بخشی از مقاله
چکیده:
این مطالعه با هدف تبیین مشخصات مورفومتریک و مریستیک گونه کولی کورا - مروارید ماهی - ، Alburnus filippii - Kessler, 1877 - در رودخانه بالقلوچای واقع در استان اردبیل انجام پذیرفت. نمونه ها در 26 خرداد 1391 بوسیله الکتروشوکر صید شدند. 28 کاراکتر ریخت سنجی بوسیله کولیس دیجیتال با دقت 0,1 میلیمتر اندازه گیری شدند . 11کاراکتر شمارشی شامل تعداد فلس های خط جانبی و شعاع باله ها - باله پشتی، مخرجی، دمی، سینه ای و شکمی - بعد از اندازه گیری های مورفومتریک شمارش شدند. شمارش بوسیله میکروسکوپ استریوزوم - لوپ - با درشتنمایی 10× انجام شد. در مجموع 33 نمونه، فاصله ای از 69,03-109,19 میلی متر طول کل - TL - و 54,69-94,71 میلی متر طول استاندارد - SL - بدست آمد . شعاع نرم باله پشتی 7 -7 و 3 شعاع سخت، شعاع نرم باله مخرجی 10-12 و 2 شعاع سخت، شعاع نرم باله سینه ای 12 -16 و 1 شعاع سخت، شعاع نرم باله شکمی 7-8 و2 شعاع سخت، شعاع نرم باله دمی 16-17و 14-18شعاع سخت و 46-63 فلس در خط جانبی شمارش شدند.
کلمات کلیدی: Alburnus filippii ، رودخانه بالقلوچای، ایران، مورفومتریک، مریستیک
مقدمه
ماهیان جنس Alburnus متعلق به رده ماهیان استخوانی حقیقی - Teleostei - از راسته کپور ماهی شکلان - Cypriniformes - و زیر راسته - Cyprinoidei - می باشد. راسته کپورماهی شکلان از پنج خانواده تشکیل شده که یکی از خانواده های مهم آن کپور ماهیان - Cyprinidae - است - . - Adeli, 1999 یکی از جنس های این خانواده، Alburnus است. در حدود 38 گونه از جنس Alburnus در اروپاو قسمت شمال جنوب غربی آسیا، تشخیص داده شده است - Bogutskaya et al., 2000; Kottelat and Freyhof. 2007 ; Bzulug andFreyhof. 2007 - .7 گونه از آن در ایران وجود دارد . - Coad , 2017 - گونه های جنس آلبورنوس که در ایران موجودند عبارتند از: A.chalcoides - Güldenstaedt, 1772 - , A. atropatenae - Berg, 1925 - , A.hohenackeri - Kessler, 1870 - ، A. filippii - Kessler, 1877 - ,A.zagrosensis - Coad, 2009 - , A. caeruleus - Heckel, 1843 - , A. mossulensis - Heckel, 1843 - .
Alburnus mossulensis ماهی بنتوپلاژیک آبهای شیرین و لب شور متعلق به نهرها، رودخانه ها، دریاچه و مرداب های مناطق نیمه گرمسیری آسیا، حوضه دجله- فرات است - شکل - 1 و در ایران در رودخانه دجله، دریاچه مهارلو، رودخانه کور و حوضه هرمز، - Berg, 1949; Abdoli, 2000 - رودخانه شاپور و دالاکی در حوضه خلیج، قسمت فوقانی قاراآگاج و انشعاب شور، به سمت دشت پلنگ، بالای زهره، مارون و جراحی، بالادست کارون و خرسان، در سراسر قسمت میانی و بالای حوضه کرخه می باشد . - Coad, 2017 - - Abdoli,2000 - اندازه گیریهای ریخت سنجی شامل هر اندازه گیری استانداردی است که بتوان روی ماهی انجام داد، از آن جمله می توان به طول کل، طول استاندارد، عرض سر، قطر چشم، فاصله جلو چشم تا نوک پوزه، فاصله بین دو چشم، فاصله پشت چشم تا انتهای سرپوش آبششی، طول باله ها، بیشترین و کمترین ارتفاع بدن و ارتفاع ساقه دمی اشاره کرد. از آنجا که این اندازه گیریها با رشد ماهی تغییر می کنند معمولاً آنها را بصورت نسبت هایی از طول استاندارد بیان می کنند . - Sattari, 2003 -
اندازه گیری شمارشی معمولاً از قابل اعتمادترین ویژگی های تاکسونومیک محسوب می شوند. ویژگی های مریستیک شامل ویژگی هایی هستند که می توان روی ماهی شمارش کرد، از جمله: تعداد مهره ها، تعداد شعاع ها و خارهای باله ها، ردیف های فلس ها و منافذ خط جانبی - Moyle and Cech. 2004 - به. لحاظ اینکه غالباً تفاوتهایی از نظر این ویژگیها در یک گونه ماهی وجود دارد بنابراین لازم است که محاسبات را بر روی تعداد قابل ملاحظه ای از نمونه ها انجام داد و میانگین دامنههای تغییرات را تعیین کرد. یکی از بزرگترین دلایل وجود تفاوت ها در محاسبات مریستیکیخطای انسان خصوصاً روی ماهیان کوچک است اما در صورتی که از روش های استاندارد استفاده شود این گونه خطاها کاهش می یابد. منشأ دیگر بروز تفاوتها، شرایطی است که در آن نوزاد ماهی رشد می کند. هر عاملی از جمله دما، غلظت اکسیژن محلول، شوری یا قابلیت دستیابی به غذا که بر روی مرحله نوزادی تأثیر می گذارد، احتمالاً روی ویژگی های مریستیکی نیز تأثیر خواهد گذاشت. - - Barlow, 1961; Moyle and Cech. 2004
مواد و روشها
نمونه برداری در 26 خرداد 1391 بوسیله الکتروشوکر در رودخانه بالقلوچای از توابع شهرستان اردبیل، واقع در استان اردبیل - N 38 02 21E 48 02 58 - - شکل - 2 انجام پذیرفت. سپس نمونه ها در فرمالین 10% تثبیت و جهت بررسی های نهایی به آزمایشگاه ارسال شدند. 28 کاراکتر ریخت سنجی توسط کولیس دیجیتال با دقت 0,1 میلی متر و 11 کاراکتر شمارشی، بوسیله لوپ آزمایشگاهی به ترتیب اندازه گیری و شمارش شدند - جدول1 و . - 2 شکل 3 صفات ریخت سنجی مورد بررسی را نشان می دهد.شکل: 3 صفات ریخت سنجی مورد بررسی: طول کل - - TL طول استاندارد - SL - طول سر - C - فاصله بین نوک سر و منفذ مخرجی - Pan - فاصله پیش مخرج - aA - فاصله پیش باله شکمی - aV - فاصله پیش باله سینه ای - aP - فاصله پیش باله پشتی - aD - طول ساقه دمی - Lpc - طول باله پشتی - lD - طول باله مخرجی - lA - طول باله دمی - lC - طول باله سینه ای - lP - طول باله شکمی - lV - فاصله بین باله شکمی و منفذ مخرجی - Van - پهنای سر - hc - حداکثر ارتفاع بدن - H - حداقل ارتفاع بدن - h - عرض سر - Laco - حداکثر پهنای بدن - Lac - فاصله بین چشم ها - io - قطر چشم - o - فاصله پیش حدقه چشمی - prO - فاصله پس حدقه چشمی - poO - قاعده باله پشتی - D - قاعده باله مخرجی - A - قاعده باله شکمی - - V قاعده باله سینه ای - P -
نتایج
نتیجه حاصل از اندازه گیری ریختی در جدول 1، شمارش صفات مریستیک در جدول 2 نشان داده شده است.
