بخشی از مقاله
سیستم انبارداری
الف) عمومي
تعريف و ايجاد کدينگ انبارها، انواع کالا، واحد کالا، اطلاعات مشتريان و فروشندگان، تعريف انواع رسيدها و حواله ها.
ايجاد کدينگ کالا به صورت نمودار درختي و به تفکيک گروه کالا، نوع، سايز و ... توسط کاربران.
تعيين و ايجاد انواع انبارها بر اساس سطوح فعاليت شرکت توسط کاربران.
تعريف و ايجاد انواع رسيدها و حواله ها شامل سريال هاي دلخواه شامل دستي يا ماشيني توسط کاربران.
تعريف نوع سند حسابداري انبار شامل ريالي و فيزيکي به صورت گروه کالا، تفکيکي، گروه حساب ها شامل تحويل گيرندگان، مراکز هزينه، دواير مصرف کننده، پيمانکارها، پروژه ها و ساير سطوح فعاليت و صدور آن به صورت روزانه يا ماهانه.
تعريف و ايجاد مراکز هزينه مصرف کننده کالا يا مواد بر اساس کد حساب هاي حسابداري مالي.
تعريف و ايجاد روش قيمت گذاري کالا و مواد شامل fifo و lifo و ميانگين لحظه اي به دلخواه کاربران براي هر گروه کالا يا انبار يا هر قلم خاص از کالا و مواد توسط کاربران.
تعريف و ايجاد نقطه تجديد سفارش، حداکثر موجودي، نقطه بحراني براي هر گروه کالا و مواد و يا هر قلم خاص توسط کاربران
ب) عمليات انبار
امکان تهيه گزارش از کاردکس هاي هر قلم کالا و مواد شامل مقادير ريالي و فيزيکي رسيدها و حواله ها و موجودي ها.
امکان تهيه گزارش از ورود و خروج هر قلم کالا به تفکيک نوع رسيدها و حواله ها و موجودي کالا و مواد.
امکان تهيه گزارش به صورت تجميعي شامل گروه کالا و مواد، انبارها، سالن ها به صورت ريالي و فيزيکي.
امکان تهيه گزارش از موجودي اول دوره و پايان دوره به صورت کاردکس کالا و مواد، گروه کالا و مواد به صورت ريالي و مقداري.
امکان تهيه گزارش از موجودي ها به تفکيک مانده اول دوره، گردش طي دوره، مانده پايان دوره رسيدها و حواله ها به صورت ريالي و فيزيکي.
امکان تهيه گزارش هاي مصرف و وارده به صورت ماهانه، سالانه از هر گروه کالا و مواد در هر ماه و هر سال به صورت تفکيکي و تجميعي به صورت ريالي و فيزيکي.
امکان تهيه گزارش از هر گروه کالا يا مواد و يا هر قلم کالا از سقف تجديد سفارش، حداکثر و
حداقل و نقطه بحراني در هر لحظه.
امکان تهيه گزارش از مراکز مصرف کننده کالا يا مواد شامل پيمانکاران، پروژه ها، طرح ها، دستور کارها، موافقت نامه ها به صورت ريالي و تعدادي در هر لحظه با ذکر شماره هاي مربوطه.
کنترل کليه اقلام وارده و صادره انبارها از فروشندگان و مصرف کنندگان با ارائه گزارش هاي خاص شامل تعدادي و ريالي.
امکان مشاهده و کنترل موجودي هر قلم کالا يا مواد هنگام صدور حواله شامل مقدار موجودي در لحظه.
امکان تهيه گزارش تجميعي از تمام انبارها و به صورت تفکيکي به صورت ريالي و مقداري.
ج) سيستم انبارگرداني
ايجاد تگ شمارش توسط کاربران و الصاق آن بر روي کالا و مواد آماده براي شمارش پايان سال و يا ماه.
ثبت ورود شمارش هاي اول و دوم انجام شده توسط شمارشگران در سيستم.
ارائه ليست مغايرت انبارگرداني شمارش هاي اول و دوم جهت انجام شمارش سوم.
مقايسه شمارش نهايي با موجودي سيستم و ارائه ليست کسري و اضافه انبار در پايان ماه يا سال.
صدور سند حسابداري از طريق سيستم براي کسر و اضافات انبار و قيمت گذاري توسط سيستم
د) ساير امکانات
امکان تهيه و ساخت انواع گزارش هاي مورد نياز انبارداري، مديريتي، پروژه اي، صنعتي، خدماتي و پيمانکاري براي کالا و مواد مصرف شده از طريق گزارش هاي پويا و ويژه و نصب شده در سيستم توسط کاربران و به دلخواه.
امکان جابجايي، ادغام و تعيين وضعيت رسيدها و حواله ها در تاريخ هاي مختلف.
امکان تهيه و ساخت گزارشات از کاردکس هاي انبار، حساب ها، مراکز هزينه و مصرف کنندگان.
نقل و انتقالات بين انبارها و امکان تهيه گزارش هاي لازم.
سیستم انبارداری طراحی شده توسط نرم افزار Rational Rose
توصیف سیستم انبارداری طراحی شده توسط نرم افزار Rational Rose:
سیستم مورد بررسی ما قسمت انبارداری یك فروشگاه می باشد كه در آن مشخصات كالا و موجودی كالاها ، كارخانه سازنده و غیره نگهداری میشود كه اجناس سفارش داده شده توسط فروشگاه ، توسط قسمت انبارداری ار قسمت حمل و نقل دریافت كرده و گزارشات لازم را به مدیریت ابلاغ میكند.
اگر كالای جدیدی وارد سیستم شود مشخصات كالا جدید را ثبت می نماید علاوه بر تحویل كالا ، ارجاع آن به قسمت فروش توسط این قسمت صورت می پذیرد و در این سیستم علاوه بر كارهای انجام شده ، گزارشاتی هم باید ارائه شود كه یكی از آنها گزارش كالا با موجودی به حداقل رسیده می باشد سیستم باید به صورت اتوماتیك كالا را با موجو دی كم را تشخیص داده و گزارش دهد.
گزارش بعدی در مورد ورود و خروج كالا ها از انبار می باشد كه به صورت ماهانه به مدیر ارائه می شود.
یك گزارش كلی نیز است كه در هر سال از تعداد كالاهای مصرفی از هر كالای مشخص به مدیر تحویل داده می شود.
در این سیستم انبار دار نقش اساسی را به عهده دارد و با مدیریت ، مسئول قسمت خریدو فروش و حمل و نقل در ارتباط و تعامل است
این پروژه شامل بخشهای زیر می باشد
1)جدول نیازمندیها
2)نمودار مورد های استفاده در هفت پكیج و بسته طراحی شده اند. كه عبارت اند از:
بسته های نمودار های مورد استفاده(Use Case Package )
نمودار عامل ها (Actors)
جستجو و ثبت مشخصات كالاو كارخانه عملیات بر روی كالا ثبت موجودی گزارش گیری ارجاع كالا به قسمت فروش گزارش گیری ماهانه و سالانه سناریو های موجود در سیستم:
عنوان : ثبت مشخصات كالا
عامل های استفاده كننده: انباردار
هدف: نگهداری مشخصات كالا
4)نمودار موردهای استفاده محقق شده برای Use Case ها
نمودار فعالیت(Activity Diagram ))نمودار توالی (Sequence Diagram))نمودار همكاری (Collaboration Diagram )
دوستان برای دریافت فایل rational rose برنامه به همراه توضیحات 129 صفحه ای که شامل توضیحات کامل برنامه می باشد میتوانند با
سير تحول انبار و انبارداري در ايران
تا قبل از شهريور ماه سال1340 به علت فقدان قوانين مخصوصي كه بتواند وظايف و مسئوليت هاي صريح انبارداران و امانت گيرندگان كالا را در مقابل صاحبان آنها تعيين كند و همچنين به واسطه عدم آشنايي بسياري از صاحبان كالاها به اصول جديد انبارداري متداول در كشورهاي مترقي جهان‚وضع اغلب انبارهاي تجارتي ايران فوق العاده اسف بار بود.
صدها بنگاه و موسسه و هزاران افراد عامل در نقاط مختلف تهران و شهرستان ها و نقاط مرزي و بنادر با داير كردن محوطه هاي محصول مسقف و يا رو باز سالهاي سال بود كه به شغل انبارداري اشتغال داشته و اين مكان ها را به نام بنگاه‚گاراژ‚انبار كالا‚تيمچه‚قيصريه ‚بارانداز‚سراي تجاري و نظاير آن ناميده و مي ناميدند.در اين گونه انبارها هيچگونه مقرراتي جز عرف محلي بين صاحب كالا و انباردار حاكم نبوده و اغلب اختلافات شديد بين طرفين ايجاد مي شد . كارمندان و كارگران اين انبارها اغلب از يك سرايدار يا نگهبان وچند بار بر كه حتي سواد خواندن و نوشتن هم نداشتن يا
قپان دار و متصدي توزين كالا و نظاير آن تشكيل مي شد . حمل ونقل داخلي انبار بيشتر برروي دوش انسان يا حيوان انجام مي گرفت و چرخ هاي دستي و گاري جزو ابزار پيشرفته آنها تلقي مي شد .آمار موجودي انبار و مقادير كالاهايمختلف متعلق به اشخاص در بيشتر مواقع از يك دفترچه
خشتي يا دفتر بيجك كه با سبك سياق وبا مداد بطور بسيار كثيف نوشته مي شد استخراج مي گرديد .توزين كالا‚علامت گذاري وشمارش پلمپ كردن صندوق ها و عدل ها و بازرسي و ورود و خروج كالا و طرز چيدن عدل ها درموطه هاي انبار وساير عمليات طبق رويه ها ي بسيار قديمي و پر زحمت و غير قابل اطمينان انجام مي گرفت وجود موش وحشرات موذي در انبارها غير قابل اجتناب
بوده و هيچ گونه اقدامي براي ضد عفوني و تهويه انبارها به عمل نمي آيد و چون اغلب انبارها بيمه نمي شد در صورت بروز حريق يا حادثه ديگري هيچ راهي براي جبران زيان وارده به صاحب كالا در دست نبود.تا اينكه د رششم شهريور ماه سال 1340طي تصويب نامه هيات وزيران شرايط تاسيس انبارهاي عمومي از تصويب گذشت واولين شركت سهامي انبار هاي عمومي ايران در 12ديماه
همان سال تاسيس و به ثبت رسيد. از چند دهه اخير نيز با بهبود وضع ساختماني در انبارهاي كشور تا حدي از وسايل جديد استفاده شده و نواقص ساختماني بعضي از انبارها مرتفع گرديده است. با گسترش مبادي ورودي و خروجي كشور وضعيت انبارها تا حدودي قابل قبول شده و شركت هاي متعدد بازرگاني و توليدي و صنعتي هر يك فضاهايي را براي نگهداري مواد اوليه‚لوازم يدكي ‚كالاهاي ساخته شده و يا خريداري شده اختصاص داده اند وتا حد امكان در صدد رفع نواق
ص ونارسائي هاي آن برآمده اند .در شرايط كنوني اكثر انبارها حتي انبار شركت هايي كه اخيرا تاسيس وراه اندازي شدهاند و از بهترين ماشين آلات صنعتي و تكنو لوژي مدرن بر خوردار هستند‚فاقد تسهيلات و وسايل مدرن اطفاي حريق و نظاير آن مي باشند.
اهميت انبار و انبار داري
انبار محل تجمع يا ذخيره سازي اقلامي است كه مو جودي هاي درون آن براي ارضاي نيازهاو تقاضاهاي آتي مصرف مي گردند.بنابراين انبار وانبارداري به لحاظ اهميت كه در تغذيه وتامين اجناس و اقلام مورد نياز قسمت هاي مختلف در واحدهاي توليدي‚بازر گاني و خدماتي دارد نياز مبرمي به سازماندهي صحيح و دقيق وكامل و كادري مجرب و دلسوز خواهد داشت وبه همين دليل انبارداري بايد روشمند و منطقي و مبتني بر رفتار متقابل و دقت زياد با ساير واحدها باشد.
امروزه مديران و صاحبان آگاه صنايع در اكثر موسسات و سازمانها به اين مسئله پي برده اند كه استفاده منطقي از حجم و فضاي انبار با شيوه هاي اصولي انبارداري باعث مي گردد تا هزينه هاي نگهداري انواع موجوديها د رانبار و هزينه انبارداري انواع كالا ها در مقادير و اندازه هاي مختلف در زمان هاي متفاوت به ميزان قابل توجهي كاهش يابد كه نهايتا تاثير زيادي در كاهش قيمت تمام شده كالاي توليدي و قابل فروش و هزينه هاي عملياتي سازمان خواهد گذاشت.
چون اقلام و موجوديهاي انبار بخش عظيمي از دارائيهاي هر سازمان را تشكيل مي دهد.به همين دليل در سازمانهاي توليدي‚بخش توليد‚برنامه ريزي توليد خود را بر مبناي موجوديهاي انبارو ظرفيت هاي موجود آن طراحي و پياده مي كند زيرا در صورت عدم وجود موجودي كافي در انبار اختلال در توليد به وجود مي آيد و منجر به از دست دادن كارآيي كاركنان بخش توليد مي گردد.
انبار در موسسات توليدي‚بازرگانيو خدماتي به عنوان يك حلقه ارتباطي بين توليد و مصرف و توزيع و هم چنين حلقه ارتباطي بين توليدو مصرف و توزيع و هم چنين حلقه ارتباطي بين زنجيره خريد و فروش مواد وكالا و خدمات محسوب مي شود. در سازمانهاي تجاري و بازرگاني ‚ برنامه ريزي فروش و توزيع و هم چنين خريد به مقادير موجوديها ي انبار‚فضاها و امكانات و تجهيزات انبار‚و محلهاي استقرار انبار و نظاير آن متكي است كه عدم دسترسي به موقع به هر يك از آنها‚منجر به از دست دادن بازار‚مشتريان‚كاهش درآمد وافزايش هزينه مي گردد. به همين دليل‚وجود انبار از ضرورت هاي اصلي فعاليت هر سازماني بشمار مي رود.
ضمن اينكه اداره انبار نيز با بهره گيري از شيوههاي اصولي انبارداري باعث مي گردد ساير واحدهاي يك سازمان بتوانند نقش و وظايف خود را به خوبي ايفاء كنند.
بنابراين ملاحظه مي گردد كه انبار به عنوان يكي از اركان اصلي واحدهاي خدمات رساني در هر سازماني بشمار مي رودكه از نظر ماهيت و اهميت موضوع سرويس دهي و خدمات رساني‚تجمع سرمايه و ارتباطات درون و برون سازماني آن از جايگاه ويژه اي بر خوردار است.امروزه‚اهميتي كه مديران صنايع كشور ژاپن و ساير كشورهاي پيشرفته جهان به نگهداري حد اقل مواد و كالا در انبار
براي مصرف و توليد و توزيع و فروش مواد وكالا مي دهند‚بدان حد رسيده است كه حاضر نيستند مقاديري بيش از حد نياز را براي توليد در يك دوره كوتاه مدت در انبار نگهداري كنند وبا برنامه ريزي هاي بسيار دقيق و با حساسيت زياد وبا استفاده از فنون محاسباتي و رياضي‚مقادير موجوديها در انبار را با سفارشهاي متعدد در كوتاه ترين زمان ممكن تحت كنترل در مي
آورند.
just In Time Jit استفاده از روش مو جودي صفر يا توليد به موقع
براي نگهداري و مصرف مواد و كالا ‚امروزه يكي از فنون پيشرفته در امر مديريت مواد و كالا و برنامه ريزي آن در انبارداري و توليد بشمار مي رود. زيرا در اين روش حد اقل موجودي كالا در انبار نگهداري مي شود واز تجمع سرمايه در انبار جلوگيري به عمل مي آيد.روش موجودي صفر توسط ژاپني ها در دهه سال1950ابداع گرديده و امروزه بسياري از كشورها از اين روش نيز استفاده مي كنند.
دلايل نگهداري موجوديها وانباركردن آنها
اصولا نگهداري مقادير بيش و يا كمتر از حد مورد نياز مواد و كالا در انبار ممكن است هزينه و يا خساراتي را بر پيكره فعاليت و عمليات سازمان وارد آورد كه گاهي اوقات جبران آن به انرژي و صرف زمان زيادي نياز دارد و بار مالي سنگيني را براي سازمان به وجود مي آورد. سياست اداره كردن سيستم انبار و مديريت مواد و كالا ايجاب مي كند كه مشخص گردد چه مواد و كالا بايد در انبار وجود داشته باشد ودر چه مواقعي بايد سفارش خريد مقادير معيني از كالا و اجناس مورد نياز صادر شود. لذا نگه داري موجوديها در انبار در شرايطي كه امكان دسترسي به موقع به مواد و كالاي مورد نياز در انبار و يا بازار مجود ندارد و از طرفي مي بايست براي تامين نقدينگي‚نوع و مقادير اجناس‚
مدت زمان تحويل‚نحوه حمل و نقل‚مقدار فضا و حجم مورد نياز در انبار و نظاير آن برنامه ريزي كرد‚ضرورت نگهداري موجوديها و انبار كردن آنها را اجتناب ناپذير مي نمايد. ضمن اينكه مي توان دلايل متعدد ديگري را براي انبار كردن منطقي موجوديها و نگهداري آنها در انبار بر شمرد كه اهم آنها عبارتند از :
●استفاده از تخفيف هاي كلي و يا افزايشي خريد انواع مواد و كالا.
●جلوگيري از هزينه هاي كمبود و فقدان موجوديها در انبار.
● جلوگيري از توقف عمليات زيان هاي ناشي از آن.
● جلوگيري از زيان ناشي از و روند افزايش قيمت مواد و كالا.
● عدم اطمينان از تحويل به موقع مواد و كالا سفارش داده شده.
● عدم امكانات مالي و سرمايه گذاري با حجم بسيار براي زمان هاي متفاوت در امر تهيه و خريد مواد و كالا.
● جلوگيري از افزايش دفعات و مراحل خريد مواد و كالا و هزينه هاي سفارش آن.
● هماهنگي با برنامه ريزي هاي توليد و فروش به منظور جلوگيري از ايجاد وقفه و يا اختلال در كار آنها.
●افزايش انعطاف پذيري در برنامه ريزي توليد و فروش در مواقعي كه بنا به دلايلي تغييراتي در برنامه هاي مزبور به وجود آيد.
تعريف انبار
انبار به هر محل و فضايي كه بتوان انواع مواد اوليه قابل مصرف در ساخت انواع محصول و يا محصولات و كالاهاي قابل فروش و يا كالاهاي نيمه ملزومات‚ابزارآلات ويا هرساخته و انواع قطعات و لوازم يدكي و تجهيزات و ماشين آلات گونه كالاي مستعمل و غير قابل استفاده و اسقاطي را در آن بطور منظم روشمند و سيستماتيك براي مدت معين و يا نامعلوم نگهداري و ذخيره كرد اطلاق مي شود.
تعريف انبارداري
انبارداري به دريافت و صدور كالا و اجناس(داخل و خارج از سازمان) و نگهداري آنها طبق نظم و اصولي كه متضمن سهولت در تحويل گرفتن و تحويل دادن با صرف حداقل زمان و نيروي انساني مورد نياز و با كمترين هزينه نگهداري موجوديها در انبار و رساندن اجناس و كالاي مورد نياز واحدها يا متقاضيان در كمترين گفته مي شود.و زودترين زمان ممكن
رفتار و روابط و وظايف متقابل انبار با ساير واحدها
انبار بنا به نياز همه واحدها‚عموما با كليه واحدها و كاركنان آن مدام در تماس و ارتباط مي باشد. اين ارتباط و تماس چه در مورد تحويل گرفتن‚نگهداري و تحويل دادن مواد و كالا و چه در مورد مبادله اسناد و مدارك و حساب هاي آن مي بايست مبتني بر اصول و ضوابط پايدار و مدون رسمي و در چارچوب نظام اداري و عملياتي سازمان انجام شود و نبايد مناسبات شخصي و دوستانه غير اداري و يا خصمانه جايگزين آن گردد.
بايد افزود كه داشتن روابط و مناسبات شخصي و دوستانه لازمه برقراري ارتباط مؤثر صحيح و منطقي در ايجاد و برقراري پايدار روابط اداري دريك سازمان محسوب مي شود و سبب تسريع امور و عمليات جاري سازمان مي گردد.ولي موضوع اين است كه داشتن روابط و مناسبات شخصي و دوستانه نبايد اصول و ضوابط اداري و ابهام درعملياتي سازمان را زيرپا گذارد و آن را تحت الشعاع قرار دهد و باعث گردد مقادير وارده يا صادره موجوديهاي انبار و مدارك و اسناد حسابداري در خصوص فعاليت هاي جاري و روزمره انبار شود.از طرفي رفتار خصمانه کارکنان واحدها با انبار و بالعکس آن‚سبب کندی جریان امور و ایجاد شبهه و اشتباه و هم چنین طولانی شدن اجرای عملیات و گاهی اوقات توقف آن می گردد که در هر در حالت‚اصول و ضوابط اداری و نظام عملیاتی سازمان می بایست حاکم و غالب بر این گونه روابط باشد.
عموما در اجرای نظام اداری و عملیاتی هر سازمانی در خصوص نحوه برقراری ارتباط کلیه واحدها با یکدیگر در گونه یا در روش انجام کار وجود دارد.
یک روش آن کلی و عمومی است که از طریق صدور یادداشت کتبی به صورت بخشنامه‚ دستورالعمل و یا آیین نامه به کلیه واحدها ابلاغ می گردد تا در ارتباط با یکدیگر چگونه اقدام کنند وچگونه رابطه متقابل و وظایف خود را انجام دهند . اصولا در سازمان هایی که سیستم های مالی‚اداری و عملیاتی آن مدون شده و به اجرا درآمده‚در آن وظایف و مسئولیت های هر واحد تعریف و مشخص گردیده و گردش و نمودار جریان عملیات آنها نیز تشریح و ارائه شده است و کلیه واحدها و کارکنان آن موظف به رعایت و اجرای آن می باشند این موضوع‚همان نظام اداری و عملیاتی سازمان تلقی می شود که حاکم بر کلیه‚ فعالیت ها‚ رویدادها و وقایع عملیاتی ساز
مان می باشد و انبار نیز از قاعده مستثنی نیست. دومین روشی که روابط متقابل انبار با سایر واحد ها را تبیین و مشخص می سازد‚ صدور دستور العمل های روزمره موردی یا مقطعی است که از سوی مقام مسئول با تصویب و امضاء کردن فرم ها و اعلام موافقت در حاشیه نامه ها و یا یادداشت های جداگانه جریان ورود و خروج کالا و اجناس به انبار را شکل می دهد.
بدین ترتیب‚هم کلیه اسناد و مدارک مورد نیاز واحدها به خصوص انبار و واحد امور مالی فراهم می شود و هم مناسبات و روابط متقابل واحد ها‚مسئولین و کارکنان آنها بر پایه حسن تفاهم ترسیم و برقرار می گردد. علاوه بر آن مسئولیت و وظایف افراد به خوبی تفکیک و مشخص می شود.
واحد انبار
صرفنظر از موارد فوق‚انبار به عنوان یک واحد خدماتی برای ارتقای سطح کیفی خدمات خود نیاز به همکاری متقابل ردو بدل کردن اطلاعات با سایر واحدها ‚ به منظور پاسخ گویی به نیازهای سازمان دارد. انبار به عنوان یک حلقه ارتباطی با سایر واحدهای یک سازمان همانند هسته مرکزی یک عنصر تلقی می شود که سایر واحدها ی یک سازمان مانند الکترون به دوراین هسته مرکزی حلقه زده و به گرد آن می چرخند و ارتباط تعاملی با یکدیگر به وجود می آورند.شکل پایین نمایان گر این مفهوم در نحوه ارتباط و قرار گیری واحدها در مقابل انبار می باشد.
واحد امور بازرگانی
واحد کنترل کیفیت
واحد امور مالی
واحد امور اداری
واحد فنی و مهندسی
واحد امور تولید
تعریف مدیریت انبار
مدیریت یعنی هماهنگی همه امکانات و منابع از طریق برنامه ریزی‚سازماندهی‚کنترل و نظارت‚تصمیم گیری و هدایت و رهبری می باشد.
وظایف عمومی مدیریت انبار
• اقتصادی کردن عملیات انبار و انبارداری.
• برنامه ریزی و کنترل موجودیهای کالا در انبار.
• انجام عملیات انبار داری(تحویل گرفتن-نگه داری و تحویل دادن کالا).
• بازرسی و بازبینی و بازنگری موجودیهای کالا در انبار و حفاظت انبارها.
• ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط اصولی و روشمند با سایر واحد ها.
• اداره کارکنان و سازمان دهی انبار.
• شناسایی و محل یابی اقلام انبار و تجهیزات انبارها.
• سرویس دهی و خدمات رسانی و همکاری با سایر واحدها.
• سروسامان دادن وظعیت انبارها و حل و فصل مسایل مربوط به اداره انبارها.
• طبقه بندی موجودیهای کالا و نحوه چیدن‚قرار دادن‚جابه جایی و حمل آنها در انبار.
شرایط و وضع عمومی انبارها
وضع طبیعی انبارها
انبارها باید از لحاظ وضع طبیعی‚هوا‚درجه حرارت و وضع رفت و آمد در آنها بر اساس نوع و طبیعت اجناس و کالاهایی که در آنجا قرار داده می شود‚ساخته شوند و می بایستی در آن نکات مربوط به هوا‚درجه گرمی و سردی ‚گردوغبار‚نور و روشنایی‚ نظافت و بهداشت‚سروصدا و مسایل ایمنی مربوط به محیط و فضای انبار و نظایر آن نیز رعایت گردد.
همچنین باید فضای مورد نیاز برای افرادی که برای انجام کارهای انبار داری در آن رفت و آمد و فعالیت می کنند و یا راهها و فواصل مناسب و کافی برای تردد وسایل حمل ونقل و جابجایی مواد و کالا در انبار از قبیل: لیفت تراک یا چرخ های دستی و رفت و آمد اشخاص متفرقه و غیر کارکنان انبار در نظر گرفته شود. زیرا عدم توجه به هر یک از موارد فوق‚
خصوصا عدم توجه به رعایت راه عبور و مرور و ایجاد فواصل مناسب در آن‚سبب کندی و بوجود آوردن مشکلات در اجرای عملیات مربوط به جابجایی‚چیدن و استقرار موجودیهای کالا و تحویل اجناس در انبار می گردد. ضمن آن که در خصوص ورود و خروج اشخاص متفرقه به انبار باید ساختمان انبار محصور به دیوارهای غیر قابل عبور و به درب های قابل قفل شدن مجهز باشد تا در مواقع لزوم بتوان از ورود و خروج افراد غیر مسئول و یا ورود و خروج غیر مجاز مواد و کالا به انبار جلوگیری به عمل آورد.
بنابراین در طراحی و ساخت انبار باید نوع و طبیعت اجناس‚حجم و اندازه‚ خصوصیات مشخصات‚خواص فیزیکی و شیمیایی‚نحوه چیدن وقرار دادن و نگهداری آنها در انبار و نظایر آن مدنظر قرار داده شود.
وضع انبارها از لحاظ حفاظتی
انبارها از لحاظ حفاظت در برابر سرقت‚آتش سوزی‚پراکنده شدن موجودیها به علت در دسترس نبودن‚فساد پذیری بعضی از اقلام و یا توجه به رعایت علائم ایمنی بسته های کالا و مواد می بایست در شرایطی قرار گیرند که بتوان از هر نظر آنها را تحت نظارت و کنترل و حفاظت و ایمنی قرار داد.
فصل دوم
طبقه بندی انبارها و نام گذاری آنها
تقسیم بندی و نام گذاری انبارها می تواند به روش های متعدد و متفاوتی صورت گیرد.در ذیل به چند نمونه از این نوع تقسیم بندی ها و نام گذاری ها اشاره می شود:
انبار ازنظر مصالح به کار رفته در ساخت آن
این گونه انبارها بر حسب نوع مصالح عمده مصرف شده در اسکلت بندی و ساختمان آن طبقه بندب می شوند.
آجری انبارهای •
انبارهای فلزی•
انبارهای چوبی •
انبارهای متفرقه•
انبار از نظر شکل ساختمانی آن
• انبار کاملا محصور یا پوشیده
• انبار پوشیده(هانگارد)
• انبار روباز(انبار باز در محوطه)
انبار بر حسب نوع و مشخصات و نام کالا
این گونه انبارها بر حسب نام کالا و نوع موجودیهای کالا در انبار‚طبقه بندی و نام گذاری می شوند که در ذیل به چند نمونه از این طبقه بندی و نام گذاری اشاره می گردد.
• انبار مواد اولیه
در این گونه انبارها می توان یک و یا چند نوع مواد اولیه مورد مصرف در خط تولید را ذخیره و نگهداری کرد که عموما به این گونه انبارها‚انبار مواد اطلاق می شود. گاهی اوقات نام اینگونه انبارهای مواد را بر حسب نام کالای موجود در آن نام گذاری می کنند. مانند انبارآرد‚ روغن‚ وانیل و..... نام اینگونه انبار ها را بر حسب مشخصات فیزیکی و یا شیمیایی آن طبقه بندی می نماییند.
• انبار کالای نیم ساخته
این نوع انبار مخصوص نگه داری کالای نیم ساخته یا در جریان تولید می باشد که فرایند تولید یک یا چند مرحله را گذرانده اند و نیاز به تکمیل در پروسه های بعدی عملیات تولیدی دارند. چون کالاهایی که در این گونه انبارها ذخیره و نگهداری می شوند و نیاز به تکمیل دارند‚ بنابراین می بایست اینگونه انبارها در مجاورت خط تولید ویا نزدیک آن قرار داشته باشند.اغلب کالاهای ذخیره شده در اینگونه انبارها برای مدت کوتاهی نگهداری می شوند و عموما برای نامگذاری آنها‚از نام فرایند خط تولید در هر مرحله استفاده می کنند.
• انبار کالای ساخته شده(محصول)
در این نوع انبارها‚انواع کالاهای ساخته شده(محصول) یک واحد تولیدی ویا کالاهای خریداری شده یک شرکت بازرگانی که آماده برای عرضه و فروش به بازار می باشند‚ذخیره و نگهداری می گردنند.در این گونه انبارها اگر فقط یک نوع محصول یا کالا نگهداری شود‚عموما آن را بنام همان محصول(کالا) نام گذاری می کنند.مانند انبار بیسکویت‚ویفر‚شرین عسل و...
انبار بر حسب خاصیت کالا
انبارها را می توان بر حسب خاصیتی که کالاهای موجود درآن دارد طبقه بندی و نام گذاری کرد. از آن جمله:
• انبارکالا فاسد شدنی (شوینده)
انبارهایی که برای نگهداری این قبیل مواد و کالا به کار می روند‚می بایست از تجهیزات حرارتی و یا برودتی مناسب بر خوردار باشند.زیرا در این گونه انبارها مواد و کالاهای فاسد شدنی نگهداری می شوند که نیاز به درجه حرارت ویژه ای دارند.بنابراین انواع ‚مواد غذایی‚مثل خامه و نظایر آن به سردخانه های خاصی نیاز دارند که بتوان کالا را در دمای مورد نظر درآن نگهداری کرد.که می بایست هر یک ازآنها را در درجه برودت خاصی در سردخانه ها‚یخچالها یا فریزرها نگهداری کرد.
• انبار مواد آتش زا وقابل احتراق
این گونه انبارها مخصوص مواد و کالاهایی می باشد که می بایست از نظر حفاظت و امنیت از شرایطی خاص و مقرراتی ویژه بر خوردار باشند.معمولا این نوع انبارها را در محلهایی دور از اماکن عمومی‚ابنیه و ساختمانها می سازند و مورد استفاده قرار می دهند. در این نوع انبارها انواع مواد محترقه ویا هر نوع مواد قابل اشتغال و انفجار نیز نگهداری می شود.
• انبار مواد فله(بازو بدون بسته بندی)
در این گونه انبارها موادی را که از یک نوع هستند و بدون بسته بندی خاص در یک محل بطور در هم و مخلوط ویا رویهم ریخته می شوند نگهداری می کنند.
سازمان انبارها
ساختارسازمانی انبارها
سازمان انبار از قسمت های مختلف و به سرپرستی افرادی که باید دارای مشخصات معین و وظایف مشخص باشند تشکیل یافته است که امور مربوط به دریافت‚نگهداری و صدور
موجودیها از انبار را بر عهده دارند.
چون اداره امور انبارها به برنامه ریزی صحیح و منظم و برقراری نظام اداری و انبارداری نیاز دارد‚ سازماندهی انبار در شرکت ها و سازمان های مختلف به شکل های متفاوت و متعدد صورت می گیرد.به طوری که مدیریت انبار در بعضی از شرکتها و موسسات بزرگ زیر نظر مستقیم مدیریت مواد و برنامه ریزی تولید و یا مدیریت عملیات یا اجرایی و یا مدیر داخلی یا مهندسی صنایع و نظایر آن و در بعضی از شرکتها و سازمانها زیر نظر مستقیم مدیر امور مالی یا مدیریت کارخانه یا مدیر امور پشتیبانی و اداری و یا مدیریت بازرگانی قرار دارد.
