بخشی از مقاله
چکیده
امنیت سنگ بناي حیات فردي و اجتماعی بشر است و در فرهنگ اسلام اهمیت و جایگاه والایی دارد. اسلام براي تأمین امنیت راه کارهایی کارآمد ارائه نموده است تا جایی که دراندیشه و سلوك پیامبر - ص - نیز، اصلی ترین سازوکار تأمین امنیت در نظام اسلامی، بسترسازي حیات معنوي و طیبه براي تربیت و تذهیب افراد جامعه است.
این پژوهش میکوشد تا گامی در شناسایی این ضرورت بردارد و با استفاده از آموزههاي اسلامی، تصویري روشن از امنیت در اسلام و نیز راهکارهایی مؤثر در تحقق و گسترش آن در جامعه ارائه نماید.امید است در رهیافتی نوین از این جستار، امنیت حقیقی در سایه ي اجراي شاخصه هایی نظیر: تقوا، عدالت، رعایت حرمت و حقوق انسانها، دفاع از مظلومان و محرومان، برخورد با فاسدان و مجرمان و بزهکاران، رفع فقر و رفاه و تأمین معیشت مردم و ...حاصل آید.روش مقاله از نظر گردآوري اطلاعات، کتابخانه اي و از نظر ارئه ي داده ها به صورت تحلیلی خواهد بود.
کلید واژه: امنیت، سیره پیامبر، راههاي وصول به امنیت
مقدمه:
یکی از خواسته هاي اساسی بشر امنیت است و تامین آن از مهمترین وظایف حکومتهاست. در ادبیات سیاسی و جامعه شناسی معاصر، این امر از بدیهی ترین اصول به حساب می آید. هیچ مکتب و نظام حقوقی نمی تواند خود را نسبت به مساله امنیت، فارغ و بی طرف بداند; زیرا نه تنها امنیت فی نفسه یکی از اساسی ترین نیازهاي جامعه بشري است بلکه خود، عامل مهمی جهت رشد و توسعه فرهنگی، علمی، اقتصادي و سیاسی است .
امنیت در همه ابعاد فردي، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادي و قضایی و . . . نیاز ضروري فرد و جامعه می باشد که باید آحاد ملت، حکومتها و دولتها در ایجاد و گسترش آن تمام امکانات و توان خود را به کار گیرند »ویل دورانت« مورخ و محقق مشهورغرب در کتاب »تاریخ تمدن« این نکته را متذکرگردیده و می گوید:
»ظهورتمدن هنگامی امکان پذیراست که هرج و مرج و ناامنی پایان پذیرفته باشد؛زیرا فقط هنگام از بین رفتن ترس است که کنجکاوي و احتیاج به ابداع و اختراع به کار می افتد و انسان خود را تسلیم غریزه اي می کند که او را به شکل طبیعی به راه کسب علم و معرفت و تهیه ي وسایل بهبود زندگی سوق می دهد.« - ویل دورانت، 1381، - 5 بسیاري از آموزه ها و تعالیم اسلامی به صورت مستقیم و یا نامستقیم با مساله مهم »امنیت « در ارتباط است .یک نگاه به متون دینی و احکام و مقررات اسلامی کافی است که هم به اهمیت امنیت در همه عرصه ها از دیدگاه اسلام و هم راه حل هایی که اسلام براي تحقق بخشیدن به امنیت در جامعه اسلامی داده است پی ببریم.
امیرالمؤمنین علی - ع - درحدیثی فرموده اند: »بدترین جا براي سکونت جایی است که ساکنین درآن امنیت نداشته باشند - .«حسینی دشتی، 1385 ، - 523 به هرحال ازآنچه دراین مقدمه کوتاه آوردیم به خوبی این نکته به اثبات رسید که بدون امنیت درهیچ جامعه اي امید تعالی و ترقی وجود نخواهد داشت و یکی از اولین وظایف هر سیستم حکومتی باید تلاش در راستاي ایجاد فضایی امن و خالی ازدغدغه هاي مادي و معنوي براي شهروندان خود باشد، تا آنان درسایه این امنیت به فعالیت پرداخته وزمینه پیشرفت هاي گوناگون درعرصه اجتماع خویش را فراهم آورند.
مفهوم امنیت
کلمه ي امنیت - حالت مصدر - برگرفته از واژه ي عربی»أمن - « رك: بقره36/، نساء91/، مائده2/، یوسف99/، ابراهیم35/، نحل112/، نور55/، شعراء142/ و146، قصص57/، تین3/، قریش - 4/ و به معناي آسایش، سلامت - راغب اصفهانی، 1412ق، - 25 بی هراسی، بی گزندي - دهخدا،1330، - 2894 ایمن شدن، درامان بودن - معین،1363،ص - 354 آسودگی - عمید، :1379 ج1، - 233 اطمینان، آرامش خاطر - معلوف، - 18 :1973 و مصونیت از خطر و ترس - ابن منظور،1405 ، - 21 است.
بنابراین امنیت در لغت حالت فراغت از هر گونه تهدید یا حمله، و یا آمادگی براي رویارویی با هر تهدید و حمله را گویند. و در اصطلاح به معنی حراست از یک فرد، جامعه، ملت و یک کشور در برابر تهدیدهاي خارجی است و نقطه مقابل » تهدید« به شمار می رود. هر کشوري که بتواند تهدیدهاي بالقوه و بالفعل را از میان بردارد، به آسایش و امنیت رسیده است.
پس امنیت یعنی این که حاکمیت بتواند فضایی ایجاد کند که اقشار مختلف مردم در کمال آرامش به فعالیت هاي اقتصادي و اجتماعی خود بپردازند. - بیرو، 1370، - 142 مفهوم امنیت در اصطلاح سیاسی و حقوقی به صورت امنیت فردي، امنیت اجتماعی، امنیت ملی و بین المللی به کار برده می شود . - آشوري، - 38 :1373
اهمیت و ضرورت امنیت
مسئله امنیت یکی از فاکتورهاي مهم زندگی بشر است که حتی انسانهاي اولیه نیز براي امرار حیات خود به آن احتیاج مبرم داشتند. انسانها آنگاه که زندگی بسیار ابتدائی اشتراکی داشتند براي تأمین امنیت خویش از شر درندگان وخزندگان، در تلاش بودند تا در پهلوي وسایل ساده شکار حیوانات که یگانه راه امرار و نجات شان از گرسنگی بود، به ایجاد ابزارهاي بسیط دفاعی نیز بپردازند.
به موازات رشد فرهنگ و تمدن و علم و صنعت، امنیت نیز اهمیت ویژه پیدا کرد و هر روز پیچیدهتر شد. امروزه امنیت از مسایل بسیار حساس و مورد توجه جهانیان است و شاید بیشترین امکانات در مسیر تأمین امنیت جامعه هزینه میشود، همچنین امنیت در صدر اسلام هم براي مسلمانان و هم براي شخص رسول االله - ص - داراي اهمیتی خاص بود.
قرآن کریم شهر مکه را جاي امن براي همه انسانها و حتی حیوانات قرار داد و فرمود: در آن - خانه - نشانه هاي روشن، - از جمله - مقام ابراهیم است و هر کس به آن درآید، درامان است. امنیت مکه در واقع، در پاسخ به درخواست حضرت ابراهیم - ع - صورت گرفت که او در دعاي خود از خداوند درخواست نمود تا مکه را شهر امن قرار دهدر:ابراهیم - 35/؛ پروردگارا! این - سرزمین - را شهري امن قرارده. - مکارم شیرازي، 1362، - 452 خداوند هم دعاي ابراهیم - ع - را قبول کرد و به مکه به عنوان شهر امن سوگند یاد کرده فرمود - « تین - 3/؛ و به این شهر امن - مکه - سوگند.
براین اساس، امنیت از امور مهم و قابل توجه همه انبیا در طول تاریخ بوده و به خصوص پیامبر اسلام - ص - اهتمام ویژه به امنیت داشته است. به علت اهمیت امنیت است که انبیاء الهی به آن توجه جدي مبذول داشته اند، حضرت یوسف - ع - از میان تمام مواهب و نعمتهاي مصر، انگشت روي مساله امنیت گذاشت و به پدر و مادر و برادران خود گفت: وارد مصر شوید که انشاء االله در امنیت خواهید بود - مکارم شیرازي، 1360 ، - 10
