دانلود مقاله بررسی آلودگی ناشی از نشت گازتصفیه نشده در شهرستان مسجد سلیمان

بخشی از مقاله

چکیده:

شهرستان مسجدسلیمان در استان خوزستان همواره با مشکل آلودگی زیست محیطی نشت گازهـای تصـفیه نشـده مواجه بوده است .لذا بررسی آلودگی ناشـی از نشـت گـاز از طریـق لولـه هـای فرسـوده و چشـمه هـای طبیعـی در شهرستان مسجد سلیمان ازاهداف عمده تحقیق در این شهرستان میباشـد. ایـن مطالعـه بـه صـورت پرسشـنامه ؛ مصاحبه و کتابخانه ای با انتخاب دو منطقه برای انجام بررسی ها ؛ منطقه نفتون ومنطقـه سـالور صـورت پـذیرفت. ضمن تجزیه و تحلیل داده های آماری مشخص شد منطقه نفتون دارای آلودگی بالا از نظر نشت گازو منطقه سـالور با آلودگی کمتری در این خصوص مواجه بوده اند. همچنین گازی که در اختیار این مردم برای مصارف خانگی قرار دارد گاز تصفیه نشده و ترش می باشد که دارای درصدی از دی اکسید گوگرد و هیدروژن سولفیدی است که همین مواد باعث خوردگی و فرسودگی لوله ها و وسایل و اثرات مضر بر روی سلامت انسان می گردد. و همچنین بـین ایـن دو منطقه نتایج پرسشنامه ها اختلاف معناداری را نشان دادند .با توجه به یافته های این مطالعه به نظر می رسد کـه اقدام به تخلیه ی مناطق پر خطر ضروری ودر این خصوص باید اقدام جدی انجام شود.

کلمات کلیدی: گاز ترش؛ نشت گاز؛ آلودگی هوا؛ چشمه گاز؛محیط زیست

-1عضو هیات علمی گروه محیط زیست - دانشگاه آزاد اسلامی - واحد اهواز 3 - 2دانشجوی کارشناسی رشته محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی –واحد اهواز -3 دانشجوی کارشناسی رشته محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی –واحد اهواز

1

مقدمه :

آلودگی هوا عبارتست از وجود یک یا چند آلوده کننده در هوای آزاد به مقدار و مدتی که کیفیت ان را تغییر دهد به طوری که مضر به حال انسان و سایر موجودات زنده و گیاهان و یا اجسام باشد. تاریخچه ی آلودگی هـوا و بحـث در مورد آن به قرون وسطی و حتی سال ها قبل از آن باز می گردد. بنابراین آلودگی هوا و قوانین وضع شـده در مـورد آن پدیده ی جدید نیست امروزه پیامدهای

در شهر لندن بر اثر مه دود فتو شیمیایی از جمله وحشتناک ترین مختلف آلودگی هوا باعث شده است که نظـارت و کنترل کیفیت هوا به صورت امری گریز ناپذیر در تمـام جوامـع در راس مسـائل ملـی مطـرح شـود. مـرگ بـیش از 400الی 6000نفر در سال * 1952 حوادثی است که در اثر آلودگی هوا رخ داده است .[1]

اینگونه حوادث نتیجه آلودگی بسیار شدید هوا به وسیله ی غلظت های بسیار زیاد اکسید های گوگرد و ذرات معلق بوده است .امروزه مه دود های گوگردی نیزدر اثر احتراق سوخت های فسیلی به ویژه نفت- زغـال سـنگ و گـاز در منابع ثابت آلاینده هوا به وجود می آید.در این خصوص باید گفت که شهرستان مسجدسلیمان نیز بعنوان یک منبع غنی از انتشار گازهای تصفیه نشده مطرح می باشد که منجربه بروز آلودگی هوا و خطرات جانی مـردم منطقـه شـده است. شهرستان مسجد سلیمان در شمال شرقی خوزستان و بر روی یک مخزن بزرگ نفت و گاز واقع شده است. اولین چاه نفت خاورمیانه و ایران در 26 مه سال 1908 برابربا خرداد

1287 ؛در عمق 280 متری در این شهرستان افتتاح شد. بعد از کشف اولین چاه و چـاه هـای دیگـر مسـئولان آن زمان امکانات رفاهی لازم را برای کارگران خود تهیه کردند. که یکی از ایـن امکانـات لولـه کشـی گـاز بـرای منـازل مسکونی بود. با توجه به اینکه در آن امکانات و اطلاعات زیاد پیشرفت نکرده بود گازی که در اختیار مردم قرار گرفت گاز طبیعی و از نوع گاز ترش بود که متاسفانه به دلیل زمین ساخت این شهرستان به چشم می خورد .[5].

شهرستان مسجد سلیمان به دلیل استفاده از گاز ترش به عنوان گـاز مصـرفی ؛نشـت گازهـای طبیعـی در منـاطق مسکونی ؛دارای آلودگی هوای بالایی می باشد. در این مقاله با توجه به مواد تشکیل دهنده گاز طبیعی و گـاز تـرش اثری که این گازها بر انسان و محیط اطراف آن می گذارد به آلودگی هوایی این شهرستان پرداخته شده است.

مواد و روش ها :

در این مطالعه اقـدام بـه جمـع آوری اطلاعـات بـا اسـتفاده از روش کتابخانـه ای و پرسشـنامه و مصـاحبه گردیـد. پرسشنامه به صورت طرح سوالاتی از خانوار ها از جمله اینکه ((نشت گاز موجود در منازل مسکونی آنها چـه اثـر اتی بر روی سلامت انسانها و وسایل الکتریکی دارد)) بوده است. پرسشنامه ها توسط پرسشـگر بـین خـانوار هـای دو منطقه نفتون (پر خطر )و سالور (کم خطر ) توزیع شد. و سپس داده ها با استفاده از نرم افزاراکسـل بـه صـورت نمودارهای میله ای جهت بیان ساده ی تفاوت در دو ناحیه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. تعداد پرسشنامه هـا 50 تا در هر دو منطقه بوده است که از این 50 پرسشنامه در منطقه نفتون 32 نفر مرد و 18 نفر زن و در منطقه سـالور 34 نفر مرد و 16 نفر زن پاسخ داده بودند.(نمودار (1 این پرسشنامه بر اسـاس مصـاحبه از یـک پزشـک عمـومی و منابع معتبر و نظر خواهی از اساتید تنظیم گردید. متغیر های مورد بررسی در این پرسشنامه ها مشتمل بر : نسـبت مقدار خرابی و پوسیدگی وسایل و اثرات منفی آنها بر سلامت بدن انسان ؛همچنـین نشـت گـاز از لولـه هـای مـورد استفاده در شهر جهت به عنوان مثال در بررسی هایی که مهندسین شرکت نفت و محیط زیست مسجد سـلیمان در این شهرستان انجام داده بودند ؛6 منطقه را به عنوان منطقه ی ممنوعه نامیدند که از ایـن نتـایج نیـز بـرای تکمیـل نتایج حاصله استفاده گردید. (جدول . (1

2

40
35
30
منطقهپر خطر 25

منطقهکم خطر 20
15
10
5
0
زن مرد
نمودار:1 تعداد مرد و زن در دو منطقه پر خطر و کم خطردرشهرستان مسجدسلیمان درطی مطالعه

جدول :1آلودگی هوا در 6 منطقه شهرستان مسجد سلیمان
محــل نمونــه آلودگی نسبت به NO2 آلودگی نسبت به so2 آلودگی نسبت به co آلودگی نسبت به H2S
برداری
ســال آلوده شدیدا ســال آلوده شدیدا ســال آلوده شدیدا ســال آلوده شــدیدا
م آلوده م آلوده م آلوده م آلوده
سی برنج * * * *

نفتون * * * *

پشت برج * * * *

کوی نفت خیز * * * *

نمره یک * * * *

بی بی یان * * * *

یافته ها:

تجزیه و تحلیل آماری داده ها که بین 100 خانوار در دو منطقه نفتون و سالور انجام شد؛ درصـد خطـر بـالایی را در منطقه نفتون بیان می کند. مقدار استفاده از گاز در منطقه پر خطر 39 خانوار و در منطقه کم خطر 19 خـانوار مـی باشد. و همچنین مقدار نشت گاز از لوله های به کار رفته در منازل و سطح منطقه 40 خانوار برای منطقه نفتـون و 22 خانوار برای منطقه سالور بیان شده که این داده ها در (نمودار(2 نشـان داده شـده اسـت. و همـین طـور میـزان خرابی وسایل الکتریکی خانگی در منطقه نفتون 36 خانوار و در سالور 16 خانوار و پوسیدگی لوله های اصلی و فرعی گاز رسانی در منطقه پر خطر 34 خانوار و در منطقـه کـم خطـر 19 خـانوار ذکـر شـده اسـت. (نمـودار (3 اخـتلاف معناداری بین این دو منطقه پر خطر و کم خطر مشاهده می شود. درخصوص اثـرات منفـی کـه نشـت گـاز بـر روی

3

سلامت انسان دارد( از جمله حساسیت پوستی- سردرد- کم خونی- آلـرژی و بیماریهـای ریـوی )نیـزدر دو منطقـه
بررسی هایی صورت پذیرفت که در نمودار شمار ه4 نشان داده شده است. (نمودار (4
50
40
منقهپرخطر 30 تعــــداد
منطقهکم خطر 20 خانوار
10
0
مقدارنشتگاز از مقدار استفاده ازگاز
لولهایگاز شهری
نمودار:2 مقدار نشت و استفاده از گاز در دو منطقه پر خطر و کم خطردر شهرستان مسجدسلیمان

40
35
30
منطقهپرخطر 25
20 تعــــداد
منطقهکم خطر
15 خانوار

10
5
0
مقدارپوسیدگیلوله های مقدار خرابی وسایل
اصلی وفریگاز رسانی الکتریکی
نمودار:3 میزان خرابی و پوسیدگی لوله های گاز رسانی در دو منطقه کم خطر و پر خطر در شهرستان مسجدسلیمان
35
30
25 تعــــداد
20
منطقهپر خطر خانوار
منطقهکم خطر
15
10
5
0
بیماری ریوی آلرژی کم خونی سردرد حساسیت
پوستی
نمودار:4 اثرات نشت گاز بر انسان در دو منطقه کم خطر و پر خطردرشهرستان مسجدسلیمان

4