بخشی از مقاله
چکیده
هدف اساسی گزارشگري مالی در بخش عمومی، کمک به این بخش براي ایفاي وظیفه پاسخگویی در مقابل ملت است. در قانون اساسی جمهوري اسلامی ایران حق حاکمیت ملت از جایگاه ویژهاي برخوردار است. در این تحقیق براي تحقق هدف اصلی حسابداري بخش عمومی - پاسخگویی - ، تحولات صورت گرفته در گزارشگري مالی، بودجه ریزي بر مبناي عملکرد و کنترل بخش عمومی که در نهایت باعث ارتقاي سطح شفافیت مالی میشوند بیان میگردد.
در این تحقیق اهداف، مزایا، معیارهاي سنجش، استفادهکنندگان، مبانی حسابداري، هدف نهایی و تحولات نوین در هر یک از بخشهاي گزارشگري بخش عمومی، بودجهریزي و کنترل بخش عمومی تشریح میگردد. با توجه به تحولات صورت گرفته در نظام حسابداري و گزارشگري بخش عمومی در ایران که از ابتداي سال 1394 ابلاغ گردیده است، در طی سه سال اجرا و گزارشگري مالی بخش عمومی بر طبق این نظام انجام و به استفادهکنندگان ارائه خواهد گردید.
هدف این تحقیق بررسی تحولات نوین در گزارشگري، بودجهریزي و کنترل بخش عمومی تحت تاثیر پذیرش استانداردهاي بینالمللی گزارشگري مالی می-باشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که هدف نهایی استانداردهاي بینالمللی گزارشگري مالی انجام پاسخگویی است که با هدف نهایی گزارشگري بخش عمومی، بودجهریزي و کنترل بخش عمومی که همان پاسخگویی عمومی است همخوانی دارد.
مقدمه
به دلیل فشار اقتصادي جهانی، دولتهاي سراسر دنیا در جستجوي ارائه کاراتر و اثربخش تر خدمات عمومی هستند. منابع عمومی از جمله درآمد نفت و مالیات از طریق دستگاههاي اجرایی با ارائه خدمات عمومی مانند آموزش، بهداشت، زیرساخت ها و امنیت ملی مصرف می-شود. مسئولین دستگاههاي اجرایی به طور مستقیم یا غیر مستقیم به عنوان وکیل مردم عمل میکنند و باید در قبال مصرف بهینه این منابع به مردم پاسخگو باشند - مفاهیم نظري گزارشگري مالی بخش عمومی - .
اصول مدیریت نوین عمومی توسط دولتها استفاده شده تا به تنوعسازي نظام پاسخگویی مالی و عملیاتی بخش عمومی کمک نماید. فنهاي مبتنی بر حسابداري به عنوان جریان حیاتی، مدیریت عمومی نوین و مجموعه کلیدي از فناوريها بر اي پشتیبانی از تحولات در مدیریت بخش عمومی و کنترل آن در نظر گرفته میشود. تحولات این است که رویهها و فعالیتهاي بخش خصوصی، بدون بررسی عمیق اهداف و ویژگیهاي آن در بخش عمومی نسخهبرداري و معرفی شده است.
گذر از گزارشگري نقدي به گزارشگري تعهدي، پیشرفت قابل توجهی در گزارشگري مالی بخش عمومی تلقی میشود. در این تحقیق به تحولات نوین در گزارشگري مالی بخش عمومی میپردازیم.
بودجه و حسابداري هر دو به عنوان خرده نظامهاي درون یک نظام پاسخگویی، در ارتباط و تعامل با یکدیگر قرار میگیرند. ارتباط و تعامل این نوع خرده نظام با یکدیگر از ویژگیهاي ساختاري محیط فعالیتهاي حاکمیتی و نقشی که در فرایند مسئولیت پاسخگویی ایفا میکنند ناشی میشود. به بیان دیگر، هنگامی که بودجه مبناي مسئولیت پاسخگویی حاکم بر تحصیل و مصرف منابع مالی و اقتصادي قرار می-گیرد، حسابداري و گزارشگري مالی به عنوان یک خرده نظام فعال در نظام پاسخگویی، ابزار لازم را براي ایفا و ارزیابی این مسئولیت فراهم میکند.
بنابراین، نه تنها حسابداري و گزارشگري مالی تحت تاثیر بودجهبندي قرار میگیرد، بلکه هر دو نظام متناسب با نقشی که در فرایند مسئولیت پاسخگویی ایفا میکنند، تحت تاثیر نظام پاسخگویی قرار دارند. بدین وسیله تقاضا براي ارتقاي نظام پاسخگویی، تحولات بودجهبندي و حسابداري را در پی داشته که ناشی از شرایط کلان اقتصادي دولتها بوده است. در این تحقیق به تحولات نوین در بودجهریزي بخش عمومی میپردازیم.
گستردگی و پیچیدگی روز افزون سازمان ها در جهان پیشرفته امروز، فشارهاي ناشی از کمبود منابع، افزایش سطح رقابت، وجود انواع مخاطرات در زمینههاي مختلف مالی، اداري و تجاري که هدفها و سیاستهاي سازمانی را خواه از درون و خواه از بیرون سازمان تهدید میکند موجب شده است تا کنترل اثر بخش منابع و فعالیتها به عنوان مسئلهاي حائز اهمیت مورد توجه ارکان راهبري هر سازمان قرار گیرد .
حسابرسی داخلی میتواند به عنوان عامل بسیار مهم در اداره بهینه سازمانها نقشآفرینی کند. حضور حسابرسان داخلی با رویکرد کنترلی و مدیریتی، میتواند اثربخشی بیشتري در دستیابی به اهداف تعیین شده ایجاد کند. گام اول در استقرار واحد حسابرسی داخلی، مجاب کردن مدیران از ضرورت استقرار چنین واحدي در سازمانهاي بخش عمومی است. در این تحقیق به تحولات نوین در بخش کنترل عمومی میپردازیم.
بیان مسئله
اهمیت گزارشگري مالی به عنوان رکن اساسی پاسخگویی بر کسی پوشیده نیست، از میان روشهاي متعدد پاسخگویی، گزارش تفریغ بودجه به عنوان یکی از برجستهترین روشهایی است که دولت میتواند پاسخگویی عمومی خود را به استفادهکنندگان که مهمترین آنها مردم است انجام دهد.
پاسخگویی - - GASB,2004 بیانیه مفهومی یک: »الزام شخص به توضیح و ارائه دلایل منطقی در مورد اعمالی که انجام داده است و تصمیماتی که گرفته است« تحقق مسئولیت پاسخگویی عمومی دو گروه از اشخاص و نهادها که در این فرایند گروه اول را پاسخخواه و گروه دوم را پاسخگو مینامند به این ترتیب و بر اساس رابطه مسئولیت پاسخگویی، پاسخگو مکلف است در مورد اعمالی که به نمایندگی از سوي صاحب حق یعنی پاسخخواه انجام داده است به او گزارش دهد. پاسخخواه نیز حق دارد از طریق حسابرس مستقل - دیوان محاسبات - ، گزارش را رسیدگی و بر اساس گزارش حسابرسی قضاوت و تصمیم لازم را بگیرد.
اهمیت بودجه به عنوان رکن اساسی برنامهریزي مالی بر کسی پوشیده نیست، از میان روشهاي متعدد بودجهریزي، بودجهریزي عملیاتی یکی از برجستهترین روشهایی است که هدف شفافیت مالی دولت را به نحو شایسته محقق میسازد. در دهه گذشته، این نظام بودجهریزي در کشورهاي توسعه یافته مستقر گردیده است و استقرار بودجهریزي عملیاتی در برخی از کشورهاي در حال توسعه پیگیري میشود.
- فیلدینگ اسمیت ، - 1999 عنوان مینماید که بر اساس بودجهریزي عملیاتی، منابع بر مبناي نیل به نتایج مشخص و قابل سنجش تخصیص مییابد. پیشبینی بهاي تمام شده طرح ها و خدمات مبناي تخصیص بودجه قرار میگیرد، در حقیقت امکان محاسبه بهاي تمام شده پیشنیاز عملیاتی شدن بودجه است. ضرورتهاي استقرار واحد حسابرسی داخلی در سازمانهاي بخش عمومی گام اول در استقرار واحد حسابرسی داخلی، مجاب کردن مدیران در مورد ضرورت استقرار چنین واحدي در سازمان است.
در حال حاضر دلیل استقرار واحد حسابرسی داخلی در سازمانها ، یا الزامات قانونی و یا پی بردن به ضرورت و فواید چنین واحدي در سازمان است - انجمن حسابرسان داخلی ، . - 2011 این نحوه استقرار را نیز میتوان مانند تقاضا براي حسابرسی مستقل در بازارهاي آزاد و تحت نظارت در نظر گرفت.
با توجه به تحولات نوین در گزارشگري مالی، بودجه ریزي و کنترل بخش عمومی سوالات زیر مطرح میگردد :
1. تحولات نوین در بخش گزارشگري مالی عمومی ایران چگونه میباشد؟
2. تحولات نوین در بخش بودجهریزي عمومی ایران چگونه میباشد؟
3. تحولات نوین در بخش کنترلهاي عمومی ایران چگونه میباشد؟
4. بررسی تاثیر پذیرش استانداردهاي بینالمللی گزارشگري مالی در گزارشگري مالی، بودجه ریزي و کنترل بخش عمومی چگونه می-باشد؟
براي پاسخ به پرسشهاي تحقیق هر یک از آنها را در قالب اهداف، مزایا، معیار ها، استفاده کنندگان، استفاده کنندگان نهایی، ابزار ارائه گزارش، مبناي حسابداري، تحولات نوین و هدف نهایی تقسیم بندي نموده و شرح میدهیم
گزارشگري بخش عمومی
در جدول زیر اهداف، مزایا و... گزارشگري بخش عمومی به طور خلاصه بیان گردیده است.
جدول شماره 1 - گزارشگري بخش عمومی -
گزارشگري بخش عمومی
*پاسخگویی دولت در مقابل ملت
*انعکاس وضعیت مالی *نتایج عملکرد دستگاههاي اجرایی
*کاهش عدم تقارن اطلاعاتی استفادهکنندگان
*افشاي محدودیتهاي قانونی و قرار دادي
*شفافیت و گزارشگري مالی
*انجام پاسخگویی عمومی دولت - پاسخگو - در قبال شهروندان - پاسخ خواه -
*ایفاي وظایف دولت در زمینه تامین منابع مالی و انعکاس آن
*ارزیابی کاراریی، اثربخشی و صرفه اقتصادي
*رسانههاي عمومی
*شهروندان
*شوراها
*مجلس شوراي اسلامی
*رهبر
*مقامات اجرایی
*تعهدي
*گزارش تفریغ بودجه
*تغییر از مبناي نقدي به تعهدي
*شهروندان - عموم مردم -
*پاسخگویی عمومی
