بخشی از مقاله
چکیده
در طول بارمین آپتین، به دلیل موقعیت جغرافیایی مطلوب و آب و هواي گرم، رخساره کربناته کم عمق شاخص کرتاسه زیرین که به عنوان رخساره Urgonian شناخته می شود، به طور گسترده اي در هر دو طرف حوضه تتیس توزیع شده است. یک برش چینه شناسی شامل رودیست، مرجان، روزن داران و دیگر گروه هاي صخره ساز در جنوب غرب قاین مطالعه شده است. با توجه به شواهد پتروگرافی و مقایسه مجموعه فونا، شباهت هایی بین برش اندازه گیري شده و سنگ آهک هاي رودیست-اربیتولینا دار در ایران مرکزي وجود دارد. علاوه بر این برش اندازه گیري می تواند با رخساره Urgonian در سایر نقاط شمال تتیس مقایسه شود.
کلیدواژهها: رخساره اورگونین، کرتاسه زیرین ،آپتین،قائن.
مقدمه
نهشته هاي کرتاسه در بلوك لوت به طور گسترده و متشکل از واحدهاي متنوع سنگی رخنمون دارند. آهک هاي اربیتولین دار کرتاسه پیشین عنوان غیر رسمی است که به طور مشترك در ایران مرکزي و شرق ایران در مورد سنگ آهکهاي حاوي اوربیتولین که در بعضی نقاط بامارن همراه است اطلاق میشود. سنگ آهک هاي کم عمق رودیست دار به کرات از سایر نقاط حاشیه غیر فعال تتیس گزارش شده اند. براي اولین بار - d,Orbigny - 1876 به این نهشته ها، نام رخساره اورگونین را اطلاق نمود. در واقع رخساره اورگونین به آهک هاي نریتیک و داراي فسیل رودیست-اربیتولینا به سن بارمین-آپسین گفته میشود که در بخش وسیعی از شمال اقیانوس تتیس از منطقه مدیترانه، ایران تا آسیاي مرکزي گسترده شده است - شکل . - 1
سنگ آهک رودیست دارمربوط به رخساره اورگونین در منطقه قومنجان براي اولین بار توسط Skelton and et al., - 2005 - و Raisossadat and Skelton - 2005 - گزارش شده است.خزاعی و همکاران - 1389 - نیز رودیستهاي خانواده رکوئینیده را در این منطقه شناسایی نموده اند. رئیس السادات و همکاران - 1393 - چینه نگاري و دیرینه بوم شناسی و دیرینه زیست جغرافیاي منطقه را بررسی کرده اند. به منظور بررسی رخساره اورگونین در ناحیه قائن برشی در جنوب غرب قائن داراي مختصات جغرافیایی33 33′39″عرض شمالی و 58 51′3″ طول شرقی به ضخامت
160 مترانتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است - شکل . - 2
بحث
موقعیت جغرافیایی مطلوب و آب وهواي گرم در طول بارمین و اوایل آپتین منجر به افزایش رسوب کربنات در شلف هاي کم عمق گسترده شده در حاشیه شمالی تتیس شده است. - - Rogl , 1999در حاشیه هاي غیر فعال تتیس که میزبان نهشته هاي کربناته کم عمق بوده اندآهکهاي رودیست دار به خصوص در نواحی غربی تتیس گزارش شده است.گستره ي پیشروي نهشته هاي کرتاسه درحوضه تتیس نشان دهنده وضعیت جغرافیاي دیرینه نقاط مختلف این حوضه است و بیانگر وضعیت یکسان این نهشته ها در بخش اعظم حوضه تتیس میباشد. بر اساس شواهد دیرینه جغرافیایی، ایران مرکزیب ه صورت خردقاره اي در حاشیه شمالی تتیس قرار داشته است. در این زمان دریاي کم عمقی ایران مرکزي را فراگرفته بوده است. ردیف هاي رسوبی آپتین-سنومانین در این نقاط غالبا از طبقات آواري و کربناته تشکیل شده و بخش اعظم آن رسوبات بایوژنیکی هستند که بر روي سکوهاي کربناته نهشته شده و میتوان آنها را مشابه رخساره اورگونین دانست - سیدامامی،. - 1375 آریایی و همکاران - 1385 -
رخساره اورگونین را در حوضه کپه داغ مورد بررسی قرار داده و لایه هاي آهکی متراکم با تناوبی از شیل هاي میان لایه اي در اواخر کرتاسه پیشین را مرتبط با رخساره اورگونین و مشابه سایر بخش هاي ایران دانسته است. - Tehranpour et al. - 2010 نهشته هاي کرتاسه پیشین در بخش هاي شرقی البرز و کپه داغ را با توجه به فرامینیفرهاي بنتیک و جلبک ها به رخساره ي اورگونین نسبت داده اند. برش منتخب در این بررسی واقع درحاشیه شرقی بلوك لوت وشمال غرب روستاي قومنجان با 163 متر ضخامت رخنمون دارد. نهشته هاي کرتاسه زیرین در برش مورد بررسی از دو بخش طبقات آواري وکربناته تشکیل شده اند،که با امتدادي شرقی-غربی گسترش دارند .این توالی را میتوان در دو بخش کنگلومرایی-ماسه سنگی در قسمت زیرین ونهشته هاي کربناته در قسمت فوقانی برش بررسی نمود. واحد هاي کربناته با چهره صخره سازبه طور همشیب و تدریجی بر روي طبقات آواري نهشته شده اند - شکل . - 2 بر اساس تغییرات تدریجی روي داده در واحدهاي کربناته، این بخش خود قابل تقسیم به هفت بخش اند.
