بخشی از مقاله
چکیده:
در انتخاب پروژه و یا در حقیقت شرکت در مناقصهها، اطلاع از ریسکهای موجود در هر پروژه و میزان تاثیرگذاری آن در مدیریت کلاس جهانی، مسئلهای مهم و قابل توجه است. به همین منظور در پژوهش حاضر، مدلی ریاضی چندهدفه استوار به منظور کمینهسازی ریسکهای موجود در انتخاب پروژه، بیشینه سازی نرخ بازگشت سرمایه، بیشینهسازی سود حاصل از انجام پروژه و عوامل موثر در ایجاد پایداری شامل: بیشینهسازی میزان اعتبار شرکت از طریق انجام پروژههای بزرگ و مناسب، بیشینهسازی استخدام نیروهای بومی به منظور کاهش نرخ بیکاری و در نهایت کمینهسازی میزان مواد و مصالحی که برای انجام پروژه تهیه شده اما مورد استفاده قرار نگرفتهاند، ارائه شده است.
در این تحقیق به منظور اطمینان از صحت عملکرد مدل متناسب با مدیریت کلاس جهانی ارائه شده، مثالی متناسب با مسائل دنیای واقعی طراحی و بررسی میشود. طبق مرور ادبیات صورت گرفته در تحقیقات پیشین، یکی از ابزارهای کارآمد در انتخاب پروژه - تحقیقات صورت گرفته در زمینه انتخاب پروژههای سرمایه گذاری - طراحی مدلهای ریاضی و استفاده از نتایج آنها است؛ چرا که بسیاری از عوامل را میتوان در قالب دادههای عددی گزارش کرده و به عنوان پارامترهای مدل مورد استفاده قرار داد.
از آنجا که پارامترهای مسئله انتخاب سبد سهام، از قبیل قیمت سهم، بازده و… هر سهم را بهدلیل نوسانهای بازار و قیمتها نمی توان ثابت در نظر گرفت، باید از روشی بهره برد که عدمقطعیت در دادهها و پارامترهای مسئله را لحاظ کند. به همین منظور بهینهسازی استوار راهحلی عملی برای مسائلی بهشمار میرود که در آنها مقدار و توزیع پارامترها نامعلوم است.
مقدمه:
هر سازمانی برای اجرای سیاستها و اهداف خود و برای ادامه رشد و بقاء و به اجرا در آوردن برنامهها، خود را ملزم به برنامهریزی و کنترل آن در راستای ماموریت و استراتژی بلند مدت سازمان میداند؛ که گاها این برنامهها در مقام اجراء، به صورت پروژههایی نمایان خواهند بود. به عبارتی میتوان به این نکته اشاره کرد که تقریبا همه سازمانها به نوعی با پروژه، به دنبال آن انتخاب پروژه روبرو میباشند. حال این سازمان ممکن است یک نهاد دولتی باشد که به دنبال برنامهریزی پروژههای ملی است یا یک شرکت تولیدی که پروژهها و طرحهای تولیدی خود را برنامهریزی میکند. پس به این ترتیب میتوان به اهمیت پروژهها در سازمان و بالتبع آن انتخاب پروژهها پی برد.
با افزایش رقابت و محدودیت منابع سازمانها انتخاب پروژه مناسب که بتواند سود و مطلوبیت را افزایش و با منابع سازمان هماهنگی داشته باشد، به امری ضروری مبدل گشته است و انتخاب نامناسب پروژه منجر به تاثیرات منفی بر سازمان میشود. یکی از تکنیکهای جدید در زمینه مدیریت پروژه، انتخاب سبد پروژه میباشد. انتخاب مناسب سبد پروژه موجب میگردد تا منابع محدود سازمان در راستای اهداف استراتژیک مصرف ریسک به حداقل برسد
به طور کلی انتخاب سبد پروژه، به علت وجود عدماطمینان در پروژهها، تغییرات مستمر بازار، فناوری، وابستگی و محدودیت منابع، فرآیندی پیچیده محسوب میشود. در این پایاننامه ابتدا به معرفی انواع روشهای انتخاب سبد پروژه با توجه به محدودیتهای، معیارهای چندگانه و عدماطمینان موجود در پروژه پرداخته میشود و در ادامه نیز یک مدل ریاضی چندهدفه احتمالی مبتنی بر برنامهریزی استوار جهت انتخاب پروژه ارائه میگردد.
مرور ادبیات تحقیق:
در شرای م حدودیت بود جه او لین و مهم ترین چالش مدیران پروژه در بخش تصمیم گیری این است که چه پروژهای در چه شرایطی انتحاب شود. این دو ومقیاس در تصمیم گیری مدیران بسیار حیاتی میباشد. در بخش اول چندین تکنیک معتبر وجود دارد که بتواند پروژه اصلح را انتخاب کند. به طور مثال میتوان پروژه ای را که دارای کمترین هزینه است انت خاب کرد. الب ته ا ین ا مر با در نظر گرفتن عوا مل پن هانی مان ند ارزش پروژه، شانس موفقیت، که از جنبه های ذاتی پروژه هستند امکانپذیر ا ست.
هزینه های قابل پیش بینی پروژه میباشد شامل منابع انسانی و تامین کن ندگان م نابع خام که تخ مین ا ین هزی نه ها در سطح برنا مه ر یزی بسیار سخت میباشد. به همین دلیل است مدیران پروژه باید تصمیمگیری را بدون داشتن اطلاعات کامل و داده کامل از یک پروژه اتخاذ کنند. این شرای احتمالی انتخاب پروژه باعث میشود. از روش برنامه ریزی تصادفی و استوار بهره ببریم.
مساله انتخاب پروژه میتواند به مانند یک مسالهی کوله پشتی در نظرگرفته شود طوریکه فردی که کوله پشتی را حمل میکند قصد دارد با یک سری داده قطعی با محدودیت حجم قصد دارد از حداکثر ظرفیت کوله پشتی استفاده کند..[2,3] زمانی که داده های یک پروژه مانند درامد-هزینه به صورت تصادفی باشند مساله انتخاب پروژه به یک مساله سبد سهام تبدیل میشود. که [4] یکی افراد شناخته شده در این زمینه میباشد.[5] از روش برنامهریزی یکپارچه و روش دلفی برای برای مساله انتخاب پروژه استفاده کرد. از روش برنا مه ریزی آر مانی در سی ستم سلامت برای انت خاب پروژه ا ستفاده کرد. [7] از علم احتمالات و برنامهریزی احتمالی برای مساله انتخاب پروژه ا ستفاده کرد..به همین دلیل قصد داریم به صورت خلاصه روش برنامهریزی استوار را شرح دهیم و خلاصه ای از کارهای انجام شده را عنوان کنیم
بحث استواری عمدتاً در مقابل واژه هایی چون عدم قطعیت یا عدم اطمینان، عدم دقت، تغییرپذیری مستمر و ...همراه است و به عبارتی، استواری و مدل های مربوطه به منظور مقابله با عدم اطمینان و واژه های مشابه مورداستفاده قرار می گیرند. اگر چه روش های دیگری چون برنامه ریزی احتمالی و تحلیل حساسیت در مقابله با عدم اطمینان وجود دارد.
به لحاظ تاریخی، بهینه سازی در شرای غیرقطعی در اواخر دهه 1950 شروع شد و هم در زمینه تئوری و هم در زمینه الگوریتم به سرعت پیشرفت کرد. رویکردهای زیادی برای بهینه سازی در شرای غیرقطعی2 مورد استفاده قرار گرفته است که از آن جمله، کمینه کردن امید ریاضی، کمینه کردن انحراف از آرمانها، کمینه کردن بیشترین هزینه ها را میتوان نام برد. در این میان میتوان سه رویکرد اصلی را متمایز کرد: برنامه ریزی احتمالی و برنامه ریزی فازی3 و برنامه ریزی پویای احتمالی.
در اواس دهه 1950 دانتزیگ برنامه ریزی احتمالی را به عنوان یک رویکرد برای مدل کردن عدم قطعیت داده ها معرفی کرد. سه مشکل اصلی برای این رویکرد وجود دارد:
الف - شناخت توزیع دقیق دادهها و در نتیجه عددی کردن سناریوهایی که از این توزیعها عدد میگیرند، در عمل دشوار است.
ب - محدودیتهای شانس، ویژگی محدب بودن مساله اصلی را از بین میبرد و بر پیچیدگی آن به مقدار زیادی میافزاید.
ج - ابعاد مدل بهینه سازی بدست آمده به صورت نجومی با زیاد شدن تعداد سناریوها افزایش مییابد، که چالشهای محاسباتی عمدهای را موجب میگردد.
مالوی و همکاران [8] بر این اعتقاد هستند که دانشمندان علم مدیریت به منظور سازش و انطباق بین دادههای دنیای واقعی و قلمرو برنامهریزی ریاضی از تکنیک تحلیل حساسیت استفاده نمودهاند. هدف از این نوع بررسیهای پس از حل 5 پی بردن و کشف اثر نگرانی در قبال خروجیهای مدل می باشد. چنین بررسیهای پس از حل از نوع واکنشی6 هستند یا اصطلاحاً خاصیت واکنش پذیری دارند. این نوع بررسی و مطالعه تنها اثر عدم اطمینان های داده ها را روی توصیه های مدل - خروجی های پیشنهادی مدل - مورد بررسی قرار میدهند. مالوی و همکاران [8] معتقدند که روش پیشگیرانه7 مورد نیاز می باشد
