بخشی از مقاله
چکیده :
منطقه مورد مطالعه در 10 کیلومتری شرق خوسف - جنوب غرب بیرجند - واقع شده است. این منطقه در محدوده ی زمین درز سیستان و بلوک لوت قرار گرفته است. واحدهای گدازه ای مورد نظر در محدوده آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت قرار می گیرند . از واحدهای آذرآواری می توان به توف، برش و آگلومرا اشاره کرد. سری ماگمائی این سنگ ها کالک آلکالن است. سنگ های منطقه از - Th, Ba, Rb, Sr - LILE غنی و از عناصر Zr,Hf, Y, Yb, HFSE - Ti, Ta, Nb - تهی شده اند.
در این نمودارها بی هنجاری منفی - Ti, Ta, Nb - دیده می شود که نشانگر وابستگی ماگمای سازنده این سنگ های آتشفشانی به پهنه ی فرورانش است. در نمودار بهنجار شده با گوشته اولیه دارای یک الگوی تفریق یافته از عناصر کمیاب خاکی و بدون بی هنجاری منفی یوروپیم هستند. مقادیر بالای Sr، نبود بی هنجاری منفی Eu، غنی شدگی LILE و تهی شدگی HFSE، Y و Yb نشانگر حضور گارنت، آمفیبول و نبود پلاژیوکلاز در منشاء ذوب است.
مقدمه :
منطقه ی مورد مطالعه در خاور ایران و در خراسان جنوبی، در10 کیلومتری شرق خوسف - جنوب غرب بیرجند - ، بین 58 42 و 58 00 طول جغرافیایی و 32 42 و 32 48 عرض جغرافیایی و بر اساس نقشه 1:100000 زمین شناسی خوسف - وحدتی دانشمند و خلقی، - 1367 در بلوک لوت و مرز آن با زون سیستان واقع شده است. سنگ های آتشفشانی ترشیری منطقه خوسف بصورت آذر آواری، گدازه ای و گنبدی رخنمون دارند. بر اساس تقسیم بندی های ژئوشیمیایی، سنگ های گدازه ای شامل: داسیت، آندزیت و تراکی آندزیت می باشد. از نظر کانی شناسی و بافت دراین سنگ ها تنوع دیده میشود. سری ماگمائی این سنگ ها کالک آلکالن است.
تمام قرائن کانی شناسی ، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی حکایت ازمحیط حاشیه فعال قاره ای دارد. یوسف زاده - 1388 - سنگ های آتشفشانی ترشیری منطقه ی بیرجند- خوسف را جزو سری کالک آلکالن پتاسیم متوسط به بالا و محیط تکتونوماگمایی آنهارا از نوع کوهزایی و حاشیه ی فعال قاره ای معرفی کرده است. ابوطالبی - 1393 - سنگهای آتشفشانی منطقه را از نوع کالک آلکالن معرفی کرده که در گروه پتاسیم بالا تا شوشونیتی قرار می گیرند و از نظر تکتونیکی وابسته به فرورانش در یک حاشیه فعال قاره ای اند.
ژئوشیمی:
یکی از مهمترین نمودارها برای تقسیم بندی سنگ های توده های اتشفشانی نمودار درصد وزنی SiO2 در برابر مجموع درصد وزنی Na2O+ K2O است که توسط پژوهشگران زیادی نظیر Cox, 1979 و Middlemost, 1994 و همکاران استفاده شده است. در اینجا از نمودار - Cox, 1979 شکل - 1 برای نشان دادن تقسیم بندی سنگ های آتشفشانی بهره بردیم و نمونه های منطقه مورد مطالعه در گستره ی آندزیت، داسیت و تراکی آندزیت قرار گرفته اند.
