بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
*نکته اول: در قرآن کریم، هفت مورد به صراحت و دو مورد به کنایه سخن از آسمان های هفت گانه و در یک مورد نیز ظاهراً سخن از زمین های هفت گانه آمده است.
*نکته دوم: «سماء» در لغت از ریشه «سموّ» به معنای بلندی است،حتی برخی لغویین ادعا کردند هر بالایی نسبت به پایین آن آسمان و هر پایین نسبت به بالای آن زمین است.
*نکته سوم: کلمه «سماء» و مشتقات آن در قرآن کریم سیصد و ده بار آمده که در دو مفهوم بکار رفته است:
*الف. آسمان مادی ب. آسمان به معنای معنوی
*
اسلاید 2 :
قرآن کریم در بسیاری از موارد واژه سماء (آسمان) را در معنای مادی آن بکار برده است که مصادیق و معانی متعددی از آن اراده می شود از جمله:
1: آسمان به معنای جهت بالا «مانند درخت پر برکت و پاکیزه که ریشه آن در زمین ثابت و محکم است و شاخه های آن به آسمان کشیده شده است»
2: آسمان به معنای جوّ اطراف زمین: «و نزلنا من السماء ماءً مبارکاً» « و از آسمان آب مبارکی را فرو فرستادیم».
3: آسمان به معنای مکان سیارات و ستارگان: «بزرگوار آن خدایی که در آسمان برج ها مقرر داشته و در آن چراغ روشن خورشید و ماه تابان را روشن ساخت».
اسلاید 3 :
قرآن کریم در بسیاری از موارد واژه سماء (آسمان) را به معنای معنوی آن بکار برده است که از آن نیز مصادیق و معانی متعددی اراده می شود از جمله:
1: آسمان به معنای مقام قرب و مقام حضور که محل تدبیر امور عالم است: «اوست که امر عالم را از آسمان بسوی زمین تدبیر میکند».
2: آسمان به معنای موجود عالی و حقیقی:«روزی تان و آن چه به شما وعده داده می شود در آسمان قرار دارد».
اسلاید 4 :
نکته چهارم: مقصود از سبع (هفت) چیست؟
کلمه سبع (هفت) در عربی به دو صورت به کار می رود.
الف: هفت به معنای عدد مشخص و معین که در ریاضی به کار می رود.
ب: هفت به معنای نماد کثرت؛ چرا که گاهی در عربی کلمه «هفت» به کار میرود و معنای کنائی آن (تعداد زیاد و کثیر) مراد است.
اسلاید 5 :
*نکته پنجم: مقصود قرآن از واژه «هفت آسمان»
*مفسرین درباره واژه «هفت آسمان» چندین احتمال داده اند:
*الف: هفت به معنای عدد حقیقی باشد که در این صورت این احتمالات متصور است.
*1:هفت آسمان پر از ستاره و سیاره که هر یک مثل آسمان کره خاکی زمین می باشند. احتمال وجود هفت جهان مشابه که هنوز کشف نشده است، وجود دارد.
*2:هفت مقام قرب و حضور و موجود عالی معنوی (هفت آسمان) در مقابل هفت مرتبه پست وجودی طبیعت.
*
اسلاید 6 :
ب: هفت، به معنای کثرت باشد که در این صورت احتمالات زیر متصور است:
1: آسمان های زیادی (مجموعه کرات و سیارات و…) خلق کرد. و زمین های زیادی (کره های خاکی مشابه زمین) خلق کرد. که همه آنها در فضا شناور و معلق هستند.
2: تعداد زیادی از طبقات جوّ آسمان را خلق کرد و تعداد زیادی از طبقات داخلی زمین یا قطعات زمین و اقلیم ها را خلق کرد.
3: مراتب معنوی و مقامات قرب و حضور و موجودات عالی بسیاری خلق کرد.
نتیجه این که با توجه به عدم شناخت و اطلاع کافی ما از معنای هفت آسمان در قرآن و با توجه به ابهاماتی که در مورد آسمان و کهکشان ها از نظر علمی وجود دارد؛ نمی توان درباره آن نظر قطعی داد و همه نظریات به صورت احتمال و گمان مطرح می شود.امّا نباید از این نکته غافل شویم که هدف قرآن هدایت معنوی و تربیتی بشر است و اشاره قرآن به مواردی از قبیل هفت آسمان و زمین، حرکت خورشید و زمین و… علاوه بر حقانیت آنها، نشان از قدرت لایزال او و هموار نمودن راه خداشناسی و آماده کردن زمینه تفکر و تدبر در آفرینش است. همچنین بعضی از مطالب علمی قرآن نیازمند به زمان و اثبات علم تجربی میباشد اگر علوم در مسائل علمی قرآنی نظریه ای نداد، دلیل بر باطل بودن نظریه قرآن نیست.
اسلاید 7 :
آسمان یا سماء و خلقت و جایگاه والای آن در نظام هستی یکی از مفاهیم مهم قرآنی است. با دقت در آیات قرآن در مورد سماء با خصوصیات ویژه ای مواجه می شویم. از جمله اینکه خیرات و برکات از آسمان نازل می شود و در های آسمان برای برخی گشوده می شود. و آنچه از خیرات که وعده شده است در آسمان است. همچنین در برخی آیات هشدار داده شده است که : «اَاَمنتُم مَن فی السماء… »؛ آیا از کسی که در آسمان است در امان هستید.
مجموعۀ این آیات، همچنین روایات فراوانی که در مورد آسمان وارد شده است نشان می دهد که آسمان امری فراتر از شناختهای محدود بشری است.
اسلاید 8 :
بر اساس صریح آیات قرآنی تمامی سیارات و اجرام سماوی و کهکشانها تنها زینت های آسمان دنیا (آسمان اول) محسوب می شوندکه ما از درک همین آسمان هم عاجزیم حال آنکه آسمان خود هفت طبقه و هفت مرتبه را شامل است که آسمان های بالاتر هرچه باشندغیر از این محدوده و مرتبه ای هستند که برای آسمان اول تعریف شده است.
با توجه به اینکه در آیات و روایات آمده که آسمانها منزلگاه ملائکه است، و یا ملائکه از آسمان نازل مىشوند، و امر خداى تعالى را با خود به زمین مىآورند یا اینکه آسمان درهایى دارد، که براى کفار باز نمىشود و مطالبی دیگر و از طرفی می دانیم که ملائکه از نور خلق شده اند و موجوداتی نوری هستند، بنابراین می توان نتیجه گرفت که خلقت آسمانها و آسمانیان هیچ شباهت و ربطى با نظام جارى در زمین ندارد.
اسلاید 9 :
به این ترتیب می توان گفت که آسمان، جهان هستی را در برگرفته که البته یکی نیست بلکه هفت آسمان می باشد که نزدیک ترین آسمان که موسوم به آسمان دنیا است در مقابل دیدگان ما قرار دارد که مزین به کرات و کهکشانها ست.
می توان جهان هستی را همچون گردویی مجسم ساخت که هفت پوسته دارد که در فاصلۀ بین پوسته هایش هریک جهانی دگر است و جهانی که ما در آن قرار داریم یعنی جهان ارض (عالم خاکی با همه کراتش) به مثابۀ مغز این گردو می باشد که ثقیل ترین و مادی ترین جنبه این جهان است که در مرکز هفت جهان تو در تو قرار گرفته است. بنابراین، زمین و منظومه شمسی و کل ستارگان و کهکشان ها در درون هسته جهان واقع شده اند که در قرآن عالم ارض نامیده شده (که منظور همان عالم ماده است). و شش جهان دیگر در طبقات فوقانی ما قرار دارند که در فرهنگ اسلامی موسوم به ملکوت و جبروت و لاهوت و غیره می باشد.
اسلاید 10 :
*قرآن کریم در این مورد می فرماید:
«فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فی یَوْمَیْنِ وَ أَوْحى فی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابیحَ وَ حِفْظاً ذلِکَ تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیم»؛ پس آنها را هفت آسمان در دو روز قرار داد و در هر آسمانی امر آن آسمان را وحی نمود و آسمان دنیا را با چراغهایی( ستارگان) زینت بخشیدیم و حفظ کردیم . این است تقدیر خداوند توانا و دانا.
*با این حال برخی از قدما خواسته اند هفت آسمان در قرآن را با هفت مرتبه از کواکب که برگرفته از هیئت قدیم (هیئت بطلمیوس) است تفسیر کنند ولی این مطلب با مطالب قرآنی مطابقت ندارد چو ن هفت آسمانی که در قرآن ذکر شده به گونه ای است که تمامی ستارگان و سیارات، تنها در مرتبه اول آن (سماء الدنیا ) واقع شده اند.
*از طرفی دیدگاه عرفانی در مورد “افلاک ِنه گانه” که آنها را عوالمی اثیری می دانند (به خلاف تفسیر صرفاً مادی از کواکب سبعه)، از جهاتی مشابهت به مراتب بالاتری دارد که در قرآن در مورد هفت آسمان مطرح شده اند.
*