بخشی از مقاله
چکیده
امکانات وسیع دنیای مجازی به حدی است که تمامی افراد خانواده به خصوص نوجوانان و جوانان را در هر سن و با هر تفکر و سلیقه مجذوب خود میکند و زمینه اختلال نوظهوری به نام اعتیاد اینترنتی را فراهم می کند. تغییرات ساختاری/عمکردی مغزی در ارتباط با بسیاری از بیماریهای روانپزشکی و به ویژه اعتیاد و اعتیاد اینترنتی مورد بررسی پژوهش ها قرار گرفته است. در پژوهش حاضر به بررسی رابطه میزان کاربرد اینترنت و عملکرد لوب پیشانی در نوجوانان پرداخته شده است.
پژوهش حاضر در یک بررسی همبستگی نگر با نمونه ای به حجم 111 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه شهر ساوه - 63 دختر و 48 پسر - در سال تحصیلی 1393-94 با انتخاب تصادفی خوشه ای انجام شد. ابزارهای پژوهش نرم افزار آزمون دسته بندی کارتهای ویسکانسین - - WCST و پرسشنامه آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ - - IAT بود. تحلیل آماری داده های پژوهش با آزمون آماری همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین با نتیجه آزمون اعتیاد به اینترنت همبستگی معنادار دارد. بر اساس بررسی پژوهش های انجام شده می توان به این تحلیل رسید که یکی از قسمت های مهم مغزی در نوجوانانی که اعتیاد به اینترنت دارند لوب پیشانی است، نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر به صورت ضمنی با نتایج پژوهش های زو و همکاران - - 2011، یوآن و همکاران - - 2011، یوآن و همکاران - - 2013، هانگ و همکاران - - 2013، ونگ و همکاران - - 2013همسو است؛ و این پژوهش نیز مانند پژوهش های مذکور، مؤیّد تأثیر متقابل مغز و کاربرد بیمارگونه اینترنت است.
مقدمه
امروزه در اکثر کشورها کاربرد تکنولوژی به ویژه اینترنت چنان همه گیر شده است که محدودیتهای زمانی و مکانی را در ارتباطات انسانی از بین برده است. رایانه ها در خانواده ها، روابط رسمی و غیر رسمی، مراکز خرید و فروش، مراکز آموزشی و... نفوذ کرده اند به گونه ای که ضریب نفوذ اینترنت در سال 1388 در ایران 25,6 درصد و تعداد کاربران 18 میلیون نفر بوده است - ضیایی پرور و عقیلی، . - 1388 نقش فراگیر و کارآمد اینترنت سبب شده که جوانان و نوجوانان نسبت به سایر گروه های سنی جامعه بیشترین سهم را در استفاده از این رسانه داشته باشند و اینترنت نیز متقابلاً بر نوجوانان، تأثیرات مثبت و منفی بگذارد.
نوجوانان بخش مهمی از سرمایه انسانی جامعه را تشکیل میدهند، تغییرات روانی- اجتماعی- فرهنگی این گروه از جامعه می تواند منشأ دگرگونیهایی در دیگر گروه ها و سطوح جامعه باشد. به همین دلیل شناخت این که آنان چطور از تکنولوژی های نوظهور مانند اینترنت و موبایل استفاده میکنند و سنجش همبستگی کاربرد ابزارهای تکنولوژی و روند رشد فیزیولوژیک و روانی- اجتماعی آنها، به یک دغدغه مهم تبدیل میشود.
امکانات وسیع دنیای مجازی به حدی است که تمامی افراد خانواده به خصوص نوجوانان و جوانان را در هر سن و با هر تفکر و سلیقه مجذوب خود میکند، و همین ویژگی اینترنت امکان استفاده نابجا از آن به ویژه پدیده ای به نام اختلال اعتیاد اینترنتی1 را فراهم می کند که نزدیک به یک چهارم کاربران اینترنت در ایران، گرفتار این نوع اعتیاد هستند و این میزان در سنین 15 تا 18 سال نسبت به سایر کاربران، بیشتر است - معیدفر، . - 1387 اعتیاد اینترنتی به ناتوانی فرد در کنترل میل به آنلاین بودن گفته می شود که منجر به استفاده کنترل نشده از اینترنتشده و نهایتاً سبب بروز ناسازگاری در زندگی فردی و اجتماعی و آشفتگی و بی علاقگی قابل توجه در حیطه های شغلی و تحصیلی فرد می شود - . - Aboujaoude.,2010
اعتیاد به اینترنت یا وابستگی به آن می تواند با اهداف گوناگونی مانند بازی ها، قمار، خرید، عضویت در شبکه های اجتماعی یا چت کردن، دیدن عکس و فیلم های جنسی یا خشونت آمیز و ... باشد. پژوهش ها نشان داده اند نه تنها روند اعتیاد اینترنتی و علائم مربوط به وابستگی، وسوسه و محرومیت در این اختلال مانند اعتیاد به مواد است بلکه این نوع اعتیاد با سایر اختلالات روانپزشکی از جمله اضطراب، افسردگی، بیش فعالی-نقص توجه، اختلالات خواب و وسواس فکری-عملی، نقص حافظه فعال هم- مرضی دارد.
به عرصه علم روانشناسی، نشان داد روانشناسان نیز مانند روانپزشکان و نورولوژیستها معتقدند که در بررسی یک اختلال روانی مانند اعتیادنباید صرفاً به نشانگان روانی و ذهنی بسنده کرد، بلکه بررسی نشانگرهای زیستی2 مانند عوامل ژنتیکی، مشخصات بیوشیمیایی و تغییرات ساختاری/ عملکردی مغز به ویژه با روشهای غیر تهاجمی باید مورد توجه قرار گیرد. - - Gunuc, 2015 بر اساس چنین دیدگاهی، در دو دهه گذشته تغییرات ساختاری/عمکردی مغزی در ارتباط با بسیاری از بیماریهای روانپزشکی، شناسایی شده است به عنوان مثال ثابت شده است که تغییرات ساختاری/ عملکردی در قشر پیش پیشانی مغز1 در بیماری اعتیاد، نقش اساسی دارد.
بسیاری از پژوهش ها نشان داده اند که کاهش غیر عادی ماده خاکستری پیش پیشانی، اینسولا و تالاموس در افراد سیگاری - - Zhang et al.,2011، هروئینی ها - - Yuan et al.,2010، الکلی ها - - Makris et al.,2008 و معتادان به مت آمفتامین - - Kim et al.,2006 مشاهده شده است. پژوهش های دیگری اختلال در یکپارچگی ماده سفید در مناطق حدقه ای، جسم پینه ای، سینگولا، لبه قدامی کپسول داخلی و کپسول خارجی در وابستگان به الکل - - De Bellis et al.,2008، کوکائین - Romero et - al.,2010، مواد افیونی - - Bora et al.,2012 و تنباکو - - Lin et al.,2013 را نشان داده اند.
اخیراً پژوهش های دیگری به بررسی رابطه عملکرد مغز و نوع جدید اعتیاد یعنی اعتیاد به اینترنت با روشهای پیشرفته تصویربرداری مغزی پرداخته اند و به نتایج قابل تأملی دست یافته اند. در مقایسه مغز 18 نوجوان معتاد به اینترنت با میانگین سنی 17,2 و 15 نوجوان غیرمعتاد به عنوان گروه کنترل با میانگین سنی 17,8 کاهش تراکم ماده خاکستری2 در سینگولای قدامی چپ3، کرتکس سینگولای خلفی چپ4، اینسولای چپ5 و شکنج خلفی چپ6 را در معتادان نسبت به گروه کنترل مشاهده شد - . - Zhou et al.,2011
پژوهش روی 18نفر معتاد به اینترنت با میانگین سنی 19,4 و18 غیر معتاد به عنوان گروه کنترل با میانگین سنی 19,5 نشان داد گروه معتاد نسبت به گروه کنترل کاهش حجم ماده خاکستری7 در کرتکس حدقه ای پیشانی دو طرفه8، کرتکس حرکتی ثانویه دو طرفه9، کرتکس پیش پیشانی خلفی- جانبی دو طرفه10، سینگولای قدامی- منقاری چپ 11، مخچه12، و کاهش ماده سفید شکنج پاراهیپوکامپ راست13 و کاهش لبه خلفی چپ کپسول داخلی14 را دارند.
