بخشی از مقاله
چکیده
استخراج موضوعات کلیدی در پژوهش از جمله مواردی است که در سالهای اخیر توجه خاصّ به آن مبذول گردیده است. چرا که عدم توجه کافی به مدیریت دانش جنبهای کلیدی در یک حوزه بعضاً میتواند منجر به تعریف پروژههایی گردد که به رغم هزینه، زمان و انرژی زیاد،نهایتاً از دستاوردهای مفید در حوزه مربوطه برخوردار نباشد. روش شناسیهای عدیدهای در خصوص استخراج موضوعات کلیدی در پژوهش قابل طرح است که از جمله آنها میتوان به مطالعات کتابخانهای، مطالعات میدانی، نظرخواهی از خبرگان دامنه و استفاده از روشهای هوش مصنوعی اشاره کرد. در این ارتباط، لحاظ کردن زمینههای تخصصی کانونی در یک محیط پژوهشی به عنوان منطقی جهت اولویتبندی موضوعات کلیدی در یک طرح کلان پژوهشی مدنظر بوده است.
در این راستا، آندسته از موضوعات، مدنظر قرار میگیرند که به نوعی زمینههای تخصصی کانونی با اولویت را، به نحوی شایسته در برگیرند. در پژوهش حاضر، استخراج جنبههای همسو میان مفاهیم مستتر در "عنوان طرح کلان" و "عنوان زمینه تخصصی کانونی" اساس کار بوده است. در متن مقاله، برای روشن شدن هرچه بیشتر ابعاد کار، از طرح کلان "شبکه دانش"، - در پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه فضای مجازی - به عنوان موردپژوهی، استفاده شده است. نتایج کاربست این روش به ازای طرحهای حوزه فناوری اطلاعات و دانش - IKT - حاکی از آنست که موضوعات کلیدی استخراج شده از این طریق تأمین کننده نظر خبرگان از منظر اولویتهای تعریف شده در این حوزه پژوهشی و نیز مقبولیت کافی در راستای تعریف فعالیت پژوهشی مورد نظر آن بوده است.
کلمات کلیدی: استخراج موضوع کلیدی، طرح کلان، زمینه تخصصی کانونی، اشتراکگذاری مفهومی، فناوری اطلاعات و دانش - - IKT، شبکه دانش - KN -
مقدمه
استخراج موضوعات کلیدی در پژوهش از جمله مواردیست که در سال های اخیر توجه خاص به آن مبذول گردیده است. این امر از آن جهت حائز اهمیت است که عدم توجه کافی به جنبه های کلیدی و مدیریت دانش در حوزه مربوطه بعضا می تواند منجر به شکل گیری پروژه هایی گردد که به رغم هزینه، زمان و انرژی زیاد، نهایتا از دستاوردهای مفید در حوزه مربوطه برخوردار نباشند. ضمن آنکه در هر طرح کلان پژوهشی، وجوه و جنبه های عدیده ای حاکم است که عدم توجه به منطق در نظر گرفته شده در خصوص اولویت آنها می تواند اجرای طرح را با مشکلات عمیق مواجه سازد.از طرفی، تضمین موفقیت در اجرای برنامهریزیهای میان مدت و بلند مدت، نیازمند تدوین طرحهای کلانی است که با نگاهی همه جانبه به مسئله اصلی و عوامل تأثیرگذار داخلی و پیرامونی، یکپارچگی نتایج و همچنین قابلیت رهگیری و پایش را به همراه داشته باشد.
از دیدگاه مدیریت دانش، در روششناسی تدوین طرحهای کلان، دانش حاصل از نخستین گامهای تحلیل طرح کلان تا گامهای پایانی اجرای آن، توجه خاص به خود معطوف میدارد - کرتا، کانسیلیو، مونو، . - 2010ضمناً، در ضرورتهایی که برای تدوین طرح کلان مطرح شده است از دو دیدگاه میتوان به موضوعات کلیدی توجه نمود. اول اینکه، موضوعات کلیدی میتواند در روند تحلیل نیازهای اصلی طرح کلان، بعنوان حوزههای با دغدغه اصلی بیان گردد. دوم آنکه، این موضوعات میتواند در روند توجه به ضرورتهای درون سازمانی بعنوان جنبههای حائز اهمیت مطرح گردند.آنچه ما در این مقاله بدان می پردازیم، لحاظ کردن زمینه های تخصصی کانونی در یک محیط پژوهشی به عنوان منطقی جهت اولویت بندی موضوعات کلیدی در یک طرح کلان پژوهشی است که به نوعی زمینه های تخصصی کانونی با اولویت بالا را که درعمل شاخص هویت عملکردی محیط پژوهشی است، به نحو برازنده ای دربرگیرند.
در پژوهش حاضر، استخراج جنبه های همسو میان مفاهیم مستتر در "عنوان طرح کلان" و "عنوان زمینه تخصصی کانونی" اساس کار بوده است. در متن مقاله، برای روشن شدن هرچه بیشتر ابعاد کار، از طرح کلان "شبکه دانش"، - در پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه فضای مجازی - به عنوان مورد پژوهی، استفاده شده است. نتایج کاربست این روش به ازای طرح های حوزه فناوری اطلاعات و دانش - IKT - حاکی از آنست که موضوعات کلیدی استخراج شده از این طریق تأمین کننده نظر خبرگان از منظر اولویت های تعریف شده در این حوزه پژوهشی و نیز مقبولیت کافی در راستای تعریف فعالیت پژوهشی مورد نظر آنان و انطباق آن با اهداف پژوهشکده IT بوده است.
مبانی نظری پژوهش
در ذیل به مفاهیم اصلی ایکه نقش کلیدی در پژوهش مربوط به " استخراج موضوعات کلیدی در مدیریت دانش طرحهای کلان پژوهشی بر مبنای زمینههای تخصصی کانونی" داشته اند، می پردازیم.
الف - زمینه تخصصی کانونی
زمینه های تخصصی کانونی، به آن دسته از زمینهها اطلاق می گردد که به خاطر اهمیت جایگاهی خود، تابع شرایط خاص زمان و مکان نبوده بلکه ضرورت طرح آن به طور مستمر اجتناب ناپذیر می باشد. همین امر سبب می گردد که ابعاد و جنبههای مختلف یک زمینه تخصصی کانونی همواره در کانون توجه قرارگیرد.این زمینه ها به مؤلفههای اصلی فعالیتهای پژوهشی در سطح یک پژوهشکده و بطور اخص به مسائل مطروحه در سطح گروه های پژوهشی می پردازد. علاوه بر این ، ماهیت این زمینه ها به گونه ایست که متولای خاصی نداشته و پژوهشگران در گروههای پژوهشی، بسته به نوع علاقمندی خود، می توانند در آن زمینه به فعالیت بپردازند. طبیعی است که تیمی از خبرگان و صاحب نظران مسئولیت تدوین زمینه های تخصصی کانونی را عهده دار خواهند بود. همچنین این زمینه ها میتوانند بعنوان
