمعه سال دويست و پنجاه و شش واقع شد.
6- از حکيمه ( از طريق ديگري غير از سند روايات شماره 2 ) نقل شده که مي گفت : « امام عسکري (ع) در شب نيمه شعبان سال دويست و پنجاه و پنج کسي به دنبال من فرستاد »

7- علّان مي گويد : « مولا (ع) در سال دويست و پنجاه و شش هجري ، دو سال پس زا رحلت امام هادي (ع) متولد شد . »
8- شيخ کمال الدين بن طلحه مي گويد : « حجة بن الحسن (ع) در بيست و سوم رمضان سال دويست و پنجاه و هشت در سامرا متولد شد . »
9- عيسي بن محمد جوهري مي گويد : « همراه گروهي براي تبريک به امام عسکري (ع) به خاطر تولد حضرت مهدي (ع) از منازل خارج شديم ؛ برادرانمان گفتند که زمان ولادت ، هنگام طلوع فجر شب جمعه در ماه شعبان بوده است ...»
علت مخفي بودن ولادت صاحب الامر (ع)
روايات
1- امام صادق (ع) مي فرمايد : « ولادت صاحب الامر (ع) بر مردم پوشيده است تا در زمان ظهور ، در گرو بيعت کسي نباشد . »
2- امام باقر (ع) مي فرمايد : « همانا قائم ، آن کسي ـ از ما ـ است که تولدش از مردم مخفي است .»
3- امام سجاد (ع) مي فرمايد : ولادت امام قائم بر مردم مخفي است به طوري که مي گويند متولد نشده است . بنابراين در حالي ظهور مي کند که در گرو بيعت با هيچکس نيست .»

4- امام عسکري (ع) مي فرمايد : « بني اميه و بني عباس به دو علت بر روي ما شمشير کشيدند : اول اينکه ، مي دانستند که در خلافت هيچ حقي ندارند و مي ترسيدند که ما ادعاي خلافت کنيم و خلافت به محل اصلي خودش برگردد ، و دوم اينکه ، از اخبار متواتره دريافته بودند که نابودي سلطنت ستمکاران و زورگويان به دست قائم ما صورت مي گيرد ، و شکي هم نداشتند که خودشان از ستمگران و زورگويان هستند، بنابريان به اميد اينکه از تولد قائم (ع) جلوگيري کنند يا به کشتن او دست پيدا کنند در کشتار اهل بيت رسول الله (ع) و از بين بردن نسل آن حضرت تلاش بسيار کردند ، اما خداوند نخواست سرّ امر بر آنها آشکار شود بلکه اراده فرمود که بر خلاف ميل کافران نور خود را تمام کند ـ و خير بشريت را محقق نمايد ـ . »
سيما و قامت حضرت مهدي

روايات
1- حسن محبوب از امام رضا (ع) نقل مي کند که فرمود : پدر و مادرم فداي آنکه هم نام جدم ، شبيه من و شبيه موسي بن عمران (ع) است ، هاله اي از نور او را فرا گرفته که از اشعه انوار الهي روشن است .
2- يعقوب بن منقوش مي گويد : بر امام حسن عسکرس (ع) وارد شدم ، ايشان بر روي سکويي در خانه نشسته بودند ، در سمت راست آن حضرت اتاقي بود که جلوي در آن پرده اي آويزان بود . عرض کردم : « مولاي من ! صاحب الامر کيست ؟ فرمود : اين پرده را بالا بزن ، پرده را بالا زدم ، پسري هفت هشت ساله با قدي در حدود يک متر و اندي ـ پنج وجب ـ با پيشاني بلند ، چهره اي نوراني ، چشماني درشت و درخشنده ، دستاني قوي و گوشت آلود و زانواني برجسته که خالي بر گونه راست و پارچه اي بر سر داشت ـ خارج شد ـ ... »

3- احمد بن اسحق بن سعد مي گويد : « از امنام حسن عسکري (ع) شنيدم که مي فرمود : حمد خدايي را که مرا از دنيا نبرد تا اينکه جانشين خودم را به من نماياند . او از نظر قيافه ظاهري و رفتار و اخلاق بيش از همه مردم به پيامبر (ص) شباهت دارد ...
4- امام باقر از قول پدرش از جدش (ع) نقل مي فرمايد که امير المؤمنين (ع) بالاي منبر فرمود : « در آخرالزمان از نسل من فرزندي متولد مي شود که داراي چهره اي درخشنده ، سينه اي ستبر ، پاهايي قوي ، شانه هايي پهن و تناور ، است که در پشتش دو علامت دارد ، يکي همرنگ پوست خودش و ديگري همرنگ علامتي که پيامبر (ص) داشت ...»

5- جابر جعفي مي گويد : « از امام باقر (ع) شنيدم که مي فرمود : « عمر بن خطاب در راهي با اميرالمؤمنين در حرکت بود ، از امام (ع) خواست او ـ حضرت مهدي (ع) ـ را برايش توصيف کند . اميرالمؤمنين (ع) فرمود : جواني ميان قامت ، خوشرو و نيکو موي است که مويش بر شانه هايش ريخته و نور چهره اش بر سياهي محاسن و موي سرش غلبه کرده است ، پدرم فداي پسر بهترين کنيزان باد ! »
6- امام باقر (ع) فرمود : « مهدي مردي گندمگون از فرزندان فاطمه است .»
غيبت صغري و کبري تا زمان ظهور حضرت مهدي (ع)

غيبت صغري ، نواب اربعه ، غيبت کبري
روايات
1- مفضل بن عمر مي گويد : « شنيدم امام صادق (ع) مي فرمود : صاحب الامر دو غيبت دارد . در يکي از اين دو غيبت ، در مسائل ديني و شبهات ، مردم به اهلش ـ نمايندگان خاص امام ـ مراجعه مي نمايند و در غيبت بعدي گفته مي شود : « امام غايب از دنيا رفته است ، اگر زنده هست پس کجاست ؟ » ، ( مفضل مي گويد ) عرض کردم : « در آن زمان چه بايد کرد ؟ » فرمود : « اگر کسي ادعاي امامت کرد از او سؤالاتي بکنيد مي بينيد همان جوابهايي را مي دهد که افراد ديگري که مثل او ادعا کرده اند يا مي کنند جواب مي دهد . »
2- اسحق بن عمار مي گويد : « امام صادق (ع) فرمود : « امام قائم دو غيبت دارد ، يکي کوتاه و ديگري بلند ، در غيبت اول غير از شيعيان خاص او کسي از محلش اطلاعي ندارد و در غيبت دوم ، غير از دوستان نزديک و خاص او کسي جايش را نمي داند .»

3- عبدالسلام هروي از امام رضا (ع) از پدران بزرگوار آن حضرت از امير المؤمنين (ع) نقل مي کند که فرمود : رسول الله (ص) فرمود : به حق آن کسي مرا به پيامبري فرستاد ، امام قائم از نسل من ، بعد از اينکه ولايت من بهخ او مي رسد ، غايب خواهد شد تا جايي که بيشتر مردم مي گويند : « خداوند به آل محمد نيازي ندارد .» و برخي در اصل ولادت آن حضرت ترديد مي نمايند . کسي که زمان آن امام را درک کند بايد به دين او چنگ زند و به شيطان اجازه ندهد که او را به شک اندازد و از دين و آيين من بيرون برد ، شيطان سابقاً پدر و مادر شما را از بهشت بيرون کرد ، و خداوند شياطين را اولياء و دوستدار غير مؤمنين قرار داده است .»

4- محمد بن اسماعيل حسني و علي بن عبدالله حسني از امام عسکري (ع) نقل مي کنند که به گروهي از شيعيان فرمود : « گواه باشيد که عثمان بن سعيد عمري وکيل و نماينده من است و پسرش محمد عثمان ، نماينده پسرم مهدي ( شما امت ) است .»

5- از گروهي از شيعيان از امام عسکري (ع) نقل شده است که به ايشان فرمود : « آمده ايد تا درباره حجت بعد از من ، از من سؤال کنيد ؟» عرض کردند «آري » ، ناگاه پسري چون پاره ماه که بيش از همه مردم به امام عسکري شبيه بود حاضر شد و امام فرمود : اين امام شما و جانشين من است ، از او چيروي کنيد ، و پس از من ـ در امر دين و امامت ـ پراکنده نشويد که دينتان از دست خواهد رفت . بدانيد که از امروز به بعد ، تا عمري طولاني بر او بگذرد ، او را نخواهيد ديد ، هر جه عثمان بن سعيد به شما گفت بپذيريد و امر او را ملتزم شويد ، او نماينده امام شما و کار به دست اوست .»

6- غياث بن اسد مي گويد : « ... ولادت امام (ع) در شب هشتم ماه شعبان سال دويست وپنجاه و شش بود . نماينده آن حضرت ، عثمان بن سعيد بود ، عثمان هنگام مرگ ، نمايندگي را به پسرش ابو جعفر محمد بن عثمان سپرد و او اين منصب را براي ابوجعفر ابوالقاسم حسين بن روح وصيت کرد و او نيز منصب نمايندگي را به ابوالحسين علي بن محمد سمري ـ که خدا از همگي آنها راضي باد ـ واگذار کرد . وقتي هنگام وفات علي بن محمد سمري رسيد ، از او خواستند که براي نمايندگي وصيت کند ، او گفت « خدا را امري است که خود آن را به انجام رساند . » و غيبت تامه ( کبري ) ، همان غيبتي است که بعد از سمري ـ رحمة الله عليه ـ واقع شد .»
علت غيبت و طولاني شدن آن

روايات
1- زراره مي گويد : از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود : « همانا فرزند ( مهدي ) ، قبل از قيامتش غيبتي خواهد داشت .» گفتم : « چرا ؟» ، در حالي که اب دست به شکمش اشاره مي فرمود گفت : « مي ترسد .» سپس فرمود : « اي زراره ! او (امام) منتظر است و هم اوست که تولدش مورد شک و ترديد واقع مي شود ...»

2- محمد بن فرج مي گويد : « امام ابو جعفر (ع) برايم نوشت : « وقتي خداوند تبارک وتعالي بر مردم خشم بگيرد ما را زا کنارشان دور مي سازد .»
3- زرارة بن اعين مي گويد : از امام صادق (ع) شنيدم مکه مي فرمود : « قائم قبل از قيامتش غيبتي دارد ». گفتم : « چرا » فرمود : « مي ترسد » تا آن جا که فرمود : « او منتظر است ، اما خداوند دوست دارد شيعه را آزمايش کند ، آن گاه معتقدان و طرفداران باطل به شک مي افتند ...»

4- حنان بن سدير به نقل از پدرش از امام صادق (ع) نقل مي کند که فرمود : « فائم ما غيبتي دارد که طولاني مي شود .» عرض کردم : « يا بن رسول الله ! علت آن چيست ؟ » فرمود : « خداوند نمي هخواهد اين امر انجام شود مگر اين که تمام سنتهايي را که پيامبران در غيبتهايشان داشته اند ، در اين غيبت قرار دهد و اي سدير ! ـ بنابراين بايد تمام مدت مجموع غيبتهاي پيامبران ، در اين غيبت وجود داشته باشد . خداوند مي فرمايد : « لترکبنّ طبقاً عن طبق » مقصود اين است که سنتهاي گذشتگان در مورد شما جاري خواهد شد .:

5- ابراهيم کرخي مي گويد : « به امام صادق (ع) عرض کردم ( يا اينکه شخصي به ايشان عرض کرد ) : « خداوند سالمت بدارد ، آيا علي (ع) در دين خدا قوي نبود ؟» فرمود :« آري ، چنين بود « ، گفتم ( ابراهيم يا آن شخص ديگر » : « پس چگونه مردم بر او چيره شدند و او جلوي ايشان نايستاد ؟» و چه چيزي باعث شد جلوي آنها را نگيرد ؟» فرمود : « آيه اي زا قرآن ، او را از اين کار باز داشت ، » گفتم ( يا آن مرد گفت ) : « آن آيه کدام است ؟» فرمود « لو تزيلوا لعذّبنا الذّين کفروآ منهم عذاباً اليماً » خداوند عزّو جل فرزنداني مؤمن در پشت افرادي از کافران و منافقان قرار داده است و علي (ع) پدران ـ کافر يا منافق ـ را نمي کشت تا اينکه اين امانتهاي الهي از پشت آنها خارج شوند و وقتي اين فرزندان از صلب آنها خارج مي شدند بر هر کدام دست مي يافت با آنها مي جنگيد ؛ قائم ما اهل بيت نيز چنين است ، تا تمام امانتهاي الهي از پشت پدرانشان خارج نشوند ظهور نکرده و کسي را نمي کشد ، اما وقتي امانتها خارج شدند ، بر کافران و منافقان مسلط شده و آنها را مي کشد .»

6- مروان انباري مي گويد :« از اما باقر (ع) ( نوشته يا پيامي ) صادر شد که در آن فرمود: « وقتي خداوند بودن ما را در ميان قومي ، ناخوش دارد ما را از ميان آنها خواهد برد.»
7- فرات بن احنف از امام صادق از پدران بزرگوارش از اميرالمؤمنين (ع) نقل مي کند که فرمود : « به خدا قسم من و اين دو پسرم کشته خواهيم شد و در آخرالزمان مردي از نسل من به خونخواهي ما بر خواهد خاست ، او براي شناخته شدن گمراهان از رهيافتگان غيبتي طولاني خواهد کرد تا جايي که گويندگان نادان بگويند : خداوند را ـ براي فرستادن قائم ـ به آل محمد احتياجي نيست ».
8- مفضل بن عمر از امام صادق (ع) نقل مي کند : امير المؤمنين (ع)

فرمود : « بدانيد که زمين از حجت خدا ختلي نيست ، اما خداوند به واسطه ناداني و ستمکاري مردم ديده ايشان را از ديدن حجتش فرو مي بندد ...»
9- امام باقر (ع) مي فرمايد : وقتي قائم ما خاندان ظهور کند مي گويد : « ففرت منکم لمّا خفتکم فوهب لي ربّي حکماً » از ميان شما رفتم چون از شما بر جان خود بيمناک بودم و اينک چون پروردگارم اذن داد و امر فرجم را به سامان رسانيد به ميانتان آمدم .»
10-ابي وايل مي گويد : « امير المؤمنين (ع) دبه فرزندش حسين (ع) نگاهي انداخت و فرمود : « اين پسرم سيد و سالار است ، همان طور که خداوند سيد و آقايش ناميده است ، و از نسل او فرزندي همنام پيامبرتان که در سيما و اندام و نيز اخلاق و رفتار ، شبيه اوست متولد خواهد شد و در دوران بيخبري و گمراهي مردم و نابودي حق و غلبه ستم خروج خواهد نمود ، به خدا قسم خروج او حتمي است و گرنه گردن زده خواهد شد .»
11- امام صادق (ع) مي فرمايد : « و چنين است که ايام غيبت امام قائم (ع) طولاني مي شود تا اينکه با بازگشت و ارتداد شيعيان بدسرشتي که احساس به حکومت و قدرت رسدن در زمان امام قائم ، به نحو منافقانه اي آنها را شيعه نگهداشته است ، حقيقت ناب پديدار گردد و ايمان از غش پالوده شود .»
12- در بخشي از حديث ابوسعيد عقيصا به نقل از امام مجتبي (ع) ، آمده است : « ... هيچيک از ما خاندان از تن دادن به نوعي بيعت با جبار زمانش خلاصي ندارد جز قائم که عيسي روح الله نمازش را به او اقتدا مي کند ، خداوند عزّ و جلّ ، ولادت او و نيز خودش را از ديده مردم پنهان مي کند تا در زمان ظهور ، در گرو بيعت با کسي نباشد...»

13- عبدالله بن فضل هاشمي مي گويد : از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود : « صاحب الامر غيبتي دارد که ناگزير اتفاق مي افتد و ناراستان و طرفداران باطل به شک مي افتند .» عرض کردم : « فدايت شوم ! چرا چنين مي شود ؟ » فرمود : « به خاطر چيزي که ما اجازه نداريم آن را براي شما بازگو کنيم .» عرض کردم : « حکمت و فايده اين غيبت چيست ؟ » فرمود : « حکمت غيبت او همان حکمت غيبت آن عده از حجتهاي خداست که قبلاً از آنها ياد شده است ، حکمت اين غيبت نيز تا بعد از ظهور آن حضرت ، بر مردم معلوم نخواهد شدهمان طور که حکمت کارهايي که خضر انجام داد تا قبل از جداشدنش از حضرت موسي ، معلوم نشد . اي پسر فضل ! اين امري الهي است و سر آن و جهات پنهاني آن نيز الهي و به خدا مربوط است و هنگامي که ما مي دانيم که خداوند عزّ و جلّ حکيم است، قبول و اعتراف مي کنيم که تمام کارهايش عين حکمت و درستي است ـ هر چند که علت و چرايي آن کارها براي ما روشن نشده باشد .»

وضع شيعه و ديگران در دوران غيبت

روايات
1- امام جواد (ع) مي فرمايد : « او ـ حضرت مهدي ـ بعد از اينکه يادش از خاطره ها محو شد و بيشتر معتقدان به امامتش ، از اعتقاد خود برگشتند قيام مي کند .»
2- يمان تمّار مي گويد: « نزد امام صادق (ع) نشسته بوديم که به ما فرمود : « صاحب الامر غيبتي خواهد داشت که کسي در ان دوره غيبت بخواهد ديندار بماند سخت در مشقت و در معرض مشکلات است .» و سپس فرمود : « صاحب الامر غيبتي دارد و بنده خدا ـ براي حفظ دينش ـ بايد تقواي الهي را پيشه کند و دو دستي به دين خود بچسبد.»
3- امام صادق (ع) مي فرمايد : « ...جداً مورد آزمايش قرار مي گيريد تا جايي که مردم مي گويند : « مهدي (ع) ـ مرده يا کشته شده است ، اگر زنده است پس کجاست ـ و چه مي کند ـ ؟» چشمان مؤمنين بر او مي گريند و همچون کشتي طوفان زده به اضطراب مي افتند ، جز کساني که خداوند از آنها پيمان گرفتهو به دم الهي ياريشان کرده کس ديگري رستگار نخواهد شد ـ.»

4- از امام صادق (ع) از پدران بزرگوارش در وصيت پيامبر (ص) به امير المؤمنين آمده است که فرمود : « يا علي ! شگفت انگيزترين مردم از نظر ايمان و بلند مرتبه ترين آنها در يقين مردمي هستند که در اخرالزمان مي آيند که پيامبر را نديده اند حجت خدا هم از از ديده ايشان پنهان است اما فقط از طريق روايات و نوشته هايي که به دستشان رسيده است ايمان مي آورند ـ»
5- علي بن فضال از پدرش از امام رضا (ع) نقل مي کند که فرمود : « گويا شيعه را مي بينم در حالي که سومين فرزند از نسل من از ديده آنها مخفي است در جستجوي مأمن و پناهگاهي هستند اما آن را نمي يابند » علي بن فضال مي گويد : « عرض کردم : « چرا چنين است يا بن رسول الله ؟ » فرمود : « زيرا امامشان از ديده آنها غايب گشته است ...»

6- پيامبر(ص) فرمود: « او ( مهدي ع ) غيبت و گمگشتگي خواهد داشت که مردم در آن دوره گمراه خواهند شد . »
7- پيامبر (ص) فرمود : « ...کساني که در دوره غيبت حضرت مهدي (ع) بر اعتقاد به او استوار هستند از کبريت احمر ناياب ترند . » جابر بن عبدالله انصاري بلند شد و گفت : « يا رسول الله ! آيا فرزندت قائم ، غيبت خواهد کرد ؟ » فرمود : « آري به خدا قسم « و ليمحّصنّ الله الّذين امنوا و يمحق الکافرين » ، خداوند مرمنين را جداً مي آزمايد و کافران را از ميان برمي دارد . »
8- اصبغ بن نباته مي گويد : « اميرالمرمنين (ع) فرمود : « ...( مهدي ) غيبتي طولاني خواهد داشت تا آن جا که نادانان مي گويند : « خداوند ـ براي فرستادن مصلح ـ از آل محمد بي نياز است . »

9- امام رضا (ع) از پدران بزرگوارش از اميرالمؤمنين نقل مي کند که فرمود : « ...در دوران غيبت ، جز دينداران ناب که يقين در جانشان رسوخ کرده و خداوند از آنان بر ولايت ما پيمان گرفته و ايمان را در جانشان ثابت کرده و به دم الهي ياريشان نموده است ، کسي بر اعتقاد خود استوار نخواهد ماند . »
10-امام زين العابدين (ع) مي فرمايد : « ... مدت غيبت آنقدر طول مي کشد که بيشتر معتقدان به حضرت از اعتقاد خود دست برمي دارند ، مگر آنان که داراي يقين محکم و شناختي درست باشند و در درون خويش نسبت به حکم ما هيچ دلتنگي و اضطرابي احساس نکنند و کاملاً تحت اختيار و تسليم امر ما باشند . »

11- ابي الجارود مي گويد : امام باقر (ع) به من فرمود : « وقتي حرکت چرخ گردون به آن جا رسيد که مردم گفتند : « ـ امام ـ قائم مرده يا کشته شده است ، اگر نه پس کجاست و چرا نمي آيد ؟ » و کسي که دنبال امام بود کارش به ان جا رسد که بگويد : « چطور مي شود امام قائم غايب باشد با اينکه الآن استخوانهايش هم پوسيده است » آن موقع ـ به ظهور امام ـ اميدوار باش و اگر شنيدي ـ ظهور کرده است ـ به سوي او بشتاب اگر چه مجبور باشب خود را بر يخ و برف بکشاني »
12- امام باقر (ع) مي فرمايد : « اي محمد بن مسلم ! در قائم آل محمد شباهت هايي به پنج پيامبر وجود دارد ... و سنتي از موسي در اوست که عبارت است از ادامه و طول کشيدن ترس او ، دراز شدن زمان غيبت ، مخفي بودن تولد ، مصيبت و رنج پيروانش و اذيت و آزاري که مي بينند ... .و اما شباهت او به عيسي اين است که مردم درباره او اختلاف کردند ، بعضي گفتند : « اصلاً متولد نشده است » ، برخي گفتند : « مرده است » و عده اي گفتند : « کشته شده و به دار آويخته شده است .» ...»

13- عبدالرحمن بن سيابه يمي گويد : امام صادق (ع) فرمود : « چه بر شما خواهد گذشت وقتي امام هدايت گر و نشانه حق را به چشم نبينيد ، گروهي از گروه ديگر بيزاري مي جوييد ، آنگاه سخت مورد آزمايش واقع مي شويد و ناخالصان شما از راستانتان جدا خواهند شد ، اول روز در اخبار و اثار اختلاف و مشاجره خواهيد داشت و آخر روز کارتان به کشت و کشتار خواهد کشيد »
14- سدير صيرفي مي گويد : امام صادق (ع) فرمود : «... واي بر شما ! در کتاب جفر نظر انداختم... و در ولادت قائم ما و غيبت آن حضرت و طولاني شدنش و مدت عمر وي تأمل کردم و ديدم که ـ مردم با ايمان بلاها و مصيبتها هستند و به خاطر صولاني شدن دوران غيبت ، در دلهايشان شک و ترديد راه مي يابد و بيشتر آنها از دينشان برمي گردند ...»

15- احمد بن زکريا مي گويد : امام رضا (ع) فرمود : « ... بدون تردي دچار گرفتاري هولناک و فتنه اي شديد خواهيد شد که در آن هنگام به نزديکترين افراد انسان نيز نمي شود اعتماد کرد و آن هنگامي است که سومين فرزند از نسل من غايب شود . »
16- اسحق بن سعد اشعري مي گويد : امام عسکري (ع) فرمود : « به خدا قسم غيبتي خواهد داشت که جز آنها که خداوند در اعتقاد به امامت او استوارشان کرده و براي دعا در تعجيل فرجش موفقشان کرده ، کسي ديگر ، از نابودي رهايي نخواهد يافت . » به آن حضرت عرض کردم : « يابن رسول الله ً آيا غيبتش به طول مي انجامد ؟ » فرمود : « آري به خدا قسم ، تا آن قدر به درازا مي کشد که بيتر معتقدان به او از اعتقادشان بر مي گردند و جز آنها که خداوند درابره ولايت ما از آنها پيمان گرفته و ايمان را در قلبشان راسخ کرده و به دم الهي ياريشان کرده است کسي ديگر بر اعتقاد به او باقي نخواهد ماند . »
17- جعفر بن وهب بغدادي از امام عسکري (ع) نقل مي کند که فرمود : « بدانيد که فرزندم غيبتي خواهد داشت که غير از کسي که خدايش از لغزش نگهداشته است ، بقيه مردم درباره او دچار شک و ترديد خواهند شد . »
18- امام عسکري (ع) مي فرمايد : « ... بدانيد که فرزندم غيبتي خواهد داشت که نادانان ، در آن دچار سرگرداني مي شوند ، طرفداران باطل نابود مي شوند و آنها که براي ظهورش ، از پيش خود ، وقت تعيين مي نمايند به دروغگويي مي نمايند . »

19- امام عسکري (ع) مي فرمايد : « اين پسرم ، امام قائم بعد از من است که آنچه از سنتهاي الهي در زمينه طول عمر و غيبت ، درباره پيامبران جاري شده است ، درباره او جريان مي يابد تا جايي که به خاطر طولاني شدن غيبتش ، دلها سخت و تيره مي شود و جز آنها که خداوند ايمان به او را در قلوبشان نگاشته و به دم الهي ياريشان کرده است کسي ديگر بر اعتقاد به او باقي نمي ماند . »

20- مفضل بن عمر مي گويد : از امام صادق (ع) در مورد کلمه « والعصر » توضيح خواستم . آن حضرت فرمود : « العصر » همان عصر خروج امام قائم (ع) ، « انّ الانسان لفي خسر » يعني دشمنان ما در زيان هستند « الّا الذّين امنوا » مقصود ، ايمان به نشانه هاي ماست ، « و عملوا الصّلحات » يعني همراهي و همنوايي با برادران ، « تواصوا بالحق » يعني توصيه يکديگر به مسأله امامت و « وتواصوا بالصبر » يعني استقامت در دوران غيبت .»
21- مفضل مي گويد : از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود : « صاحب الامر دو غيبت دارد که يکي از ديگري طولاني تر است تا جايي که مي گويند ـ آن حضرت ـ مرده است و برخي مي گويند کشته شده است و جز عده کمي از اصحابش کسي معتقد به او باقي نخواهد ماند ...»

22- محمد بن منصور از پدرش نقل مي کند که گروهي خدمت امام صادق (ع) نشسته بوديم و صحبت مي کرديم که ايشان به ما فرمودند : « چه مي گوييد ؟ » ـ و به اصطلاح کجاي کار هستيد ؟ ـ هيهات ! هيهات ! نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگر اينکه غربال شويد ، نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگراينکه ـ مؤمن و متزلزل شما ـ از هم جدا شوند ، نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگراينکه آزمايش شويد ؛ ، نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگربعد از اينکه نا اميد شويد ، ، نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگربعد از آنکه شقي و بدبخت به شقاوتش برسد و سعيد و نيک انجام به سعادتش دست يابد . »

23- محمد بن ابي نصر مي گويد : « امام ابوالحسن (ع) فرمود : « بدانيد که نه به خدا قسم ، آنچه چشم انتظار آن هستيد نخواهد شد مگراينکه ـ مؤمن و متزلزل شما ـ از هم جدا شوند ، مورد آزمايش قرار گيريد تا اينکه جز افراد بسيار نادري از شما باقي نماند »، آنگاه آياتي از قرآن تلاوت فرمود که : « ام حسبتم ان تترکوا ولمّا يعلم الله الّذين جاهدوا منکم » ، « و يعلم الصّابرين » ، : آيا پنداشتيد که بدون مشخص شدن مجاهدان و اسقامت کنندگان ، ـ از شما دست برداشته مي شود ؟ »

24- محمد بن مسلم و ابو بصير روايت کرده اند که : از امام صادق (ع) شنيديم که مي فرمود : اين کار به سامان نمي رسد ـ و ظهور محقق نخواهد شد ـ مگر اينکه دو سوم مردم از دين برگردند ديگر چه کسي باقي خواهد ماند ؟ امام (ع) فرمود : آيا دوست نداريد در بين يک سوم باقيمانده باشيد ؟ »
25- جابر جعفي مي گويد : به امام باقر (ع) عرض کردم : « فرج شما کي خواهد بود ؟ » فرمود : هيهات ، هيهات ، فرج ما شدني نيست مگر اينکه غربال شويد ، باز هم غربال شويد ، باز هم غربال شويد » سه مرتبه اين مطلب را فرمود ، « تا اينکه آلودگيها از ميانتان برود و صفا و خلوص باقي بماند . »
26- عباية بن ربعي اسدي مي گويد : « از امير المؤمنين (ع) شنيدم که مي فرمود : « چه بر شما خواهد گذشت وقتي امام هدايتگر و نشانه حق را به چشم نبينيد ، گروهي از گروهي ديگر بيزاري مي جوئيد . »

27- ابن ابي عمير مي گويد : به موسي بن جعفر (ع) عرض کردم : « آيا در بين امامان کسي هست که غيبت داشته باشد ؟ » فرمود : « آري ف جسمش از ديدگان مردم پنهان مي شود اما ياد و خاطره اش ار دلهاي مؤمنان محو نمي شود ، و او دوازدهمين ماست .»
28- ابو بصير از امام صادق (ع) نقل مي کند که فرمود : « عده کمي از عرب همراه امام قائم خواهند بود . » به ايشان عرض شد : « افرادي از آنها که در اين باره صحبت مي کنند زياد هستند .» فرمود : « مردم بايد امتحان شوند ، مؤمن و غيرمؤمن از هم بازشناخته شوند، غربال و جداسازي انجام شود و در آن صورت ، عده زيادي از غربال خارج خواهند شد .»

29- مالک بن خمره ـ يا حمزه ـ مي گويد : امير المؤمنين (ع) در حالي که انگشتان دو دستش را در هم فرو مي برد فرمود : « چه خواهيد کرد وقتي که شيعه اينگونه اختلف کنند ؟ گفتم : يا امير المؤمنين : در آن موقع ديگر هيچ خيري قابل تصور و انتظار نيست . فرمود : تمام خير ، در همان موقع جمع است ، اي مالک ! در آن موقع است که قائم ما قيام مي کند ...»
وظايف شيعه در دوره غيبت

روايات
1- يمان تمار مي گويد : « نزد امام صادق (ع) نشسته بوديم که به ما فرمود : « صاحب الامر غيبتي خواهد داشت که کسي که بخواهد در آن دوره ديندار بماند سخت در مشقت و در معرض مشکلات است .» و سپس فرمود : « صاحب الامر غيبتي دارد و بنده خدا ـ براي حفظ دينش ـ بايد تقواي الهي را پيشه کند و دو دستي به دين خود بچسبد .»

2- عمربن عبد العزيز مي گويد : امام صادق (ع) فرمود : « هرگاه زماني آمد که امامي نيافتي ـ که در مسير هدايت ـ به دنبالش قرالر گيري ، با موالياني که ـ به هدايت امام پيشين ـ دشمني داشتي ، دشمن باش تا هنگامي که خداوند عز و جل آن امام را ظاهر کند.
3- يونس بن يعقوب از معتمدانش از امام صادق (ع) نقل مي کند که فرمود :« در چه حالي به سر خواهيد برد در روزگاري که امامتان را شنناسيد ؟» به آن حضرت عرض شد : « اگر چنين شد چه بايد کرد ؟ » فرمود : « از دستورات امام سابق پيروي کنيد تا وقتي خداوند او را ظاهر کند . »
4- عبدالله بن سنان مي گويد : امام صادق (ع) فرمود : شبهه اي دامنتان را خواهد گرفت و به حيرتي دچار خواهيد شد ، نشانه هدايت و امام راهبرتان ديده نخواهد شد ، و در آن هنگام جز کسي که مانند غريق نا اميد از همه جا ، دست دعا به درگاه پروردگار بردارد کس ديگري نجات نخواهد يافت .» عرض کردم : « دعاء غريق چگونه است ؟ » فرمود : غريق مي گويد : « يا الله ! يا رحمن ! يا رحيم ! يا مقلّب القلوب ! ثبت قلبي علي دينک ...»

5- يونس بن عبدالرحمن مي گويد : حضرت مکوسي بن جعفر (ع) فرمود : « خوشا به حال آن عده از شيعيان ما که در دوره غيبت قائم ما به محبت ما چنگ انداخته ان و بر ولايت ما و بيزاري از دشمنانمان استوارند ! آنها از ما هستند و ما از آنها هستيم آنها به امامت ما خشنودند و ما از شيعه بودن آنها خشنوديم ، خوشا به حالشان و بهشت گوارايشان باد به خدا قسم اينان در روز قيامت هم درجه ما هستند .»
6- عبدالعظيم حسني : امام جواد (ع) فرمود : « قائم ما ، همان مهدي است که بايد در دوره غيبت انتظارش را کشيد و پس از ظهور ، از او اطاعت کرد »...سپس فرمود : « برترين اعمال شيعه ما انتظار فرج است .»
7- حازم بن حبيب مي گويد : امام صادق (ع) فرمود : « هر کس ادعا کرد که صاحب الامر را غسل داده ، کفن کرده و خاک بر قبرش پاشيده است ، حرفش را قبول نکن .»

8- امام صادق (ع) : هر کس در حالي که امام زمانش را شناخته است از دنيا برود ، دير و زود شدن حضور او به او زياني وارد نخواهد کرد و مثل کسي است که همراه امام قائم و در اردوگاه او باشد .»
9- ابو بصير مي گويد : امام صادق (ع) فرمود : « هر کس خشنود است به اينکه از اصحاب قائم باشد بايد منتظر بماند ، در عين حال پايبند پرهيزکاري و اخلاق نيکو باشد و در آن صورت اگر از دنيا برود و امام قائم بعد از مردن او قيام نمايد پاداش او مثل کسي است که امام قائم را درک کند ...»

10-ابو خالد کابلي نقل کرده است که امام زين العابدين فرمود : غيبت دوازدهمين ولي از امامان و جانشينان پيامبر طولاني مي شود . اي ابا خالد ! مردم دوره غيبت که به امامت امام غايب معتقد و منتظر ظهور آن حضرت هستند برترين مردم همه زمانها هستند زيرا خداي تعالي به ايشان عقل و معرفتي داده است که براي آنها غيبت مثل مشاهده است و خداوند آنها را مثل کساني که در کنار رسول الله شمشير زده اند قرار داده است ، آنها جداً دينداران ناب و پيروان راستين ما و در اشکار و نهان ، خواننده به دين خدا هستند . » و فرمود : « انتظار فرج ، بزرگترين فرج است .»
11- رفاعة بن موسي و معاوية بن وهب از امام صادق (ع) نقل مي کنند که فرمود : رسول الله (ص) فرمود : « خوشا به حال کسي که قائم اهل بيت مرا درک کند و قبل از قيامش از او تبعيت کند ، دوستانش را دوست بدارد و از دشمنانش بيزاري جويد و ولايت امامن قبل از او را گردن نهد ! آنها ، ياران ، دوستداران و علاقمندان به من و گرامي ترين افراد امت نزد من هستند .» رفاعه مي گويد : « نزد من نيز گرامي ترين خلق خدا هستند .»

12- زراره از امام صادق (ع9 روايتي نقل مي کند که در بخشي از آن آمده است : «...گفتم : فدايت شضوم ! اگر من آن دوره (غيبت) را درک کردم چه بکنم ؟ » فرمود : « اي زراره ، اگر آن دوره را درک کردي ، هميشه اين دعا و درخواست را داشته باش : « اللّهمّ عرّفني نفسک ، فانّک ان لم تعرّفني نفسک لم اعرف نبيک ، اللّهمّ عرّفني رسولک ، فانّک ان لم تعرّفني رسولک لم اعرف حجّتک . اللّهمّ عرّفني حجّتک ، فانّک ان لم تعرّفني حجّتک ضللت عن ديني » ، « خدايا خودت را به من بشناسان ، اگر خودت را به من نشناساني پيامبرت را نخواهم شناخت ، خدايا رسولت را به من بشناسان که اگر او را به من نشناساني حجت و وليت را نخواهم شناخت ، خدايا حجتت را به من بشناسان ، اگر حجتت را به من نشناساني ، در دينم به گمراهي خواهم افتاد .»
امکان ديدار حضرت مهدي (ع) در دوره غيبت کبري

روايات
1- عبيد بن زراره مي گويد : « از امام صادق (ع) شنيدم که مي فرمود : « امامشان را از کف داده اند ، او در موسم حج ، بر اعمال مردم ناظر است ، آنها را مي بيند ولي آنها او را نمي بينند . »
2- از امام رضا (ع) درباره قائم (ع) سؤال شد ، فرمود : جسمش ديده نمي شود و نامش برده نمي شود .»
3- حسن بن علي بن فضال مي گويد : از امام رضا (ع) شنيدم که فرمود : خضر (ع) از آب حيات نوشيد و تا نفخ صور زنده است نزد ما مي آيد به ما سلام مي کند صدايش را مي شنويم اما خودش را نمي بينيم .» تا اينکه فرمود : « و خداوند در دوره غيبت به وسيله او غربت و تنهايي قائم ما را به انس و الفت بدل خواهد کرد .»

4- ابو هاشم جعفري مي گويد : « شنيدم که امام هادي (ع) فرمود : « جانشين من فرزندم حسن است با جانشين بعد از جانشين چه خواهيد کرد ؟» عرض کردم : « فدايت شوم چرا چنين چيزي مي فرماييد ؟ » فرمود :« زيرا شما خودش را نمي بينيد و جايز نيست با نامش از او ياد کنيد .» عرض کردم ، « پس چگونه از او ياد کنيم ؟» فرمود :« بگوييد حجت آل محمد »
5- در بخسي از حديث حکيمه دختر امام جواد (ع) آمده است :« ... خداوند ولي الله را از ديدگان بندگانش پنهان مي کند و هيچکس او را نمي بيند تا اينکه جبرئيل اسبش را به او تقديم کند تا آنچه در علم خدا شدني است انجام گيرد .»
6- امام صادق (ع) فرمود : امير المؤمنين (ع) فرمود : « بدانيد که زمين از حجت خدا خالي نيست اما خداوند به واسطه ستم و ناداني مردم ديده ايشان را از ديدارش مي پوشاند و اگر زمين لحظه اي از حجت خدا خالي باشد اهلش را در خود فرو خواهد برد ، اما حجت خدا مردم را مي شناسد ولي مردم او را نمي شناسند همانطور که يوسف مردم ( برادرانش ) را مي شناخت و آنها او را نمي شناختند .»

7- اسحق بن عمار مي گويد : « قائم (ع) دو غيبت دارد ، يکي طولاني و ديگري کوتاه در اولي ( کوتاه ) جز شيعيان خاص او کسي از محلش اطلاع ندارد و در دومي (طولاني ) جز دوستان خاصش کسي مکانش را نمي داند . »
حوادث دوره غيبت
الف ـ حوادث جاري غير حتمي در مورد قرآن وسنت و اسلام

روايات
1- امام باقر (ع) فرمود : « هنگامي که قائم ما قيام کند مردم را به آييني فرا مي خواند که براي مردم تازگي دارد همچنان که رسول الله (ص) چنين فرمود . اسلام در آغاز غريب بود و باز هم غريب و نامأنوس با اذهان مردم ، به ميان مردم برخواهد گشت ، پس خوشا به حال غريبان ».
2- سکوني از امام صادق (ع) نقل مي کند : پيامبر (ص) فرمود : « دوراني بر امت من خواهد گذشت که از قرآن جز شکلي و از اسلام جز نامي باقي نخواهد ماند ، مسلمان نام دارد ولي از هر کسي ، از اسلام دورترند ، ظاهر مساجدشان آباد است ولي از نظر هدايت به معارف ديني ، خراب و ويران است ...»