بخشی از مقاله
چکیده
تودههاي پیروکلاستیک سنوزوئیک شورغستان – رنگان در جنوب غرب اردستان رخنمون یافتهاند. این تودههاي ریولیتی-ریوداسیتی و توفهاي وابسته به آن - عمدتا توف شیشهاي - ، از کانیهاي کوارتز، پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، مسکویت - جانشین شده به جاي بیوتیت - ، گوتیت و ژاروسیت در زمینهاي شیشهاي تشکیل شدهاند. شواهد هندسی و جنبشی در امتداد گسل قم – زفره، جابهجایی چیره راستالغز راستگرد را مشخص میسازد که باعث به وجود آمدن دو پایانه قرینه گلگونه مثبت در پایانههاي فشاري در جنوب اردستان شده است.
وجود سنگهاي کالکوآلکالن در منطقه حاکی از آن است که این سنگها به دلیل عمل فرورانش ایجاد شدهاند. با توجه به مکانیزم حرکتی سامانههاي گسلی در منطقه مورد مطالعه و قطعهاي بودن آنها، امکان ایجاد استرس تراکنشی در بین قطعات گسلی همپوشان میسر شده و در نتیجه به طور موضعی حوضههاي کششی تشکیل شده که پی آمد آن مهیا شدن شرایط نفوذ پلوتونها و نهشتههاي پیروکلاستیک و پورفیري مرتبط با آنها میباشد.
-1 مقدمه
منطقه شورغستان – رنگان در قسمت میانی نوار ارومیه – دختر واقع شده است. این منطقه به صورت مجموعهاي آتشفشانی - رسوبی است که در قاعده با یک سري سنگهاي دگرگونی رخساره شیست سبز در کنتاکت بوده و در بالا با ردیفی از کنگلومرا و ماسهسنگ قاعدهاي پایان میپذیرد. سنگهاي آتشفشانی مورد بررسی جزیی از یک واحد تکتونو - ماگمایی مهم تحت عنوان مجموعه ماگمایی ایران مرکزي میباشند. بنابراین با توجه به موقعیت زمینشناسی این ناحیه، تعیین خاستگاه زمینساختی - ماگمایی آن، میتواند به شناخت و چگونگی تکوین ساختاري زون ایران مرکزي کمک کند، لذا مطالعه سنگشناسی، زمینشیمی و تعیین محیط زمینساختی سنگ-هاي آتشفشانی جنوب اردستان میتواند دراین راستا راهگشا باشد.
-2 موقعیت و زمینشناسی منطقه مورد مطالعه
منطقه شورغستان در مختصات 52o 03´ تا 52o 08´ طول جغرافیایی شرقی و 32o 15´ تا 32o 18´ عرض جغرافیایی شمالی، در 70 کیلومتري شمال شرق اصفهان و 40 کیلومتري جنوب غرب اردستان قسمت میانی نوار ارومیه – دختر واقع شده است. ناحیه اردستان در زون ارومیه-دختر، داراي سنگهاي آتشفشانی و پلوتونیک متعلق به ائوسن و الیگوسن است. در این منطقه بیشترین رخنمونها مربوط به فعالیت آتشفشانی ائوسن با ترکیب آندزیت، داسیت و ریولیت است که در میان آنها توف و ایگنمبریت هم دیده میشود و این در حالی است که بازالتها از حجم کمتري برخوردارند - شکل . - 1
شکل.1 نقشه زمینشناسی منطقه مورد مطالعه - برگرفته از چهارگوش زمین شناسی 1/100000 اردستان -
-3 روش تحقیق
ابتدا ساختارهاي زمینساختی اعم از گسلها و دایکهاي موجود در منطقه دستهبندي شده است که براي این منظور ابتدا با استفاده از تصاویر زمینشناسی، تصاویر ماهوارهاي Landsat ETM+ و تصاویر SRTM این ساختها تشخیص و در نرمافزارهایی مانند ٩٫٣Arc GIS، Google earth، StereoWin، پردازش و با توجه به دادههاي برداشت شده از عملیات صحرایی و انطباق آنها با تصاویر، به تجزیه و تحلیل این ساختها پرداخته شده است.
-4 بحث
-1-4 گسلهاي منطقه مورد مطالعه
از ویژگیهاي عمده زون ایران مرکزي حضور گسلهاي فعال و طویل قم – زفره است - درویشزاده، . - 1370 براساس این خمیدگیها صفایی - 2008 - این گسل را به چهار قطعه تفکیک کرده است - شکل : - 2
گسل قم اولین قطعه گسل قم – زفره است که روند عمومی ۰۳۱N داشته و با حدود 60 کیلومتر طول تا 35 کیلومتري در جنوب خاور قم ادامه دارد. قطعه دوم گسل راوند است که روند کلی آن ۰۶۱-۰۷۱N و طولی حدود 50 کیلومتر دارد. گسل کاشان سومین قطعه گسل قم – زفره است که روند عمومی آن ۰۴۱N است و طول آن حدود 60 کیلومتر دارد. قطعه چهارم گسل زفره با طول 80 کیلومتر و روند عمومی ۰۷۱N می باشد.
شکل.2 سامانه گسلی قم – زفره و تغییر راستاي آن
مهمترین گسلهاي جنوب اردستان شامل گسلهاي برگوهر ١٣T و ماربین – رنگان ١٢T گسل کجومتقال – گنیان ١١T است
گسل کچومتقال – گنیان ١١:T این گسل داراي روند ٩٠N است که در پایانه خاوري به ١٢٠N تغییر مییابد صفحه گسلی با شیب و جهت شیب ١٩٠/٧٠ داراي خش خطهاي روي آن، میل و جهت میل ٢۵٢/٠۵ دارند و نشانگر مولفه راستالغزلغز چپگرد به همراه مولفه معکوس در گسل است در طول پهنه گسلی دگرسانی شدیدي مشاهده میشود.
گسل ماربین – رنگان ١٢:T گسل ماربین – رنگان در انتهاي باختري با زاویه 30 درجه به گسل قم – زفره میرسد و به سمت خاور از آن فاصله میگیرد. در امتداد این گسل توده بزرگ دیوریتی مونزویتی منطقه دورجین با سن میوسن – پلیوسن – نفوذ کرده است، این گسل سازوکار معکوس داشته و صفحه گسلی شیب و جهت شیبی برابر
۴٠٣/٢۶ دارد.
گسل برگوهر ١٣:T داراي روند E٩٠-٧٠N است که نهشتههاي آتشفشانی ائوسن را قطع کرده و در امتداد آن تودههاي داسیتی جوان نفوذ کردهاند سازوکار گسل، معکوس و مشخصات صفحه گسلی در 1 کیلومتري جنوب بر گوهر N٠۶ است.
