مقاله روغن جوجوبا و کاربرد صنعتی و دارویی آن

بخشی از مقاله

چکیده

ففگیاه جوجوبا فازگیاهان بومی جنوب غرب آمریکاي شمالی بوده و بذر آن حاوي حذفدرصد روغن و ذهفتا ممفدرصد پروتئین می باشد.فبه دلیل خواص متعدد و ترکیب خاص روغن جوجوبا و اینکه این روغن قابلیت هضم بسیار بالایی در بدن دارد، به عنوان روغن رژیمی براي بیماران داراي چربی خون بالا توصیه شده است. تاکنون بیش از ححمفمورد مصرف براي این روغن شناخته شده است. علاوه بر مصارف خوراکی و دارویی، به دلیل خاصیت آبگریزي بالا و سازگاري مناسب آن با پوستفحش% از تولید جهانی جوجوبا به مصارف آرایشی بهداشتی می رسد.فترکیبات شیمیایی جوجوبا بهفچربیف پوستف نزدیکفهستندفوفاز بیش از حد چرب شدن پوست جلوگیري می کنندچفدر کشور ایران با توجه به شرایط ویژه اقلیمی به ویژه کمبود آب، جوجوبا گیاهی مناسب جهت کشت و توسعه می باشد.فف

واژه هاي کلیدي : ففجوجوبا، روغن رژیمی، طلاي صحرا، کاربرد جوجوبا

مقدمه

ففامروزه به دلیل استفاده نادرست از منابع و عدم توجه به چرخه هاي اکولوژیک و مبانی تولید پایدار، کشت و پرورش گیاهان زراعی تنها بهفگونه هاي خاصی محدود شده است. لزوم برگشت به تولید اکولوژیک و حفظ توازن و ثبات چرخه هاي طبیعی، موضوعی است که کشورهاي پیشرفته در غالب روشهاي متنوع جنگل زراعی، کشت مخلوط و غیره و نیز توجه به گونه هاي جدید همچون کرامب و جوجوبا سعی در حصول به آن دارند .فبیشترین کاربرد گیاه جوجوبا در صنعت، استفاده از روغن آن می باشد که ترکیبات و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مناسب این روغن دلیل استفاده بسیار ازفآن است. فف

تاریخچه و ویژگی هاي گیاه شناسیففف

گیاه جوجوبا نخستین بار به وسیله H.F.Link در هههلفبا نام q Buxus chinensisفتوصیف شد. درسال تتهلفطبق دسته بندي طبیعی در یک رده جدید Simmondsiaفقرار گرفت وq با مراجعه به منشاء آن کالیفرنیا نامیدهqشدچفدر غحشلفاشنایدر باqحفظqنام قبلی، گونه گیاه را با نام Simmondsia Chinensis - Link - Schneiderفنامگذاري کرد فسپسqگیاهqشناسانqآنqراqدرqتیره Buxaceaeفیا Euphorbiaceaeففقرارqدادندqاماqدرqحالqحاضر آن را در یک تیره جداگانه Simmondsiaceaeففمی شناسند و این دستهبندي  اخیراً به وسیله بررسی هاي دانه گرده تایید شده است . تعداد کروموزوم در پایه نرqوq مادهqاینqگیاه 2n=52qفاستqو کروموزوم جنسیqتاq به حال گزارش نشده است.فجوجوباqدرختچه ايه پایه، همیشه سبز با ساقه  هاي متعدد و انشعابات زیاد که ارتفاع آن در شرایط عاديqqلفتا زچهفمتر و حداکثر به زفمتر می رسد. برگها متقابل، بیضوي، کرك دار و فاقد دمبرگ به طول هفتا تفسانتی متر با کوتیکول ضخیم و چرمی شکل با ریشه اي عمیق که قابلیت دسترسی به منابع آب زیر سطحی تا اعماق حلفتا زلفمتر را فراهم می سازد. طول ریشه بالغ تا حمفمتر هم می رسد. - شکل لژ 

فف
شکل :1 گیاه جوجوبا.
مناطق قابل کشت گیاه جوجوباففف

جوجوبا به طور خودروي در صحراي سونوران در جنوب غربی آمریکا، باهاما در کالیفرنیا و شمال غربی مکزیک دیده می شود. کشورهاي بزرگ تولید کننده جوجوبا آمریکا، استرالیا، مکزیک ، کاستاریکا ، برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، مصر و فلسطین می باشند.فف در کشور ایران با توجه به شرایط ویژه اقلیمی به ویژه کمبود آبازفگیاهان مناسب جهت کشت و توسعه خصوصاً در نواحی جنوبی کشور واستانهاي بوشهر، سیستان و بلوچستان،ففارس،فخوزستان وتا حدودي کرمان،فیزد وفاطراف کویرqمیفبایست استفاده شود . ویژگی چندمنظوره بودن این گیاه بعنوان گیاهی زراعی،ف صنعتی، علوفه اي و حفاظتی - موثردرکاهشفرسایش خاك - توجه جدي تربه این گیاه را می طلبد. این گیاه در پخش و کنترل سیلاب نیز نقش بسیارمهمی ایفا میفنماید.فف آفات و بیماریهاي جوجوباففف تنها آفت جوجوبا Heliothis caterpillarisفبوده و البته در شرایط رطوبت بالا نوعی شته نیز فعالیت دارد و در گیاهچه هاي جوان بیماري Verticilliumفشایع است.فف

روغن جوجوبا

ازqدانهqهايqاینqگیاهqروغنیqبهqدستqمیqآیدqکهqحاصل ترکیبqاسیدهايqچربqباqالکلqهايqزنجیرqطویلqاستPفروغن جوجوبا یک روغن گیاهی بی نظیر است و از آن تحت عنوان طلاي مایع یا طلاي صحرا یاد می شود.فاین روغن بی طعم، بی مزه ، با رنگ طلایی، داراي خاصیت فساد ناپذیري و مایع در دماي اتاق می باشد. همچنین روغن استخراج شده خالص، غیر سمی، احیا شده و داراي نیمه عمر طولانی است که این ویژگی احتمالا به دلیل وجود ترکیبات ضداکسیدکننده طبیعی آن است.فاین روغن تلفیقی از یک اسید چرب با زنجیره مستقیم غیر اشباع هلفتا تهفکربنی و یک الکل است. اسیدهايqچرب این  روغن شامل ایکوسانوئیک - - Eicosanoicففو دوکوسانوئیک - - Docosanoicفو مقدار کمی اولئیک و پالمیتولئیک می باشد. الکل هاي آن شامل ایکوسانول و دکوسانول هستندچف - شکل 

استخراج این روغن نیز همانند روغن هاي دیگر از طریق اعمال فشار، پرس هاي هیدورلیکی وفحلال صورت می گیرد . این روغن ترکیب استر غیر قطبی با زنجیره مستقیم بسیار طولانی است. بنابراین هر حلالی که داراي ساختمان مشابه آن باشد می تواند براي استخراج آن به کار رود،فکه دراین مورد هگزان مناسب است. بهترین نتیجه استخراج در دماي حهفتا ههفدرجه سانتی گراد و رطوبت مفتا تفدرصد و فشار زمقتفمی باشد، که راندمان همقهفدرصد است.qفف جامد کردن روغن جوجوبااین فرایند مومی تولید می کند که میزان سختی آن بین مومهاي با منشا گیاهی بعد از موم خرنوب، در مقام دوم قرار دارد .این موم جانشینفخوبی براي نخل برزیلی و موم زنبور عسل به شمار می رود.فجامد کردنفآن دامنه وسیعی از محصولات با درجات سختی مختلف تولید می کندکه بسته به نوع مصرف به عنوان براق کننده، پوشاننده، اشباع کننده و کاغذ کربن استفاده می شود.فف

کاربردهاي روغن جوجوبا

تا کنون بیش از ححمفمورد مصرف براي این روغن شناخته شده است و حدود حشفدرصد از تولید جهانی جوجوبا به مصارف آرایشی بهداشتی می رسد.فف  استفاده در صنعت تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی 

    استفاده در ساخت روغن ترمز و روان کننده در چرخ دنده ها q

    جانشین موم زنبور عسل و نخل برزیلی q

    تولید شمع با کیفیت بالا بر اثر سولفوره کردن q

    عامل ضد کف در آنتی بیوتیک ها q

    محصول آغازگر جهت سنتز هتروسیکل هاي نیتروژنی براي تولید رزین هاي پلی آمیدي q

    استفاده به عنوان روغن رژیمی - به دلیل هیدرولیز نشدن بوسیله لیپاز گوارشی - q

    تهیه محصولات فرعی مثل الکلها،فاسیدها،شوینده ها،فاطفاکننده آتش و چرم سازيqفف فاستفاده به عنوان روغن رژیمی عدم حضور کامل گلیسرین در این روغن نشان می دهد که جوجوبا از همه دانه هاي روغنیqشناختهqشدهqمتفاوت است و به دلیل اینکه به وسیله لیپاز گوارشی هیدرولیز نمی شود و اگر به عنوان روغن خوراکی به کاربرده شود به طور کامل دفع می شود پس به عنوان یک روغن بدون کالري در رژیم غذاییq محسوب میشود.فف

کاربرد روغن جوجوبا در صنعت آرایشی بهداشتی