مقاله در مورد ‌‌راه اندازی و احداث یک کارگاه ماشین سازی

بخشی از مقاله

-مقدمه:
امروزه در جوامع مختلف بحث صنعت بعنوان يكي از مهمترين اركان آن جامعه به شمار مي‌آيد. كشورهايي كه توانسته اند از لحاظ صنعتي پيشرفت كنند معمولا داراي يك درآمد ملي بالا هستند كه باعث رفاه مردم آن جامعه شده و درصد بيكاري را نيز كاهش داده است. به همين دليل در اكثر جوامع به صنعت بهاء زيادي داده مي شود و سرمايه گذاريهاي علمي و مالي فراواني نيز در اين

زمينه انجام مي دهند و سعي مي‌كنند به نوعي كشورهاي ديگر را به خود وابسته كنند. در حالي كه جوابگوي نيازهاي داخلي نيز بخوبي هستند. در اين كشورها مقدار قابل توجهي از بودجه سالانه كشور صرف جذب نيروهاي متفكر و با تجربه مي‌گردد كه عده اي از آنان از كشورهاي ديگر و معمولا كشورهاي جهان سوم مي باشند. چون در اين كشورها كمتر به صنعت و افرادي كه ايده صنعتي دارند توجه مي شود و سرمايه‌گذاري اندكي روي اين اشخاص صورت مي گيرد.
يكي از اين كشورها ماسفانه كشور خود ما، ايران مي باشد كه داراي مغزهاي متفكر فراواني بوده، اما به دليل اهميت ندادن مسئولان و تعلق نگرفتن بودجه مناسب جهت تحقيقات اكثرا به سمت كشورهاي ديگر كشيده مي شوند. و معمولا تبديل به يك نيروي اشتغال زا و پردرآمد براي آن

كشورها مي شوند. و هيچ كس توجه خاصي به اين امر نمي كند. در يك چنين شرايطي و با وجود مشكلات فراوان خوشبختانه عده‌اي هستند كه با تلاش و پشتكار خودشان و بدون هيچ پشتوانه قوي مالي از طرف دولت اقدام به تاسيس كارگاه هاي كوچك مي كنند كه درصد اندكي از آنان پس از يك مدت طولاني تبديل به يك كارخانه توليدي مي شوند. كه باعث اشتغال زايي و ايجاد درآمد مي گردند.

البته لازم به ذكر است كه در اين مرحله معمولا از طرف دولت يا سرمايه گذاران داخلي مورد حمايت قرار گرفته و به مدارج بالايي مي رسند.
حال مي خواهيم به بررسي و تحليل اين شغل و مصائب و مشكلات آن و نحوه برخورد با آنها بطور اجمالي بپردازيم.

2-تعريف: كارگاه ماشين سازي چگونه مكاني است و ماشين ساز واقعي كيست؟
يك كارگاه ماشين سازي به محيطي گفته مي شود كه در آن فرد يا گروهي شروع به طراحي و ساخت يك دستگاه خاص (معمولا مكانيكي) مي كنند كه در سطح عمومي يكي از احتياجات كشور و در سطحي كوچكتر نياز كارخانجات ديگر را رفع مي كنند. و باعث اشتغال زايي وكسب درآمد مي گردند. اين شغل يكي از سخت ترين و پيچيده ترين كارهاي صنعتي مي‌باشد و معمولا درصد بسيار كمي از فارغ التحصيلان رشته هاي تحصيلي صنعتي اقدام به احداث يك كارگاه ماشين سازي مي كنند. زيرا براي اين شغل علاوه بر تحصيلات نياز به تجربيات فني نيز مي باشد. به همين دليل كساني كه چنين هدفي دارند، اگر تحصيلات و تجربيات فني را به موازات هم بدست آورند. بسيار موفق تر عمل خواهند كرد.
متاسفانه در كشور ما اكثر ماشين سازها در واقع كپي ساز هستند. بدين صورت كه يك ماشين صنعتي را كه قبلا اختراع و ثبت شده را با كپي برداري و نقشه كردن مجدد شروع به ساختن مي كنند كه داراي كيفيت بسيار پائين تري مي باشد و تنها حسن آن قيمت پائين آن مي باشد، عمدتا خريداران اين دستگاه ها كارخانجات كم درآمد هستند. كه تعداد آنها قابل توجه مي‌باشد.

لازم به ذكر است كه كار كپي سازي در برخي از كشورهاي ديگر نيز انجام مي گيرد، اما در سطحي بالا و كيفيت بهتر، كه چنين دستگاه هايي در كشورهاي جهان سوم وقتي كشورهاي صنعتي ديگر بازار فراواني دارند و براي كشور توليد كننده بسيار درآمدزا است و باعث اشتغال افراد زيادي مي شود، اما در هر صورت بايد توجه داشت كه نفس عمل صحيح نمي باشد.
حال با توجه به شرايط ذكر شده مشخص مي شود كه در اين راه به كسي كارآفرين گفته مي‌شود و در واقع ماشين ساز واقعي كسي است كه داراي يك ديد باز و داراي تحصيلات خوب و تجربيات فني بالايي باشد تا بتواند اقدام به اشتغال زايي و كسب درآمد فردي و اجتماعي كند.

3-براي احداث يك كارگاه ماشين سازي چه بايد كرد و به چه امكاناتي نياز داريم.
1-محل راه اندازي كارگاه:
براي راه اندازي هر كسب و كاري ابتدا بايد در نظر داشته باشيم كه چطور مكاني را براي انجام آن كار انتخاب كرد و معمولا بنا به نوع شغل مكان هاي مختلفي نيز وجود دارند. كه در راحتي و رونق آن كار تاثير فراواني دارند. از آنجايي كه كار ماشين سازي يك حرفه خاص و صنعتي به شمار مي آيد. بنابراين بهترين مكان براي اين كار، يك شهرك صنعتي مي باشد كه اين شهرك ها معمولا در حومه شهرهاي بزرگ وجود دارند، اما بايد توجه داشت كه اسكان در چنين مكان هايي بستگي به ميزان توانايي ما چه در خريد و چه در اجاره كردن دارد. اگر ما بتوانيم در يك شهرك صنعتي مشغول به كار شويم از بهترين مزاياي آن اين است كه ما مي‌توانيم با ساير صنعتگران در ارتباط بوده و از نظرات آنها كه در بعضي اوقات بسيار كارآمد نيز مي باشد استفاده كنيم. يكي ديگر از شرايطي كه بايد در نظر بگيريم نزديك بودن به بازار آهن و ابزار آلات مي باشد. تا در هنگام خريد مجبور نباشيم وقت و هزينه زيادي را صرف رفت و آمد كنيم و يا از تك فروشان و خرده فروشان كه داراي قيمت هايي بالايي هستند خريد كنيم. اما بايد توجه داشت كه در يك شرايط خاص و بسيار بد مالي براي شروع مي‌توان از مكان هاي ديگري كه در مناطق دورتري مي باشند و حتي يك اتاق كوچك نيز شروع استفاده كرد.

2-مشخصات ساختماني كارگاه:
براي انجام كارهاي صنعتي معمولا از يك سوله و يا ساختماني كه داراي ديوارهاي بلندي (5 الي 6 متر) باشد استفاده مي شود، كه بسته به نوع كار داراي استانداردهاي تعريف شده‌اي مي‌باشد كه براي اين شغل بصورت زير مي باشد.
2-1-يك سالن 50 متر مربعي (10*5) كه داراي مشخصات زير باشد:
- كف كارگاه بايد بتني، محكم و تا حد امكان تراز باشد.
- داراي يك سيستم روشنايي مناسب با قابليت تنظيم نور در ساعات مختلف.
- داراي برق سه فار و يا يك منبع توليد كننده برق سه فاز (ژنراتور)
- داراي ديوارهايي با رنگ روشن

2-2-داراي يك دستشويي و در حد امكان يك حمام آب گرم باشد كه در شرايط خاص ممكن است مورد استفاده قرار گيرد. ابعاد (1*2)
2-3-داراي يك اتاق 9 متر مربعي (3*3) جهت امور طراحي و نقشه كشي
2-4-داراي يك اتاق 12 متر مربعي (4*3) جهت رختكن، صرف غذا و استراحت
2-5-داراي قابليت ورود و خروج خودروي باري به داخل كارگاه
2-6-داراي امنيت كافي باشد (استفاده از قفل هاي محكم و يا سيستم امنيتي و دزدگير)

3-ابزار و وسايل اوليه:
3-1-يك ميز كار فلزي كه داراي مشخصات زير باشد.
- سطحي صاف به مساحت (3 متر مربع 2*5/1) باشد.
- پايه هاي محكم و تراز به طول 120 تا 150 سانتي متر مربع
- 2 گيره قطعه گير كه بروي آن محكم بسته شده باشد.
3-2-دريل در انواع مختلف: دستي، پايه دار، ستوني و ... جهت انجام سوراخكاري قطعات مختلف
3-3-دستگاه هاي برش فلزات مانند: فرز قيچي در انواع مختلف دستي، برقي و اهرمي، اره لنگ يا اره ديسكي (جهت برش آهن آلات ضخيم)
3-4-دستگاه تراش (در صورت توانايي خريد و دارا بودن يك نيروي تراشكار)
3-5-دستگاه جوش برق و لوازم مربوط به آن مانند: ماسك، سيم جوش، دستكش و ...
3-6- ابزار الات و وسايل مختلف اتصال شامل: وسايل اندازه گيري مانند: متر نواري، خط كش فلزي، كولين، كمان اره، انواع آچار، پيچ گوشتي، انبردست، پيچ ها، پرج ها، واشرها و ...
3-7-وسايل مختلف ايمني و حفاظتي شامل: كلاه، دستكش، كفش، پنجه آهني، عينك
3-8-وسايل اطفاء حريق مانند: كپسول آتش نشاني

3-9-جعبه كمك هاي اوليه
نكته: در هنگام خريد لوازم فوق بايستي به اين نكات نيز توجه گردد:
- ابزار فوق بايد بصورتي خريداري گردند كه بتوان از آنها براي مدتي طولاني استفاده كرد و داراي كيفيت خوبي باشند، تا در صورت استفاده كردن از آنها به دليل حجم زياد كار بسرعت مستحكم نگردند.
- بايستي به نحوي تهيه شوند كه قابل تعمير باشد و تعميرات آنها نيز هزينه زيادي نداشته باشد.
- موادي را كه داراي مصرف زياد هستند حداقل براي مصرف يك ماه بصورت يك جا خريداري شوند، تا در حين كار با كمبود در نتيجه معلق ماندن و بيكاري كارگران مواجه نشويم.

4-نيروي انساني:
اصلي ترين عامل گرداننده يك مجموعه كاري نيروي انساني مي باشد، بطوريكه اگر در اين مجموعه انتخاب نيروها و تقسيم كار با توجه به تخصيص نيروها انجام نشود از ميزان كارآيي و درآمد كارگاه كم مي شود و حتي ممكن است منجر به ضرر و در نهاست ورشكستگي و تعطيلي كارگاه گردد. از آنجايي كه ماشين سازي نيز يك حرفه خاص و فني به شمار مي آيد لذا بايستي در بكار گرفتن نيروهاي متخصص كاملا دفت كرد.

نيروهاي لازم:
4-1-موسس:
اين نيرو كه معمولا به آن كارفرما يا مسئول كارگاه مي گويند بايد داراي حداقل:
- مدرك تحصيلي: كاردان مكانيك باشد
- سابقه انجام كارهاي فني، حداقل 4 سال
اين نيرو در واقع نبض كارگاه به شمار مي آيد، چون در اين مجموعه كوچك حكم گرداننده نظم دهنده، مسئول فروش، بازاريابي، ايده دهنده و در نهايت مغز متفكر كارگاه مي باشد و ميزان سوددهي و يا ضرر كارگاه را تا حد زيادي تعيين مي كند.

4-2-طراحي:
فردي است متخصص در امور طراحي و نقشه كشي با مشخصات زير:
- فوق ديپلم نقشه كشي و سابقه كاري حداقل يك سال.
- آشنا به يكي از نرم افزارهاي دوز نقشه كشي
اين فرد وظيفه دارد كه ايده هاي مغز متفكر اين مجموعه را نظم بندي كرده و آنها را روي كاغذ برآورد كرده و در نهايت در يك نقشه ساده و قابل فهم به نيروهاي ديگر (زير مجموعه) جهت اقدامات بعدي تحويل دهد.
4-3-كارگر فني:
- مدرك تحصيلي ديپلم (ترجيحا ديپلم فني)
- داراي سابقه كاري حداقل يك سال
اين نيرو اگرچه در پائين ترين سطح قرار دارد، اما بايد در كار خود تخصص كافي داشته باشد و در مواقع خاص بعنوان يك مونتاژ كار و سازنده بخوبي عمل كند و همچنين داراي سرعت عمل بالا و قدرت نقشه خواني و تشخيص ايرادهاي جزئي نقشه ها باشد. اين نيرو وظيفه انجام كارهاي خدماتي را نيز بعهده دارد.
* لازم به ذكر است كه پس از انجام امور طراحي و نقشه كشي كساني كه عملا درگير كار مي‌شوند، كارفرما (كه در اين جا نقش استادكار را ايفا مي كند) و كارگر فني (وردست) او مي‌باشند. كه اين دو وظيفه ساخت را به عهده دارند و طراح نيز بعنوان يك ناظر و در مواقع خاص توضيح دهنده نقشه بايستي حضور داشته باشد.
5-نحوه تنظيم قرارداد با نيروهاي كاري (يك سال اول تاسيس)
در هنگام شروع كار به دليل اينكه كارگاه نوپا بوده و داراي هيچ درآمدي نمي باشد، نمي توان بصورت ماهيانه به نيروها حقوق داهد شود. به همين دليل قراردادها نيز به صورت پيمانكاري يا پروژه اي بسته مي شوند، به طوريكه در حين كار و با توجه به نحوه دريافت پول از مشتري به نيروها مي توان دستمزد داد. لازم به ذكر است كه اين نوع قراردادها در شروع كار بسيار موثر خواهند بود.

6-بيمه نامه ها:

همانطور كه مي دانيد، بيمه يكي از مهمترين و اصلي ترين چيزهايي است كه در هنگام شروع به كار خريد وسايل مختلف و يا قراردادهاي مختلف نمايان مي گردد و انواع گوناگوني دارد كه بسته به نوع كار مورد استفاده قرار مي گيرند. بنابراين در استفاده از آنان بايد توجه كافي نمود.
توجه داشته باشيد كه مشاغل صنعتي يكي از پرمخاطره ترين كارها مي باشند، كه ممكن است در طول مدت كاري شاهد بروز واقعه اي دردناك باشيم. كه اين صدمه‌ها وقتي پر اهميت‌تر مي شوند كه جاني باشند. بنابراين با بيمه شدن نيروها كه امري الزامي است به اين نگرانيي ديگري نيز مي باشند كه شامل: دوره هاي بيكاري، بازنشستگي و ... شود. لازم به ذكر است كه خدمات درماني خانواده بيمه‌شدگان را نيز شامل مي شود.

 معمولا داراي هزينه اي نيز مي باشند كه مقدار اندكي از آن بعهده كارگر و بقيه به عهده كارفرما مي باشد.
بيمه هاي ديگري نيز وجود دارند كه به مرور زمان و بسته به نياز و توانايي پرداخت هزينه‌هاي مربوط به آنها به كار گرفته مي شوند. شامل بيمه هاي آتش سوزي، سرقت و ...

7-برآوردهاي مالي:
- سرمايه اوليه: ميزان سرمايه اوليه لازم جهت راه اندازي كارگاهي با مشخصات ذكر شده براي شروع كار 5 ميليون تومان مي باشد. لازم به ذكر است كه 3 ميليون تومان از مبلغ فوق خريد وسايل مختلف كارگاه و واحد نقشه كشي مي باشد و دو ميليون تومان ديگر در يك حساب بانكي قرار مي گيرد كه در چند ماه اول صرف هزينه هاي مختلف مي شود. كه مهمترين آن پرداخت اجاره كارگاه است. زيرا در چند ماه اول كاري كارگاه هيچگونه سوددهي نخواهد داشت تا زماني كه اولين ماشين در كارگاه سفارش گرفته شود و مراحل ساخت آغاز گردد.
ميزان درآمد كارگاه (متوسط ماهيانه)
پس از شروع به كار و رسيدن به مرحله اي كه كارگاه توانايي عرضه كردن يك ماشين را به بازار داشته باشد، با توجه به نوع كار و ماشين هاي عرضه شده به بازار، حداقل قيمتي كه در ابتدا مناسب كارگاه و مشتريان مي باشد معادل -/000/000/10 تومان مي‌باشد. (نوعي دستگاه بسته بندي كه مطمئنا مورد نياز جامعه است).
لازم به ذكر است كه حداكثر مدت زمان لازم جهت ساخت چنين دستگاهي 2 ماه محاسبه شده است. بنابراين با توجه به هزينه هاي كارگاه در مدت اين 2 ماه كه به شرح زير مي باشد:
هزينه هاي صرف شده در يك ماه: كه با توجه به توضيحات قبلي و نحوه قراردادهاي برآورد شده است:

1-اجاره بها -/000/250- -/000/200 تومان
2-بيمه. هزينه قابل پرداخت براي سه نيروي كاري -/000/110 تومان
3-هزينه مربوط به آب، برق، گاز و تلفن -/000/20 تومان
4-هزينه آياب و ذهاب -/000/50 تومان
5-هزينه هاي جاري روزانه شامل: خريد ابزارآلات مورد نياز، تعميرات، تعويض قطعات خراب شده، هزينه هاي باربري و ... -/000/100 تومان
6-متوسط حقوق پرداختي ماهانه به نيروها:

- طراح -/000/250 تومان (حداقل دريافتي)
- كارگر فني -/000/170 تومان (حداقل دريافتي)
جمع كل: -/000/000/1 تومان
علاوه بر مبلغ به دست آمده حداقل -/000/000/2 تومان نيز جهت خريد مواد مصرفي ماشين بايد هزينه كنيم كه در نتيجه مي توان گفت:
كل هزينه هاي صرف شده در دو ماه: -/000/000/4 تومان
بنابراين با توجه به اعداد و ارقام بالا مي توان گفت كه سود خالص كارگاه (كارفرما) در مدت 2 ماه برابر -/000/000/6 تومان مي باشد كه از آن مي توان به سود ماهيانه كارگاه كه 000/000/3 تومان مي باشد دست يافت.كه سود نسبتا مناسبي مي باشد و بايد طوري برنامه‌ريزي كرد كه مقداري از اين پول صرف توسعه كارگاه شود تا قدم به قدم به هدف كلي خودمان كه احداث يك كارخانه توليدي مي باشد