بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مهمترین چالش ها و موضوعات جنجال برانگیز چند دهه اخیر در سراسر جهان، مسئله انرژی است. در زمینه صرفه جویی در مصرف انرژی و حفظ محیط زیست، از مواردی که باید بدان توجه گردد استفاده از انرژی های تجدیدپذیر است. امروزه نیز با توجه به افزایش آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی استفاده از انرژی های تجدید پذیر در کانون توجه واقع شده است. به منظور جلوگیری از خطر تغییرات آب و هوایی باید از انتشار گاز دی اکسید کربن به عنوان یکی از مخرب ترین گازهای گلخانه ای جلوگیری کرد. در این راستا ایده ساختمان های صفر انرژی در معماری و شهرسازی پایدار توجه گسترده بین المللی را به خود جلب نموده است.
ساختمان های صفر انرژی اصطلاحی هستند که برای نسل جدید ساختمان هایی که انرژی های فسیلی در آنها وجود ندارد در نظر گرفته شده است. مزایای این گونه ساختمان ها افزایش راندمان انرژی، صرفه جویی در مصرف انرژی و به حداقل رساندن ضایعات است. استفاده از انرژی های موجود در طبیعت و کاربرد آنها نقش تعیین کننده ای در حفظ محیط زیست و ادامه آن برای نسل های آینده خواهد داشت. لذا مطالعاتی در زمینه استفاده از انرژی های تجدید پذیر، ساختمان های صفر انرژی در معماری و شهرسازی پایدار و صرفه جویی در مصرف انرژی، در ارتباط بین طراحی معماری و شهرسازی پایدار صورت گرفته است.
واژههای کلیدی: انرژی های تجدیدپذیر، حفظ محیط زیست، ساختمان های صفر انرژی، صرفه جویی در مصرف انرژی.
-1 مقدمه
بشر در آینده نه چندان دور با دو بحران بزرگ روبرو خواهد بود، یکی آلودگی محیط زیست در اثر احتراق سوخت فسیلی و دیگری شتاب فزاینده درجهت به پایان بردن این منابع است. با توجه به پیشرفت علم و دانش در دهه های اخیر در زمینه انرژی شاهد انجام تحقیقات بسیار گسترده ای بصورت تئوری و عملی هستیم. امروزه در سراسر دنیا بحث انرژی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بر سر زبان هاست. در سال های اخیر کاربرد انرژی های تجدیدپذیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، که بهره جستن از این انرژی ها نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست در معماری و شهرسازی ایفا می کند.انرژی های تجدیدپذیر به گونه ای از انرژی اطلاق می شود که از منابع طبیعی و دائمی موجود در طبیعت بدست می آید و در نتیجه استفاده از آن آلودگی وارد طبیعت نمی شود.
این منابع انرژی نامحدود بوده و با توجه به شرایط محیطی می توان از آنها استفاده کرد. - رحیمی، وحید، 1390، ص - 1در حال حاضر ایران در رتبه دهم کشورهای آلوده کننده محیط زیست دنیا قرار دارد. در این میان مباحث استراتژیک و ژئوپلتیک این موضوع با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاسی ایران نیز خود یه صورت جداگانه می تواند محل تحقیق و بررسی باشد. به عنوان مثال در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی1 با توجه به میزان تولید و مصرف گاز طبیعی در جهان، پیش بینی می شود تا سال 2030 میلادی مصرف گاز طبیعی کمتر از نرخ رشد تولید باشد. جدول زیر میزان استفاده کشورهای عضو OECD و کشورهای توسعه یافته از منابع مختلف انرژی را نشان می دهد. - Goldemberg, J., 2004 -
دانشمندان و متخصصین محیط های ساخته شده در حال تلاش برای دستیابی به تکنولوژی های پیشرفته، انرژی های تجدید پذیر و استراتژی های مفید برای کاهش انتشار دی اکسید کربن - به عنوان یکی از مخرب ترین گازهای گلخانه ای - ، می باشند. طراحی ساختمان بدون مصرف انرژی برای معمار ها و محققین چند رشته ای مرتبط با مهندسی معماری و فیزیک ساختمان،به یک اولویت مهم تبدیل شده است. - Wang, L., Gwilliam, J., and Jones, P . , 2009. 41,pp. 1215 -1222. - اندیشمندان و مسئولان در این زمینه از جایگاه واقعی این انرژی های بی خطر برای حفظ سلامت محیط زیست انسان ها به درستی آگاهی یافتند. تحقیقات بسیار گسترده، سرمایه گذاری ها و همچنین حمایت های وسیع نشانگر این ادعا می باشد. در این راستا طراحی ساختمان های صفر انرژی هدفی مهم در حفاظت از محیط زیست در معماری و شهرسازی بشمار می رود. هم اکنون در نقاط مختلف دنیا بخصوص ایالات متحده امریکا، کانادا، سنگاپور، استرالیا و انگلستان پروژه های ساختمان های صفر انرژی در حال انجام است.
-2 تعاریف و اصطلاحات
-1-2 محیط زیست
به همه محیط هایی که در آنها زندگی جریان دارد گفته میشود. - ویکی پدیا -
-2-2 اهداف زیست محیطی
در حال حاضر مساله محیط زیست یکی از دغدغه های جدی و مهم برای بشر بشمار می رود. مساله آلودگی محیط زیست و در خطر نابودی قرار گرفتن بخش هایی از آن، نگرانی های فراوانی را برانگیخته است. تا جایی که این امر به مرحله ای رسیده است که توجه به محیط زیست و حفظ و حراست از آن به اصل لاینفک تمامی حوزه های کار و تلاش بشری تبدیل شده است. توجه به مساله آلودگی محیط زیست، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و صرفه جویی در مصرف انرژی و غیره از اصول مهم در معماری بشمار می روند.
-3-2 اهداف تکنولوژیک
تکنولوژی و مسائل مربوط به آن امروزه به یکی از بحث بر انگیزترین حوزه های مورد نقد تبدیل شده است. این مساله از آنجا نشأت می گیرد که ما هر روز بیش از بیش از تکنولوژی های پیشرفته تر استفاده می کنیم. تکنولوژی دیگر نه تنها ابزاری در دست ما نیست بلکه بخشی از زندگی ما را تشکیل می دهد.
-4-2 پایداری و تعریف وضعیت زمان حاضر
"توسعه پایدار" به معنی ارایه راه حل هایی می باشد که بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی، تخریب سامانه های زیستی، آلودگی جهانی، افزایش بی رویه جمعیت و پایین آمدن کیفیت زندگی انسان ها جلوگیری کند. در واقع این گونه می توان وصف کرد: استفاده ایده آل از ابزار معماری جهت صرفه جویی در انرژی به جای استفاده از سیستم های مکانیکی زائد که جهان را به سوی گرمتر شدن هدایت می نمایند.
-5-2 مفهوم معماری پایدار
بهترین مفهوم معماری پایدار برای ما معماران این است که محیط مصنوع را با توجه به افزایش کیفیت زندگی حال و مرتفع ساختن نیازهای آیندگان بسازیم. معماری پایدار با اقلیم همگام است و محیط زیست را برهم نمی زند و معماری است که به اقلیم، انسان، به فرهنگ و محیط زیست خودش احترام بگذارد. - قیاسوند، جواد، 1385، شماره 38، ص - 24
-6-2 انرژی
انرژی - از واژه یونانی به معنی فعالیت - یا کارمایه، در فیزیک و دیگر علوم، یک کمیت بنیادین فیزیکی است. انرژی کمیتی است که برای توصیف وضعیت یک ذره، شیئ یا سامانه به آن نسبت داده می شود. تا به امروز گونههای متفاوتی از انرژی شناخته شده که با توجه به نحوه آزادسازی و تأثیر گذاری به دستههای متفاوتی طبقهبندی میشوند از آن جمله میتوان انرژی جنبشی، انرژی پتانسیل، انرژی گرمایی، انرژی الکترومغناطیسی، انرژی شیمیایی و انرژی هستهای را نام برد. در علم فیزیک انرژی را به دو بخش تقسیم می کنند: - اکسرژی - بخش مفید انرژی و - آنرژی - بخش هدر رفته انرژی. عامل، حامل و منبع همه گونه انرژی هایی که بشر از آن استفاده می کند - انرژی مواد فسیل، انرژی آبی و غیره - خورشید است، بجز انرژی هسته ای. - ویکی پدیا -
-7-2 منابع انرژی
چه منابع انرژی برای راه اندازی ساختمان های خود در اختیار داریم و کدامیک پایدار می باشند؟ ما می توانیم تمامی منابع انرژی را به دو گروه اصلی"تجدیدپذیر" و "تجدیدناپذیر" تقسیم بندی کنیم.
