بخشی از مقاله
چکیده
خشکی و کم آبی منطقه خاورمیانه همواره دغدغه اصلی ساکنان آن بوده و می باشد و به همین دلیل برای رفع آن ریشه یابیها و راهگشاییهایی کرده اند که البته دامنه آنها محدود و مقطعی بوده است.یکی از مهمترین علل خشکی عموما در منطقه خاورمیانه و خصوصا در فلات مرکزی ایران کمبود یا فقدان بارش مناسب به علت عدم وجود ابرهای باران زایکافی و مناسب در اقلیم منطقه می باشد که این کم ابری آسمان منطقه، ناشی از کمبود منابع رطوبت زای بزرگ و پایدار مانند رودخانه ها در سطح آن است که با توجه به اقلیم منطقه بتوانند در اثر تبخیر زیاد ناشی از گرمای روزانه و برودت ناگهانی شبانه رطوبت کافی برای تشکیل ابرهای مناسب را ایجاد کنند.
چون به نظر اینجانبان مهمترین و در عین حال راهگشاترین حلقه زنجیره خشکسالی منطقه علت فوق الذکر است به این نتیجه رسیدیم که طرح جامعی را دراندازیم بدینصورت که با احداث آبراههایی اصلی و فرعی در مناطق مناسبی از مرکز منطقه خاورمیانه رطوبت لازم را از یک منبع پایدار رطوبت زا - مانند خلیج فارس یا خلیج عقبه - جهت تبخیر و ابرزایی به اقلیم منطقه وارد کنیم که ضمن حل ابدی مشکل فوق الذکر مزایای فراوان دیگری هم برای منطقه و حتی کل جهان به دنبال داشته باشد. ضمنا چند و چون اجرای طرح و سوابق طرحهای مشابه و مزایای طرح پیشنهادی ما نسبت به آنها و نیز منافع مختلف آن در اصل مقاله بیان شده است .
-1 مقدمه
چنانکه همگان میدانند جهت وجود بارشهای جوی در یک اقلیم پارامترهایی لازم است که وجود آنها چنانکه به درستی گفته اند چرخه بارش را ایجاد میکند و فقدان هرکدام از این عناصر موجب نقص در تکمیل چرخه بارش در آن اقلیم خواهد شد که یکی از این عناصر اصلی وجود رطوبت کافی در جو آن اقلیم جهت تشکیل و باروری مناسب ابرهای آن می باشد که این رطوبت مناسب هم هر چه بیشتر و نزدیکتر به مرکز آن اقلیم باشد بهتر و سریعتر موجب ایجاد ابرو باروری آن در منطقه خواهد شد و قص علی هذا. حال با توجه به مطلب پیش گفته منطقه جغرافیایی مورد بحث را بررسی می کنیم و در می یابیم که خشکی و کم آبی منطقه خاورمیانه همواره دغدغه اصلی ساکنان آن بوده و می باشد و به همین دلیل برای رفع آن ریشه یابی ها و راهگشایی هایی کرده اند که البته دامنه آنها محدود و مقطعی بوده است .
از احداث سد و بند و قنات و چاه تا روشهای امروزی بارورسازی ابرها و نصب و استفاده از دستگاههای آب شیرین کن بویژه در مناطق ساحلی همگی نمونه هایی از تلاشهای ساکنان این منطقه برای رفع مشکل اصلی محیط زیستشان بوده است. البته چنانکه در چکیده گفتیم هم دامنه آن روشها محدود بوده و هم دوره بازدهی آنها مقطعی و کوتاه بوده است همچنین با توجه به مطالعاتی که اینجانبان انجام داده اییم نکته مهمتری در راه حلهای رفع این مشکل نادیده گرفته شده است و آن کمبود ابرهای مناسب و بارور در آسمان منطقه است که خود ناشی ازکمبود رطوبت جوی در منطقه می باشد و این کمبود رطوبت به کمبود آبهای سطحی همچون رودخانه ها برمیگردد تا از برکت وجود آن آبها هم رطوبت موجود در خاک کافی باشد که در نتیجه آن با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه میزان تبخیر و ابرزایی افزایش یابد و نهایتا بارش در سطح منطقه را بالا برد و مشکل خشکی وکم آبی را به صورت پایدار حل نماید.
با واردشدن آبهای آزاد،گرمای روزانه وتبخیر زیاد ناشی از آن و کاهش سریع دمای هوای بیابانی در شب موجب سردشدن و بارش بخار فراوان موجود در هوا بصورت باران یا شبنم و مه میگردد که لطافت هوا، سنگینی خاک، افزایش رطوبت و آب شیرین کم هزینه را به دنبال دارد. بهر حال با توجه به مطالب پیش گفته به این نتیجه رسیدیم که حلقه مفقوده زنجیره خشکی مناطق خاورمیانه و فلات ایران که مانند دور باطلی ایجاد تسلسل نموده است همانا کمبود آبهای سطحی کافی جهت رطوبت سازی و تبخیر و ابرزایی در جو منطقه می باشد و ما چاره ای نداریم جز اینکه این نقیصه طبیعی را به صورت مصنوعی جبران کنیم و به این خاطر طرح جامع احداث آبراه از منابع رطوبت زای پایدار در منطقه همچون خلیج فارس در شرق و دریای سرخ در غرب آن را درانداختیم تا ضمن دستیابی به هدف اصلی آن که واردکردن رطوبت مناسب به سطح اقلیم منطقه می باشد از مزایای فراوان دیگری هم که در نتیجه انجام این طرح به دست می آید برخوردار شویم.
شکل:1طرح اصلی احداث آبراه در مرکز خاورمیانه حد فاصل خلیج فارس و خلیج عقبه
-2 سابقه
سابقه اجرای چنین طرحهایی البته در مقیاسهایی به مراتب کوچکتر و به انگیزه هایی دیگر در گذشته ودر زمان حال و قطعا در آینده وجود داشته و دارد چنانکه آبراه باستانی سینا در زمان داریوش هخامنشی و آبراه باستانی شمال شرقی چین که به منظور کوچ فصلی وامن پادشاهان آن کشوراحداث شده بود و آبراه بازرگانی شمالشرقی ایالات متحده از نمونه های آبراههای قدیمی بودند که هنوزهم با وجود کاسته شدن از کاربرد اصلیشان همچنان از نظر تاریخی و فرهنگی و آموزشی و جهانگردی ارزشمندند .
در دوران معاصر هم در پی صنعتی شدن جامعه بشری و گسترش ارتباطات جوامع مختلف طرحهای مشابهی به اجرا درآمده و مورد استفاده بشر قرار دارند که از جمله آنها میتوان آبراه سوئز و آبراه پاناما و حتی آبراههای ارتباطی رودهای روسیه را نام برد که علاوه بر رفع نیازهای بین اللمللی منابع درآمدی مناسب و منطقه حاصل خواهد شد و یک شبکه بزرگ در قلب منطقه بوجودآورده و پایداری را برای مناطق حومه خود به دنبال داشته و دارند. نسلهای آینده را از نتایج بی سابقه آن بهره مند نمود.
-3 موادوروشها
باری با توجه به مطالب پیش گفته اینجانبان طرح احداث آبراهی - تقریبا به درازای 1300 کیلومتر و پهنای 500 متر - بنام رودخانه وحدت و دوستی را در قلب منطقه خاورمیانه پیشنهاد می کنیم که بوسیله آن ضمن اینکه رطوبت مورد نیاز برای ابرسازی را از منبع رطوبت ساز پایدار خلیج فارس و خلیج عقبه به آنجا وارد میکنیم - شکل - 1 مزایای بسیار دیگری را هم برای منطقه فراهم می کنیم که برخی از آنها عبارتند از :
1. فراهم آوردن نزدیک به 2 میلیون شغل درمنطقه
2. تولید و دستیابی به آب آشامیدنی، فراهم آوردن راههای آبرسانی و مبارزه با خشکسالی
3. چندین برابر ساختن نیرو و ارزش ژئوپلیتیکی منطقه در گیتی و کاهش نفوذ بیگانه در منطقه
4. بهبود بخشیدن محیط زیست و وضع آب و هوا در بخش خشک و کویری خاورمیانه مرکزی و ایجاد آبادانی در محرومترین نقاط آن
5. ایجاد درآمد ابدی برای کشورهای حوزه اجرای طرح
6. پدید آوردن همکاری و همبستگی بیسابقه میان کشورهای حوزه طرح
7. بازگرداندن سرمایه و اندیشه و مغز به کشور های منطقه
8. پدید آوردن بنادر آزاد در خاورمیانه مرکزی و شکوفایی بازرگانی
9. گسترش چشمگیر دریانوردی و صنایع وابسته
.10 ایجاد حوزه های پرورش ماهی و سایر جانداران دریایی .
.11 ایجاد و گسترش بیش از پیش زمینه های صنعت توریسم
پس از اجرای این طرح و در مراحل بعدی در صورت نیاز میتوان با احداث آبراههای فرعی مانند آبراهی سراسری در عراق که کرکوک و بغداد و مناطق مرکزی آن را به آن آبراه بزرگ وصل کند - شکل - 2،و یا آبراهی در اُردن که بندر عقبه را به بحرالمیت متصل نماید
