بخشی از مقاله
چکیده
مدیریت در هر محیط آموزشی دارای جوی است که ممکن است آن محیط را سرد، خشک، غیرقابل اعتماد، ترسآور و یا گرم، صمیمی، قابل انعطاف و حمایت کننده سازد.هرچه جو سازمان مثبتتر باشد، برقراری ارتباط و روابط انسانی آسانتر خواهد بود. بالعکس جوهای بسته، ترسآور و یا منفی سبب بیاعتمادی، جدایی و نفرت افراد از هم میشود.محیط زندگی انسان نقشی اساسی در احساس خوشبختی و یا تیره بختی او دارد. اگر محیطی بتواند به فرد اعتماد به نفس بدهد و بروز استعدادها و احساسات او را ممکن سازد و در نهایت بتواند زمینههای دستیابی به نیازهای فرد را امکانپذیر سازد، افراد احساس شادی و خوشبختی خواهند کرد. خلاقیت موضوعی غریب و نا آشنا نیست که برای وجود آن نیاز به استدلال باشد. این تحقیق سعی دارد رابطه بین عملکرد مدیران وتاثیرآن در ایجادخلاقیت کارکنان برق منطقه ای تهران را مورد بررسی قرار دهد .
جامعه آماری این تحقیق را کارکنان برق منطقه ای تهران تشکیل می دهند که جمعیت نمونه این پژوهش شامل 150 نفر می باشد . روش جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه 25 سؤالی خلاقیت و 27 سوالی نشاط می باشد . روش های تجزیه وتحلیل با استفاده از آزمون های آلفای کرونباخ ، دوجمله ای، کالماگروف - اسمیرنف ، ، یومان ویتنی ، کروسکال والیس و ضریب همبستگی کندال تائو b صورت پذیرفت . نتایج آزمون ها به این قرار است که تمامی مؤلفه های خلاقیت منجر به نشاط می گردند و 27,5 درصد از نشاط، بوسیله مؤلفه تنوع وانعطاف پذیری صورت می گیرد. همچنین ضریب همبستگی کل مؤلفه های متغیر مستقل با متغیر وابسته برابر است با 24,9 که نشان از همبستگی ضعیف کل مؤلفه های متغیر مستقل با متغیر وابسته دارد .
.1 مقدمه
برق منطقه ای تهران یکی از مهم ترین شرکت های دولتی محسوب می شود که توجه به آن تأثیر شگرفی بر رشد ، توسعه و پیشرفت جامعه می گذارد. نقش بنیادین نظام آموزش در فرایند توسعه و تامین نیروی انسانی و گستردگی اهداف و رسالت خطیر آن باعث ایجاد مراکز تاسیساتی نیروگاهی واستفاده از انرژی پاک میگردد. نظام آموزشی برق تهران تأکید بسیاری بر پرورش فکر و خلاق بار آوردن پرسنل را درسرلوحه خود قرارمی دهد.. زندگی پیچیده امروزی ، هر لحظه در حال نوشدن است خلاقیت ضرورت استمرار زندگی فعال به شمارمی رود . انسان برای خلق نشاط و پویایی در زندگی، نیاز به خلاقیت و ابتکار دارد تا انگیزه تنوع طلبی خود را ارضا کند و زمینه شکوفایی استعدادها و توانایی های خویش را فراهم سازد.
واحدآموزش برق تهران به طرق مختلف می تواند بر خلاقیت موثر کارکنان تاثیرگذارباشد یکی از آنها داشتن مدیران خلاق و مبتکر است . مدیران باید بپذیرند که در عصردانش و اطلاعات و توسعه دانایی وخلاقیت ، مدیریت می کنند ولازمه موفقیت آنان در این برهه آن است که به مقوله خلاقیت بعنوان یک مساله وفرصتی برای پویایی و توسعه بنگرند و از حل مساله به روش های سنتی و معمول بپرهیزند [1]؛ زیرا در بین فاکتورهایی که بر روی خلاقیت کارکنان و عملکرد شان تأثیر گذارند ، مدیریت و رهبری است. این مطالعات نشان دادند که رهبری می تواند بطور مستقیم و غیر مستقیم بر خلاقیت کارکنان اثر بگذرد. در مورد تأثیر مستقیم ؛ رهبر می تواند با بالا بردن و حمایت انگیزه درونی کارکنان به سطوح بالاتر نیاز ها که بعنوان عامل اصلی و مهم خلاقیت شناخته شده اند ؛ خلاقیت را افزایش دهند علاوه بر این رهبران می توانند با ایجاد محیطی که در آن کارکنان دیدگاه های مختلف را بدون نگرانی در مورد مجازات شدن در خصوص عواقب آن اتخاذ نمایند ،تشویق کنند و بدین طریق بطور غیر مستقیم برخلاقیت تأثیر بگذارند. [2] مبانی نظری
مفهوم خلاقیت:
ازخلاقیت تعاریف گوناگونی ارائه شده که هریک بیانگر دیدگاه های ویژه ای است. .مازلو معتقد است خلاقیت از روان نا هوشیار سرچشمه می گیرد. ایده های تازه و یا نوآوری های واقعی است که با آنچه در حال حاضر وجود دارد کاملا متفاوت است [3]. مفاهیم مرتبط با خلاقیت .1هوش درباره هوش و خلاقیت و رابطه آن مطالعات فراوانی انجام گرفته و نظریات گوناگونی ارائه شده است. گیلفورد در بیان نظریه ساخت ذهنی خود گفته است : ویژگی مهم تفکر آفریننده، واگرایی آن است. در تفکر واگرا جواب قطعی وجود ندارد و تعداد زیادی جواب موجود است که از نظر منطقی هر یک از آنها ممکن است درست باشد.
شکل شماره 1وجود تفاوت تفکر همگرا و واگرا
. 2 حل مسئله ظرفیت یا توانایی مشخص برای تسلط یافتن بر تکلیفی نوین یا بدیع است. اعتقاد رایج بر این است که حل مسئله را می توان نوعی خلاقیت دانست ، اما خلاقیت وسیع تر از حل مسئله است. خلاقیت جستجوی راه حلی جدید است و فراتر از یاد گیری عمومی است.
. 3 نوآوری
نوآوری اجرای ایده های بدیع و خلاق در عمل است بعبارت دیگر نو آوری ارائه محصول، فرآیند و خدمات جدید به بازار است. 4 .کارآفرینی کارآفرینی فرآیند شناسایی فرصت های اقتصادی و ایجاد شرکت ها و کسب و کار جدید ، نو آور و رشد یابنده برای بهره برداری از فرصت های شناسایی شده است[4]
موانع خلاقیت
الف . موانع شناختی
" گیلفورد" در این باره ویژگی های زیر را نام برده است که عبارتند از : سلطهگری ، منفیبافی، مقاومت، ترس ، عیبجویی ، انتقاد از دیگران، سازشکاری ، تسلیم در برابر قدرت کمرویی . از موانع دیگر که بر سر راه افراد قرار دارند، عبارتند از: عدم اعتماد به نفس ، تمایل به همرنگی ، عکسالعمل منفی ، حذف خیالبافی ، پیشداوریها ، ترس از انحراف وسیع در همنوایی با اجتماع ، ارزشها و هنجاریهای فرهنگی [5]
فرآیند خلاقیت در مدیریت
درباره ی فرآیند خلاقیت، نظریات مختلفی عرضه شده است که به معروفترین آنها اشاره کردیم. الگوی معروف حل خلاق مسائل اسبورن- پارنز نیز می تواند در حل مسائل مدیریتی نقش موثری ایفا کند. این الگو شامل پنج مرحله است که عبارتند از:
.1حقیقت یابی : برای ایجاد آمادگی در تعریف مسئله باید به اطلاعات درباره ی آن دست یافت. این مرحله را حقیقت یابی گویند.
2. مسئله یابی : در این مرحله مسئله با مشکل تعریف می شود.
3. ایده یابی : برای مسئله راه حل های متعددی در نظر گرفته می شود
4. راه حل یابی : از بین راه حل های مختلف، بهترین آنها انتخاب می شود.
5. پذیرش یابی : در این مرحله، راه حل انتخاب شده اجرا می شود.[6]
روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از لحاظ نوع هدف کاربردی می باشد. با توجه به اینکه تحقیقات توصیفی بدنبال توصیف شرایط یا پدیده های موجود می باشد ؛ لذا پژوهشگر دراین تحقیق به بررسی رابطه بین عملکرد مدیران و خلاقیت کارکنان پرداخته است. و تجزیه و تحلیل فرضیه ها بصورت همبستگی مورد بررسی قرار گرفته است.جامعه آماری این پژوهش را کارکنان برق منطقه ای تهران می باشد جهت تعیین حجم نمونه از جدول تعیین حجم نمونه مورگان به نقل از کوهن و همکاران - 2009 - استفاده شده است ، که حجم نمونه مطابق با این جدول برابر با 170 نفر برآورد گردیده است. از آنجایی که جمعیت مورد تحقیق متمرکز بر حوزه ستادی برق تهران بوده ، واز روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است .از بین ابزارهای مختلف جمعآوری داده ها، در تحقیق حاضر از پرسشنامه استفاده شده است. در تحقیق حاضر برای جمعآوری داده ها از پرسشنامه های خلاقیت - تئوری پال تورنس - گیلفورد - و نشاط - آرگایل از شادکامی بر اساس پرسشنامه افسردگی بک - استفاده شده است.
پرسشنامه اول شامل 27 سوال در 4 سر فصل و پرسشنامه دوم شامل 29 سوال در 3 سرفصل می باشد. نحوه امتیازدهی با استفاده از مقیاس 5 گانه لیکرت به ترتیب جداول زیر می باشد:
جدول شماره 1 کد گذاری سوالات بر اساس مقیاس 5 گزینه ای
یافته و فرضیات پژوهش
جهت بررسی مسائل مطرح شده تحقیق فرضیاتی مطرح گردید که به شرح زیر می باشد: فرضیه اصلی بین عملکرد مدیران و خلاقیت کارکنان برق منطقه ای تهران رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیات فرعی
1. بین ابتکار و نو آوری مدیران و خلاقیت کارکنان برق رابطه ی معنی داری وجود دارد.
2. بین تنوع و انعطاف پذیری مدیران و خلاقیت کارکنان برق رابطه ی معنی داری وجود دارد.
3. بین انگیزه و پشتکار مدیران خلاقیت کارکنان برق رابطه ی معنی داری وجود دارد.
4. بین تحمل و استقامت مدیران و خلاقیت کارکنان برق رابطه ی معنی داری وجود دارد.
سپس در راستای آمار استنباطی جهت شناسایی متغیرها از آزمون های - آزمون دوجمله ای / نسبت ،آزمون یو من ویتنی ، آزمون کروسکال والیس - و برای بررسی رابطه بین متغیرها از آزمون همبستگی کندال تائو b استفاده شده است .
