بخشی از مقاله
بازيافت اطلاعات از اينترنت
امكانات اينترنت در كل به چند دسته اصلي تقسيم مي شود:
پست الكترونيكيemail))
فهرستهاي پستيmailing lists))
گروه هاي خبريnews groups))
انتخاب و پيدا كردن گروهاي خبري
تلنتtelnet))
انتقال پروندهftp)) و آر چيarchie))
گافرgopher))
وبweb))
پست الكترونيك
پست الكترونيك يكي از مهمترين امكانات اينترنت است واز طريق آن ميتوان با كاربران مختلف تماس برقرار كرد.يكي از بزرگترين مزاياي پست الكترونيك سادگي و سرعت عمل آن است كاربران ميتوانند در مدت بسيار كوتاهي با يكديگر تماس بگيرنند و در كمتر از يك دقيقه براي هم نامه بفرستند.
پست الكترونيك مكمل استفاده هاي ديگر از اينترنت است براي مثال عضويت در بسياري از پايگاهاي وب مستلزم اين است كه نشاني پست اكترونيك خود را بدهيد يا حتي براي ورود به بسياري از پايگاهاي انتقال پرونده آن پايگاها از نشاني پست الكترونيك شما به عنوان نام كاربر استفاده ميكنند.
در استفاده از پست الكترونيك بايد به موارد زير توجه كنيد:
1.در نامه نگاري احترام و ادب را حفظ كنيد،يعني آداب شبكه را رعايت كنيد. براي اطلاع بيشتر(به اينترنت خوش امديد!)
2.در انتهاي نامه مشخصات شماره تلفن نشاني پستي و حتي شغل خود را ذكر كنيد تا دريافت كننده از هويت شما آگاه شود.
3.نشاني فرستنده الزاما دليل بر واقعي بودن آن نيست همان طور كه مينتوان پشت پاكت نامه اسم و نشاني نادرست نوشت.
4.نشاني پستي خود را به هر شخصي ندهيد در غير اين صورت ممكن است نشاني شما به كساني كه نامه هاي انبوهي ميفرستند فروخته شود و صندوق پست الكترونيك شما پر از نامه هاي تبليغاتي و بيهوده گردد.
به نامه هاي هشدار دهنده ويروس و غيره زياد اعتنا نكنيد بسياري از اين نامه ها براي به دست آوردن نشاني پست الكترونيك شماست.در صورت نياز ميتوان صحت اين گونه پيامها را در پايگاهاي معتبر مثل شركت هاي آنتي ويروس بررسي كرد.
چنانچه نياز به شناسايي و پيدا كردن پست الكترونيك شخصي داريد ميتوانيد از نشاني هاي زير استفاده كنيد
HTT://WWW FOURELEVEN.COM
HTTP://WWW.WHITEPAGRES.COM
يكي از كاربردهاي پست الكترونيك در پژوهش آن است كه از طريق آن ميتوان براي درخواست هاي پژوهشي خود نشاني هاي افراد مطلع را در آن زمينه جمع آوري وسپس در قسمت BCC وارد كرد و با فشار دادن يك دكمه درخواست خود را براي چندين نفر ارسال كرد اين عمل باعث صرفه جويي در وقت مي شود.
فهرستهاي پستي
در اين برنامه از همان امكان و شيوه ارسال پست الكترونيك استفاده مي شود اين برنامه ها مسءول نگهداري نشاني هاي پستي اعضا و پخش نامه هابي دريافت شده به اعضاي آن گروهند.اين برنامه هاي خدماتي معمولا بر يك رايانه سرويس دهندهنصب ميشوند و هر برنامه اي ميتواند تعداد زيادي فهرست پستي ايجاد كند.
اين فهرستها كمك ميكنند تا كاربراني كه علايق مشتركي دارند بتوانند به سادگي با يكديگر در تماس بمانند . نحوه عملكرد اين برنامه ها چنين است:
كاربر براي سرويس دهنده فهرست پستي درخواست عضويت ميفرستد و معمولا مقابل موضوع پست الكترونيك ذكر ميكند كه مايل به عضويت در فهرست مشخصي است.
To:eurasia@caspianstudies.com
Subject:subscribe-eurasia
با اين عمل سرويس دهنده نشاني پستي كاربر را در آن گررو
ثبت ميكند به همين ترتيب هر شخص ديگري هم ميتواند عضو شود.
پس از آن هر عضو ميتواند به نشاني آن فهرست پستي نامه بفرستد.سرويس دهنده پس از دريافت نامه يك نسخه از آن را براي تمام اعضاي آن گروه ارسال ميكند.
اين برنامه عمل عضو كردن و حذف كردن و ارسال نامه هاي متعدد را خودكار و ساده ميكند و بار سنگيني از دوش كاربران برميدارد.
گروهاي خبري
گروهاي خبري تا حدي به فهرستهاي پستي شبيه اند.افزايش پيامهاي روزانه موجب ايجاد اين امكان شد. گروهاي خبري هم به اندازه فهرستهاي پستيبراي پژوهش لازم اند و ميتوان از آنها استفاده كرد.
گروهاي خبري نرم افزار خاصي به نام news reader دارند و براي دريافت و ارسال پيام ها از شيوه nntp استفاده ميكنند .
اين شيوه با پست الكترونيك كاملا تفاوت دارد و به سرويس دهنده خاصي به نام سرويس دهنده خبري نياز دارد . هم اكنون بيش از 35000 گروه خبري وجود دارد و سرويس دهنده فقط تعداد محدودي از اين گروه ها را پوشش ميدهد. حجم بالاي پيامها در گروه هاي خبري كه در روز به چندين گيگابايت ميرسدسبب شده است كه شركت هاي ايراني اين سرويس را در اختيار كاربران خود قرار ندهند.تفاوت گروه هاي خبري و فهرستهاي پستي در اين است كه هر يك براي برقراري تماس از شيوه خاص خود استفاده ميكند هر يك نرم افزار مخصوص خود را داردو بر خلاف پيام هاي فهرست هاي پستي پيام هاي گروه هاي خبري به صندوق ارسال كاربر ارسال نميشوند.نحوه عملكرد گروه هاي خبري به اين شرح است :
1.نخست كاربر بايد گروه خبري خود را پيدا كند و در يك سرويس دهنده خبري عضو آن گروه شود.كاربر ميتواند در هر چند گروه خبري كه مايل باشد عضو شود.
2.سرويس دهنده گروه خبري پيامهاي ارسال شده را دريافت و در گروه خود بايگاني ميكند.
3.بر خلاف فهرستهاي پستي كه در آن پيامها پشت سر هم اند،در گروه هاي خبري پيامها بر اساس موضوع دسته بندي ميشوند،يعني اگر يك نفر سوال يا موضوعي را مطرح كند تمام پيامهاي مربوط به آن زير مجموعه اي از پيام اول ميشود.كاربر با مشاهده يا بررسي مضوع ميتواند تصميم بگيرند كه آيا پيام هاي مربوط به آن را بخواند يا خير،چناچه تمايلي به خواندن آنها نداشته باشد وقت او بابت بررسي پيامهايي كه در پاسخ و ارائه آن موضوع ارسال شده بودند تلف نميشود.
4.در هر تماس با اينترنت كاربر ميتواند پيامهاي خود را از گروه خبري دريافت وپيامهايي به آن ارسال كند.نرم افزار گروه خبري به منظور كاهش هزينه و ترافيك حجمي فقط موضوع پيامها را دريافت ميكند.چنانچه موضوعي براي كاربر جالب باشد ميتواند با انتخاب پيام كل متن آن را دريافت كند.
تلنت
نخستين رايانه هايي كه توليد و روانه بازار شدند،ابررايانه بودند تا اواخر دهه 1970تمام پردازشها بر روي آن انجام مي گرفت و ساير رايانه ها كهterminal dumb نام داشته اند،چيزي به جز يك صفحه نمايش و يك صفحه كليد نبودند.تا قبل از ورود رايانه هاي شخصي به بازار ،فقط ابر رايانه ها وجود داشتند كه بسيار گران بودند.براي اين كه چندين كاربر بتوانند به طور همزمان از اين امكانات استفاده كنند،رايانه هاي مشتري ايجاد شد،دستور كار از طريق صفحه كليد به ابررايانه و از آنجا ،پس از پردازش،به صفحه نمايش رايانه مشتري ارسال
ميشد.بانكهاي اطلاعاتي مختلف و متعددي در اين ابررايانه ها ايجاد شد وبه زودي اين ابررايانه ها از طريق اينترنت براي كارهاي پژوهشي به هم متصل ميشد.براي اين كه كاربران بتوانند از ديگر ابررايانه هاي متصل به اين شبكه استفاده كنند، برنامه اي به نام تلنت نوشته شد.برنامه تلنت رايانه مشتري را به ابررايانه (ميزبان)متصل ميكردو محيطي سازگار با محيط ميزبان ايجاد مينمود.در اواخر همان دهه ،بانكهاي اطلاعاتي،كتابخانه ها و برنامه هاي مختلفي ايجاد شد و حتي بعد از پيدايش سيستمهاي جديد و رايانه هاي شخصي پرقدرت،اكثر اين برنامه ها به حالت قبلي خود باقي ميماند.بيشتر پژوهشگران براي دسترسي به اطلاعات مورد نظر خود از تلنت استفاده ميكنند.
تلنت منبعي سرشار از ابررايانه ها را با بانكهاي اطلاعاتي علمي و فرهنگي در اختيار پژوهشگر ميگذارد.تلنت يكي از مهمترين ابزار پژوهش سطح بالا در اينترنت است.نرم افزار تلنت در ويندوز 9X وجود دارد ودر محيط داس نيز ميتوان از آن استفاده كرد.اجراي تلنت بسيار ساده است،مثلاً TELNET CARL.ORG را بعد از اتصال به شبكه،در محيط داس تايپ كنيد.پنجره و نرم افزار تلنت نحت ويندوز فعال ميشود و چنانچه ارتباط برقرار شود،در محيطي ساده شبيه به داس كه داراي فهرستهاي متني است،متوانيد جستجو را شروع كنيد.
گرچه بسياري از پايگاه داده هاي موجود در اينترنت،مثل پايگاه كارل،به محيطهاي وب انتقال يافته اند.هنوز تلنت از نظر پژوهشگران منبعي مهم است و همچنين امكان خوبي براي به دست آوردن برخي مطالب قديمي است.بسياري از پايگاه هاي تلنت كه به وب انتقال داده شده اند،اطلاعات قديمي را ندارند.
4)انتقال پرونده و آرچي
يكي از امكانات اوليه يافتن اطلاعات در اينترنت،شيوه انتقال پرونده است.با اين شيوه ميتواند نرم افزارهاي مختلف يا پرونده هاي شخصي را بر روي رايانه خود پياده سازي كنيد.
در ابتدا استفاده از اين شيوه چندان ساده نبود.نخست كاربر ميبايست از نشاني دقيق رايانه سرويس دهنده مطلع مي بود،مانند دانستن نشاني .FTP.HENSA.CO.UK علاوه بر آن بايد ميدانست كه پرونده و اطلاعات مورد نظر او به چه نامي است و در چه كشويي قرار دارد.
براي ساده كردن اين كار موتور جستجويي به نام آرچي ساخته شد.آرچي امكان جستجوي پرونده هايي را كه از طريق شيوه انتقال پرونده بر روي اينترنت كپي شده اند،فراهم ميكند.از بيش از 1600 موتور جستجو كه در اوج رواج اين روش ايجاد شده بودند،كمتر از 100 متور باقي مانده است.
هر موتور جستجوي آرچي، بخش مشخصي از اينترنت را تحت نظر دارد.مجموعه سرويس دهنده هاي آرچي برابر است با تمام اطلاعات انتقال يافته به سرويس دهنده هاي اف تي پي عمومي،موجود.البته دسترسي به اين اطلاعات و استفاده از آنها هميشه امكان پذير نيست.
امروزه به سرويس دهنده هاي آرچي از طريق وب ميتوان دسترسي يافت.اين سرويس دهنده ها براي پيدا كردن نرم افزارها،درايور ها،برخي گزارشها وغيره هنوز بسيار مهم اند.
5)گافر
در ابتدا وب،فقط از متن تشكيل شده بود. نرم افزار گافر در دانشگاه مينه سوتا نوشته شد و مرور گر اصلي وب بود.با رشد اين صفحات،نياز به موتور حستجو براي آنها نيز به وجود آمد.نرم افزار ورانيكا سرويس دهنده هاي گافر با كلمه مورد نظر كاربر جستجو ميكرد و نتيجه را به صورت فهرست به كاربر برميگرداند.امروزه گافر نسبتاً از رده خارج شده و از هزاران سرويس دهنده گافر،فقط چندين سرويس دهنده باقي مانده است.با وجود اين، گافر هنوز براي بازيافت اطلاعات بسيارقديمي و اطلاعاتي كه هنوز به وب انتقال نيافته،مفيد است.
مرور گرهاي وب امكان استفاده از پايگاه هاي گافر را ميدهند،ولي نرم افزار مناسبي براي اين كار نيستند،به خصوص اينترنت اكسپلورر كه با پايگاه هاي گافر مشكلات فراواني دارد.بر اساس آخرين اطلاعات،چندين پژوهشگر و دانشجو در يكي از دانشگا هاي آمريكا سرويس دهنده گافر جديدي راه اندازي كردند.
مزاياي گافر نسبت به موتور هاي جستجو به اين شرح است:
نياز به رايانه هاي قدرتمند ندارند،بسيار ساده است و هر كس ميتواند از آن استفاده كند،حجم نرم افزاري كمي دارد كه بر سرعت استفاده از آن ميافزايد و مطالبي در آن وجود دارد كه وب فاقد آنهاست.
براي اطلاع بيشتر در باره گافر به پايگاه HTTP://GOPHER.MICRO.UMN.EDU مراجعه كنيد.
6)وب
امروزه امكانات اينترنت به سمت وب ميروند تا از طريق آن به سادگي در دسترس همه قرار گيرند.از پست الكترونيك گرفته تا سرويس دهنده هاي آرچي همه به نحوي به وب متصل شده اند.مبادله اطلاعات بين شخص و رايانه در حين پردازش و سهولت و محيط چند رسانه اي آن، همه كاربران را به خود جذب كرده است.
ويژگي اول به اين معني است كه كار بر اساس نياز كاربر انجام شود،مانند محاسبه قيمت حمل و نقل يك بسته كه براي هر كس ميتواند متفاوت باشد.كاربر فقط كافي است كه به پايگاه اطلاع دهد بسته به چه مكاني بايد ارسال شود،سپس پايگاه،وزن و ابعاد بسته را با تعرفه هاي مقصد
محاسبه و براي كاربر ارسال ميكند.
موتور هاي جستجو
1.گوگل
بسياري از كاربران براي آن كه پايگاه خود را در رده هاي بالاتر جستجو قرار دهند،از كلمات بي ربط استفاده ميكنند،از اين رو در هر جستجو با موارد نامربوط زيادي روبه رو ميشويد.براي رفع اين شكل،موتور جستجويي به نام گوگل به نشاني WWW.GOOGEL.COM به وجود آمده كه با شيوه جديد و ابتكاري خود،جستجو را بسيار ساده تر و دقيق تر كرده است.
چنانچه پايگاه هاي ديگر،شما را به عنوان يك منبع در پايگاه خود معرفي كرده باشند،موتور جستجو گوگل،پايگاه شما را در فهرست خود قرار ميدهد.هر چه تعداد اين نوع معرفي هاـ كه به صورت ابر متن يا ابر ارتباط اندـ بيشتر باشد،در رده هاي بالاتر نتيجه ها قرار ميگيريد.بدين ترتيب اين موتور جستجو از برخي سوءاستفاده هاي قرار گرفتن در رده هاي بالا جلوگيري ميكند.
