دانلود مقاله بررسی XBRL به عنوان یکی از خدمات گزارشگری مالی مبتنی بر XML

بخشی از مقاله

بررسي XBRL به عنوان يکي از خدمات گزارشگري مالي مبتني بر XML

چکيده
بسياري از شرکتها تلاش مي کنند، قدرت اطلاعات مالي را، با ايجاد وب سايت هاي شرکتي بالا ببرند تا اطلاعاتي براي کارکنان، سرمايه گذاران و تحليلگران مالي فراهم کنند. زبان گزارشگري  توسط کاربران در اينترنت، ايجاد شده است. زبان گزارشگري مطمئن قابل گسترش (XARL) نيز بدين علت طراحي شده است که تهيه کنندگان گزارش را از صحت اطلاعات منتشر شده در اينترنت مطمئن سازد، و کاربران و شرکتها را جهت ايجاد نمودن اطمينان تضمين ش

ده در چنين اطلاعاتي کمک کند. XBRL عضوي از خانواده زبانهاي مبتني بر XML ا

ست، که زبان علامت گذاري قابل گسترش، و يک استاندارد جهت تبادل الکترونيکي داده ها بين مؤسسات تجاري در اينترنت مي باشد. اين مقاله به روش کتابخانه اي و با تجزيه و تحليل توصيفي – تحليلي، به مطالعه در اين خصوص مي پردازد. و پس از بيان ادبيات و پيشينه موضوع و چگونگي ارتباط موضوع با گزارشگري مالي جديد، نتيجه گيري مي نمايد که در عرصه رقابت بين المللي، براي اينکه بيش از پيش از قافله توسعه عقب نمانيم، بايد مفاهيم، دستاوردها و ابزارهاي جديد را شناسايي و به کار گيريم.
واژه هاي کليدي : فناوري اطلاعات، زبان گزارشگري تجاري قابل گسترش، تبادل الکترونيکي داده ها، اطلاعات حسابداري، گزارشگري اطلاع

ات، گزارشگري مالي و تجاري

1- مقدمه
تاريخ پيشرفتهاي بشر در طول سه عصرکشاورزي، صنعت و اطلاعات به عنوان سه موج تغيير اساسي اتفاق افتاده است. اولين موج تغيير، ظهور نيروي بخار بود که امکان دستيابي به مجموعه‌اي از شاهکارها در زمينه تکنولوژي را که قبل از آن ناممکن بود، فراهم ساخت. ظهور نيروي بخار، اولين انقلاب تکنولوژيک بود که غرب را مستقيماً از جامعه پيش صنعتي به جامعه صنعتي وارد کرد. دومين انقلاب تکنولوژيک با دو نوآوري شناخته مي‌شود: برق و توسعه روش مند علم شيمي. اگر چه اين موج تغيير نيز مهم بود و به عنوان يک انقلاب تکنولوژيک قلمداد مي‌گرديد، اما ساختار اجتماعي ما را دستخوش تغييرات بنيادين نکرد. سومين موج تغيير که بعد از جنگ جهاني دوم شروع شده و هنوز هم ادامه دارد، به عنوان سومين انقلاب تکنولوژيک محسوب شده و گذار از تکنولوژي‌هاي مکانيکي و برقي به تکنولوژي‌هاي فکري مي‌باشد. به عبارت ديگر، موج سوم را شايد بتوان گذار از جامعه صنعتي به جامعه پسا صنعتي تلقي کرد. موج سوم، مربوط به عصر اطلاعات است که با حضور رايانه معرفي شده و نه تنها تغييرات فراواني به بار آورده است، بلکه سرعت چنين تغييراتي نيز رو به افزايش است و چهارمين موج تغيير را در آينده نزديک در جهان به همراه خواهد داشت. چهارمين موج تغيير يا عصر مجازي، شرايطي را فراهم مي کند تا تخيل انسان بتواند به حقيقت نزديک شده و بيشتر امور روزمرّه زندگي بشري، مجازي خواهد شد ( عزيززاده، طاهره، 1385 ).
با ايجاد و گسترش سريع اينترنت، از آميخته شدن فناوري اطلاعات و نظامهاي اطلاعات حسابداري، پديده اي نو با نام «حسابداري در محيط شبکه گسترده جهاني » پا به عرصه وجود گذاشت که به ابزاري براي گردآوري و گزارشگري اطلاعات در حوزه حسابداري بدل شد. حسابداري مبتني بر شبکه گسترده جهاني، فناوري نويني است که در حوزه گزارشگري مالي و سيستمهاي اطلاعاتي مديريت و حسابداري بوجود آمده است تا زمينه تصميم گيريهاي مطلوب تر را براي افراد ذينفع فراهم آورد. يکي از اين فناوري هاي پيشرفته جاري در ارائه و استفاده از صور

تهاي مالي، زبان قابل گسترش گزارشگري تجاري يا XBRL است. (مير مجربيان و شهشهاني، 1385 ، 38 )

2- ضرورت انجام مطالعه
امروزه تحولات شگرفي در زمينه فناوري اطلاعات رخ داده و پيشرفت هاي آن فراگير شده است، به طوري که روندهاي دگرگوني را در زمينه هاي مختلف ايجاد کرده است. مهم ترين ويژگي هاي آن سرعت زياد در پردازش داده ها، دقت فوق العاده زياد، سرعت بالاي دسترسي به اطلاعات، به روز بودن، امکان مبادله الکترونيکي اطلاعات، کيفيت بالا، قيمت فوق الع

اده ارزان و روبه کاهش است، از طرفي گسترش حجم عمليات و پيچيده تر شدن امور را در پيش داريم. با توجه به اين عوامل، ديگر نيازي به توجيه استفاده از فناوري اطلاعات در دنياي امروز نخواهيم داشت و حسابداري نيز ناگزير به کاربرد و استفاده از تمام يا برخي از روش هاي نو در ارايه خدمات و وظايف خود است (اعتمادي و ديگران، 1385، 5 ). اگر ما نخواهيم روابط جديد را بر آموزش حسابداري حاکم کنيم، بعد از گذشت چند سال، متوجه مي‌شويم که بايد ناچاراً اين روش‌ها را بکار گيريم و در آن حالت است که زمان را از دست داده‌ايم و دنيا نيز منتظر ما باقي نمانده است. بنابراين براي پيشرفت و توسعه، بايد تحولات زمان را که به سرعت در حال تغيير و تبديل است، به درستي درک نموده و در عرصه کنوني که شايد بتوان آن را « عصر برخورد فن‌آوريها يا جنگ فن‌آوري‌‌ها» ناميد، سربلند و پيروز بيرون آمد ( عزيززاده، طاهره، 1385 ).
3- مروري بر ادبيات و پيشينه موضوع
اکثر شرکت هاي بزرگ در آمريکا (و رشد تعداد اين شرکتها در سراسر دنيا)، بعضي از سطوح اطلاعات مالي را در وب سايت هايشان گزارش مي کنند. اما روشن نيست که ذينفعان، از اين داده هاي مبتني بر وب، رضايت کامل داشته باشند. از اين رو، کار و زمان اختصاص داده شده به مکانيزم هاي بهبود وب، به دليل مشکل پيدا کردن صفحات و داده هاي ويژه از بين تعداد زيادي وب عمومي افزايش مي يابد. يک راه تعامل با اين منبع عظيم اطلاعات، اتوماتيک کردن مکانيزم هاي جستجوي وب، با توسعه و استفاده از ابزارهاي نرم افزار هوشمند مي باشد. اما توسعه اين ابزارها در محيط وب کنوني خيلي دشوار است. سه عامل، پيش شرط استفاده اثربخش از وب هستند: اول اينکه داده هاي مناسب همراه اطلاعات گزارشگري مالي در وب ايجاب مي کند که دقت جستجوها را ارتقا بخشيم. (مشکل کشف منبع)
دوم اينکه، تمام داده هاي حسابداري درون صفحات وب بايد به طور قابل اعتمادي قدرت تجزيه و تحليل داشته باشند. (مشکل شناسايي نشان)
سوم اينکه، مکانيزم هاي استانداردي به منظور ترغيب يا الزام شرکتها براي ارائه شکل يکنواخت گزارش، لازم مي باشند. حقيقت وب اين است که فاقد يک وسيل

ه ارتباطي قابل اعتماد براي حسابداري و اطلاعات مالي در هر سه اين عوامل مي باشد. زبان علامت گذاري قابل گسترش (XML) روشي را براي برچسب اطلاعات مالي فراهم مي کند که بازيافت و تعيين محل خودکار اطلاعات را تا حد زيادي بهبود بخ

شد و راه حل هاي تکنيکي براي کشف منبع و مشکلات شناخت نشان فراهم مي آورد. اما اگر هر شرکت براي توسعه نشان هاي خودش براي برچسب هاي XML آزاد بود، آنوقت جستجوي اطلاعات مالي فقط بصورت حاشيه اي توسعه مي يافت. پيشرفت اخير بوسيله کنسرسيومي به رهبري انجمن حسابداران رسمي آمريکا (AICPA) صورت پذيرفته است که آغازي براي گسترش گزارشگري تجاري ويژه، براساس وب و مبتني بر XML مي باشد. گزينش گسترده XBRL به اين معني است که انسانها و ابزارهاي نرم افزار هوشمند، هر دو مي توانند در انتشار اطلاعات مالي در وب، با درجه دقت و قابليت اعتماد بالا عمل کنند. XBRL فرصت هاي تحقيقاتي غني، شامل رده بندي هاي جديد، حسابداري مبتني بر داده، اطمينان صورت مالي، ابزارهاي هوشمند، تعامل بشر و کامپيوتر، دلايل گزينش و انتخاب، گزينش جهاني و غيره را فراهم مي کند (2001، Debreceny & Gray ).
بسياري از شرکتها تلاش مي کنند، قدرت اطلاعات مالي را، با ايجاد وب سايت هاي شرکتي بالا ببرند تا اطلاعاتي براي کارکنان، سرمايه گذاران و تحليلگران مالي فراهم کنند. زبان گزارشگري تجاري قابل گسترش (XBRL) براي فراهم نمودن ابزارهاي کارا و مؤثر تهيه و تبادل اطلاعات مالي توسط کاربران در اينترنت، ايجاد شده است. زبان گزارشگري مطمئن قابل گسترش (XARL) نيز بدين علت طراحي شده است که تهيه کنندگان گزارش را از صحت اطلاعات منتشر شده در اينترنت مطمئن سازد، و کاربران و شرکتها را جهت ايجاد نمودن اطمينان تضمين شده در چنين اطلاعاتي کمک کند. XBRL عضوي از خانواده زبانهاي مبتني بر XMLيا زبان علامت گذاري قابل گسترش است، که يک استاندارد جهت تبادل الکترونيکي داده ها بين مؤسسات تجاري در اينترنت مي باشد.

خدمات XBRL و XARL مبتني بر روشهاي مبادله پيامهاي اينترنتي مي باشند. اينترنت بطور طبيعي ناامن مي باشد. بدون امنيت لازم، اين دو خدمات گزارشگري به قدرت پتانسيل کامل خود نخواهند رسيد. روشهاي امنيتي امروز شامل ترکيبي از IDها (شناسه) و پسوردهاي (رمز عبور) کاربران و امنيت نقطه به نقطه سطح انتقال براي ارسال داده ها در اينترنت نظير SSL/TLS ، S-HTTP و VPN مي باشد. دسترسي به تکنيکهاي کنترل مبتني بر ID و پسورد کاربران مي تواند فايلها يا داده ها را از دسترسي غيرمجاز، محافظت کند اما نمي تواند ص

حت اطلاعات را تضمين نمايد. امنيت نقطه به نقطه سطح انتقال، براي ايمني اطلاعاتي که بين چندين واسطه مي گردد، يا رمزگذاري بخشهاي انتخاب شده از يک مجموعه اطلاعات، کافي نمي باشد. بنابراين رويکردهاي ايمني جايگزين، براي جبران اين محدوديتها مورد نياز هستند ( Boritz & No , 2005 ).
کميته بورس اوراق بهادار (SEC) در 16 مارس سال 2005، دستورالعمل پاياني 8529-33 را به منظور تشويق متقاضيان ثبت نام براي فايل بندي داوطلبانه اطلاعات برچسب شده صورتهاي مالي ، در سيستم گزارشگري ادگار (EDGAR) ، با استفاده از قالب XBRL را منتشر کرد. پيريموروسو و باتاچاريا (2008)، طي مقاله اي اين موضوع را بررسي کردند که آيا فايل گذاران داوطلب و پيشقدم اطلاعات مالي به شکل XBRL، نظام راهبري شرکتي برتر و عملکرد مؤثرتري نسبت به بقيه هم رديفان خود دارند؟
آنها متغيرهاي مربوط به ساختار شرکت، بازار و عملکرد را مورد بررسي قرار دادند و به اين نتيجه رسيدند که نظام راهبري شرکت بطور مثبت و معني داري با تصميم شرکت براي فايل بندي زودتر و داوطلبانه اطلاعات مالي به شکل XBRL در ارتباط است. همچنين، فاکتورهاي عملکرد مؤسسه، شامل نقدينگي و اندازه شرکت نيز با تصميم براي فايل بندي زودتر و داوطلبانه XBRL در ارتباط است (premuroso & Bhattacharya, 2008 ).
مفاهيم و کاربرد XBRL
XBRL زباني براي ارتباط الکترونيکي داده هاي مالي و تجاري

است که گزارشگري تجاري در سراسر جهان را دگرگون ساخته است. XBRL منافع زيادي در تهيه، تجزيه و تحليل و ارتباط اطلاعات تجاري فراهم مي کند که شامل صرفه جويي عمده در بهاي تمام شده، کارايي بيشتر، بهبود دقت و صحت و قابليت اعتماد براي عرضه يا استفاده همه داده هاي مالي مي شود. XBRL مي تواند در سطح بسيار وسيعي از داده هاي مالي و تجاري به کار رود، که از بين موارد متعدد مي توان به موارد زير اشاره کرد:
_ گزارشگري مالي داخلي و خارجي شرکت.

_ گزارشگري مؤسسه تجاري براي انواع بازرسان، شامل مؤديان مالياتي، بانکهاي مرکزي و دولتها.
_ تکميل گزارشات و تقاضاي وام؛ تعيين ريسک اعتبار.
_ تبادل اطلاعات بين بخشهاي دولتي يا بين ديگر مؤسسات، نظير بانکهاي مرکزي.
_ ادبيات حسابداري رسمي- تهيه يک روش استاندارد براي توصيف اسناد حسابداري فراهم شده توسط ارگانهاي رسمي.
_ طيف گسترده اي از داده هاي مالي و آماري که نياز به ذخيره، تبادل و تجزيه و تحليل دارند.
XBRL عضوي از خانواده زبانهاي مبتني بر XML يا زبان علامت گذاري قابل گسترش است که يک استاندارد براي تبادل الکترونيکي داده هاي بين مؤسسات تجاري در اينترنت مي باشد. تحت XML، نوار يا برچسب هاي شناسايي براي اقلام داده ها به کار مي روند. در نتيجه داده ها مي توانند به صورت کارا توسط نرم افزار کامپيوتري، پردازش شوند ( ...www.xbrl).
XBRL يک برنامه استاندارد براي حذف کردن ساختار و اصطلاحات ناسازگار، و يک روش جاري در فناوري است که به عنوان زبان گزارشگري واحد تجاري مورد استفاده قرار مي گيرد و قابليت گسترش دارد. در XBRL چارچوب و استانداردهاي مربوط به گزارشگري در نرم افزارهاي مربوطه طراحي مي شود تا اطلاعات مربوط به واحد تجاري را براي گزارشگري الکترونيکي پردازش و عرضه کند. از آنجا که XBRL براساس اصول XML است، اين مزيت را دارد که داده ها به صورت خود تشريحي باشند. به همين دليل XBRL تنها ساختار داده ها را براي گزارشگري، ارزيابي و تشريح مي کند تا بتواند ساختار و مراحل گزارشگري تجاري را به صورت نمودار نشان دهد. از اين طريق مي تواند با سرعت بالايي، داده هاي تجاري را ارزيابي، تبديل، جستجو، خلاصه و تجزيه و تحليل نمايد و براي بخش هاي سازماني و استفاده کنندگان مختلف گزارش کند (بزرگ اصل و ولي پور، 1385، 84).
گزارشگري مالي و XBRL
XBRL، اقتباس حرفه مالي از XML براي گزارشگري مالي مي باشد. همه داده هاي مالي، با برچسب هايي که آنها را به عنوان دارايي، سرمايه، سود و غيره از هم متمايز مي کند، مشخص مي شوند. بنابراين، کاربران به آساني مي توانند داده ها

را توسط برچسب هايي نظير وجه نقد، پيدا کرده، استخراج کنند و يا انتقال دهند و با استفاده از روشهاي تجزيه و تحليل، آناليز کنند (Boritz & No, 2005 ).
XBRL منافع عمده اي را در همه مراحل تجزيه و تحليل و گزارشگري تجاري ارائه مي کند. اين منافع شامل کاهش بهاي تمام شده، سرعت عمل، کار اتوماتيک، قابليت اعتماد و بررسي دقيق تر داده ها، بهبود فرآيندها، تجزيه و تحليل پيشرفته، کيفيت بالاتر اطلاعات و تصميم گيري مي باشد. XBRL تهيه کنندگان و استفاده کنندگان داده هاي مالي را قادر

مي سازد تا از فرآيندهاي دستي هزينه بر، که عمومأ شامل مقايسه زمان مصرف شده، جمع آوري و ثبت دوباره داده ها مي باشد، دوري کنند. آنها قادر مي شوند به کمک نرم افزاري که اطلاعات را صحيح و معتبر مي سازد، تلاش خود را بر روي تجزيه و تحليل متمرکز سازند. به عنوان مثال، پژوهشگران مي توانند اطلاعات خاصي که در گذشته ممکن بود ساعتها طول بکشد، با XBRL در کسري از ثانيه انجام بدهند. اين منافع شامل همه آن کساني است که داده هاي مؤسسه تجاري را دريافت مي نمايند، شامل دولتها، قانونگذاران، سازمانهاي اقتصادي، بازارهاي بورس، مؤسسات اطلاعات مالي و نظاير آن، و کساني که آنها را تهيه يا استفاده مي کنند، شامل حسابداران، حسابرسان، مديران مؤسسه، تحليلگران مالي، سرمايه گذاران و اعتباردهندگان. از جمله کساني که از مزيت XBRL برخوردار مي شوند، فروشندگان نرم افزار حسابداري، صنايع خدمات مالي، مؤسسات ارتباطات سرمايه گذار و صنعت فن آوري اطلاعات هستند. استفاده از XBRL، استاندارد کردن اجباري گزارشگري مالي را ايجاب نمي کند. برعکس، زبان قابل انعطافي است که پشتيباني همه جنبه هاي رايج گزارشگري در کشورها و صنايع مختلف را در نظر دارد. XBRL مفاهيم ذاتي قابل بسطي است که مي تواند در مواجهه با الزامات تجاري ويژه، حتي در سطح سازمان فردي، تعديل بشود. با گزينش کامل XBRL، شرکتها مي توانند جمع آوري داده ها را به صورت خودکار انجام دهند. براي مثال داده ها از بخشهاي متفاوت شرکت با سيستمهاي حسابداري گوناگون مي تواند بطور سريع، ارزان و کارا جمع آوري شود. زماني که اطلاعات در XBRL جمع

آوري شود، انواع متفاوت گزارشات با استفاده از زيرمجموعه هاي متنوع داده ها، با کمترين زحمت و کوشش توليد مي شوند. براي مثال بخش تأمين مالي شرکت، مي تواند به طور سريع و قابل اعتمادي، گزارشات مديريت داخلي، صورتهاي مالي عمومي، ماليات و دي

گر فايلهاي قانوني، همينطور گزارشات معتبر براي وام دهندگان را فراهم نمايد. بدين ترتيب نه تنها کنترل داده ها مي تواند به طور خودکار صورت پذيرد، زمان آن کاهش يابد و اشتباهات آن کم شود، بلکه داده ها به منظور دقت و صحت آن مي تواند توسط نرم افزار، کنترل شود (...www.xbrl).
4- نتيجه گيري
در حال حاضر بسياري از شرکتها در تلاش هستند تا قدرت اطلاعات مالي را با استفاده از اينترنت افزايش دهند. آنها با نصب اينترانت و اتصال اينترانت به اينترنت، وب سايت هاي شرکتي ايجاد مي کنند تا ذينفعان بتوانند از اطلاعات مالي آنها استفاده نمايند. استفاده کنندگان اطلاعات مالي مي توانند به آساني و به موقع، هر اطلاعاتي که نياز داشته باشند، به دست آورند. با اين حال، اين اطلاعات براي تجزيه و تحليل کاربران جستجو کننده، بايستي مجددأ ثبت، جدا يا الحاق شوند. اين به آن دليل است که براي توصيف داده هاي گزارشگري تجاري، هيچ شکل پذيرفته شده عمومي مرسوم نيست. زبان گزارشگري تجاري قابل گسترش (XBRL) براي غلبه بر اين محدوديتها و فراهم نمودن ابزارهاي کارا و مؤثر تهيه و تبادل اطلاعات مالي در سراسر اينترنت، براي کاربران ايجاد شده است. زبان گزارشگري مطمئن قابل گسترش (XARL) نيز ايجاد شده است تا تهيه کنندگان گزارش را قادر سازد از درستي چنين اطلاعاتي اطمينان حاصل کنند و کاربران و شرکتها را در شناسايي اعتماد تضمين شده در آن کمک کنند. بد

ين ترتيب XBRL و XARL هر دو با هم مي توانند يک روش استاندارد براي تهيه، انتشار و تبادل اطلاعات مالي را فراهم نموده و همچنين در مورد صحت اطلاعات توزيع شده در سراسر اينترنت، اطمينان لازم را ايجاد نمايند (Boritz & No, 2005 ).
با اذعان به موارد بالا، افق تازه و موج جديدي که در طي سالهاي اخير در زمينه گزارشگري مالي و تجاري بوجود آمده است، ايجاب مي کند که هر چه زودتر د

ر جهت پيوستن به اين موج عظيم تکنولوژي، مفاهيم و دستاوردها و ابزارهاي جديد را شناسايي و بکار بنديم تا بتوانيم در عرصه رقابت بين المللي فائق آمده و از قافله توسعه عقب نمانيم.