بخشی از مقاله
چکیده
هدف: هدف این پژوهش ارزیابی عوامل موثر بر ایجاد آلودگی های صوتی در فرودگاه ها و ارائه راهبردهای کاهش سطح سروصدای فرودگاه ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی می باشد. روش: پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی پیماشی این تحقیق در شهر تهران و با توزیع پرسشنامه در بین متخصصین و مدیران ارشد فرودگاه های امام خمینی و مهرآباد در سال 1395 صورت گرفت. یافته ها:یافته های تحقیق نشان داد که معیارهای »برنامه ریزی و مدیریت پروازها«، »طراحی فرودگاه«، »طراحی و اجرای بافت شهری«و »شرایط فنی پرواز « به ترتیب با اوزان 0,236، 0,229، 0 ,224و 0,178 رتبه های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند. نتایج : نظر به اهمیت معیارهای برنامه ریزی و مدیریت پروازها در اولویت بندی معیارها می توان نتیجه گرفت که برای فرودگاهایی که هم اکنون فعال می باشند بهترین اقدام برای کاهش آلودگی صوتی و به طبع آن کاهش ایجاد مزاحمت برای مناطق مسکونی می تواند اعمال قوانینی همچون محدودیت زمان های پرواز و اصلاح روش های پروازی می باشد. همچنین در پایان پیشنهاد هایی به منظور کاهش آلودگی های صوتی ناشی از پرواز هواپیماها برای مناطق مسکونی اطراف فرودگاه ها ارائه گردید.
کلید واژه ها: آلودگی صوتی، فرودگاه، پرواز هواپیماها، مناطق مسکونی، روش سلسله مراتبی.
-1مقدمه
-1-1بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق
به دنبال افزایش استفاده بشر از تکنولوژی و پیشرفت علم و فناوری، بخصوص در حوزه هوافضا، پدیده های منفی این صنعت نیز به همراه آن گریبان گیر جوامع بشری گشته است. در پی تقاضای بالای مسافران به استفاده از هواپیما به دلیل امنیت بالا و زمان کوتاه سفر تعداد پروازها افزایش یافت و در نتیجه گسترش فرودگاه های مجهز و پیشرفته نیز به عنوان یک ضرورت در برنامه های مهم دولت ها قرار گرفت. امروزه به دلیل گسترش شهرها برخی از فرودگاه های کشور در داخل محدوده شهری و مسکونی جای خوش کرده-اند که با توجه به این موضوع افراد بسیاری در معرض آلودگی های صوتی ناشی از پرواز هواپیما قرار دارند.[1] گسترش فرودگاه ها سبب شده است تا امروزه فرودگاه ها و مناطق مسکونی بسیار به یکدیگر نزدیک شوند و همین موضوع اهمیت بررسی آثار آلودگی صوتی ناشی از پرواز هواپیماها را آشکار تر می کند.[2] مسائل جانبی ناشی از فعالیتهای فرودگاه بخصوص آلودگی صوتی درمحل توقف هواپیماها، اغلب مورد اعتراض و مخالفت همسایگان فرودگاه قرار می گیرد.
همچنین این آلودگی صوتی علاوه بر ساکنین مجاور فرودگاه کارکنان فرودگاه را تحت الشعاع قرار داده است.[3] بنابراین، مطالعه و بررسی راهبردهای کاهش سطح سروصدای فرودگاه ها ضروری است. مطالعات نشان داده است که پیامدهای منفی ناشی از همجواری فرودگاه ها و مناطق مسکونی جنبه های متفاوتی دارد. از جمله این پیامدهای منفی می توان به آسیب های ناشی از فعالیت های فرودگاه ها که شامل، فعالیت های تعمیر ونگهداری و یا گسترش باند، محوطه و ساختمان های فرودگاه ها، آسیب های ناشی از صدای بالاتر از حد استاندارد ناشی از موتور هواپیماها در هنگام نشست و برخاست برای کارکنان و شهروندان مجاور فرودگاه و همچنین آلودگی صوتی ناشی از سوختگیری، ترددهای مربوط به تاکسی وی و آشیانه هواپیما ها می باشد. در پژوهش پیکارد1 و برشت[4] - 2012 - 2 مشخص گردید که در کشورهای اروپایی خانه هایی که در مناطق پرسروصدا می باشند ، به نسبت سایر خانه ها، %15 افت قیمت را در بر دارند.
-2ادبیات نظری تحقیق
-1-2آلودگی صوتی
آلودگی صوتی یکی از انواع آلودگی های زیست محیطی است که سلامت و بقای موجودات زنده را تهدید می کند و به مخاطره می افکند به عبارت دیگر سروصدا یا آلودگی صوتی صدایی ناخواسته است که استراحت و تمرکز افراد را به منظور انجام امور روزمره خود مختل می کند و واحد اندازه گیری آن دسیبل - - db می باشد.
-2-2راهکارهای کاهش آلودگی
فرودگاه یکی از ضروری ترین بخشهای سیستم حمل و نقل و در عین حال بخش مستقل و کاملی از جامعه است. بنابراین طراحی آن تابع همان اصول و خط مشی های کلی حاکم بر ارکان جامعه است و باید با سایر طرحهای آن هماهنگی داشته باشد. به عنوان مثال ایجاد یک ناحیه حائل بین باندها، تاکسی روها، محوطه ی توقفگاه و مرزهای محوطه فرودگاه ضروری است، بطوریکه اثرات آلودگی و مسایل آزاردهنده ی ناشی از فعالیتهای فرودگاه ، به مقدار قابل قبولی کاهش یابد.[5] تردد هواپیماها در بافت شهری و سر و صدای فرودگاه یکی از آثار نامطلوب متداول زیست محیطی ناشی از احداث یا توسعه فرودگاه از لحاظ کنترل آلودگی صوتی پر زحمت ترین آن ها است. اثرات سر و صدای هواپیما بر مناطق شهری پیرامون فرودگاه مسأله ای جدی در امر هوانوردی است. در طرح فرودگاهها، گرایش به سمت انتخاب توقف با دماغه ی روبه جلو است، زیرا این حالت باعث صرفه جویی در فضا و کاهش آلودگی صوتی و تندباد جت می شود.[5]
یکی از در دسترس ترین روش های کاهش صوت هواپیما، تغییر در نحوه نشست و برخاست هواپیما می باشد. در هنگامی که خلبان برای نشستن، بصورت پله ای ارتفاع را کم نماید، صدای بیشتری را به نسبت کاهش ارتفاع یکنواخت و مایل به دنبال خواهد داشت. همچنین باد می تواند صوت را به سمت بافت شهری هدایت کند یا آن را از نزدیک شدن به بافت شهری دور کند.[6] بنابراین ضرورت دارد در مکان یابی فرودگاه در استفاده از باد غالب، بافت شهری اطراف و حریم های میان این بافت و فرودگاه مد نظر قرار گیرد. استفاده از موانع صوتی یکی دیگر از راهکارهای کاهش آلودگی صوتی است. محدودیت زمان نشست و برخاست هواپیماها نیز می تواند نقشی اساسی در کنترل این آلودگی داشته باشد. تغییر
