بخشی از مقاله
چکیده
منطقه مورد مطالعه در باختر شهر بندرعباس و در جنوب کوه گنبد نمکی خمیر قرار دارد. در این گستره، توالی از سازند گورپی به ستبراي 520 متر شامل تناوبی از مارن و آهک مورد توجه قرار گرفت. به منظور بررسی ژئوشیمی نهشتههاي مارنی این سازند و قابلیت احتمالی تولید سیمان از آنها، 9 نمونه از آنها از بخشهاي تحتانی، میانی و فوقانی برداشت و به روش فلوئورسانس اشعه ایکس - XRF - مورد آزمایش قرار گرفتند. میانگین SiO₂، Al₂O₃، Fe₂O₃، MgO، K₂O، Na₂O، CaO، MnO، SO₃، Cl و مقدار افت وزنی - L.O.I - تعیین شد. مقایسه دادهها و نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونهها با استانداردهاي شیمیایی مواد اولیه مورد استفاده در ساخت سیمان، نشان دهنده آن است که نهشتههاي مارنی سازند گورپی در گستره باختر بندرعباس، میتوانند به عنوان ماده اولیه براي تولید سیمان مورد استفاده قرار گیرند.
مقدمه
مارن - - Marl مخلوطی ست از کان̀یهاي رسی و کربناته،که میزان کربنات آن میتواند بین %35 تا %65 ترکیب کلی را تشکیل دهد - . - Greensmith.,1989 در این نهشتهها کلسیت و رس بعنوان کانی اصلی بهمراه سایر کان̀یها از جمله کواتز، آلبیت، ایترینگیت، تومازیت و ... وجود دارد. کانی غالب کربناته در بسیاري از مارنها کلسیت است، اما کانیهاي دیگرکربناته مانند سیدریت، دولومیت و آراگونیت نیز ممکن است وجود داشته باشد.
اندازه ذرات و کانیهاي موجود در این نهشتهها اغلب در حد سیلت و رس میباشد. مارنها بر حسب نوع کانی، بافت و درصد ذرات، تشکیل گروههاي متفاوتی را میدهندکه خواص شیمیایی، فیزیکی، مکانیکی و فرسایشی آنها متفاوت میباشد - امیري و همکاران،. - 1388 مارنها سهم عمدهاي در تأمین مواد اولیه سیمان دارند. سیمان پودري است که از سیلیکاتهاي کلسیم، آلومینات و فریت تشکیل شده و با اضافه نمودن آب میتواند موادي همانند شن، ماسه و قطعات سنگی را به هم بچسباند. با توجه به مصرف بالاي سیمان در جنوب کشور، بویژه استان هرمزگان و همچنین ضرورت تأمین اقتصادي ماده اولیه تولید سیمان براي کارخانجات سیمان در این استان و هزینه هاي حمل و نقل آن از استان هاي مجاور، قابلیت نهشتههاي مارنی سازند گورپی در برش کوه گنبد نمکی خمیر، براي این منظور مورد توجه قرار گرفت. نتایج ارزیابی ژئوشیمی نهشتههاي فوقالذکر در این تحقیق ارائه داده میشود.
روش مطالعه
در مرحله مطالعات کتابخانهاي، کتابها، مقالات و تحقیقات قبلی و نیز سایتهاي مرتبط با علوم زمین بررسی و با توجه به گزارشها و نقشههاي زمینشناسی، محدوده مورد مطالعه جهت برنامهریزي عملیات صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. با انجام عملیات صحرایی مرسوم، تعداد9 نمونه از بخشهاي تحتانی، میانی و فوقانی این سازند انتخاب گردید. در مطالعات آزمایشگاهی، تجزیه نمونهها به روش آنالیز عنصري - XRF - صورت گرفت. با انجام آنالیزهاي شیمیایی بر روي نمونهها، میزان - درصد - 9 اکسید شیمیایی به همراه Cl و مقدار افت وزنی - L.O.I - مشخص گردید.
بحث
موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و راههاي ارتباطی
محدوده مورد مطالعه - شکل - 1 در فاصله 70 کیلومتري غرب بندرعباس و در منطقه کوه گنبد نمکی خمیر واقع شده است. بهترین مسیر دسترسی به این برش، راه ارتباطی بندرعباس- بندر خمیر میباشد. مشخصات جغرافیایی برش مورد مطالعه به شرح زیراست: نقطه ابتدایی N 27˚ , 04΄ , 04.01˝ و E 55˚ , 42΄, 25. 6˝ و نقطه انتهایی N 27˚ , 03΄ , 39.70˝ و . E 55˚ , 42΄, 16.1 ˝ آب و هواي این منطقه،گرم و خشک بوده و داراي تابستانهاي گرم و مرطوب و زمستانی معتدل است. متوسط دما 26/9 درجه سانتیگراد و میزان بارندگی در این ناحیه به طور معمول 213/2 میلیمتر در سال میباشد. میانگین رطوبت نسبی سالیانه این منطقه بالا و درحدود 65 درصد میباشد - شمسایی،. - 1390
ویژگیهاي زمینشناسی
ناحیه مورد مطالعه از نظر تقسیمات زمینشناسی ایران و از دیدگاه ساختاري در پهنه زاگرس چینخورده جاي گرفته است - آقانباتی،. - 1385 مطیعی - 1372 - ، ویژگیهاي زمینشناسی بخش خاوري فارس را با سایر قسمتهاي زاگرس متفاوت میداند و به آن پسخشکی - Hinterland - بندرعباس نام داده است. سازند گورپی در ناحیه فارس با نواحی لرستان و خوزستان متفاوت است بطوري که در ناحیه خوزستان عضو غیر رسمی آهک منصوري و در لرستان دو عضو آهکی رسمی امام حسن و سیمره دیده میشود، درحالی که در این منطقه، این عضوها وجود ندارند - مطیعی،. - 1372 واحدهاي گوناگون سنگی و رسوبی گستره مورد مطالعه از قدیم به جدید عبارتند از: سري هرمز، سازندهاي ایلام، گورپی، پابده، جهرم، آسماري،گچساران و میشان. در این منطقه گنبدهاي نمکی بسیاري دیده میشود که متأثر از فرایند دیاپیریسم سري هرمز است. در حاشیه این گنبدها نهشتههاي رسوبی متعددي از کرتاسه پسین تا ترشیري برونزد دارند. - شکل . - 2
