تحقیق در مورد جهانگردی

بخشی از مقاله

" قُلْ سیروُا فی الْاَرضِ فانْظُرُو کَیْفَ بَدَا الخَلْقَ ثُمَ اللهُ یُنْشِیُ ا لنَشاَةَ الْاخِرَة "
( عنکبوت / 20 )
" بگو ، در زمین گردش کنید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرد سپس خدا وند ( به همین گونه ) جهان آخرت را ایجاد می کند . "

جهانگردی امروزه یکی از بهترین ابزارهای تبادل و تعامل فرهنگی است وسیاحت و گشت وگذار در سرزمینهای مختلف از روشهای موفق گذراندن اوقات فراغت می باشد .
براساس تعریف بین المللی " جهانگرد کسی است که به منظور تفریح ، بازدید از نقاط دیدنی ، معالجه ، تجارت ، ورزش و زیارت به کشور دیگری سفرکند ، مشروط براینکه مدت اقامت او از 24 ساعت کمتر واز 6 ماه بیشترنباشد و درفاصله ای کمتراز 70 کیلومتر انجام نگیرد . "

چنانچه بخواهیم درباره تاریخچه جهانگردی مطالعه کنیم به خاطره وسرگذشت کسانی برخورد می کنیم که به نقاط مختلف جهان سفر کرده ومدت زمانی کوتاه یا بلند را بین اقوام دیگر به سر برده اند ونحوه زندگی ، آثار هنری صنایع و دیگرخصوصیات ملل مختلف را از نزدیک دیده یا از زبان دیگران شنیده اند و پس از بازگشت ، دیده ها وشنیده ها خود را به رشته تحریر درآورده اند یا برای دیگران بیان کرده اند که سینه به سینه بهنسلهای بعدی منتقل گردیده و بعضا جنبه افسانه نیز به خود گرفته است .

این آثار مکتوب و به جا مانده به شناخت تاریخ ، جغرافیای مکانی وشرایط زندگی حکومتی گذشتگان کمک می کند . علاوه براین ، گاهی فعالیت جهانگردی در سرنوشت جوامع و اقوام مختلف وحتی جهان تاثیر داشته است ، از جمله می توان به سفرهای دریایی کریستف کلمب اشاره کرد که پس از تحمل سختی ها و مرارتهای فراوان ، پا به سرزمینی نهاد که بعدها نام امریکا را به خود گرفت .
مارکوپولو نیز جهانگردی است که به همراه پدر خود به چین رفت . مارکو مدتی در چین و جزایر جنوب شرقی آسیا سیاحت کرد و پس از بازگشت به وطن ، سفرنامه ای به نام " عجایب "منتشر نمود .

درکنار این افراد ، بزرگانی از ایران هم با سفر به نقاط مختلف جهان مجموعه ای از دیده ها و شنیده ها را جمع آوری کرده اند و کتب ارزشمندی در این زمینه به رشته تقریر درآورده اند . از جمله : دو کتاب گلستان و بوستان که نتیجه سالها جهانگردی سعدی شیرازی بوده ا ست و " تحفه النظار وغرا ئب الامصار " که حاصل سفرهای 29 ساله ابن بطوطه است .

ناصر خسرو نیز در سن چهل سالگی به جهانگردی وسیر آفاق پرداخت و سفرنامه ای را که نتیجه هفت سال گردش در حجاز ، آسیای صغیر ، سوریه و مصراست ، به رشته تقریر درآورد.
اما جهانگردی در ایران :

مساله جهانگردی در ایران با نگرش جدید از سال 1317 ، مورد توجه قرار گرفت و برای اولین بار در وزارت کشور اداره ای تحت عنوان " امور جهانگردی " سازمان یافت و در زمینه این صنعت آغازفعالیت کرد.
در سال 1320 ، این اداره به " شورای عا لی جهانگردی " تغییر نام داد و در سا ل 1342 " سازمان جلب سیاحان " تصویب و کار خود را شروع نمود . در سا ل 1353 ، سازمان مذکور با سازمان اطلاعات وقت ادغام و وزارتی تحت عنوان " وزارت اطلاعات و جهانگردی " تاسیس گردید . اکنون نیز سازمان ایرانگردی وجهانگردی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد ، به امور مربوط به جهانگردی می پردازد.

جهانگردانی که امروزه به ایران سفر می کنند با افرادی که در گذشته می آمدند تفاوت دارند . جهانگردان امروزی معمو لا علاقمند به تبادلات فرهنگی بوده ، مجذوب آثار هنری و فرهنگی وآدا ب ورسوم ما ایرانیان می شوند ، چراکه محبت و دوستی را در مردم ما مشاهده می کنند.
وجود اماکن مذهبی ، شهرهایی با آثار تاریخی کهن چون اصفهان ، یزد ، شیراز... ، مناظر طبیعی زیبا و مناطق جنگلی و ساحلی شمال ایران ، در جذب جهانگردان خارجی جایگاه ویژه ای دارد .
تاریخچه جهانگردی در جهان

مردم در تمدن هاي ما قبل تاريخ فقط براي بدست آوردن غذا ودوري از خطر و يا نقل مكان به مناطقي كه داراي آب و هوايي بهتر بود ،اقدام به سفر مي كردند .در دوره هاي بعد،انگيزه تجارت و تبادل كالا به علل فوق اضافه شد .

با گسترش امپراطوري هاي باستان،ميافرت هاي رسمي دولتي،كه حاصل از اعزام نمايندگان حكام به مكانهاي دور دست،جهت جنگها و يا دريافت مخارج و ماليات بود،نيز شروع گرديد.
در دوره حكومت خانواده هاي سلطنتي در مصر،مسافرت با قصد تجارت و تفريح انجام مي شد.يونانيان باستان،با ضرب سكه و جايگزين شدن آن به جاي كالا ،براي پرداخت توسط مسافران در ازاي كالا و خدمات مورد نياز و در نتيجه گسترش زبان يوناني در سراسر حوزه مديترانه به عنوان زبان ارتباطي واحد،فعاليت قابل توجهي در گسترش مسافرت و جهانگردي مي نمودند

همينطوردر زمان اوج امپراطوري روم هم مسافرت گسترش فراواني داشت.رومي ها براي شركت در مراسم مذهبي و ورزشي يا ديدن مكانهاي جديد و تاريخي در يونان و مصر و يا براي خريد ،اقدام به مسافرت مي كردند .
در زمان قرون وسطي(سدة پنجم تا چهاردهم ميلادي)مسافرت و تجارت اهميت و رونق خود را از دست داد و بيشترسفرها،با سفارش كلساي مسيحي براي زيارت انجام مي شد .در سدة چهارده،مسافرت به قصد زيارت به صورت يك پديده انبوه و سازمان يافته درآمده بود ،كه شبكة بزرگي از سازمان هاي خيريه،مقامات و طبقات بالاي جامعه آن را تشويق مي كردند .

در نيمة دوم سيزدهم ،ماركوپولواز اروپا به آسيا سفر كرد و كتابي دربارة آن نوشت كه
خستين منبع اطلاعاتي غرب درباره زندگي شرق آن زمان است .
در دوره رنسانس (سدة چهاردهم تا هفدهم) بيشتر سفرها با اهدافي نظيركسب دانش و تجربه آموزي انجام مي شد ،در زمان اليزابت اول ملكه انگلستان ،براي نخستين بار، جواز مسافرت صادر شدكه تا سه سال هم اعتبار داشت.
در دوران انقلاب صنعتي(1750-1850) گردشهاي دسته جمعي به مفهوم امروزي بوجود آمد .تغييرات ژرف اجتماعي و اقتصادي آن دوره ،باعث تغييرات اجتماعي و تغيير مشاغل و گسترش طبقه مياني اجتماع گرديد و اين طبقه امكان اين را يافت تا بيشتر به مسافرت و تفريح بپردازد.
در پايان سده 19 كارگزان داراي تعطيلات ساليانه شدند و تعطيلات خود را در كنار درياها مي گذراندند،در همين دوران بود كه برخي از مكانهايي كه تا آن زمان فقط اختصاص به تفريح و گردش طبقه مرفه و ثروتمند داشت ،گسترش يافته و تاسيسات جديدي بوجود آمد و فضاي لازم ،.براي مسافرت طبقات ديگر مردم فراهم گرديد .

امروزه ظهور تكنولوژي هاي نوين ،نظير خطوط هواپيمايي،كامپيوتر و ارتباطات ماهواره اي ،باعث شده است كه در سدة بيست و يكم شيوه زندگي ،كار،بازي و تفريح دگرگون شود .
به هر ترتيب اين پيشرفت ها سبب گرديده است تا بر ميزان ،مسافرت،گردش وجهانگردي توسط اقشار مختلف مردم، افزوده شود .

موزه نادری - مشهد
موزه نادری در قسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه نادرشاه افشار در دو تالار به منظور معرفی آثار تاریخی این دوره شکل گرفته است
این بنا به همت انجمن آثارملی در سال 1342 خورشیدی توسط مهندس هوشنگ سبحون طراحی و ساخته شده است چشم*انداز خارجی بنا تندیس نادرشاه سوار بر اسب به راه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز شهیر ایرنی زنده یاد استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شده است.

تالار شماره 1 : این تالار به انواع سلاسح*های دوره افشاریه، تابسلوهای نقاشی از نادر و صحنه های جنگ،*وسایل سوارکاری مانند زین سو برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی ساز جمله تاریخ هانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد که روی یکی کلمه السلطان نادر حک شده و روی دیگر این بیت شعر طلاکوب شده است:
شاه شاهان نادر صاحب قران هست سلطان بسر ساطین جهان

این شمشیر در دشت مغان به سال 1148 هجری در روز تاجگذاری نادر از طرفس ملت ایران به وی هدیه شده است تالار شماره 2 : این تالار در سال 1373 به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سکه ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر به نمایش درآمده است.
موزه آب - مشهد

این موزه توسط اداره آب منطقه*ای خراسان مشهد در 12 بهمن 1378 افتتاح شده است
است بررسی، شناخت و معرفی سازه*های آبی قدیمی استان نظیر سدها، قنوات، قنات*های قدیمی شهرستان گناباد با قدمت 2500 ساله، آب انبارها، یخدان*ها، پل بندهها، شیوه*های آبیاری سنتی، معرفی سیر پیشرفت صنعت آب از گذشته تاب ه حال طرح مردم شناسی آب و جمع*آوری اطلاعات و مستندات و فرهنگ سنتی آب و آبیاری خراسان از اهداف تشکیل این موزه است. در این موزه ابزار و ادات قدیمی و معاصر مرتبط با آب نظیر فنجان آندازه*گیری آب، خمره*های آب شرب لوله*های انتقال آب، ماکت سدها، تصاویر مختلفی از آب انبارها و . به نمایش درآمده سات این گنجینه دارای کتابخانه نیز می*باشد.

موزه توس - مشهد
موزه توس در مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی قرار داردساختمان این موزه در سال 1347 برای چایخانه سنتی توسط مهندس سیحون طراحی و ساخته شده است
پس از افتتاح آرامگاه و بزرگداشت هزاره فردوسی نیاز به مکانی بودب تابتواند آثار و اشیای اهدایی به آرامگاه و دیگر آثار تاریخی مکشوفه *ای از شهر توس را نمایش بگذارد به همین منظور در سال 1361 خورشیدی این بنا تبدیل به موزه توس گردید.

اشیای موزه به چهار بخش تقسیم می شود:
بخش اول : آثاری که رد اثر کاوش*های باستان شناسی از دشت توس به دست آمده*اند که شامل انواع قطعات سفال دوره اسلامی و پیش از اسلام و سکه*های طلا و نقره دوره اسلامی و ... هستند.
بخش دوم : شامل آثاری است که تجلی گر روح حماسی و پهلوانی شاهنانه هستند. انواع وسایل سوارکاری شامل سپر، گرز، تیرو کمان، وسایل موسیقی و رزمی که از آنها در شاهنامه بسیار نام برده شده است از این جمله*اند

بخش سوم : اشیایی که در عصر و زمان فردوسی (قرن 4و 5 هجری) خلق شده*اند. این بخش شامل انواع ظروف سفالی لعاب*دارو بدون لعاب و ظروف مفرغی است.بخش چهارم : در برگیرنده اشیایی اهدایی است انواعتابلوهای نقاشی از چهره فردوسی، آثار نقاشی استاد علی رخساز از داستان*های شاهنامه، انواع فرش و قالیچه وانواع هنرهای ظریفه این بخش را تشکیل می*دهند. این موزه به دلیل پاره*ای از تعمیرات نیاز به طراحی و غنی شدن اشیای موجود، فعلا به صورت نمایشگاه اداره می*شود.

موزه علوم و تاریخ طبیعی - مشهد
این موزه در سال 1375 به همت مرکز تربیت معلم شهید بهشتی تشکیل و در سال 1377 زیر نظر اداره کل آموزش و پرورش خراسان رسما افتتاح شد
فضای داخلی موزه در دو طبقه با 4 سالن و 24 غرفه ارائه کننده اشیای موزه در 6 بخش است. فیزیک : در این بخش سعی شده است با بازسازی پدیده*های طبیعی و آزمایش*های علمی گامی در جهت شناخت این علم برداشته شود.

فیزیک در 2 سالن به نمایش درآمده است. سالن اول اختصاص به نور دارد. غرفه*های خطای دید افلاک نما و دیگر وسایل آموزشی در این سالن ور تعرض دیر هستند. سالن دوم را غرفه*های مکانیک، سیالات، صوت، الکتریسیته و مغناطیس در بر گرفته است. حیات وحش: در این بخش انواع جانوران، پرندگان و پستانداران بومی و غیر بومی در گونه*های مختلف به صورت تاکسیدرمی شده به نمایش در آمده*اند. زمین شناسی : این بخش در برگیرنده انواع سنگ و فسیل و کان*های صنعتی و اطلاعات مربوط به آنها است.

جغرافیا: در این بخش نقشه قاره*ها، کشور ایران استان خراسان و ... به نمایش در آمده است. زیست شناسی: در این بخش در سه زمنیه بدن انسان، جانور شناسی و گیاه*شناسی تسحقیق شده است. در غرفه بدن انسان ساختار و عملکرد دستگاه*های مختلف بدن معرفی شده است. در غرفه جانور شناسی، کلکسیون*های مختلفی از نمونه*های جانوری مانند حشرات، صدف*ها،*خزندگان و چنین حیوانات به نمایش درآمده است. در غرفه گیاه شاسی انواع گیاهان داراویی، قارچ*ها* و بذر گیاهان عرضه شدعه است. دفاع مقدس : در این بخش قسمتی از ادوات و تجهیزات انفرادی و وسایل شخصی شهدا و رزمندگان به نمایش درآمده است

مرقد امام رضا ع - مشهد
هسته مرکزی و اولیه حرم مطهر رضا(ع) که در زیر گنبدی زرین قرار دارد ،*با رواقهای گوناگونی که هر یک نام جداگانه ای دارند احاطه شده است
مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) در داخل ضریح قرار دارد و هنرمندان زبردست اوج قدرت هنری خود را در خلق آثار زیبا و شکوهمندی در این مکان بکار گرفته اند . حرم مطهر رضوی تقریبا به شکل مربعی بوده و مساحت آن بعد از عملیات توسعه به 135 متر مربع افزایش پیدا کرده است ضلع جنوبی حرم «پیش روی مبارک » ضلع شرقی «پایین پای مبارک

» ضلع شمالی «پشت سر مبارک » و ضلع غربی «بالای سر مبارک » نامیده می شود . دیوارهای هسته مرکزی حرم تا ارتفاع 20 سانتی متر با سنگ مرمر پوشیده شده است . بالای آن به ارتفاع 92 سانتیمتر با کاشیهایی بسیار گرانبها و ارزشمندی مشهور به « سنجری» مزین شده است . بر روی این کاشیهای نفیس آیات قران و احادیث معصومین (ع) با خطوط رقاع و ثلث و نقشهای اسلیمی برجسته دیده می شود .

کتیبه بسیار مهمی که در حرم به چشم می خورد زیر گنبد ، بر سر دیوارهای حرم است و حرم مطهر را دور می زند . بر این کتیبه که 80 سانتی متر عرض دارد . سوره مبارکه جمعه با خط ثلث جلی نوشته شده است که اثر خطاط مشهور دوره صفوی « علیرضا عباسی» است .
ضریح مطهر
در بیست سال گذشته اقدامات زیادی در زمینه حفظ و احیا موقوفات و بهره برداری بهینه از آنها در جهت فعالیت های فرهنگی و نشر مبانی اسلامی و معارف صورت گرفت ،*و اضافه بر حفظ و مرمت و بازسازی اماکن متبرکه ،*مستحدثات و بناهایی همچون صحن ها ، رواق ها ،*بست ها

،*کتابخانه مرکزی ،*دانشگاه علوم اسلامی رضوی ، مجموعه موزه ها ، مهمانسرا ، مسیر زیر گذر ، دور برگردانها ،*اتصالات اطراف ، سرویس های بهداشتی و ... ساخته شد . و به منظور رفاه و آسایش حال هرچه بیشتر زائران مساحتی بالغ بر 300000 متر مربع ایجاد فضاهای فرهنگی ،*عبادی و خدماتی در دست احداث می باشد

.
ساخت ضریح مطهر :
از جمله اقدامات دوران جمهوری اسلامی ، ساخت و نصب ضریح مطهر می باشد .
موجباتی چند ،*همچون فرسودگی و سست شدن پایه ها و ساختار ضریح ،*ساییدگی پوشش و روکش های نقره ای و طلایی آن ،*ساخت و نصب ضریح نوین را که پنجمین ضریح است ضروری می نمود .

طی گفتاری کوتاه ،* اطلاعاتی پیرامون ضریح جدید ارایه می گردد و برای کامل بودن نسبی مبحث ،*به شرحی از ضریح های نصب شده بر مرقد منور رضوی اشاره می شود .
ضریحی که اکنون روی قبر حضرت رضا(ع) قرار دارد از چهارده دهانه تشکیل شده است :
ضلع طرف بالای سر و دهانه پایین پا هر یک سه دهانه ،* ضلع پیش رو پشت سرهر یک چهاردهانه . ارتفاع ضریح و پایه های سنگی آن از کف حرم 90/3متر طول ضریح *5 /4 متر و عرض آن 6 /3متر می باشد و وزن ضریح حدود هفت تن است . ضریح جدید که اکنون بیش از 30 سال است روی قبر حضرت قراردارد ، *بسیار با شکوه و مجلل ساخته شده و دارای کتیبه متعدد و خطها و نقش های طلایی از آیات قرآنی و اخبار و روایات و احادیث و اسماء* حسنی می باشد که در شکلهای گوناگون نوشته شده و حکاکی ومنبت کاری گردیده است .

ضریح اول
ضریحی بوده چوبی ،*با تسمه های فلزی و پوششی از صفحات طلا و نقره ،*این ضریح در زمان شاه طهماسب صفوی یعنی سال 957 ه . ق ساخته و بر روی صندوق چوبی مضجع منور نصب شده در سال 1311همزمان با تعویض صندوق ،*بدلیل فرسودگی پایه ها ،*ضریح برچیده شده ، پوشش طلا و نقره و جواهرات آن از چوبها جدا ،*و به خزانه آستان قدس منتقل گردیده است .
ضریح دوم
ضریح فولادی مرصع ، معروف به ضریح ،*نگین نشان بوده است ،*این ضریح در سال 1160 به دستور شاهرخ ،*فرزند رضا قلی میرزا ،*و نوه نادر شاه ساخته و به وقف ، برفراز مرقد شریف نصب می شود .

این ضریح بدون سقف بوده ،* پنجره ها و شبکه های چهار طرف آن درای گوی و ماسوره هایست که با نگین های کوچک یاقوت و زمرد تزیین یافته و تعداد آنها به 2000بالغ می گردد به دلیل وضعیت ویژه این ضریح ذیلا به عین کتبیه آن اشاره می شود .
ْْ(نیاز رحمت ایزد مستعان و تراب اقدام زوار این آستان ملک پاس

بان ، سبط سلطان نادر شاهرخ شاه حسینی الموسوی الصفوی بهادر خان به وقف و نصب این ضریح و قبه های مرصع چهار گوشه ضریح مقدس مبارک موفق گردید . سنه 1160قمری در زمان تولیت میرزا سعید خان ،*برای مصون ماندن نذورات داخل ضریح ، شبکه و پوشش طلایی روی این ضریح قرار می گیرد .
این ضریح تا قبل از شروع عملیات اخیر جایگزینی و نصب ضریح مطهر جدید بر مضجع شریف نصب و زیر ضریح پیشین قرار داشت . یعنی در واقع مرقد منور دارای دو ضریح بود . در عملیات اجرایی اخیر ،*محل نصب این ضریح تغییر یافت .
شرح کوتاه جریان
محذوریت وقف به نصب بودن این ضریح و عدم جواز شرعی انتقال آن موانع و مشکلات جدی فنی ومعماری را در راه استحکام سازی و نصب ضریح بوجود آورده بود . پس ازمطالعات و بررسی ها برای یافتن راهکار حل مشکل ،*بعنوان بهترین و مناسب ترین راه حل ، تصمیم گرفته شد تا محاذی اطراف و تقریبا برابر مساحت ضریح تخلیه وخاکبرداری شود.

از دو سال پیش از محل زیر رواق دار الولایه این اقدام صورت گرفت و محاذی اطراف به شعاع تقریبا 2 متر از هر طرف و تا عمق 90/2 از کف حرم تخلیه شد . دیواره سالنهای چهار طرف با سنگ ، پوشش و تزیین یافت و ضریح فوق الذکر به قسمت پایین منتقل گردید و بدین ترتیب محذور شرعی بر طرف شده و از هر جهت زمینه برای ایجاد استحکامات لازم برای نصب ضریح جدید فراهم گردید . پس از انتقال ضریح به قسمت پایین کف حرم بطور کامل پوشش یافت .

ضریح سوم
در عصرفتحعلیشاه قاجارضریحی*فولادی*وساده به*ابعاد3* ×4 و ارتفاع 2مترساخته و روی ضریح نگین نشان ( ضریح دوم ) نصب شد. سقف این ضریح با چوبهای طلاکوب پوشش داشته وسمت پایین پای ضریح ، درب کوچک مرصعی قرار داشته است .

ضریح چهارم
ضریح ملمع یا ضریح طلاو نقره ،*این ضریح در سال 1338برروی ضریح نگین نشان یا ضریح دوم نصب گردید . این ضریح * تحت نظارت استاد مرحوم حافظیان و توسط هنرمند حاج محمدتقی ذوفن اصفهانی ساخته شد .

اضافه بر بهره برداری از طلاو نقره و جواهرات خزانه آستان قدس رضوی ، ارادتمندان به اهل بیت پیامبر اعم از ایرانی و غیر ایرانی با اهدای هدایا ، در ساخت*ضریح نقشی*عهده دار بوده اند .این*ضریح دارای 4/05متر طول و 06/3 عرض و 3/09متر ارتفاع بود،*فرسودگی*پایه ها وستونها ،*ساییده شدن پنجره ها و شبکه اطراف آن تعویض ضریح*را ضروری ساخت . در عملیات اخیر جایگزینی و نصب ،*ضریح برچیده شد و مقرر است مجددا به همان صورت پیشین آراسته ،* در موزه مرکزی آستان قدس رضوی در معرض دید بینندگان قرار گیرد .
ضریح پنجم
همانگونه که ذکر آن گذشت ،*فرسودگی و سست شده پایه ها و ساختار ضریح ، و ساییدگی شبکه های اطراف ،*تعویض ضریح را ناگزیر ساخت ،*به دستور مقام معظم تولیت آستان قدس رضوی حضرت آیت الله واعظ طبسی ،* مطالعات و بررسی های مقدماتی ساخت ضریح آغاز گردید و در سال 1372طرح های متعددی از طرف هنرمندان نامی کشور ارایه شد و نهایتا با برگزیده شدن طرح های ابتکاری استاد برجسته هنر ایران جناب آقای فرشچیان کار ساخت ضریح تحت نظارت هیأت اجرایی ، توسط سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا ( ع) آغاز شد .

روضه منوره ضریح جدید
ابتدا ، *عملیات ساخت ستونها و ساختار ضریح که مرکب از کار آهنگری و نجاری ،*توسط واحدهای مربوطه در آستان قدس رضوی ،*در نهایت استحکام انجام گرفت و ساختاری مرکب از آهن وچوب برای نصب روکش ها و پوشش طلا و نقره ساخته شد .
از میان هنرمندان ،*کار قلمزنی و زرگری و به عبارت دیگر اجرای طرح که اساس کار ساخت ضریح و صورت پذیری آن است ، تحت نظارت عالیه هنری استاد فرشچیان ،*به استاد خدادادزاده اصفهانی و اگذار گردید ضریح منور جدید حدود12 تن وزن دارد و ازجمله ویژگی های آن ضخامت پوشش نقره ای و طلایی آن ،* و اتصال روکش ها بدون پیچ می باشد.

طول ضریح 78/4و عرض آن 73/3و ارتفاع آن با محاسبه سنگ پایه 96/3 بوده و جمعا دارای چهار دهانه است .
دو سوره مبارکه «هل اتی» 76/16و عرض آن 14 سانت و کتیبه « یس» دارای 66/17 طول و عرض 18 سانتیمتر است .هر دو کتیبه و دیگر خطوط ضریح که مشتمل بر آیات دیگری از کلام الله مجید و اسما حسنی الهی است، در کمال قوت و استحکام *توسط خوشنویس نامی آقای موحد نوشته شده است .
اساسا همانگونه ک

ه طراح توانمند آن جناب استاد فرشچیان تصریح دارند ،*طراحی ضریح *نقوش ، *قوسها ، *مقرنسها ، *لچکی ها ،*کتیبه ها و ... بانمادها و سمبلهای معماری هنری بنای رفیع آستان قدس رضوی هماهنگی دارد . در این نگارستان بدیع و در این گلزار روییده از زر و سیم ، روح و هویت هنر نقاشی ونگار گری ایران اسلامی که همان مشاهد شاهد ازلی ، و معشوق سرمدی ،* منشا خیرات و زیبایی ها ،*از پس پرده کثرات نقش و نگارهاست متجلی است ،*ودر طراحی ضریح ، حرکت نقش ها و سمت گیری نگارها و سردر آغوش نهادن و بهم پیوستن آنها ،*ونقطه اجتماع و کانون وحدتشان ،*این اصل مستحکم هستی ،*یعنی بازگشت پذیری و پایان یابی همه چیز به ذات باریتعالی را تداعی می کند .

به همین اختصار اکتفا کرده اضافه می کنیم ،*طراحی و گل های پنج و هشت پر ،*نمادی است از خمسه طیبه و هشتمین حجت خداوند ،*و گل آفتاب گردان این ضریح نمودی است از لقب شمس الشموس . برای اولین بار پوشش داخل ضریح مطهر ، سقف و دیوارهای آن با خصوط اسماالله و با هنر خاتم کاری بسیار بدیع و زیبا با طراحی استاد فرشچیان توسط استاد هنرمند کشتی آرای شیرازی و همکای ایشان تزیین ،*یافته است .
عملیات اجرایی نصب ضریح مطهر از شامگاه روز شنبه 21/10/79 پس از مراسم غبار روبی آغاز گردید ،* و سرانجام در روز سه شنبه 16/12/79 مصادف با عید سعید قربان به روی مشتاقان رخ نمود .
از جمله اقدامات اساسی دیگری که انجام یافت ،* تعویض سنگ مضجع منور می باشد . بر خلاف سنگ مضجع پیشین که مرکب از یازده قطعه بود،* سنگ مرمر فعلی یکپارچه بوده و در نهایت جلا و صفا و زیبایی حجاری شده است . کتیبه هایی از آیات قرآن مجید ، زیبایی سنگ را مضاعف ساخته است .
ایجاد استحکامات و بتن ریزی کف روضه منوره ، و برقراری سیستم تهویه و هوادهی زمینی و دیواری ،*و همچنین مرمت آینه کاریها ،*کاشیکاریها و کتیبه های روضه منوره از جمله اقدامات اساسی دیگری بوده که صورت پذیرفت .
مناسب است گفته شود استاد فرشچیان افتخار طراحی و نظارت را پذیرا بوده و به گفته خود از میان اجرتها و صله های مادی ،*تنها چشم امید به عنایت و شفاعت امام داشته و دارند

رواق ها
« رواق ها » بناهایی هستند سرپوشیده با ارتفاع های مختلف که در گرداگرد مرقد پاک حضرت رضا ع ساخته شده اند و چون گوهری برآمده از صدف دوران های کهن *در سا ختار معماری حرم می درخشند .

نخستین رواق ،* در دوره تیموری و به همت « گوهرشاد آ‎‎غا» همسر میرزا شاهرخ پسر امیر تیمور گورکانی ، *در سال 841هجری قمری و هم زمان با ساخت مسجد جامع گوهر شاد ،*بنا شد و « دارالحفاظ» نام گرفت که اکنون نیز به همان نام مشهور است .از آن زمان تا کنون ، *بیست رواق دیگر پیرامون مضجع شریف رضوی علیه السلام ساخته شده اند که هر یک تجلی گاه هنر اصیل اسلامی - ایرانی به شمار می روند ،*که رواق دار الرحمه ، رواق دار الهدایه و بزرگترین آن رواق دار الولایه در طی سالیان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ،*به هنر معماران آستان قدس رضوی علیه السلام ساخته و افتتاح شده است .

رواق «دار السیاده » در غرب ،*رواق «دار الحفاظ » در جنوب رواق «گنبد حاتم خانی » و «دار لسعاده » در شرق و دو رواق «دار الفیض» و« توحید خانه » در شمال حرم مطهر قرار دارد . در جنوب شرقی حرم ،* هفت رواق به نام های :* « دار السلام » ، « دار العزه » ،* « دار السرور » ،*«دار الذکر »،* «دار الزهد »* ،*« دار العباده » و رواق شیخ بهایی واقع است . دو رواق «گنبد اللهوردیخان » و « دار الضیافه » در شمال شرقی ،*چهار رواق «دار الشکر » «دار الشرف » ،*« دار الاخلاص » ،* «دار الولایه » در شمال غربی و رواق های جدید الاحداث « دار الهدایه » و «دار الرحمه » در جنوب غربی روضه رضوی علیه السلام ساخته شده اند

مسجد گوهرشاد - مشهد
مسجد گوهرشاد یکی از مشهورترین مساجد ایران است . این مسجد که در مجاورت حرم حضرت رضا (ع) قراردارد به دستور « گوهرشاد خاتون »* همسر « شاهرخ میرزا » درسال 821 ه. ق ساخته شده است

هم اکنون مساحت کل این مسجد 9410متر مربع می باشد و دارای یک صحن و چهار ایوان و هفت شبستان بزرگ است . در دو طرف ایوان مقصوره دو مناره زیبا ،*هر یک به بلندی 40 متر قرار دارد . کتیبه ای به خط « بایسنغر» میرزای تیموری که از خوشنویسان مشهور زمان خود بوده است ،*در حاشیه دهنه ایوان به یادگار مانده است . در ایوان مقصوره این مسجد منبر صاحب الزمان (ع) قرار دارد . این منبر در سال 1243 ه. ق به شیوه منبت کاری از چوب گردو ساخته شده است و

آهن*ومیخ*در آن بکار نرفته است . این مسجد کتابخانه ای عمومی نیز دارد که دارای 34650جلد کتاب است . کتابخانه قدیمی در ضلع شرقی صحن امام خمینی قرار داشت و سابقه تاسیس آن به سال 618 می رسید که بدلیل افزایش تعداد کتابها و مراجعین ،*ساختمان جدید کتابخانه به نام کتابخانه مرکزی بین بست طبرسی و بست بالا با پیش بینی 5 میلیون جلد کتاب ساخته شد و در سال 1374شمسی افتتاح گردید . کتابخانه مرکزی با ظرفیت یک میلیون جلد کتاب (قابل افزایش تا 5 میلیون جلد )

هم اینک م***** از نیم میلیون جلد کتاب به 43 زبان رایج دنیا را دارا می باشد که حدود 32هزار نسخه آن خطی ،*1000 نسخه عکسی و بقیه چاپی است . از بین کتب چاپی تعداد 35هزار نسخه آن به زبانهای خارجی است که علاوه بر آن حدود 27 هزار حلقه میکروفیلم از نسخه های خطی نفیس این کتابخانه و سایر کتابخانه های داخل وخارج کشور از جمله اسپانیا این موزه یکی از زیباترین و غنی ترین موزه های ایران به شمار می رود . ساختمان موزه در ضلع شرقی صحن « امام خمینی » قرار دارد و قدمت اشیاء* آن به قرن ششم هجری می رسد از آثار بی نظیر این موزه اولین سنگ مرقد امام هشتم (ع) است که به خط کوفی برجسته در سال 516ه. ق با نهایت ظرافت حجاری شده است