بخشی از مقاله
چکیده
به نظر می رسد، علاوه بر تمرین و فعالیت ورزشی، برخی گیاهان دارویی مانند دارچین هم درمان مناسبی برای دیابت نوع دوم باشد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه تأثیر سه روش مصرف دارچین، تمرینات هوازی و ترکیب آنها بر گلوکز و انسولین ناشتای خون و مقاومت به انسولین مردان دیابتی نوع II بود. در این تحقیق نیمه تجربی که به صورت پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل انجام شد، 52 مرد با دامنه سنی45 تا 55 سال، =83/22 4/61 - میانگین وزن و WHR= 0/96،BMI = 28/2 2/5 و - CW = 109/2 9/25 که دارای قند خون ناشتای بالای 130 میلی گرم بردسی لیتر بودند به طور تصادفی به 4 گروه مصرف دارچین 14 - نفر - ، تمرین هوازی 14 - نفر - ، ترکیبی 14 - نفر - و کنترل 10 - نفر - تقسیم شدند. ابتدا اندازه گیری های آنتروپومتریکی و پس از 12 ساعت ناشتایی شبانه سطح گلوکز و انسولین ناشتای خون هر سه گروه اندازه گیری شد. همچنین مقاومت انسولینی با استفاده از اسکور HOMA محاسبه گردید.
گروه دارچین روزانه 6 کپسول 500 میلی گرمی به تعداد 2 عدد بعد از هر وعده غذایی اصلی به مدت 8 هفته مصرف کردند، گروه تمرین هوازی هفته ای 3 جلسه به مدت35 تا 45 دقیقه و با شدت60 تا 70 درصد ضربان قلب بیشینه در 8 هفته، و گروه ترکیبی به طور همزمان به تمرین هوازی و مصرف دارچین پرداختند. بعد از 8 هفته متغیرها در سه گروه اندازه گیری شد. مقایسه درون گروهی با آزمون t همبسته و مقایسه بین گروهی با تحلیل واریانس یک طرفه - ANOVA - انجام شد.
در هر سه گروه مداخله؛ گلوکز، انسولین ناشتای خون و مقاومت به انسولین در مقایسه با گروه کنترل و پیش آزمون کاهش معنی دار داشت . - P<0/05 - ولی در مقایسه بین سه گروه تفاوت معنی داری در کاهش گلوکز ناشتای خون و مقاومت به انسولین مشاهده نشد. با این وجود در کاهش انسولین ناشتای خون بین گروه مصرف کننده دارچین و گروه ترکیبی تفاوت معنی دار وجود داشت - . - P<0/05
نتایج این تحقیق حاکی از آن است که مصرف دارچین، تمرین هوازی و روش ترکیبی می تواند روی کاهش گلوکز، سطح انسولین و مقاومت انسولینی موثر باشد و در اثرگذاری آنها تفاوت چندانی وجود ندارد، اما به نظر می رسد روش ترکیبی برای بهبود شاخص های یاد شده در بیماران دیابتی نوع 2 روش مناسب تری باشد.
مقدمه
بیماری دیابت یکی از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز می باشد که سالانه بیش از 100 ملیون نفر را مبتلا می کند . - 1 - تخمین زده شده که میزان دیابت از 171 میلیون در سال 2000 به 366 میلیون در سال 2030 خواهد رسید . - 2 - طبق بررسی های به عمل آمده، ایران از جمله کشورهایی است که به میزان زیاد در معرض افزایش خطر ابتلا به دیابت قرار دارد - . - 3
دیابت به خصوص دیابت نوع دوم با اختلالات متابولیسم لیپید همراه است و بالا رفتن سطح اسیدهای چرب پلاسما نقش عمده ای را در افزایش مقاومت به انسولین ایفا می کنند. اسیدهای چرب پلاسما باعث ایجاد دیس لپیدمی در دیابت به وسیله افزایش سنتز VLDL در کبد و پروتئین انتقال دهنده کلسترول و افزایش LDL و کاهش HDL می شود، این عملکرد آتروژنیک لیپوپروتئین ها باعث ایجاد آترو اسکلروز و افزایش بیماری های قلبی و عروقی می شود - 4 - به علاوه، عوارض مزمن بیماری دیابت با مقادیر بالای گلوکز خون ارتباط مستقیم دارد - 5 -
.افزایش قند خون موجب اتصال غیرآنزیمی گلوکز به پروتئین ها در داخل و خارج سلول می شود. عوارض غیر قابل برگشت دیابت ناشی از محصولات نهایی گلیکاسیون غیرآنزیمی است که با تغییر در ترکیب بیومولکول ها زمینه بروز عوارضی مانند آتروسکلروز، نفروپاتی و رتینوپاتی را فراهم می آورد . - 6 - با توجه به عوارض متعدد، این بیماری درمان مناسبی را می طلبد. به نظر می رسد روش های درمانی نظیر تمرین و فعالیت بدنی، تغذیه، داروهای خوراکی وانسولین برای درمان این بیماری مقید باشند . - 7 -
در این بین توجه خاصی به ورزش و گیاهان دارویی مختلف معطوف شده است. گیاهان دارویی از این جهت جالب هستند که کاربرد وسیعی در رژیم های غذائی گوناگون دارند - 8 - و استفاده از آنها نسبت به بسیاری از داروهای شیمیایی از عوارض کمتری برخوردار است.
دارچین ازجمله گیاهان دارویی که به نظر می رسد در درمان و کنترل دیابت نقش مهمی داشته باشد. یکی از اجزای فعال مشتق شده از دارچین متیل هیدروکسی کالکون بوده که شبیه انسولین عمل می کند . - 2 - دربیماران دیابتی ,, فسفوریلاسیون گیرنده انسولینی کاهش می یابد. دارچین باعث تحریک اتوفسفوریلاسیون گیرنده انسولینی شده و فسفوتیروزین فسفاتاز که خود یک آنزیم فعال در دفسفوریلیزه کردن گیرنده انسولینی است را مهار می کند که خود این مسئله سبب افزایش حساسیت به انسولین می گردد . - 9 -
هم چنین این افزودنی غذایی باعث افزایش برداشت گلوکز به وسیله فعال کردن گیرنده انسولینی، افزایش سنتز گلیکوژن - 10 - ، بهبود در متابولیسم چربی بدن - 11 - و بهبود وضعیت های آنتی اکسیدانی در افراد چاق مبتلا به دیابت، بیماری های قلبی و سندرم متابولیک می شود - 12 - دارچین. احتمالاً با داشتن ترکیبات فلاونوئیدی و آنتیاکسیدانی از طریق افزایش برداشت گلوکز توسط سلول های مختلف بدن و با کاهش سطح استرس اکسیداتیو باعث اصلاح شاخص های قندی و انسولینی خون می گردد . - 13 -
با این وجود نتایج مطالعات در مورد اثرات دارچین روی بیماران دیابتی ضد و نقیض بوده است. خان و همکاران * - 2003 - نشان داده اند که دریافت سه دوز متفاوت 1، 3 و 6 گرم دارچین به مدت 60 روز، باعث کاهش میانگین گلوکز ناشتا می شود.
حسینی و همکاران - - 1393 نیز در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که در گروههای دریافت کننده عصاره دارچین با دوز 60 mg/kg به مدت 3 و 6 هفته شاخصهای قندی و انسولینی به طور معناداری اصلاح گردید . - P 0/05 - ولی بلوینس و همکاران - 2007 - گزارش کردند که دریافت روزانه 1 گرم دارچین به مدت 3 ماه تغییرات معناداری درسطوح گلوکز ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله ایجاد نکرد . - 12 - حسن زاده و همکاران - 1391 - هم عدم اختلاف معناداری در میزان هموگلوبین گلیکوزیله بین دو گروه دارچین - دوز یک گرم - و دارونما در روز اول و 60 روز بعد از مداخله در بیماران دیابتی را گزارش کردند . - 14 - خادم حقیقیان و همکاران - 1389 - هم به نتیجه ای مشابه را دست یافتند . - 15 -
با این وجود میرفیضی و همکاران - 1393 - بیان کردند که اگرچه به نظر نمیرسد که مصرف مکمل خوراکی دارچین به تنهایی سبب کاهش در شاخصهای کنترل قند و چربی خون در بیماران دیابتی نوع دو شود، معهذا استفاده از آن در جهت تنظیم وزن بیماران مبتلا در کنار درمانهای متداول توصیه میشود - . - 16
از طرف دیگر ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یکی از مؤثرترین راه های درمان برای کاهش بروز التهاب، مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 شناخته شده است. به نظر می رسد تاثیر سودمند آمادگی جسمانی روی حساسیت به انسولین در نتیجه افزایش توده خالص بدن و کاهش مقادیر چربی است . - 17 - ضمن این که فعالیت بدنی نقش کاملا مستقلی در پیشگیری و به تأخیر انداختن زمان شروع دیابت نوع دو دارد . - 18 - انجمن دیابت آمریکا به افراد مبتلابه دیابت نوع دو پیشنهاد می کند که در هر هفته تمرینات هوازی را حداقل 150 دقیقه با شدت متوسط یا حداقل 90 دقیقه با شدت بالا انجام دهند . - 18 - تحقیقات نسبتا زیادی به آثار مثبت تمرین و فعالیت بدنی در بیماران دیابتی اذعان کرده اند.
عابدی و همکاران - 1395 - کاهش معنی دار انسولین و مقاومت به انسولین را به دنیال تمرینات تمرینات سرعتی تناوبی گزارش کردند. این محققین معتقدند که تمرینات ورزشی مستقل از نوع و روش انجام می توانند اثرات مثبتی بر مقاومت به انسولین زنان مبتلا به دیابت نوع دو دارد . - 19 - در همین راستا تشکری زاده و مقرنسی - - 1395 در مطالعه ای روی زنان دیابتی نوع2، گزارش کردند که ده هفته تمرین مقاومتی، سبب کاهش معناداری در گلوکز و مقاومت به انسولین می شود . - 20 -
بهارلو و همکاران - 1393 - در مطالعه ای گزارش کردند که پس از 12 هفته تمرین هوازی وزن، BMI، WHR، دور کمر، سطوح انسولین ومقاومت به انسولین کاهش معناداری می یابد، اما برسطوح گلوکز ناشتا تاثیری ندارد - . - 21 مک کرماک و همکاران - 2014 - به این تنیجه رسیدند که پس از اصلاح سبک زندگی و اجرای فعالیت های بدنی در همه گروه های فعال چاق به طور قابل توجهی بهبود قند خون، انسولین، حساسیت به انسولین و سطح تری گلیسیرید مشاهده می شود . - 22 - هم چنیناٌلری و همکاران - 2007 - نشان دادند که 12 هفته تمرین هوازی موجب بهبود مقاومت انسولینی و کاهش وزن بدن، توده چربی، چربی احشایی و زیر جلدی و چربی احشایی ناحیه شکم می شود - . - 23
به علاوه، عنوان شده است که تمرینات تمرینات تناوبی خیلی شدید - High intensity interval training - برای بهبود بیماران دیابتی مفید بوده و آ نها می توانند با صرفه جویی در زمان وهزینه از فواید این نوع تمرینات بهره مند گردند . - 24 - نتایج مطالعه بازیار و امیرحسینی - 1395 - نیز نشان داد که تمرین شدید تناوبی و همزمان قدرتی-استقامتی می توانند اثرات مثبتی بر سطوح قند خون، انسولین و مقاومت به انسولین زنان دیابت ملیتوس داشته باشند. این یافته ها در مطالعات حیوانی هم تایید شده است . - 25 - نتایج مطالعه رمضانی و همکاران - 1395 - روی موش های دیابتی نوع 2 نشان داد که مقادیر گلوکز، انسولین و شاخص مقاومت انسولینی در گروه تمرینی در مقایسه با گروه کنترل کاهش معناداری پیدا می کند . - 26 - حسینی و همکاران - 1393 - در مطالعه ای روی موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین، به این نتیجه رسیدند که در گروههای دریافت کننده عصاره دارچین با دوز 60 mg/kg به مدت 3 و 6 هفته شاخصهای قندی و انسولینی به طور معناداری اصلاح گردید . - 13 -
با توجه به بررسی مطالعات مشابه، از یک سو اطلاعات ضد و نقیض در زمینه تاثیر دارچین در مورد شاحص های گلوکز، انسولین و مقاومت به انسولین در بیماران دیابتی وجود دارد، و از سوی دیگر بیشتر تحقیقات به مطالعه آثار تمرین یا مصرف دارچین به تنهایی بر روی این شاخص ها پرداخته اند،
