بخشی از مقاله
چکیده
اوریگامی از سده های گذشته به عنوان یک سرگرمی و کاردستی مطرح بوده و اکنون در کشور ما نیز کمتر به مباحث علمی در کنار جنبه های هنری آن توجه شده. تکنیک های اوریگامی حتی محدود به کاغذ و مقوا نیستند و می توانند بر روی پارچه و یا ورقه های نازک فلزی، چوبی یا پلیمری نیز بکار بسته شوند. نمونه هایی از کاربرد اوریگامی در صنایع، در سال های اخیر توسط کشور های امریکا، آلمان و ژاپن در حوزه ی صنایع فضایی، خودرو و بسته بندی را می توان دید.
با در نظر گرفتن این موضوع و بکار گیری تکنیک های طراحی مبتنی بر اصول اوریگامی می توان تعداد بسیار زیادی بسته بندی های خلاقانه و متفاوت از الگو و روندی که در دهه های گذشته بطور معمول استفاده می شده طراحی کرد. از طرفی این بسته بندی ها خود می توانند به عنوان صنایع دستی مطرح شده و عامل موثری در جلب توجه مخاطبین باشند.
در این مقاله می خواهیم درکنار معرفی جنبه های هنری و علمی اوریگامی به ارائه دو نمونه ی بسته بندی که با استفاده از تکنیک های اوریگامی طراحی شده اند بپردازیم. این بسته بندی ها می توانند در ابعاد متفاوت چه بصورت دستی و چه صنعتی اجرا شوند و دوستدار محیط زیست اند. علاوه بر طراحی ساختار هندسی به بررسی طراحی گرافیکی روی این بسته بندی ها که با توجه به ارزش های بومی و الهام از هنر سنتی ایران صورت گرفته، میپردازیم.
-1 مقدمه
کاغذ و مقوا در دنیای امروز کاربردهای فراوانی دارند. چاپ و تولید کتاب ها، روزنامه ها، لوازم التحریر، عکاسی، تمبر، و دیگرمحصولات چاپی و همچنین بسته بندی. در این میان سهم بسته بندی از دیگر مصارف آن به مراتب بالاتر است، به گونه ای که در سال 2010، 51 از کل کاغذ و مقوای تولید شده صرف مصارف بسته بندی شده است. همچنین سهم مصرف کاغذ در صنایع بسته بندی نیز بالاست.
بر اساس آماری که از مجمع بین المللی بازیافت - BIR - بدست آمد 40 از بسته بندی محصولات بوسیله کاغذ و مقوا صورت می گیرد . - Kirwan 2013 - با توجه به این امر ضرورت استفاده بهینه و هوشمندانه از کاغذ و مقوا در صنایع بسته بندی در دنیای امروز وجود دارد. دانش اوریگامی به عنوان ابزاری قدرتمند می تواند به ما در طراحی بسته بندی های متفاوت، هوشمند و همچنین از لحاظ بصری زیبا کمک فراوانی کند.
-2 اوریگامی ازدیرباز تا کنون
اوریگامی یا کاغذ را اغلب با شکل های ساده ای که به منظور سرگرمی رواج دارند می شناسند. در مورد تاریخچه اوریگامی گمانه زنی های فراوانی وجود دارد و اغلب منابع اینترنتی و حتی کتاب ها اظهار نظرهایی در ارتباط با تاریخچه و ریشه های آن کرده اند که در بیشتر موارد هم فاقد مستندات و مدارک تاریخی هستند. از مشهورترین نظراتی که در ارتباط با تاریخچه ی اوریگامی وجود دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عده ای بوجودآمدن اوریگامی را همزمان با کشف کاغذ در چین در قرن دوم بعد از میلاد می دانند. از طرفی در این منابع گفته شده که اوریگامی یک هنر ژاپنی است. به این صورت که راهبان بودایی برای مقاصد آیینی کاغذ را تامی زدنند و از آن استفاده می کردند. در مورد اینکه اوریگامی همزمان باکشف کاغذ در چین متولد شد باید گفت که کاغذ تولید شده در آن دوران فیبرهای کوتاه داشت و به هیچ عنوان مناسب تا زدن نبود. بعلاوه شواهدی وجود دارد که کشف و استفاده از کاغذ سده ها پیش از آن اتفاق افتاده بود.
در مقاله ای که در سال 2010 به قلم کوشیرو هاتوری در پنجمین کنفرانس اوریگامی و علوم ارائه شد و بعدها هم در مجموعه مقالات کنفرانس تحت کتاب origami5 منتشر شد به تاریخچه ی اوریگامی با استفاده از شواهد و مدارک تاریخی پرداخته شد. در آنجا آقای هاتوری نشان داد که نه تنها اوریگامی یک هنر ژاپنی نیست بلکه چندان قدیمی هم نیست. اوریگامی در واقع در قرن 16 بصورت مستقل هم در اروپا - کشورهای اسپانیا و آلمان - و هم در ژاپن بوجود آمد و گسترش یافت. حتی تکنیک ها و نحوه ی تا زدن مدل ها در این دو ناحیه از جهان با هم تفاوت های مشهودی دارند. . - Hatori,2010 -
پیوند اوریگامی و علم نیز چندان قدمت زیادی ندارد. از اواخر دهه ی پنجاه میلادی هنرمندان اوریگامیست شروع به طراحی مدل های جدید اوریگامی کردند. از مشهورترین این افراد آکیرا یوشیزاوا - 1911 - 2005 - را می توان نام برد که بیش از پنجاه هزار مدل جدید اوریگامی را طراحی کرد. همچنین وی با بوجود آوردن علائم و نشانه ها برای ثبت دیاگرام های اوریگامی زبانی واحد میان اوریگامیست ها بوجود آورد تا بتوانند مراحل مدل هایی که طراحی می کنند را ثبت و آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.
امروزه همه ی اوریگامیست ها به اتفاق ، یوشیزاوا را پدر اوریگامی دنیا می دانند - Mc Arthur, - Lang 2013 - تصویر. - 1 در میانه دهه 60 نیز رانرشِ معمار با مطالعه رفتار کاغذ بافت هایی را طراحی کرد که همچنان با گذشت چند دهه جزء خلاقانه ترین و کاربردی ترین بافت ها چه از لحاظ هنری و چه کاربرد در صنعت هستند. - تصویر - 4
