بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فصل اول:
خداشناسی
اهداف:
هدف از ارائه مطالب این فصل آن است که خواننده :
با رویکردهای مختلف به مقوله خداشناسی و پیامدهای آن توجه یابد.
به نحوه خداشناسی در نهج البلاغه آگاه گردد.
با موضوع خداشناسی در عینیت زندگی آشنا شود.
اسلاید 2 :
الف) روش خداشناسی:
نوع شناخت در رابطه با خداوند به شدت در زندگی آدمی تاثیر گذار است. خداشناسی، تنها امری قلبی و ذهنی نیست، بلکه انسان هرطور که خدا را بشناسد، زندگی می کند. خداوند همه چیز یک مومن است. نوع فهم اهل ایمان از خدا، در روش، رفتار و کردار آنان تاثیر می گذارد. کسانی که خدا تلقی جاهلانه و تنگ نظرانه دارد، رحمت خدا را محدود می کنند و خداوند را همواره بر کرسی غضب می نشاند به انتظار اینکه از بنده اش لغزشی پیدا شود و به عذاب ابد کشیده شود. چنان که خوارج، خدا را این گونه فرض می کردند.
اسلاید 3 :
از نظر آنان، جز عده بسیار معدودی از بشر همه مخلد در آتش جهنم بودند. چنین اشخاصی همه مردم جهان را با دید کفر و الحاد می نگرند و دایره اسلام و مسلمانی را بسیار محدود تصور می کنند. اماکسانی که از خدا تلقی عالمانه و عاشقانه دارند، رحمت او را واسع می بینند؛ خداوند را همواره در جایگاه رحمت می دانند. چون بنده ای گناه ورزد و از ساحت قرب الهی دور گردد، خدای مهربان و از سر لطف و رحمت به سوی بنده عاصی بازگردد تا بنده توفیق استغفار و توبه بیابد، و چون بنده توبه کند توبه او را بپذیرد و او را قبول نماید.
مطهری، جاذبه و دافعه علی(ع) ص 166- 165.
اسلاید 4 :
ثُمَّ تَابَ عَلَیهم لِیتُوبُوا اِنَّّ اللهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحُیمُ.
پس [ خدا ] به آنان [ توفیق] توبه داد، تا توبه کنند. بی تردید خدا همان توبه پذیر مهربان است.توبه (9) : 118.
یعنی توبه بنده همیشه میان دو توبه از جانب خدای متعال قرار دار: یکی بازگشت خداوند مهربان به سوی بنده از سر رحمتش تا بنده را توفیق توبه دهد و دیگر، بازگشت خدای رحمان به بنده در اینکه او را بپذیرد و توبه اش را قبول نماید. البته بازگشت خدای مهربان به سوی بنده، از بازگشت بنده به سوی او بیشتر است:« اِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحُیمُ.»
این گونه خداشناسی، منطق قرآن و نهج البلاغه است؛ چنان که وقتی علی(ع) برای فرزند خویش، حضرت مجتبی(ع) و همه فرزندان معنوی خویش از دعا و توبه سخن گفته و به بازگشت به خدا فراخوانده، چنین فرموده است:
اسلاید 5 :
وَاعْلَمْ، أَنَّ الَّذِي بِيَدِهِ خَزَائِنُ السَّموَاتِ وَالاْرْضِ قَدْ أَذِنَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ، وَتَكفَّلَ لَكَ بِالاْجَابَةِ،أَمَرَكَ أَنْ تَسْأَلَهُ لِيُعْطِيَكَ، وَتَسْتَرْحِمَهُ لِيَرْحَمَكَ، وَلَمْ يَجْعَلْ بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ مَنْ يَحْجُبُكَ عَنْهُ، وَلَمْ يُلْجِئْكَ إِلَى مَنْ يَشْفَعُ لَكَ إِلَيْهِ، وَلَمْ يَمْنَعْكَ إِنْ أَسَأْتَ مِنَ التَّوْبَةِ،وَلَمْ يُعَاجِلْكَ بَالنِّقْمَةِ،وَلَمْ يُعَيِّرْكَ بِالاْنَابَةِ، وَلَمْ يَفْضَحْكَ حَيْثُ الْفَضِيحَةُ بِكَ أَوْلَى، وَلَمْ يُشدِّدْ عَلَيْكَ فِي قَبُولِ الاْنَابَةِ، وَلَمْ يُنَاقِشْكَ بِالْجَرِيمَةِ، وَلَمْ يُؤْيِسْكَ مِنَ الرَّحْمَةِ، بَلْ جَعَلَ نُزُوعَكَعَنِ الذَّنْبِ حَسَنةً، وَحَسَبَ سَيِّئَتَكَ وَاحِدَةً، وَحَسَبَحَسَنَتَكَ عَشْراً، وَفَتحَ لَكَ بَابَ الْمَتَابِ، وَ بابَ الاِ ستِعتَاب
اسلاید 6 :
بدان خداوندی که گنجینه های آسمان و زمین در دست اوست. تو را در دعا رخصت داده و خود اجابت آن را بر عهده گرفته و تو را فرموده که از او بخواهی تا عطایت کند، از او آمرزش طلبی تا بیامرزدت. میان تو و خود کسی را نگمارده تاتو را از وی بازدارد؛ تو را به کسی وانگذاشته که در نزد او شفاعت کند؛ اگر گناه کردی، از توبه منعت ننموده و در کیفرت شتاب نفرموده. چون به او بازگرد؛ سرزنشت نکند؛ آنجا که رسواشدنت سزاست، پرده ات را ندرد؛ در پذیرفتتن توبه بر تو شخت نگرفته و حساب گناهانت را نکشیده و از بخشایش نومیدت نگردانیده، بلکه بازگشت را از گناه نیک شمرده و هر گناهت را یکی گرفته و هر کار نیکویت را ده به حساب آورده و در توبه را برایت بازگذارده و راه کسب خشنودی اش را گشوده. سید رضی، نهج البلاغه، نامه 31.
اسلاید 7 :
انسان هر گونه خدا را بیابد خود را آن سان می سازد، تا عبد به خصلت معبود در ید. آنان که خداوند را خودکامه، خشن و بی قانون تصور می کنند، حکومت، مدیریت، سیاست و روابط اجتماعی شان به همین رنگ در می آید و آنان که خدایشان خدایی لطیف، رحمان و رحیم استکه جزء عدل نمی کند، به حکومت، مدیریت، سیاست و روابط اجتماعی مناسب این فهم رو می کنند.
در آموزه های علوی، اهتمامی جدی در پیراستن اندیشه خداشناسی از فهم و تلقی های نادرست، و شناساندن خدایی است که ستون های دینش را بر عشق و دوستی خود بنیاد نهاده است:
اِنَّ هذا الاَسلامَ دِینُ اللهِ اصطَفَاهُ لِنَفسِهِ، و َ اصطَنَعهُ عَلَی عَیِنهِ، وَ اصفَاهُ خِیَرَهَ خَلقِهِ، وَ اشقَامَ دَعَائِمهُ عَلَی مَحَبَتَّهِ.
اسلاید 8 :
دین اسلام، دین خداست که آن را برای خود برگزید و به دیده عنایت خویش آن را پرورید و بهترین آفریدگارن خود را مخصوص رساندن آن به مردمان گردانید و ستون های آن را بر دوستی خود استوار ساخت.
محور اندیشه دنی، خداشناسی است. و اساس رسالت پیام آوران الهی این بوده است که انسان را با حقیقت هستی پیوند دهند و اندیشه خداباوری را به مردمان عرضه و ترویج و تثبت کنند. زیرا خداباوری در معنای صحیحش چنان تحولی در همه شئون زندگی آدمیان ایجاد می کند که همه چیز را در جهت تعالی دگرگون می سازد. خداباوری، شیفتگی، دلدادگی و حیرت در برابر عظمت حقیقت هستی، مبنایی شگفت و اساسی در زندگی آمی دارد، اما انسان این امر اساسی را از یاد می برد و از لطافت آن غافل می شود و تکرار اسم خداوند تبدیل به صورتی لفظی می شود و انسان از یاد می برد که با چه حقیقت عظیمی مرتبط است.
اسلاید 9 :
امیرمومنان علی(ع) آدمیان را متوجه امر کرده و فرموده است:
الْحَمْدُ للهِ الَّذِي اظهَرَ مِن آثَارِ سُلطَانِهِ و َ جَلالِ کِبرِیائِهِ مَا حَیَّرَ مُقَلَ العُیُوُنِ مِن عَجَائِب قُدرتَهِ.
سپاس و ستایش خدا را که نشانه های قدرت و عظمت خود را چنان هویدا کرده که دیده ها را شگفتی قدرتش به حیرت آورده است!.
الْحَمْدُ للهِ الَّذِي بَطَنَ خَفِيَّاتِالاْمُورِ، وَدَلَّتْ عَلَيْهِ أَعْلاَمُالظُّهُورِ، وَامْتَنَعَ عَلَى عَيْنِ الْبَصِيرِ؛ فَلاَ عَيْنُ مَنْ لَمْ يَرَهُ تُنْكِرُهُ، وَلاَ قَلْبُ مَنْ أَثْبَتَهُ يُبْصِرُهُ،
سپاس و ستایش برای خداوندی است که عمق رازهای پنهان هر جریانی حضور دارد، گرچه بر دیده هیچ دیده وری نمی نشیند، اما تمامی پدیده های جهان درخش آسا، هستی اش را گواهند. بدین سان نه چشمی که او را نبیند. انکارش تواندکرد و نه قلبی که پذیرای اوست راهی که دیدنش دارد.
اسلاید 10 :
الْحَمْدُ للهِ ... وَالظَّاهِرِ فَلاَ شَيْءَ فَوْقَهُ، وَالْبَاطِنِ فَلاَ شيَ دُونَه.
سپاس مخصوص خدایی است ... که چنان آشکار است که چیزی ا زاوآشکار تر نیست و آن چنان مخفی است که چیزی از او مخفی تر نیست!
هستی او پیدا تر از هستی سایر اشیاست، زیرا هستی او به خود پیداست و هستی سایر اشیا بدو هویداست؛ چنان که فرموده است :« اللهُ نُورُ السَمَاواَتِ و َ الاَرضِ» و نور به چیزی گویند که به خود پیدا و پیدا کننده سایر اشاء باشد.
همه عالم به نور اوست پیدا کجا او گردد از عالم هویدا
زهی نادان که او خورشید تابان به نور شمع جوید در بیابان
