بخشی از مقاله
چکیده
وقوع بحرانهاي اقتصادي گسترده جهانی در چند سال اخیر، ناکارآمدي اقتصاد سرمایهداري را در حل ریشهاي مشکلات خود نشان داد. همچنین تشدید فشارها و تحریمهاي بینالمللی اقتصادي از سوي قدرتهاي جهانی که مشکلاتی را در عرصه اقتصادي براي کشور پدید آورد، موجب شد رهبر معظم انقلاب مدل اقتصاد مقاومتی را به عنوان الگویی جدید و جایگزین مطرح نمایند.
اقتصاد مقاومتی با بهرهگیري از همه منابع، امکانات و ظرفیتها تحریم را به فرصتی براي شکوفایی و پیشرفت اقتصادي تبدیل مینماید. همچنین تقریباً همزمان با تبیین این بحث، رهبر انقلاب توصیه به ورود گسترده به مبحث سبک زندگی نمودند.
در این مقاله قصد داریم با رویکردي توصیفی- تحلیلی به بررسی ارتباط سبک زندگی با مسأله اقتصاد عمومی جامعه بپردازیم و از طرفی آسیبهاي سبک زندگی رایج فعلی را مورد نقد قرار دهیم و از طرفی نیز به شناخت سبک زندگی مورد نیاز براي برپایی اقتصاد مقاومتی که ضامن احیاي اقتصاد ملی میباشد بپردازیم. این نقدها بر پایه شناخت تأثیراتی است که سبک زندگی مصرفی بر مسائل عمومی اقتصاد از قبیل تورم و فاصله طبقاتی میگذارد. در نهایت نقطه مقابل این نوع زندگی با عنوان زندگی مقاومتی مطرح میشود؛ زندگی مقاومی که اقتصادي مقاوم به ارمغان خواهد آورد.
واژگان کلیدي: سبک زندگی، اقتصاد مقاومتی، بهرهوري تولید و عرضه، تورم
مقدمه کلیات و ریشههاي تورم
با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی، نظام اسلامی ایران روز به روز عرصههاي مختلف رشد و
بهبود را تجربه میکند و این رشد در دههاي که دهه پیشرفت و عدالت نامگذاري شده سرعت بیشتري به خود گرفته است. سرعتی که آسان به دست نیامده و حاصل تلاشهاي سختکوشانهاي است که با سختیهاي
تحمیل شده از سوي دشمنانِ روش فکري این حکومت همراه میباشد.
از جمله مسائلی که از همان ابتداي تولد، جمهوري اسلامی ایران با آن مواجه بوده مسأله مشکلات
اقتصادي است که در بیان رهبر معظم قیمت
انقلاب (بیانات، (1391/5/3 اصلیترین
عرضه
msabpeykar@yahoo.com
قیمت تعادلی
تقاضا
شکل -1 عرضه و تقاضا در تعادل
مقدار
(قاسمیمقداروشریف،تعادلیص (83
همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی
2
مسأله مورد نظر دشمنان براي ضربه زدن همین مسأله میباشد. میتوان گفت امروز کلمه تورم به طور خلاصه
تمام مشکلات آشکار این اقتصاد را بیان میکند. ما در این مقاله سعی میکنیم با نگاهی فرهنگی به وجود معضل تورم بیندیشیم.
تورم عموماً به معنی افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت در نظر گرفته میشود.1 زمانی که اقتصاددانان
درباره تورم صحبت میکنند، به رشد سطح عمومی قیمت
قیمتها اشاره دارند؛ تورم یعنی باید براي خرید
کالاها و خدمات، پول بیشتري پرداخت شود. هم از تقاضا
عرضه
نظر کینزيها و هم از نظر کلاسیکها فزونی
تقاضاي کل نسبت به عرضه علت اصلی تورم P2
است. اما نگاه نظریه پردازان الگوي فشار هزینه P1
کمی متفاوت است و ریشه اصلی تورم را افزایش
هزینههاي تولید و عرضه و انتقال منحنی عرضه مقدار
میدانند. علاوه بر این در بیان علت پیدایش تورم
Q1 Q2
در ایران دلایل مختلفی مثل حجم نقدینگی نرخ
شکل -2 افزایش قیمت ناشی از افزایش تقاضاي بازار
ارز و شاخص قیمت کالاهاي وارداتی گفته
(قاسمی و شریف، ص (88
میشود (قوام مسعودي و تشکینی، (105-75 که در این میان، افزونی تقاضا نسبت به عرضه و نقدینگی بالا عمومیتر از بقیه هستند.
در شکل 1 محل برخورد دو منحنی عرضه و تقاضا محلی است که هم تولید کننده و هم مصرفکننده از
قیمت و همچنین از مقدار کالاي موجود در بازار راضی است؛ فلذا بازار در تعادل میباشد. اما اگر این تعادل با
افرایش تقاضا برهم بخورد، همان طور که در شکل 2 قابل مشاهده میباشد، قیمت جدید قیمتی بالاتر از قیمتی
است که در تعادل قبلی عرضه شده بود. تورم در اینجا در واقع نرخ رشدي است که این قیمت داشته است.
به دلیل این افزایش تقاضا عرضه کننده مقدار بیشتري را باید تولید و عرضه کند تا تعادل جدید شکل بگیرد. افزایش قیمت بازار هم مشوق خوبی براي عرضه کننده میباشد. بنابراین عرضه را افزایش میدهد، تب بازار کاهش مییابد و قیمت دوباره کاهش پیدا میکند (شکل.(3
1- Inflation, Britannica Encyclopedia
همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی
3
حال باید دید براي اقتصادي که دچار قیمت
تحریم و حصر میباشد امکان عرضه براي
تقاضا
ارضاي تقاضا به این سرعت و سادگی عرضه
وجود دارد؟ P2
قطعاً مسأله به سادگی این نمودارها
P3
نیست. مسائلی زیادي بر عرضه و تقاضا
تأثیر میگذارد. همچنین شدت تأثیر این
عوامل بر مقدار عرضه و تقاضا مهم است. مقدار
در اقتصاد خرد، مفهوم دیگري تحت عنوان
Q2 Q3
کشش1 مطرح میشود که بررسی شکل -3 کاهش قیمت متورم از طریق افزایش عرضه
موشکافانهتر روي شدت تأثیر عوامل (قاسمی و شریف، ص (89
مختلف بر میزان تقاضا را ممکن
میسازد(دهقانی، ص.(59
کشش تقاضا به طور کلی بیانگر میزان درصد تغییر در تقاضا در ازاي درصدي تغییر در عاملی مثل قیمت یا درآمد میباشد. کشش قیمتی تقاضا را با ep و کشش درآمدي تقاضا را با eI نشان میدهند(دهقانی، ص.(60
این مبحث به ما کمک میکند که تشخیص دهیم به طور مثال با افزایش یا کاهش درآمد چه تغییري در میزان
تقاضاي کالاي خاص حاصل میشود. به این شکل که اگر کالاي مورد نظر ضروري باشد تغییر در میزان درآمد تغییر چندانی در میزان تقاضا نخواهد گذاشت و به بیان ریاضی (براي کالاي ضروري):
0 < eI < 1
و چنانچه کالاي مورد نظر کالایی لوکس باشد طبیعتاً میزان تقاضاي کالا با کاهش درآمد کاهش مییابد و با افزایش درآمد افزایش مییابد(براي کالاي لوکس): (دهقانی، ص (76
eI > 1
عامل اصلی دیگري که در دلایل عمده ایجاد تورم ذکر شد، عامل نقدینگی بالا بود. اگرچه اصلی بودن این عامل در بعضی پژوهشها زیر سؤال رفته است اما به هر حال در بیان اقتصاددانان کشور این عامل جزء عوامل
اصلی تورم به حساب میآید(قوام مسعودي و تشکینی، .(105-75 بر اساس فرمولی که دانشگاه کمبریج از
نظریه مقداري پول ارائه میدهد هر تغییري در حجم پول منجر به تغییر متناسب در سطح عمومی قیمتها
میشود:
M= k P y
در این فرمولM حجم کل ذخایر پول، y سطح محصول عرضه شده، P سطح عمومی قیمتها و سرعت
گردش پول نیز مثل معادله مبادله2 فیشر ثابت فرض شده است.1
1. Elasticity 2- Equation of Exchange
4
اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی
رویکرد اقتصادي جدیدي با عنوان اقتصاد مقاومتی2 توسط شخص رهبري جمهوري اسلامی ایران مطرح
شد و طی چند سال اخیري که از مطرح شدن آن میگذرد شخص ایشان و برخی اشخاص و محافل علمی در تبیین علمی این رویکرد مطالب گوناگونی اضافه نمودند. ولی هنوز متن بیانات مقام معظم رهبري بهترین منبع
براي بررسی ادبیات اقتصاد مقاومتی میباشد. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد
است. باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند(بیانات،
.(1392/1/1 بنابراین اقتصاد مقاومتی معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام کارهاى تدافعی نیست؛
بلکه شکوفایی در شرایط فشار را مد نظر دارد.
