مقاله در مورد نقش باز یافت در ماده و انرژی محیط زیست و هزیمه های اقتصادی

بخشی از مقاله

نقش باز یافت در ماده و انرژی محیط زیست و هزیمه های اقتصادی

مقدمه :
ما هر روز مواد زايد فراواني توليد مي كنيم مانند پس ماندة خوراكي ها و لباس كهنه ، پلاستيك وسايل به درد نخور خانه ، اسباب بازي شكسته پس ماندة ميوه و سبزي ها ، روزنامه ها ، دفتر ، كاغذ ، آدامس و مشكلات و ....

به مواد ريختن زباله مي گويند ، انرژي و مواد روي زمين مصرف شده است تا مواد مورد نياز ما توليد و به دست آيد ما مي توانيم به راحتي با استفاده از روش هاي مناسب كم تر زباله توليد كنيم و به اين ترتيب از محيط زيست خود نگه داري كنيم و از هدر رفتن انرژي آن جلوگيري كنيم و به يادداشته باشيم همة موادي كه به نظر ما به دردنخور هستند دور ريختني نيستند .

انسان ها بعد از انقلاب صنعتي به خاطر صدمات شديدي كه به محيط زيست خود زده بودند قوانيني به پشت رساند كه اين مجموعه قوانين در حفاظت از محيط زيست انسان ها ، حيوانات و گياهان بسيار مؤثر است .

فصل اول :
بازيافت

تاريخچه بازيافت مواد :
براي اهميت موضوع بازيافت داشتن تاريخچه بازيافت خالي از لطفها نيست ، تمامي عناصر طبيعت از طريق دوره هاي مختلف گياهي يا جانوري قابل احيا هستند .
در انجيل اشاره هايي در مورد بازيافت مواد آمده است بدين مضمون « آنها شمشيرهايشان را در گاوآهن ها مي كوبند و نيزه هايشان را به شكل خيس در مي‌آوردند »
در اراضة قديم مردم پس از پايان جنگ ها از ابزار جنگي استفاده دوباره مي كردندو آنها را براي ساخت ابزار و وسايل كشاورزي در مبارزه با گرسنگي به كار

مي‌گرفته‌اند.
در قرن اخير كارخانه هايي كه به احياي برخي از بقاياي حيوانات مبادرت مي كردند به علت فقر مالي و ايجاد بوهاي زننده ناگزير به تعطيل كردن عمل كار خود شدند هر چنداين كارخانه ها در فرآيند تهيه كردن چرم ، گليسيرين و روغن از حيوانات مرده ماهي و پس مانده هاي غذايي موفقيت هايي داشتند اما متأسفانه ازآن پس فقط پوست حيوانات را مورد بازيافت قرار مي دادند .
در طول جنگ جهاني هم بازيافت فلزات ، شيشه ،‌ابريشم و كاغذ را لبه وچرم به طور موفقيت آميزي در جامعه مورد توجه قرار گرفت و افراد خانه نشين مسئوليت هايي براي اشتراك در كارهاي جداسازي ( جداسازي در مراكز توليد ) پذيرفتند . و سهمي

از كمك به جنگ را به خود اختصاص دادند .
از سال 1960 كه بطري ها و ظروف پلاستيكي و كاغذي متداول شده به علّت هزينه اوليه نوشابه هايي كه در بطري هاي شيشه اي به فروش مي رسيدند به طور خالي به فروشنده برگردانده مي شد اين كار فكر استفاده مجدد از مواد را رواج داد و باعث ترغيب و دلگرمي در جداسازي شيشه از انبوه زباله هاي شهري شده در حالي كه برعكس كارتن هاي كاغذ و بطري هاي پلاستيكي فقط حجم زباله ها را افزايش دادند كه در نتيجه موضوع مديريت و دفع زباله مشكل تر شد . از اين پس

برخي از بطري هاي پلاستيكي بر اساس هنر و سليقة افراد مورد استفاده هاي گوناگوني قرار گرفت كه از آن جمله سطح و بيلچه و گلدان و غيره را مي توان نام برد از اين پس بازيافت زباله هاي كاغذي و شيشه اي ، آلومينيومي و آهني نيز متداول شده به طوري كه امروزه حتي توسط معرف كنندگان تا حدود زيادي جدا سازي انجام مي شود امروزه بسياري

از محصولات كاغذ منتج از بازيافت كاغذ است و بيش از %3 قوطي‌هاي آلمينيوم بازيافت شد .
از مواد زائد تهيه شده است . روش هايي نيز براي بازيافت فولاد و ساير فلزات مصرف شده در اتومبيل ها ابداع شده است مثلاً نوعي از اين پروسه ها در ژاپن بدين ترتيب است كه از اتومبيل هاي اسقاط شده كليه قطعات فلزي با نقطه هاي ذوب مختلف به صورت مذاب در آمده و جداگانه به شكل عدل هاي آهن خالص از 97 تا 98 درصد مورد استفاده قرار مي گيرند . امروز صنعت

بازيافت مواد نيز مي توان گاهي مؤثر در اشتغال افراد و ايجاد فرصت شغلي مي كند كه دولت ها با برنامه هايي صحيح و مديريت در اين بخش مي توانند تا حدود زيادي بيكاري را در جامعه بخصوص در كشورهاي در حال توسعه از بين ببرند اگر چه ممكن است كه اين صنعت نيزا به سرمايه زيادي در مرحله ابدايي دارد ولي به طور قطع در كوتاه مدت به سوددهي خواهد رسيد و هزينه اوليه را جبران مي كند و هم گاهي در جهت لهباري و حفظ محيط زيست كه بقاي افراد است برداشته مي شود.
وجود ميليون ها تُن زباله هاي شهري و دهها هزار نوع مواد سمي و خطرناك در آنها كه حال فعاليت هاي روزمره انسان است باعث بوجود آمدن آلودگي گسترده اي در جام گشته .

بازيافت :
بازيافت به دو دسته كلي تقسيم مي شود برخي از مواد بدون تغيير و تبديل مجدد مورد استفاده قرار مي گيرد مثل ( شيشه ـ شيشه نوشابه ) و برخي ديگر با انجام فرايندهاي ساده روي آنها مورداستفاده قرار مي گيرند مثل ( كاغذ ـ كاغذ بازيافتي )
امروزه افزايش بيش از حد جمعيت و همچنين مصرف زياد مواد غ

ذايي و استفاده از وسايل تجملي و مواردي ديگر باعث افزايش زباله ها به خصوص در سطح شهرها گشته است و اهميت بازيافت را بيش از پيش براي ما آشكار مي كند زباله ها يكي از مهمترين عوامل آلودگي محسوب مي شود در گذشته تا زماني كه هنوز شهرها بدين صورت گسترش پيدا نكرده بود و انبوه آدميان در يك محل ساكن نبودند پس مانده هاي مصرف بشري چندان مشكل آفرين نبود ولي امروز افزايش جمعّيت و مهاجرت و تمركز جمعيّت در شهرها از سويي و بالا رفتن مدام سطح زندگي و مصرف شهروندان و فرآورده هاي مصرفي تكنولوژي جديد از سوي ديگر انبوه زباله را به دنبال دارد آلودگي هاي بي حد و اندازه كره ي زمين و بسياري از ناملايمات زيست محيطي اخير جوامع صرفاً بخشي از مشكلات ناشي از اين بي توجهي است كه بر زندگي ما تحميل شده و بازتابش نيز به سوي ماست . بهسازي محيط و كنترل مواد زايد جامد مبارزه با اين آشفتگي است . وجود ميليون ها تن زباله هاي شهري و دهها هزار نوع مواد سمي و خطرناك در آنها كه حاصل فعاليت هاي روزمره انسان است . باعث بوجود آمدن آلودگي گسترده اي در جامع گشته .

نياز براي تلفيق كردن توليد انرژي و مواد قابل بازيافت .
در يك مقياس ملي در آمد حاصل از تفرقه هاي كربن براي توسعه و تقويت سياست هاي كاهش كربن مثل انرژي هاي قابل بازيافت و جنگل كاري و اگر چه در زمينه جنگل كاري اختلاف نظر وجود دارد مورد استفاده قرار مي گيرد ( پيرس 1999)
تاكنون عملكرد مالي در بريتانيا ، تنها ايجاد طرحي به نام (levy) جهت بستن تعرفه براي تغييرات اقليمي مي باشد به عبارت ديگر بستن ماليات به روي استفاده از كل انرژي در خارج از بحث هاي داخلي و حمل و نقل كه از مورخه آوريل 2001 مورد اجرا گذاشته شده است هدف از اين طرح

(levy) ايجاد در آمد خالص از طريق درآمدهاي حاصل از ماليات بر روي حقوق كارمندان و بازپرداخت هاي مصرف كننده ها مي باشد در ابتدا احتمال نمي داد كه اين طرح در كاهش مصرف انرژي يا اتلاف انرژي به نحو چشمگيري مؤثر واقع شود اين بدان علت است كه ادارة بيمه پول بادآورده اي را در اختيار صنايع كار قرار مي دهد و بدين طريق به طور غير مستقيم منجر به ازدياد مصرف انرژي مي شود در آن دسته از صنايع كه به مصرف انرژي متكّي هستند عامل بازپرداخت در افزايش ماليات و

كمك هزينه هاي دولتي براي افزايش كاربري انرژي مي كاهد . در تصحيح نقص مذكور ( مطرح شده در نوامبر 1999 ) آمده است : كه مواد قابل بازيافت از آن معاف مي باشد . در حال حاضر تمايل بيشتري روي تغيير دادن سوخت به عنوان عاملي براي جلوگيري از اتلاف انرژي مي باشد در نتيجه ، در طرح (levy) تفرقه انرژي به تفرقه كربن با انواع گوناگون مبدل گرديد كه در آن تنها حمايت از مواد قابل بازيافت ( به غير از مواد هسته اي ) مطرح گرديد با اين وجود طرح (levy) به عنوان موثر ترين راه حل براي استفاده از سوخت هاي غير فسيلي مي باشد . قبلاً نيز مشابه طرح مذكور (levy) در زمينه بازار فروش نيروي برق مورد اجرا گذاشته شده است . در گزارشي تحت عنوان نظري به آينده

در زمينه مواد قابل بازيافت سوپسيدي به ميزان دويست الي چهارصد ميليون پوند در سال جهت توزيع ده الي پانزده در صد از نيروي برق در بريتانيا تا سال اعم بر آورد شده است ( نظري به آينده 1999 ) مقدار مذكور بسيار كمتري از مبلغ پيشنهاد شده در طرح تفرقه بر روي تفسيرات اقليمي مي باشد اما براي كاهش گاز دي اكسيد كربن بسيار مؤثر برده است .
احداث نيروگاه هايي كه از سوخت هاي گاز به جاي سوخت زغال سنگ استفاده مي كنند بسيار مقرون به صرفه تر مي باشد ( 1999 Ilex )

فصل دوم :
انواع بازيافت

بازيافت زباله
بازيافت زباله يعني استفاده از كالاي مصرف شده براي توليد يا ساخت دوباره همان كالا يا كالاهاي ديگر در بازيافت زباله مواد زايد با توجه به تركيب آن ها از يكديگر جدا مي شوند و پس از تغييراتي در آن ها دوباره قابل استفاده شده واردبازار مي شوند به عنوان مثال كاغذهاي بي مصرف و باطل شده منبع تهيه كاغذ تازه هستند به اين ترتيب نياز به قطع درختان و صدمه رساندن به محيط زيست نخواهد بود.

براي توليد شيشه بايد مقدار زيادي شن و ماسه و ... از زمين استخراج مي شود و با اين كار مقدار زيادي آن و انرژي هدر مي رود . با ذوب كردن شيشه هاي سس ، مربّا ، نوشابه و كالاهاي شيشه اي جديد مي شود براي توليد آلومينيوم بايد مقدار زيادي سنگ معدن ، زغال سنگ و .... مورد استفاده قرار مي گيرد . با ذوب كردن ظرف ها و قوطي هاي آلومينيومي جديد ساخته مي شود .
روغن موتورهاي مصرف شده دوباره قابل استفاده هستند آن ها را به تعويض روغني تحويل و تا براي تصفيه به پالايشگاه روغني بدهند .

با استفاده از زباله هاي خانگي فضولات دام ها و پس ماندة محصولات كشاورزي نوعي كود به نام كمپوست تهيه مي شود اين كود و تغذية گياهان نقش مهمي دارد و زمين هاي كشاورزي را حاصلخيز مي كند .
ـ برخي از كشورها مانند روسيه داراي يك سري امكانات براي از بين بردن مواد زائد خطرناك راديواكتيوي دارند كه كشورهاي ديگر قادر به اين كار نيستند اين مواد زائد را به اين كشورها انتقال مي دهد كه هر انتقال بدون مرزي مواد زائد خطرناك بايد مطابق شرايط و مقررات وضع گردد .
چنانچه ظرف مدت 30 روز از تاريخي كه كشور وارد كننده مراتب را به اطلاع كشور صادر كننده برساند و كشور صادر كننده اطمينان حاصل نمايد امكان دفع صحيح زيست محيطي وجود ندارد مواد زائد به كشور صادر كننده باز مي گردد .

روش كاهش زباله
1ـ هنگام خريد روزانه از كيسه هاي پلاستيكي به اندازه ي نياز استفاده كنيد .
پلاستيك در طبيعت از بين نمي رود حتّي نزديك به پانصد سال در محيط باقي مي ماند . كيسه هاي پلاستيكي سبك هستند به همين دليل باد آن ها را همه جا پخش مي كند . برخي از آن ها همراه با دوا رد درياها مي شوند و به وسيله ي جانداران درياي بلعيده مي شوند و باعث مرگ آن ها مي شود پلاستيك هايي كه سوزانده مي شوند ماده هايي توليد مي كنند كه هوا را آلوده مي كند و به انسان و جانداران آسيب مي رساند .

2)مقدار زيادي از زباله ها را ظروف يك بار مصرف تشكيل مي دهند تا حد امكان از ظروف يك بار مصرف استفاده نكنيد.
3)در صورت وجود پس مانده ي غذا به آن آب اضافه نكنيد . آن را به صورت خشك در ظرف مخصوص زباله و پس ماندة غذا قرار دهيد . خرده هاي نان غذاي مناسبي براي پرندگان است .
4)جمع آوري زباله ها در محل هاي باز و سوزاندن آنها باعث آلودگي محيط زيست مي شود.

بازيافت يك اتومبيل
تا كمي قبل ـ يك موتور كهنة اتومبيل چيزي بود كه حتي بازكردن آن كاري بس دشوار بود امروزه بسياري از اتومبيل ها قابل بازيابي هستند . كارخانه ي اتومبيل سازي آلماني BMW درانگليس ، طرح بازيافت دارد. ديگر كارخانجات سازنده ي اتومبيل نيز شروع به پيروي از اين طرح كرده اند .
امروزه بسياري از موتورهاي اتومبيل از آلمينيوم ساخته مي شوند اين امر بدين سبب است كه آلمينيوم بسيار سبك است اين فلز از سنگي به نام بوكسيت به دست مي آيد . براي توليد حتي يك كيلوگرم آلمينيوم از بوكسيت مقدار بسيار زيادي انرژي به مصرف مي رسد . با بازيافت آلمينيوم از موتور اتومبيل حدود 95% از آن انرژي مي تواند ذخيره شود .

چند متر سيم برق در اتومبيل به كار مي روند . مس مياني هر كابل را مي توان بازيابي كردو تقريباً و تقريباً همان مقدار انرژي را كه از بازيافت آلمينيوم ذخيره مي شود ، ذخيره نمود بخش اعظم بيشتر اتومبيل ها از استيل تشكيل مي شود. از مدت ها اين فلز ارزيابي مي شده ،‌است . در واقع بيشتر استيلي كه در اتومبيل هاي امروزي يافت مي شود ، از چيزهاي ديگري كه قبلاً‌ از استيل شده اند مثل اجاق گازها ، ظرفشويي ها يا اتومبيل هاي كهنه به دست مي آيد .
هفته بعد كه اتومبيل را مي بينيد ، تصور كنيد كه بخشهايي از آن مي تواند از ماشين لباسشويي كهنه ي شماساخته باشد .

يك اتومبيل تاير هاي لاستيكي دارد . اين تاير ها را قبلاً مي سوزاند كه اين عمل باعث آلودگي هوامي شود . امروزه تاير را به ذرات لاستيك تبديل مي كنند كه از آن‌ها براي ايمن ساختن سطوح محوطه ي باز استفاده مي كنند.
پلاستيكي كه از نفت ساخته مي شود در بسياري از قسمتهاي يك ماشين يافت مي‌شود. در گذشته ، بازيابي پلاستيك ، كار مشكلي بود اما امروزه سازندگان اتومبيل از پلاستيك هايي استفاده مي كنند كه مي توانند به ميزان كمي بازيابي شوند . همچنين هنگامي كه آنها مورد استفاده قرار مي گيرند ، مي پوسد پلاستيك هايي كه مي پوسند ، پلاستيك‌هاي تجربه پذير طبيعي ناميده مي شوند ، اين پلاستيك هاي تجديد پذير طبيعي از نفت تهيه نمي شوند .

بازيافت آب
آب رودخانه ها و درياچه ها را آب شيرين مي ناميم . امّا اين آب را نمي توانيم بياشاميم .
اين آبها ممكن است جانداران بيماري زا يا مواد شيميايي سمي داشته باشند . جانداران بيماري زا را مي توان باجوشاندن آب از بين برد . اما براي اطمينان يافتن از سلامت آبي كه ميليون ها انسان آن را مصرف مي كند ، آب رودخانه ها و ديگر منابع آب را قبل از توزيع از تصفيه خانه ها مي گذارند .

بازيافت گياهي
در نواحي سردسير جهان گياهان قبل از قبل از فرا رسيدن زمستان مي ميرند و برگ هاي درختان برگ ريز فرو مي ريزند .
در مناطق گرمسير كه فصل خشك طولاني تر است ، درختان براي ذخيره آب برگ هاي خود را مي ريزند اما مواد مغذي زيادي درون برگ هاي مرده محبوس مي ماند.
پيش از ورود اين مواد غذايي غني به خاك بقاياي گياه مرده بايدتجزيه شوند .

گياهان مرده و برگ هايي كه روي زمين مي ريزند به وسيله جانوران ، قارچ ها و باكتري ها تجزيه و متلاشي مي شوند جانوارني مانند كرم خاكي و هزار پا گياهان و برگ هاي مرده رشد مي كنند و موجب پوسيدگي چوب هاي مرده مي شوند سرانجام آنچه از اين گياهان مرده باقي مي ماند ماده اي قهوه اي رنگ و تيره اي به نام گياه خاك است همه ي مواد تشكيل دهنده ي گياهان زنده به وسيله ي جانوران ديگر بازيافت مي شوند يا همراه باران به خاك بر مي گردند تاگياهان نورس دوباره آن ها را از خاك جذب كنند.

بازيافت جانوري
درچرخه ي طبيعت نيز مواد زائد توليد شده در طبيعت بوسيله ي عوامل طبيعي به زمين بر مي گردند . براي مثال : لاشخورها كه حيوانات زشت و بد تركيبي به نظر مي آيند كه در صورت نبودن آنها لاشه ي حيوانات فاسد شده و ميحط زيست را دچار آلودگي مي كردند علاوه بر بوي تعفني كه ناشي از تجزيه شدن لاشة حيوان مرده باعث آلودگي محيط زيست مي شود . موش و جوندگان با كندن تونل در زير زمين و خوردن ريشه ، ساقه و برگ گياهان در خاك تغييراتي ايجاد مي كنند .

حشرات مفيد و مضر موجود در خاك مثل مورچه ، موريانه ، لار و نيز درخاك نقش دارند . موجودات ذره بيني در خاك زندگي مي كنند كه كار تجزيه مواد آلي خاك را برعهده دارند بعضي از اين موجودات ازت مورد نياز گياهان در خاك را تهيه مي كنند.

بازيافت كنندگان
وقتي گياهي يا جانوري مي ميرد انرژي ذخيره شده در جسمش هدر نمي رود لشكر عظيمي از مردارخواران ، قارچ ها و باكتري ها از اين موجودات مرده تغذيه مي كنند و باعث تجزية آن ها مي شود به اين بازيافت كنندگان ، تجزيه كننده مي گوييم .
حلزون هاي بدون صدف ، هزار پاها و خرخاكي ها ، همگي برگ ها ، ساقه ها و چوب هاي پوسيده را مي خورند اين جانوران ماده نرمي را از خود دفع مي كنند كه غذاي ديگر تجزيه كنندگان است . سوسك هاي گوركن تونل هايي زير لاشه ي جانوران كوچك حفر مي كنند تا لاشه به كلي زير خاك دفن شود . سپس درون اين لاشه ها تخم ريزي مي كنند . كرم هاي خاكي از برگهاي مرده تغذيه مي كنند و همراه باخاكي كه مي بلعد ، قارچ هاي بسيار كوچك ، باكتري ها و بقاياي اجسادي را كه در خاك به جا مانده اند نيز مي خورند .

آشغال هايي كه در سطح زباله انداخته نمي شود ؟
وقتي آشغال را دور مي ريزيد آيا هميشه آن را در سطح زباله مي اندازيد چنانچه اين كار را نمي كنيد به خساراتي كه ممكن است زباله شما به بار آ‎ورد توجه داشته باشيد به عنوان مثال اگر بطري ها را در رودخانه بيندازيم و آن ها را بشكنند اين كاربراي همه ي جانوراني كه در دريا زندگي مي كنند خطرناك خواهد بود .

جانواراني مانند جوجه تيغي ممكن است سرخور را داخل يك قوطي كنسرو فرو برند و سرشان درون آن قوطي گير افتند . جانوران كوچكي مثل موش خانگي يا موش آبي مي توانند به درون آن بزند . امّا به علّت سُر بودن شيشه نمي توانند از آن خارج شوند. نخ ماهيگيري كه روي زمين جا مانده است به دور نوك يا پاي پرندگان مي پيچد . بدتر از آن قلابّهاي داراي طعمه است كه پرندگان آنها را خورده‌اند .