بخشی از مقاله
مقدمه:
در بررسی آلاینده های هوا میتوان به روش فعالسازی نوترونی اشاره کرد. قدمت استفاده از روش آنالیز به وسیله فعالسازی نوترونی دستگاهی، در جهان به بیش از 60 سال میرسد. اندازهگیریهای ذرات معلق هوای شهر تهران توسط معطر در سال [1] 1982 و کار سهرابپور که در سال 1992 در کنفرانس بین المللی کاربردهای مهندسی مکانیک ارائه گردید[2]، و همچنین اندازه گیریهای سهرابپور و همکاران در هوای شهر تهران در سال [3] 1999،ارنستو المون و همکاران [4](2004) ، اوینو و همکاران [5] (2008) به مطالعه کیفی و کمی آلودگی محیط زیست با استفاده از روش فعالسازی نوترونیوجذباتمی پرداختهاند.
206
کانون گرد و غبار های اخیر، در غرب و شمال غرب بغداد بوده است این پدیده که ناشی از خشکسالی های اخیر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق و همچنین مناطق غربی و شمال عربستان به وجود آمده باعث شده تا مناطق مرتعی و هورهای منطقه خشکیده، و به بیابانهای تحت فرسایش بادی تبدیل گردند. بنابراین شهرستان کرمانشاه با داشتن حدود 300 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق مورد هجوم ریزگردها قرار میگیرد و بهدنبال آن سایر شهرهای ایران واز جمله شهرستان همدان مورد هجوم هستند.
-3 روش کار:
نمونهگیری از ذرات معلق و ریزگردها به صورت همزمان در هوای دو شهرستان انجام شده است. این کار توسط دو دستگاه نمونه گیری هوا با حجم بالا و فیلترهای واتمن 41 با قطر 12/5 سانتی متر انجام شد، به این صورت که دستگاهها در هر دو شهر همدان و کرمانشاه در فاصله 250 سانتیمتری از زمین، و تقریبا در 3 کیلومتری اولین فضای سبز دو شهر در هوای باز قرار گرفت. تشخیص زمان ورود ریزگردها و آلوده شدن هوا و شروع زمان نمونه برداری توسط شخص مسئول در شهر کرمانشاه تعیین شد. مدت زمان اندازهگیری در هوای آلوده 12 ساعت و در هوای تمیز 24 ساعت میباشد. تعداد نمونه برداریها در هر شهر 10 فیلتر بوده، که 8 فیلتر مربوط به هوای آلوده و 2 فیلتر مربوط به هوای تمیز است. بعد از جمعآوری نمونهها، با استفاده از دستگاه جذب اتمی و فعالسازی نوترونی عناصر آنالیز شده است.
چون یکی از اهداف، بررسی تاثیر فضای سبز بر میزان غلظت هوا میباشد، بنابراین نیاز به اندازهگیری فضای سبز در هر دو شهرستان وجود دارد. برای اندازه گیری، از نرم افزار Google Earth استفاده شده است. در این نرم افزار در هر منطقهای که فعالیت فتوسنتزی رخ میدهد به عنوان فضای سبز معرفی میشود. در نتیجه شهر کرمانشاه با مساحت 8547 کیلومترمربع دارای 6,6 کیلومترمربع فضای سبز است و شهر همدان با مساحت 4161 کیلومترمربع به طور تقریبی 4,67 کیلومترمربع فضای سبز دارد.
-4 نتایج:
پیش از بیان نتایج، عناصری که توسط دو روش جذب اتمی و فعالسازی نوترونی آنالیز شده، به دو دسته عناصر خاکی و صنعتی تقسیمبندی میشوند. عناصر خاکی شامل: پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، سدیم و عناصر صنعتی شامل مس، سرب، کادمیم میباشند. میزان غلظت عناصر بر حسب میکروگرم بر متر مکعب بیان شده-است.
207
1-4 عناصر صنعتی:
تغییرات مشاهده شده در غلظت عناصر صنعتی سرب و مس تقریبا یکسان است و در شهر همدان غلظت در ماکسیمم حالت 44 درصد از شهر کرمانشاه کمتر میباشد. اما عنصر صنعتی کادمیم نسبت به دو عنصر دیگر متفاوت رفتار کرده و مقدارش در شهر همدان بیشتر از کرمانشاه میباشد. تغییرات غلظت سرب و کادمیم به ترتیب در نمودار 3 و 4 نشان داده شده است.
سرب 3.00E-04
2.00E-04
همدان 1.00E-04
0.00E+00
کرمانشاه
هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای
آلوده آلوده آلوده آلوده آلوده آلوده پاک آلوده آلوده پاک
زمان نمونه گیری
×نمودار .3 تغییرات غلظت عنصر صنعتی سرب در زمان نمونه گیری های مختلف
غلظت ((µgr/m3
کادمیم 3.00E-04
2.00E-04
همدان 1.00E-04
کرمانشاه هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای هوای 0.00E+00
هوای
آلوده آلوده آلوده آلوده آلوده آلوده پاک آلوده آلوده پاک
زمان نمونه گیری
×نمودار .4 تغییرات غلظت عنصر صنعتی کادمیم در زمان نمونه گیری های مختلف
غلظت)(µgr/m3
2-4 عناصر خاکی:
