بخشی از مقاله
شرکت صنعتی و معدنی چادرملو
مقدمه و تاريخچه معدن
کانسار چادرملو در سال 1319 توسط يک مهندس ايراني به نام آقاي مهندس سبحاني و تحت نظر زمين شناس آلماني بنام کومل شناسائي گرديد. پژوهشهاي اوليه زمين شناسي در خلال سالهاي 43-1342 با حفر تونلهاي اکتشافي انجام شد.
اکتشافات کلي منطقه و مغناطيس سنجي هوائي که از سال 1347 در مساحتي به وسعت 40 هزار کيلومتر مربع آغاز شده بود منجر به ثبت ناهنجاري (Anomaly) مغناطيسي در کل منطقه بافق ساغند و زرند کرمان گرديد.
اکتشافات تکميلي در سالهاي 1357-1352 انجام شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، کانسار چادرملو به عنوان يک طرح مستقل مورد توجه قرار گرفت، در سال 1362 مذاکره براي ادامه مطالعات و طراحي تفصيلي با شرکت LKAB سوئد آغاز شد که به نتيجه نرسيد. در سال 1365 مهندسين مشاور آلماني شرکت E.B.E به منظور انجام مطالعات اوليه و طراحي تفصيلي انتخاب و قرارداد مهندسي فاز يک در سال 1365 و فازهاي 2 و 3 در سال 1369 بين شرکت ملي فولاد ايران و مهندسين مشاور مذکور منعقد گرديد. پس از انجام مطالعات فاز 1 مشاور مزبور، با تائيد شرکت ملي فولاد ايران روش فرآوري سنگ آهن چادرملو را از طريق جداکننده ميدان ضعيف، جداکننده مغناطيسي ميدان قوي، فلوتاسيون کنسانتره غير مغناطيسي به منظور کاهش فسفر و بازيابي آپاتيت (کنسانتره فسفر) انتخاب و طراحي تفصيلي را بر اساس اين روش آغاز نمود.
بموازات فعاليتهاي مهندسي فوق، مجوز شروع عمليات اجرائي در اواخر سال 1368 از طرف سازمان برنامه و بودجه وقت صادر و طرح بمورد اجراء گذاشته شد که حجم عمليات پروژه هاي طرح تا خاتمه عمليات در نمودار پيوست منعکس شده است.
خلاصه تاريخچه معدن و سابقه طرح از زمان کشف کانسار تا خاتمه عمليات تجهيز و راه اندازي و بهره برداري به شرح نمودار پيوست مي باشد.
توليدات شركت و مصرف كنندگان:
توليدات اصلي شركت كنسانتره، سنگ آهن دانه بندي شده (درشت دانه و ريز دانه) و كنسانتره آپاتيت مي باشد.
مصرف كنندگان محصول سنگ آهن، مجتمع هاي فولادسلزي، كه به روش احيا مستقيم مبادرت به توليد محصولات فولادي مي نمايند، مي باشند. سنگ آهن به عنوان ماده اوليه اصلي مورد نياز در صنايع فولاد است. بنابراين يكي از مزيتهاي مهم اقتصادي در توليد فولاد هر كشور، استفاده از سنگ آهن داخلي مي باشد. در ايران مجتمع هاي فولاد سازي، به خصوص فولاد مباركه و ذوب آهن اصفهان كاملا از اين مزيت برخوردار مي باشند. با استفاده از سنگ آهن داخلي با توجه به ملاحضات موجود علاوه بر صرفه جويي هاي ارزي، زمينه كاهش عمده در قيمت محصولات فولادي را در اين دو واحد فراهم مي كند.
مشخصات معدن
• ذخيره معدن: 400 ميليون تن
• ذخيره قابل استخراج: 320 ميليون تن
• عمر معدن: با توجه به ظرفيت توليد فعلي 50 سال
• کل محصول نهائي توليدي: 200 ميليون تن
• کيفيت ذخاير سنگ آهن معدن شامل:
عيار متوسط آهن = 55.2%
عيار متوسط فسفر = 0.94%
عيار متوسط گوگرد = 0.19%
متوسط درجه اکسيدگي = 4.02%
موسسان و صاحبان سهام شركت
شركت معدني و صنعتي چادرملو (سهامي خاص) در خرداد ماه سال 1371 با سرمايهگذاري بانك سپه با 49درصد سهام و شركت ملي فولاد ايران با 51درصد سهام تاسيس و براساس مصوبه مورخ 1/2/1382 مجمع عمومي، شخصيت حقوقي آن به سهامي عام تغيير و در تاريخ 12/7/1382 سهام آن در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذيرفته گرديد.
تركيب سهامداران در پايان خرداد ماه سال 1385 به شرح ذيل ميباشد:
مشخصات كالاي توليدي:
1 -توليدات اصلي: كنسانتره سنگ آهن با عيار آهن 68درصد – 5/67درصد = Fe
2 -توليدات جانبي: سنگآهن دانهبندي درشتدانه Lump Ore و ريزدانه Fine Ore با عيار آهن 64درصد – 60درصد = Fe
3 -توليدات فرعي: كنسانتره آپاتيت
مصرف محصولات توليدي:
مصرفكنندگان محصول سنگآهن كنسانتره مجتمعهاي فولادسازي كشور ميباشد كه به روش احياي مستقيم محصولات فولادي توليد مينمايند.
همچنين سنگ آهنهاي دانهبندي جهت مصرف در صنايع فولاد به روش كوره بلند و كنسانتره آپاتيت براي توليد اسيد فسفريك يا كود فسفاته در مجتمعهاي پتروشيمي مصرف ميگردد.
صنايع فولادكشور كه با روش احياي مستقيم DIRECT REDUCION توليد مينمايند، (فولاد مباركه و فولاد خوزستان) در ظرفيتهاي فعلي طبق برنامه سال 1385، به منظور توليد حدود 3/6ميليون تن فولاد خام نياز به حدود 2/10ميليون تن سنگآهن كنسانتره دارند كه مقدار 5ميليون تن آن از محل توليدات چادرملو ميباشد.
ظرفيت و توان توليدات:
كارخانه تغليظ براساس كيفيت سنگآهنهاي تغذيه شده بر مبناي 60درصد= Fe و 61/6درصد = Fe/Feo و ضريب بازيافت كنسانتره حدود 68درصد طراحي و ظرفيت توليد به مقدار 1/5ميليون تن محاسبه گرديد.
با عنايت به كيفيت سنگهاي استخراجي و عيار آهن متوسط 5/55 -54درصد متوسط ضريب بازيافت قابل دسترسي حدود 60درصد و كاربرد ظرفيت كارخانه فرآوري موجود حدود 5/4ميليون تن و حداكثر 6/4ميليون تن كنسانتره سنگآهن پيشبيني گرديده.
تولید و فروش شرکت
تولیدات شامل کنسانتره سنگ آهن، سنگ آهن شکسته دانهبندی شده و کنسانتره آپاتیت میباشد. ظرفیت تولید کنسانتره سنگ آهن و سنگ دانهبندی در حال حاضر 1/4 میلیون تن در سال است، ظرفیت تولید سنگآهن شکسته دانهبندی شده یک میلیون تن و کنسانتره آپاتیت 100 هزار تن در سال میباشد.
مصرف کنندگان محصول سنگ آهن، مجتمع فولاد اهواز و فولاد مبارکه میباشند. کنسانتره آپاتیت برای تولید اسیدفسفریک یا کود فسفاته در صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرد. سنگ آهن دانه بندی شده در ذوبآهن اصفهان استفاده میشود. صنایع فولاد کشور که با روش احیاء مستقیم تولید میکنند در ظرفیتهای فعلی طبق برنامه سال 1385 به منظور تولید حدود 3/6 میلیون تن فولاد خام نیاز به حدود 10 میلیون تن سنگ آهن کنستانتره دارند که 5 میلیون تن آن از محل تولیدات چادرملو میباشد. در سال 1384 دو شرکت در کشور سنگ آهن کنستانتره تولید کردهاند که کل تولیدات بالغ بر 8/9 میلیون تن گردیده است که 55% آن سهم چادرملو بوده است.
چادرملو در سال 1384 معادل 33/5 میلیون تن کنستانتره سنگ آهن تر و 807 هزارتن سنگ آهن دانه بندی شده تولید کرد که در حدود 116 درصد برنامه تولید سال(تولید 3/5 میلیون تن شامل 5/4 میلیون تن کنستانتره سنگ آهن و 800 هزارتن سنگ آهن دانهبندی شده) بودهاست.
وضعیت تولید و فروش کنسانتره سنگ آهن در مقایسه با ظرفیت حقیقی این شرکت طی سالهای گذشته به شکل جدول زیر است.
جدول میزان تولید و فروش شرکت طی سالهای گذشته و پیش بینی سال 1385
شرح واحد پیش بینی 1385 1384 1383 1382 1381
مقدار تولید تن 5325000 6138000 5443000 4820000 4539000
مقدار فروش تن 5225000 5587272 5039018 4.412.920 3.631.192
همانگونه که در جدول بالا مشخص است روند تولید شرکت صعودی بوده و هر سال پیوسته افزایش یافته است. در نمودار زیر روند مقایسه ای فروش و سود خالص شرکت مشاهده می شود.
این نمودار به خوبی نشان دهنده روند رو به رشد حاشیه سود خالص شرکت است. البته به نظر میرسد جادرملو پیش بینی سال جدید را با محافظه کاری اعلام کرده است.
بررسی بودجه سال 1385
از کل فروش پیشبینیشده شرکت که 1727 میلیارد ریال است مبلغ 1615 میلیارد ریال معادل 5/93 درصد از محل فروش کنستانتره سنگآهن و 112 میلیارد ریال معادل 5/6 درصد از محل فروش سنگآهن دانه بندی شده تامین میگردد. در بودجه شرکت برای سال جاری نرخ فروش هر تن کنستانتره سنگ آهن 357000 ریال و هر تن سنگ آهن دانه بندی شده 160000 ریال محاسبه شده است. در جدول زیر میزان دستیابی شرکت به بودجه سال قبل و بودجه سه ماهه سال جاری را میبینیم.
پیش بینی 84 واقعی 84 پیش بینی 85 واقعی سه ماهه 85
کنستانتره سنگ آهن 324800 334328 357000 35797
سنگ آهن دانه بندی شده 140000 140000 160000 15092
قیمت هر تن به ریال
همانگونه که مشخص است سال گذشته متوسط نرخ فروش سنگ آهن حدود 3 درصد بالاتر از پیشبینی بوده است. در سه ماهه سال جاری نیز فروش کنستانتره با قیمتی در حدود پیش بینی انجام میشود، با این حال سنگآهن دانهبندی شده با قیمتی پایینتر از پیشبینی فروخته میشود که البته به دلیل سهم اندک این محصول در بودجه فروش ،شرکت چادرملو مشکلی از لحاظ دستیابی به بودجه سالانه فروش ندارد.
طرح توسعه و پروژههای در دست اجرا
1- طرح گندله سازی اردکان
میزان تولید سالانه گندله در کشور 10 میلیون تن در سال است که با توجه به افزایش ظرفیت تولید فولاد تا 29 میلیون تن در پایان سال 1388 به حدود38 میلیون تن گندله نیازاست. تولید سالانه این طرح 4/3
میلیون تن گندله است که عمدتا" در صنایع فولاد سازی به روش احیاء (فولاد مبارکه و فولاد خوزستان) مصرف میشود، سرمایهگذاری طرح بالغ بر 1354 میلیارد ریال است، مدت اجرای پروژه 48 ماه و راهاندازی آزمایشی آن در پایان سال 85 پیشبینی میشود. پیشرفت فیزیکی طرح تا پایان سال 84، معادل 65 درصد میباشد. متوسط قیمت جهانی گندله به صورت F.O.B در سال 2005 هر تن حدود 85 دلاربوده است که ارزش تولیدات سالانه طرح را به 289 میلیون دلار بالغ میکند.
.
2- احداث خط چهارم فرآوری سنگ آهن
با اجرای این طرح تولید کنسانتره سنگ آهن از 2/4 میلیون تن فعلی به 6/5 میلیون تن و کنستانتره آپاتیت از 100 هزار تن به 135 هزار تن افزایش مییابد. سرمایهگذاری این طرح 675 میلیارد ریال میباشد. پیشبینی میشود این طرح سال 86 به بهره برداری برسد. درصد پیشرفت طرح تا پایان سال 1384 در حدود 22 درصد بوده است.
برنامه آتی شرکت
برنامههای زیر در دستور کار شرکت میباشد.
1- احداث خط پنجم فرآوری سنگ آهن به ظرفیت 4/1 میلیون تن سنگ آهن و 35 هزار تن کنسانتره آپاتیت
2- پروژه تولید اسید فسفریک و کودهای فسفاته (3000)تن اسید فسفریک و 8500 تن کود شیمیایی
3- طرح تولید مواد شیمیایی مورد نیاز مجتمع
4- پروژه احداث کارخانه ریخته گری گلوله های آسیابی و قطعات ریختهگری
چکیده
معدن سنگ آهن چادرملو در قلب کوير مرکزي ايران، در دامنه شمالي کوههاي خاکستري رنگ چاه محمد در حاشيه جنوبي نمک زار ساغند بفاصله 180 کيلومتري شمالي شرقي شهر يزد و 300 کيلومتري جنوب طبس قرار گرفته است.
چادرملو بواسطه موقعيت جغرافيايي کويري داراي آب و هواي خشک و سرد در زمستان و گرم در تابستان مي باشد ميزان سرما در شبهاي زمستان گاه تا 16 درجه زير صفر ميرسد و گرماي هوا در تابستان تا 45 درجه بالا مي رود. سرعت باد تا 90 کيلومتر در ساعت هم رسيده است که باعث طوفانهاي شن مي گردد.