بخشی از مقاله
چکیده: چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم تابع متدولوژی وروش هایی است که از آن به منظور انجام برخی فعالیت ها در سازمان استفاده می شود.تااواسط دهه 1970روشی به کار گرفته می شد که امروزه به نام روش سنتی نامیده می شود وبیش از سه دهه است که به علت نارسایی های آن در جوامع اطلاعاتی به کنار گذاشته شده است ،لیکن در کشورهای درحال توسعه هنوزبه عنوان یک روش سیستماتیک مورد استفاده قرار می گیرد.
باتوجه به نارسایی های موجود در روش سنتی ،در اواخر دهه1970واوایل دهه1980،چرخه حیات نظام یافته تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم جایگزین روش سنتی گردید.این روش مبتنی بر نگرش جدیدی است که نه تنهادر کشورهای توسعه یافته وسازمان های آن بلکه در برخی از کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می گیرد.علی رغم هزینه بربودن این روش نسبت به روش چرخه تکوین سنتی تزیه وتحلیل وطراح سیستم ،درحداقل زمان قابل استقراروپیاده سازی است.
مطالعه نشان می دهد که برای پیوستن به شبکه وب این روش کاربرد گسترده ای را ایفا می کندوسازمان های متناسب با با عصر اطلاعات به راحتی می توانند از این روش به طور علمی وکاربردی استاده نمایند.همچنین مزایای این روش بیشتر از روش سنتی به شمار می آید.بنابراین تجزیه وتحلیل سیستم هابه عنوان کسب وکاری در فضای سازمان ها شکل می گیرد .از اینرولازم است نگاهی گذرا بر مفاهیم سازمان،سیستم،روش،شیوه،وظایف واحد تجزیه وتحلیل سیستم ها ،فواید تجزیه وتحلیل سیستم هاوروش ها ،روش های تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم وغیره داشته باشیم.
مقدمه
سیستم مفهوم جدیدی نیست ،بلکه ریشه های آن به نظام آفرینش وجهان طبیعت می رسد،لیکن سیستم به صورت تئوری محصول سال های بعد از جنگ جهانی دوم است.طی سال های 1950تا1956تئوری عمومی سیستم ها توسط برتلانفی زیست شناس آلمانی مطرح شد.این تئوری نتیجه آخرین پیشرفت های فکری بشر در طول تاریخ است که به صورت نظریه مادر بر تمام رشته های علمی سایه افکنده است.روش نگرش سیستمی امروزه در تمام سطوح تحقیقاتی ودر موارد گوناگون مورد استفاده می باشد. - رنگریز،. - 6-7:1388 برای استفاده از دید سیستمی در تمامی مراحل طراحی و روشهای تجزیه و تحلیل سیستمها از اهمیتی بالایی برخوردار است.
این نگرش چارچوبی منطقی و علمی برای در نظر گرفتن عوامل موثر داخلی و خارجی سیستم به عنوان یک کل متشکل ارائه می دهد .و به پدیده های اطراف بصورت یک کل به هم پیوسته می نگرد. طراحی سیستمها علمی است که به روابط میان اجزا در سیستمهای پیچیده و بزرگ میپردازد علم طراحی سیستمهای پیچیده با در نظر گرفتن کل سیستم مورد نیاز، طراحی، ارزیابی، گردآوری و اجرای مؤلفههای زیرسیستمها به بهترین روش ممکن را تضمین می کند.
این علم یک رویکردی میانرشتهای است برای تکامل و تعیین یکپارچه و بهینه مجموعهای متوازن از طرحهای محصول و فرایند تا اولاً نیازهای مشتری را ارضا کند و ثانیاً اطلاعاتی را برای تصمیمگیری مدیریت فراهم آورد. یک سیستم پیچیده بعد از طراحی باید به صورت متناوب در بازه زمانهای مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. تجزیه تحلیل سیستم ها عبارت است از شناخت جنبه های مختلف سیستم و آگاهی از چگونگی عملکرد اجزای تشکیل دهنده آن و بررسی نحوه و میزان ارتباط بین اجزای آن به منظور دستیابی به مبنایی جهت طرح و اجرای یک سیستم مناسب تر. مهمترین فواید تجزیه و تحلیل سیستمها عبارتند از :
- 1 اقدامی مناسب جهت بررسی مسائل و مشکلات سازمانی است
- 2 کمک به ساده کردن کارها و افزایش بهره وری سازمانها
- 3 اقدامی مناسب جهت کمک به مدیران در امر سیاست گذاری و تصمیم گیری
- 4 با کمک تجزیه و تحلیل سیستمها می توان ساختار سازمانی مناسب تر و روشهای اجرایی کارآمدتر بوجودآورد
- 5 کمک به دستیابی به اطلاعات دقیق و بهنگام از وضعیت موجود. به اختصار مراحل تجزیه و تحلیل سیستمها را می توان به صورات زیر بیان کرد :
- شناخت مشکل و تبیین آن: مشکل یا مشکلات مربوطه ممکن است از سوی مدیران، مقامات مسئول سازمانی و یا شخص آنالیست شناسایی گردد
- ایجاد فرضیه: پس از شناخت مشکل بایستی درباره عواملی که سبب بروز مشکل شده اند حدس زد و فرضیاتی را مطرح کرد و فرضیه اهم - مهمترین و محتمل ترین راه حل - را برگزید .
روش های تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم
دوروش برای تجزیه وتحلیل سیستم وجود دارد.این روش ها عبارتند از:
1. روش سنتی - چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم - ؛
2. روش نوین - چرخه حیات نظام یافته تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم - . - رنگریز، - 37:1388
مراحل چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم براین نکته تاکیدداردکه فرایند ایجاد یک سیستم ،فرایندی منظم وچندمرحله ای است.این چرخه از شش مرحله زیر تبعیت می کند.این مراحل عبارتنداز:
1. مطالعه مقدماتی؛
2. امکان سنجی؛
3. طراحی سیستم؛
4. پیاده سازی سیستم؛
5. پشتیبانی ونگهداشت سیستم؛
6. تحویل سستم. - رنگریز، - 43:1388 تا اواسط دهه1970روشی به کار گرفته می شد که امروز به نام روش سنتی نامیده ی شود.چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم
براین نکته تاکید داردکه فرایند ایجادیک سیستم فرایندی منظم وچند مرحله ای است با دریافت درخواست سیستم برای ایجاد وطراحی سیستم جدیدیابهبوددرسیستم موجود،مطالعه مقدماتی شروع می شود.هدف از این مطالعه در درجه اول مشخص کردن موضوع سیستم،ودردرجه دوم علت درخواست سیستم می باشد.
- رنگریز، - 66:1388 امکان سنجی به عنوان دومین مرحله دربرگیرنده مجموعه بررسی هاوتجزیه وتحلیل هایی است که به منظور تعیین وشناخت نیاز درخواست کننده وبیان آن به صورت هدفی مشخص ودقیق،سنجش امکانات ومحدودیت های موجود وقابل پیش بینی درآینده وبرنامه ریزی برای ایجادوتوسعه سیستمی جهت نیل به اهداف تعیین شده به عمل می آید. - رنگریز، - 66:1388 طراحی سیستم سومین مرحله از مراحل چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم به شمار می آید وعبارت است از ساخت طرح ارائه شده وبرطرف کردن نیازهای تعیین شده درمرحله طراحی سیستم.طراحی سیستم از چهار هدف بالابردن میزان اطمینان،افزایش جنبه اقتصادی بودن عملیات،متمرکز شدن برنیل به مقاصد واهداف،وایجاد ابزاری برای کنترل عملیات تبعیت می کند.
- رنگریز، - 66:1388 پیاده سازی سیستم چهارمین مرحله از مراحل چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم به شمار می آید.پیاده سازی سیستم مجموعه فعالیت های برنامه نویسی،تهیه وتدوین راهنمای عملیاتی سیستم،تهیه وتدوین راهنمای استفاده کنندگان سیستم،تبدیل وایجادوآموزش سیستم است. - رنگریز، - 66:1388 پشتیبانی ونگهداشت سیستم به عنوان پنجمین مرحله نشان می دهد که اگر درزمان اجرای عملیات ،سیستم با اشکالاتی مواجه شود یابه مروردر مقابل افزایش حجم عملیاتی که بایدپردازش کندواطلاعات مدیریتی که برای برنامه ریزی وکنترل لازم است ،ناتوان شود،معمولا به مرور نیازمنداصلاحاتی است که ادامه حیات آن راتضمین می کند. بالاخره تحویل سیستم ششمین وآخرین مرحله از مراحل چرخه تکوین سنتی تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم به شمار می آید. - رنگریز، - 66:1388
مراحل چرخه حیات نظام یافته
چرخه حیات نظام یافته روشی منظم وبا قاعده است که برای نظام دهی به کاربرد فرایند ایجاد سیستم وفعالیت های لازم برای نگهداشتن،توسعه وگسترش سیستم در چارچوب یک برنامه عملیاتی ساده به کار می رود.این روش،فرایندایجادسستم رابه مانندمجموعه ای از از مراحل معین در نظر می گیردکه از مرحله بررسیتقاضا تامرحله استقرارونگهداری کل سیستم استمراردارد.چرخه حیات نظام یافته تجزیه وتحلیل وطراحی سیستم از سه مرحله کلی زیر تشکیل یافته است:
1 .تجزیه وتحلیل سیستم موجود؛
.2تجزیه وتحلیل تفصیلی وطراحی سیستم مطلوب؛
.3استقرار واجرای سیستم مطلوب - جدید - . - رنگریز، - 72:1388
