بخشی از مقاله
چکیده
در شمال پهنه ساختاري ایران مرکزي، در منطقه سهل، رزه و احمدآباد خارتوران، تعداد زیادي گنبد آذرین با عمق جایگزینی کم و دایک با ترکیب غالب تراکیآندزیتی، تراکیآندزيبازالتی، داسیتی و تراکیداسیتی درون توالی ضخیمی از سنگهاي آتشفشانی و آتشفشانی رسوبی به سن پالئوسن- ائوسن میانی نفوذ کردهاند. پیروکسن - اوژیت - ، هورنبلند سبز و پلاژیوکلاز بارزترین کانیهاي مافیک و فلسیک سازنده این سنگها هستند. از ویژگیهاي متمایز این سنگها وجود آنکلاوهاي متنوع با ماهیت آمفیبولیتی، گنیسی، هورنبلندیتی، پیروکسنیتی، توفی سیلتستونی و توفیماسهسنگی با ابعاد و اشکال متنوع میباشد که شواهدي از اختلاط ماگمایی و آغشتگی با پوسته قارهاي هستند.
مقدمه
سرزمین ایران به عنوان بخشی از نواحی مرکزي- غربی سامانه کوهزایی آلپ- هیمالیا به جهت تحمل زمین ساخت خاص نواحی همگرایی صفحات - ۶٢٠٠ - Ghasemi and Talbot, جولانگاه فعالیتهاي ماگمایی - آتشفشانی و نفوذي - گستردهاي به ویژه در دوران سنوزوئیک بوده است. نقشههاي زمین شناسی - Haghipour - ۵١٩٨and aghanabati, و ماگمایی ایران - ١٩٩٣ - Emami et al, شدت و اهمیت این رخداد را به خوبی منعکس کردهاند.
نوار آتشفشانی رسوبی عباسآباد، واقع در لبه شمال شرقی زون ساختاري ایران مرکزي، از داورزن در غرب سبزوار تا میامی در شرق شاهرود امتداد داشته و سپس با تغییر جهت به سوي جنوب، به نوار ماگمایی معلمان– ترود– بیارجمند در جنوب و جنوبشرق شاهرود متصل می شود - - قاسمی و همکاران، 1392؛ - Ghasemi ۵٢٠١ . - and rezaei, این نوار آتشفشانی و آتشفشانی رسوبی در نقاط زیادي توسط واحدهاي آذرین - به صورت سیل، دایک، گنبد و تودههاي نفوذي کوچک مقیاس - با طیف ترکیبی متنوع، قطع شدهاست. از ویژگیهاي بارز سنگهاي جنوب و جنوب شرق شاهرود، وجود آنکلاوهاي با ترکیب، اندازه و خاستگاه متفاوت موجود در آنها میباشد
شکل :1 موقعیت جغرافیایی و راههاي دسترسی به منطقه مورد مطالعه - نقشه زمینشناسی از آقانباتی - 1383 اقتباس شده است - .
روش تحقیق
رخنمونهاي سنگهاي آذرین نیمهعمیق مورد نظر به شکل گنبد یا دایک به دقت در نقاط مختلف مورد بازدید قرار گرفتند. ویژگیهاي صحرایی آنها به تفصیل بررسی شد و براي مقاصد سنگنگاري و آنالیز شیمیایی یا ایزوتوپی، نمونههاي سنگی مناسب برداشت گردید. در این بین به صور مختلف به حضور آنکلاوها در این سنگها توجه خاصی صورت گرفت و تعداد زیادي مقاطع نازك از آنها تهیه شد.
بحث
پتروگرافی سنگهاي ولکانیکی منطقه
گنبدها و دایکهاي قطع کننده واحدهاي رسوبی- آتشفشانی داراي ترکیب داسیتی، تراکیداسیتی، آندزیتی، تراکیآندزیتی و تراکیآندزيبازالتی میباشند. بافتهاي غالب مشاهده شده در این سنگها شامل گلومروپورفیري، پورفیري، میکروگرانولار پورفیري و جریانی میباشد. فراوانترین فنوکریست در این سنگها پلاژیوکلاز، هورنبلند سبز و قهوه اي و پیروکسن - اوژیت - میباشد. در برخی از فنوکریستهاي هورنبلند حاشیه سوخته مشاهده میشود که به پدیده اپاسیتی شدن مشهور است
شکل :2 تصاویر میکروسکوپی نشاندهنده بافتها و کانیهاي متداول در تراکیداسیتها و تراکیآندزیتها.
الف: بافت پورفیري جریانی - تراکیتی - در تراکی داسیت و حضور فنوکریست پلاژیوکلاز و هورنبلند.
ب: فنوکریستهاي هورنبلند سبز و پلاژیوکلاز در آندزیت.
ج: فنوکریستهاي پلاژیوکلاز، پیروکسن و الیوین در تراکیآندزيبازالتهاي میزبان به سن پالئوسن- ائوسن.
