پاورپوینت نظریه ها ، مدل ها و استراتژی های توسعه

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

به نام خدا
فصل سوم
نظریه ها ، مدل ها و استراتژی های توسعه

اسلاید 2 :

اهداف فصل:
1- مكاتب و الگوهاي توسعه را توضيح دهيد.
2- مكاتب مختلف توسعه اقتصادي را تشريح نمائيد
3- استراتژيهاي توسعه اقتصادي را توضيح دهيد

اسلاید 3 :

مقدمه:
مباحث توسعه اقتصادي از قرن هفدهم و هجدهم ميلادي در كشورهاي اروپايي مطرح گرديد. فشار صنعتيشدن و رشد فناوري در اين كشورها توام با تصاحب بازار كشورهاي ضعيف مستعمراتي باعث شد تا در زماني كوتاه, شكاف بين دو قطب پيشرفته و عقبمانده عميق شده و دو طيف از كشورها در جهان شكل گيرد: كشورهاي پيشرفته (يا توسعهيافته) و كشورهاي عقبمانده (يا توسعهنيافته).

اسلاید 4 :

مكاتب و الگوهاي توسعه :
1- مكتب تكاملي توسعه
2- نظريههاي نوسازي
نظريه رِدفيلد
نظريه اِسملسِر
نظريه روستو
3- ديدگاه ماركسيستي از توسعه

اسلاید 5 :

1- مکتب تکاملی توسعه :
یکی از رایج ترین دیدگاههای حاکم بر علوم اجتماعی در طی قرن 19 و اوایل قرن 20
پایه گذاران این تفکر بیشتر تحت تاثیر کشفیات و موفقیت هایی بودند که در پزشکی و علوم طبیعی بدست امده بود .
هربرت اسپنسر : قانون اعظم تکامل را حرکت از سادگی به سمت پیچیدگی یا از وحدت به کثرت است .

اسلاید 6 :

2- نظریه های نوسازی :
این نظریه پردازان بر طبق یک سنت جامعه شناختی به یک تقسیم بندی دو گانه از جوامع رسیده اند : 1- جوامع سنتی 2- جوامع مدرن
فرض بر این است که تمام جوامع از یک مرحله شبیه هم اغاز کرده اند .
این نظریه پردازان بر اساس تجربه غرب بر سه مساله تاکید ورزیده اند :
1- ارزش های انسانی 2- سرمایه 3- روحیه کار آفرینی

اسلاید 7 :

نظریه های نوسازی :

1- نظریه رد فیلد : رد فیلد جوامع در حال دگرگونی اجتماعی را به دو دسته تقسیم می کند :
1. قومی جامعه ای کوچک ، منزوی ، بدون سواد ، متجانس ، با احساس قومی همراه با انسجام گروهی . گروه خانوادگی واحد عمل است و معنویات بر مادیات غلبه دارد
2. شهری قطب مقابل جامعه قومی
رد فیلد شهر را منبع عمده دگرگونی ها دانسته و افزایش تأثیرات زندگی شهری سبب نابسامانی فرهنگی شده است.
2- نظریه اسملسر : نظریه وی بر اساس تفکیک کارکردی عناصر سازنده جامعه استوار است . در واقع تغییر روی تفکیک متمرکز شده و فرآیندی است که در آن واحد های اجتماعی مستقل و تخصصی شده به جای واحدهای قبلی استقرار می یابند .
به اعتقاد وی ناشی از این 4 تغییر است : 1. فنآوری 2. کشاورزی 3. صنعت
4. بوم شناسی
3- نظریه روستو : روستو به جای تقسیم بندی دو گانه جوامع بر زنجیره ای از مراحل توسعه تآکید دارد که باعث گذار از مرحله جامعه سنتی به جامعه صنعتی می شود :
1. مرحله جامعه سنتی 2. مرحله مقدماتی 3 . مرحله خیز 4. مرحله بلوغ 5. مرحله مصرف انبوه

اسلاید 8 :

3- دیدگاه مارکسیستی از توسعه :
برای مارکسیست ها ، نقش بورژوای در مرحله گذر از فئودالیسم به سرمایه داری موضوع اصلی به شمار می رود.
انها کشور های جهان سوم را به فئودالی ، سرمایه داری و یا حتی نیمه فئودالی و نیمه سرمایه داری طبقه بندی کردند.
طبق این نظریه کشور های در حال توسعه از 2 بخش کاملا مجزا تشکیل شده اند :
1- بخش سرمایه داری که پذیرای دگر گونی است .
2- بخش سنتی کشاورزی که ایستا است .

اسلاید 9 :

سؤال :
به نظر شما ایده اصلی این نظریه چیست ؟

اسلاید 10 :

اصطلاح شیوه تولید و ساختار های طبقاتی جامعه که در فرآیند گذر از جامعه فئودالی به سمت جامعه سرمایه داری اتفاق می افتد ایده اصلی این نظریه است .

اسلاید 11 :

مكاتب مختلف توسعه اقتصادي :
1- نظريه آدام اسميت
2- نظريه مالتوس : 1. نظريه جمعيتي مالتوس 2. نظريه اشباع بازار مالتوس
3- هارد دومار
4- نظريه ريكاردو: 1. قانون بازده نهايي نزولي 2.نظريه مزيت نسبي
5- مدل رشد كلاسيك
6- نظريه كارل ماركس
7- مدل رشد اقتصادي سرمايهداري ماركس
8- نظريه شومپيتر

اسلاید 12 :

1- نظریه ادام اسمیت :
اسمیت یکی از مشهور ترین اقتصاد دانان خوش بین کلاسیک و پدر علم اقتصاد است .
اسمیت 3عامل را عوامل تولید می داند : 1-زمین2-کار 3- سرمایه
اسکلت نظریه اسمیت در توسعه اقتصادی را 3عامل تشکیل می دهند : 1- تقسیم کار 2- انباشت سرمایه 3- گسترش بازار
اسمیت سرمایه داری را یک نظام بهره ور با توانایی بالقوه برای افزایش رفاه انسان می دید .
تئوری توسعه اقتصادی اسمیت ، یک نظریه گذار از فئودالیسم به صنعتی شدن است .

اسلاید 13 :

2- نظریه مالتوس :
الف ) نظریه جمعیتی مالتوس : وی معتقد بود با افزایش دستمزد ها جمعیت افزایش می یابد .
به اعتقاد وی وقتی دستمزد ها افزایش می یابد و با فرض سیری نا پذیری امیال جنسی فقرا ، می توان انتظار داشت که در صورت عدم وجود موانع ، جمعیت طی هر نسل 2 برابر می گردد .
ب) نظریه اشباع بازار مالتوس : او بیان می دارد کارگران بایستی بیش از ارزش کالاهایی که تمایل به خرید انها دارند ارزش ایجاد کنند تا توسط کارفرمایان استخدام شوند .

اسلاید 14 :

3- نظریه هارد دومار :
هارد دومار رابطه ای را که بین درآمد پس انداز ، نرخ رشد اقتصادی و تولید نا خالص ملی وجود دارد بیان می کند ، به عبارتی عواملی را که در نظر می گیرد عبارتند از : میل به سرمایه گذاری ، میل به پس انداز در جامعه ، نرخ رشد اقتصادی و درآمد ملی .
در این نظریه سرمایه گذاری دارای عملکرد دو گانه است :
1. عملکرد افزایش درامد با توجه به اشتغال
2. افزایش عرضه با توجه به افزایش تولید

اسلاید 15 :

4- نظریه ریکاردو :
ریکاردو با پذیرش نظریه جمعیتی مالتوس ، به توسعه مکتب کلاسیک اسمیت پرداخت و در حالیکه اسمیت روی مساله تولید تاکید میکرد وی بر روی مبحث توزیع در آمد متمرکز شد .
2 نظریه معروف ریکاردو : الف ) قانون بازده نهایی نزولی
ب ) نظریه مزیت نسبی

اسلاید 16 :

5- مدل رشد کلاسیک :
از دیدگاه این اقتصاد دانان توسعه اقتصاد های سرمایه داری ، مسابقه ای بود بین پیشرفت فن اوری و رشد جمعیت ، که در ان برای مدتی پیشرفت فناوری در راس قرار داشت اما روزی این سرامدی پایان خواهد یافت و اقتصاد سیر نزولی در پیش خواهد گرفت .

اسلاید 17 :

6- نظریه کارل مارکس :
نگاه مارکس به سرمایه داری به عنوان یکی از شیوه های تولیدی ، با کمون اولیه شروع شده ،سپس وارد مرحله برده داری شده ، و پس از ان شیوه تولید فئودالیسم در جوامع حاکم گردیده است .
وی معتقد بود سرمایه داری مرحله چهارم از شیوه های تولیدی رایج در جهان است که در نهایت فرو می پاشد و پس از ان جهان به یک مرحله نهایی به نام کمونیسم خواهد رسید .
سرمایه داری مرحله نهایی توسعه انسانی است .

اسلاید 18 :

7- مدل رشد اقتصادی سرمایه داری مارکس:
از نظر مارکس هر یک از شیوه های تولید دارای2 مشخصه عمده هستند : 1- نیروهای تولید ساختار فنی تولید
2- روابط تولید شیوه های خاص روابط انسانها در جریان تولید
نکته اساسی از دیدگاه مارکس : سرمایه داران ، انباشت سرمایه
برای کسب سود های بالاتر را ، ادامه می دهند .

اسلاید 19 :

8- نظریه شومپیتر :
شومپیتر اعتقاد داشت ماشین سرمایه داری علاوه بر اینکه قادر است نرخ های بالای رشد اقتصادی را تولید کند ، می تواند ضرر های اجتماعی ان را نیز جبران نماید .
تحلیل : یک اقتصاد در تعادل ایستا قرار دارد و ویژگی ان یک جریان دوری است که برای همیشه تکرار می شود . در این سیستم اقتصادی هر بنگاه در تعادل رقابتی کامل قرار دارد که هزینه های ان دقیقأ معادل درامد های ان است و سود صفر است .
اساس توسعه اقتصادی قطع این جریان دوری است که به شکل یک نو اوری اتفاق می افتد .
3تفاوت مدل ریاضی نظریه وی با مدل های کلاسیک و مارکسی :
1- معرفی نرخ بهره و اهمیت ان
2- جدا سازی انواع مختلف سرمایه گذاری ها
3- تأکید بر محوری بودن کارآفرینی برای رشد اقتصادی

اسلاید 20 :

مكاتب و الگوهاي توسعه اقتصادي بعد از جنگ جهاني دوم :
1- مدل توسعه لوئيس-فِي-رانيس (L-F-R)
2- الگوي خطي مراحل رشد
3- الگوهاي تغييرات ساختاري
4- الگوي وابستگي بينالمللي
الگوي وابستگي استعماري جديد
نظريه الگوي نادرست
الگوي دوگانگي توسعه
5- الگوي نئوكلاسيك بازار آزاد
6- الگوي رشد درونزا