بخشی از مقاله
چکیده
کانسار گردنه شیر در استان اصفهان و در زون ساختاری ارومیه- دختر واقع شده است. در محدوده مورد بررسی کانیسازی عمده سرب و روی است که در بخشهای میانی، جنوبی و شمال باختری محدوده و در واحد آهکی - دولومیتی تریاس میانی سازند شتری تمرکز دارد. کانیسازی موجود در منطقه بیشتر توسط گسلها کنترل میشود. نمونهگیریهای انجام شده از کلیه کارگاهها و حفریات قدیمی میزان 0/01 تا 22/94 درصد سرب - میانگین 4/35 درصد - ، 0/01 تا 0/9 درصد روی - میانگین 0/17 درصد - و 5/7 تا 202گرم در تن نقره - میانگین حدوداً 20 گرم در تن - را در این کانسار به نمایش گذاشته، که نشان دهنده کانیسازی عمدتاً سولفیدی با ارجحیت سرب میباشد. از لحاظ سنگ همراه - واحدهای آهکی - و سن کانیسازی شباهت زیادی بین کانیسازی در محدوده این معدن با کانیسازی سرب و روی با تیپ میسیسیپی و ایرلندی وجود دارد. به منظور تعیین دقیق تیپ کانیسازی، مطالعات منشاء محلول کانهساز، فلزات و سولفورها و بررسیهای ایزوتوپی و دماسنجی ضروری به نظر میرسد.
مقدمه
محدوده اکتشافی سرب و روی گردنهشیر با وسعت تقریباً 300 هکتاری 3 - کیلومتر مربع - بین عرضهای جغرافیایی 33 1 48 تا 33 2 24 و طولهای جغرافیایی 52 12 59 تا 52 14 58 واقع شده است. این محدوده در فاصله هوایی 45 کیلومتری جنوب باختری شهرستان اردستان و 80 کیلومتری شمال خاوری اصفهان قرار گرفته است. راه دسترسی به این منطقه عبارت از جاده آسفالته اردستان به نائین میباشد که بعد از طی 26 کیلومتر بعد از اردستان در محل ظفرقند به سمت جنوب باختر تغییر مسیر داده و بعد از عبور از روستاهای تقی آباد، ماربین، قهساره به روستای باغگل میرسد. محدوده مورد نظر در شمال باختر روستای باغگل واقع شده است. - شکل . - 1
موقعیت جغرافیایی معدن گردنهشیر و راههای دسترسی به آن
محدوده مورد مطالعه بر اساس تقسیمبندی ساختاری - افتخارنژاد، - 1359 در زون ایران مرکزی و در چهارگوش 1:250000 کاشان - زاهدی و عمیدی، - 1369 و ورقه زمین شناسی 1:100000 اردستان - رادفر، - 1376 واقع شده است. ورقه یکصد هزارم اردستان در حاشیه باختری زون ایران مرکزی، در زیر زون ارومیه-دختر قرار دارد - رادفر، . - 1376 ایران مرکزی به شکل مثلث در مرکز ایران و جزء بزرگترین و پیچیدهترین واحدهای زمینشناسی به شمار میرود.
در این واحد قدیمیترین سنگهای دگرگون شده - پرکامبرین - تا آتشفشانهای فعال و نیمهفعال امروزی وجود دارد. قسمت غربی این زون، عموماً از سنگهای آتشفشانی و آذرآواریهای وابسته به آن تشکیل یافته است که در امتداد نوار طویلی به طول 1711 کیلومتر با پهنای تقریبی 151 کیلومتر به موازات زون دگرگون شده سنندج-سیرجان قرار دارد و به نام کمربند آتشفشانی سهند- بزمان - یا زون ارومیه - دختر از نظر شرودر، - 1944 نامیده میشود - درویش زاده، . - 1370 هدف از این مطالعه مروری بر زمینشناسی، ژئوشیمی و تعیین نوع کانیسازی این کانسار - معدن سرب و روی گردنه شیر - میباشد.
زمین شناسی
بر اساس نقشه 1:100000 اردستان - رادفر، - 1376 توصیف واحدهای سنگی منطقه از قدیم به جدید عبارتند از:
شکل -2 نقشه زمینشناسی محدوده مطالعاتی - برگرفته شده از نقشه 1:100000 اردستان -
• تناوب شیل، سنگ آهک و ماسه سنگ دونین
• تناوب شیل، ماسه سنگ، سنگ آهک و دولومیت تریاس
• واحد آندزیتی بنفش تا خاکستری ائوسن
• واحد کنگلومرای قرمز رنگ ائوسن
• واحد سنگ و شیل خاکستری ائوسن
• واحد آذرآواری خاکستری ائوسن
• واحد توف ریولیتی ائوسن
در محدوده مورد بررسی کانیسازی عمده سرب و روی در بخشهای میانی، جنوبی و شمال باختری محدوده و در واحد آهکی - دولومیتی تریاس میانی سازند شتری تمرکز دارد. محدوده کانیسازی گسترهای به میزان 70 هکتار را در بر میگیرد که کارهای قدیمی به صورت ترانشهها، تونلها و کارگاههای استخراجی در آن تمرکز دارد.
معرفی انواع مدلهای کانیسازی سرب و روی با سنگ همراه رسوبی
به طور کلی نهشته های سرب و روی رسوبی به دو گروه عمده تقسیم می شوند. نخست نهشته هایی با سنگ میزبان شیل، ماسه سنگ، سیلت استون یا ترکیبی از سنگ های آواری است و دسته دوم شامل نهشته های موجود در کربناته ها هستند . - leach et al. 2010 - کانسارهای فلزات پایه با سنگ میزبان کربناتی یکی از مهمترین منابع سرب و روی جهان به شمار میروند. این ذخایر در ایران از دید سنی در دورههای کامبرین، دونین، پرمین، تریاس، ژوراسیک و کرتاسه گزارش شدهاند - مهری و همکاران، . - 1389 ذخایر سرب و روی با میزبان کربناتی از دیدگاه ساختاری بیشتر در پهنه سنندج-سیرجان - Momenzadeh, 1976; Rastad, 1981 - ، ایران مرکزی - Rajabi et al., 2012a - و البرز - Bazargani-Guilani et al., 2010 & 2011 - قرار گرفتهاند.
