بخشی از مقاله
چکیده
چنانکه همگان آگاهند علت مستقیم ریزگردهای موجود در هوای خاورمیانه مرکزی از جمله ایران و علت غیر مستقیم کاهش بارش در منطقه فوق الذکر در اصل کاهش و حتی فقدان رطوبت لازم در خاک های این منطقه به خاطر دخالت های ناروای انسان از جمله سدسازی های ناروا می باشد. فلذا بر این اساس اینجانبان طرح جامعی را برای رفع کامل و دائم این مشکلات در انداخته ایم که عبارتست از احداث آبراهی بزرگ که از یک منبع رطوبت زای دائمی مانند خلیج فارس و خلیج عقبه رطوبت لازم را جایگزین رطوبت از دست رفته ی مناطق ریزگرد آفرین کند. و به نظر اینجانبان برای اینکه بتوان منافع چنین طرحی را چند منظوره کرد و هزینه های اجرای آن را کاهش داد بهتر است آن را به صورت بین المللی اجرا کرد. بر این اساس طرح اصلی عبارت از احداث این آبراه بزرگ مابین بندر عقبه در خلیج عقبه و بندر کویت در خلیج فارس که با گذشتن از جنوب کشوراُردن و شمال غربی عربستان و جنوب عراق و مرکز کویت می باشد. - مبدأ ریزگرد -
.1 مقدمه و هدف
هوا، محتوی تعدا زیادی از میکروب هاست که تعداد آن هاکاملاً متغییر بوده و با عوامل متعددی از قبیل دود، ذرات معدنی و آلی، بارندگی ناحیه، رطوبت هوا و گرد و غبار همراه اند.[1] پدیده گرد و غبار از جمله تغییرات اقلیمی و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی است که در چند سال اخیر از سیر طبیعی خود خارج شده و شاهد تعدد وقوع آن در منطقه خاورمیانه می باشیمبه. دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک ونیمه خشک جهان، این کشور مکرراً در معرض سیستمهای گرد و غبار محلی قرار می گیرد.[2] وجود ریزگردها که چند سال است مناطقی از ایران بخصوص نیمه غربی کشور را در برگرفته است، وجود باکتری ها و قارچ های بیماری زا در این هوای غبار آلود باعث بیماری های متعددی شده است.
گرد و غبار یا ریزگرد1 تودهای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و … است که در جو پخش شده و دید افقی را محدود میکند و همچنین باعث ایجاد بیماری های دستگاه تنفسی، بروز عفونت گوش میانی، بروز بیماری های انسداد دستگاه تنفسی و بروز سرطان ریه میشود.
آلودگی هوا به عنوان یکی از معیارهای کیفیت زندگی می باشد، با توجه به اینکه کشور ما از نظر آلودگی هوا بدلیل ریزگردها در رده بندیهای جهانی وضعیت خوبی نداریممثلاً، اهواز رتبه آلوده ترین شهر جهان را مطابق با طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی کسب کرده است. و نیازمند یک طرح فراگیر، اصولی و ساز و کار منطقهای، برای مقابله با بیابان زایی و کنترل ریزگردها هستیم که آثار آن برای کل کشور بوده و دستاوردهای آن در دیگر نقاط نیز استفاده خواهد شد.
بستن سرشاخه های رودخانه هایی همچون دجله و فرات در ترکیه علت ایجاد پدیده ریزگردها در عراق است.این اقدام ترکیه در سال های گذشته روند صعودی به خود گرفته به گونه ای که نقاط ریزگردها به پنج مرکز در عراق افزایش پیدا کرده است. این ریزگردها در سال های اخیر بارها باعث آلودگی هوا در استان های ایران همچون خوزستان، کرمانشاه، ایلام و تهران شده است. ریزگردها بیشترشان منشا داخلی ندارد و از کشورهایی همچون عراق، سوریه، اردن و عربستان سرچشمه می گیرند. جریانهای خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابانزدایی در عراق باعث خشکشدن بسیاری از باتلاقهای عراق و ایجاد نواحی غبارساز شدهاست.
در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به صورت مشترک هزینههای مالچپاشی این زمینها را تأمین میکردند و تمام زمینها در فصل خاصی از سال مالچپاشی می شدند. مشکل مالچ آن است که بو دارد، زمین را سیاه میکند، ضریب حرارتی را بالا میبرد و تمام منطقه را گرمتر میکند، حتی گیاهان را ممکن است بکشد و موجودات زنده را از بین ببرد. همچنین وقتی مالچ پاشیده شد، نمیتوان روی آن رفت و آمد کرد. هزینه مالچ بالاست و به تکنولوژی پیشرفته نیاز دارد.
منطقه خاورمیانه با وجودی که اهمیت ژئوپولتیکی خاصی دارد اما از لحاظ اقلیمی به علت واقع شدن در نزدیکی مدار راس السرطان دارای آب و هوای بیابانی می باشد که متاسفانه به علت دخالت های بی رویه انسان نیز روز به روز بر دامنه خشونت های اقلیمی آن افزوده می شود که یکی از نمودهای شدید و اخیر آن افزایش وجود ریزگردهای معلق در هوای منطقه و تبعات ناشی از آن می باشد .
از آنجایی که علت اصلی این پدیده کاهش رطوبت موجود در خاک منطقه بخاطر سدسازی های بی رویه بر روی رودخانه های اندک جاری شده به مرکز منطقه می باشد لذا این طرح را بر این اساس ارائه می نماییم که برخلاف طرح های ارائه شده قبلی برای کلیه کشورهای منطقه جامع المنافع و دائم المنافع می باشد.
.2 تئوری و پیشینه تحقیق
تحقیقات بسیاری در این مورد ریز گردها و آلودگی هوا انجام شده است که این خود نشان دهنده اهمیت وافر این موضوع می باشد، به خصوص که کلیه جنبه های زندگی انسان ها سروکار دارند اهمیت دوچندان پیدا می کند.
در مطاالعه ای[4] در سال 1345 فعالیت های بیابان زدایی با هدف بر طرف کردن مشکلات فوق آغاز گردیده است، که فعالیت های انجام شده شامل بذرپاشی و بذر کاری، مالچ پاشی، احداث بادشکن، قرق، احداث جاده و مهمترین آن ها نهال کاری است که حدود 48300 هکتار نهال کاری در حوزه کرمان – باغین انجام گرفته است. گونه های مورد استفاده شامل سفید تاغ، زرد تاغ، سیاه تاغ است که بخش عمده آن سفید تاغ است. مهمترین دستاوردهای مثبت اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و اکولوژیکی بوده است. کاهش خسارت های اقتصادی، کاهش تصادفات و خطرات ناشی از غبار آلودگی هوا و کاهش دید رانندگان، حفاظت فرودگاه، کاهش بیماری های تنفسی و چشمی، افزایش اراضی کشاورزی، ایجاد اشتغال، بهره برداری اقتصادی از جمله چرای دام ها و استفاده از چوب درختان کشت شده در عرصه های تثبیت شده می باشد.
ارزش فعلی هزینه های انجام شده 4/88502023 هزار ریال و ارزش فعلی درآمدهای حاصله از کشاورزی 59/9353001 هزار ریال و ارزش فعلی درآمد خالص 19 /4928978 هزار ریال می باشد. عملیات بیابان زدایی انجام نپذیرفت و در هر مکانی که مشکلاتی دیده می شد یک سری کارهای اجرایی بدون برنامه ریزی صورت می گرفت.
در نتیجه مطالعات لازم از جمله مطالعه آب و خاک و ... انجام نشده و در بعضی از مناطق این عملیت با عدم موفقیت مواجه بوده و یا نتیجه مورد انتظار را نداده است. علاوه بر این هم اکنون این جنگل کاری ها با مشکلات عدیده ای از قبیل آفات و بیماری ها، عدم زادآوری، تراکم زیاد، خشکیدگی، چرای مفرط و تجاوز به جنگل کاری ها به منظور افزایش سطح زیر کشت پسته و ... مواجه است که در صورت ادامه این روند در آینده نه چنوان دور فرسایش بادی تشدید گردیده و مشکلات قبلی نمایان خواهد شد.
در مطالعه ای دیگر[2] که روش کار این مقاله یک مطالعه مروری است که اطلاعات در رابطه با تاثیرات منفی و مضر گرد و غبار و ریزگردهای ناشی از آن با جستجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی و سایت های علمی معتبر جمع آوری شده است. به این نتایج دست یافتند که طوفان های گرد و غباریعمدتاً در فصول بهار و تابستان و با توالی کمتری در پاییز و زمستان رخ می دهد.
مهمترین عامل در تولید گرد و غبار سرعت باد می باشد. کاهش قدرت دید یکی از ویژگیهای اصلی سیستم های گرد و غباری می باشد که علاوه برآثار ناخوشایند بهداشتی مثل مشکلات تنفسی و ریوی برای انسان از جمله سینوزیت، برونشیت، آسم و آلرژی و صدمه به عملکرد دفاعی ماکروفاژها و در نتیجه افزایش عفونتهای بیمارستانی و افزایش مرگ تنفسی در کودکان در اثر تنفس ذرات معلق موجود در گرد و غبار، سبب آلوده کردن محیط زندگی انسان ها ،کاهش منابع آب - از بین رفتن منابع آب - ، کم شدن ساعات آفتابی، پوشاندن سطح برگها، افزایش و شیوع بیماریهای گیاهی و کاهش تولیدات کشاورزی و اختلالاتی در سیستمهای حمل و نقل زمینی و هوایی می گردد که همه این موارد بطور مستقیم و غیر مستقیم باعث زیان های اقتصادی می شود. از جمله اقدامات کنترلی ایجاد پوشش گیاهی در مناطق بیابانی، استفاده از پوشش هایی مانند شن، گراول، کود های گیاهی و حیوانی جهت تثبیت تپه های شنی می باشد.
در پژوهشی دیگر[3] که هدف از این پژوهش بررسی الودگی میکروبی ناشی از ریز گردها در سه شهر مرزی گیلانغرب،قصرشیرین و سرپل ذهاب بود. مواد و روش ها در این پژوهش اینگونه بوده است که ابتدا با استفاده از محیط های کشت - - SC و PDA، TSA، - - BHI که ساخت شرکت - merck - آلمان می باشند برای جداسازی باکتری ها و از محیط کشت اختصاصی Potato Dextrose agar - PDA - و Sabauraud Dextrose agar و Potato Dextrose agar با کلرامفنیکل برای قارچ ها استفاده گردیده است، وسایل آزمایشگاهی مورد نیاز به نقاط تعیین شده به این سه شهر منتقل گردیده و سایت های مورد نظر بررسی و علامتگذاری گردید که مستقیما Air Trapping نمونه برداری از هوا به روش سطح ترازتنفسی در ارتفاع یک متری - Sedimentation - به درون پلیت انجام گردیده که در واقع حاوی بیشترین تراکم میکروبی بوده اند پس از تهیه کشت خالص از کلنی های جداسازی شده از روش های Teased mount و slide culture برای شناسایی قارچ ها استفاده شده است.
نتایج نشان داد که 555کلنی باکتریایی دراین تحقیق جداسازی شدکه 345 کلنی باسیل های گرم مثبت و 110کلنی نیزکوکسی های گرم مثبت بودندگونه های باسیلوس با535 مورد فراوانترین جنس جدا شده از هوای این سه شهر بودند. 387کلنی قارچ های کپکی هم جداسازی شدکه تعداد131کلنی مربوط به قارچ های رنگی بودکه گونه های آلترناریا با200مورد فراوانترین جنس بودند.
نتیجه گیری: با توجه به ایجاد سایت های تحقیقاتی متعدد در سه شهر مرزی گیلانغرب،قصرشیرین و سرپل ذهاب و همجواری این سه شهر مرزی در استان کرمانشاه با کشور عراق و وجود ریز گردها در این سه توانستیم فراوانی باکتری های گرم مثبت شاخص و گرم منفی و قارچ ها را بررسی کنیم . تعداد باکتریهای گرم مثبت بیشتر از گرم منفی ها بود و همچنین از قارچ ها تعداد آلترناریا بیشتربود مقاومت باکتری های گرم مثبت نسبت به خشکی محیط و قدرت اسپورزایی در باسیلوس ها که منجربه بقاء آن ها درشرایط سخت می شود از علل اصلی افزایش تعداد باسیلوس های جداسازی شده در این تحقیق بود. همچنین وجود رنگدانه های ملانین در قارچ های دیماتیاسئوس که عامل مقاومت قارچ، نسبت به اثر زیانبار نورخورشید است.
