بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف:شواهد زیادي در ایران، در مورد تاثیر آموزش هاي مختلف بر منطقی تر شدن تجویز نسخه هاي پزشکان وجود ندارد.هدفمطالعه حاضر بررسی الگوي تجویز دارو توسط پزشکان عمومی و ارزیابی تاثیر آموزش بر نحوه نسخه نویسی می باشد.
مواد و روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی119نفر پزشک عمومی در مطالعه شرکت نمودند.آموزش لازم با بازخوراند علمی مشکلاتنسخ به صورت فردي و یا شرکت در یک کارگاه یک روزه انجام شد. تاثیر آموزش نحوه نسخه نویسی با بررسی تغییر قبل و بعد بین مشکلات نسخه ها با آزمون t زوجی سنجیده شدوp<0/05معنی دار تلقی شد
یافته ها: شایع ترین اقلام تجویزي(% 58/8)داروهاي تزریقی و آنتی بیوتیک ها((47/3بودند.پس از آموزش، افزایش در روند منطقی ترشدن نسخه ها در اغلب اقلام دارو هاي تجویزي مشاهده گردید. تجویز بیش از حد معمول دارو هاي تزریقی و ضد التهاب غیر استروئیدي کاهش معنی دار آماري را نشان داد. تغییر قابل ملاحظه اي در تجویز آنتی بیو تیک ها حاصل نشد اما تجویز دوز غیر معمول آنتی بیوتیک ها و تجویز همزمان H2-Blocker و آمپرازول و همچنین تداخل درجه یک دارو ها با کاهش معنی دار همراه بود.
نتیجه گیري: مداخله آموزشی بهبود نسبی در تجویز منطقی دارو ها را در پی داشت. (مجله طبیب شرق، دوره 9، شماره 4، زمستان 86،
ص 255 تا (261
کلیدواژه ها: پزشک عمومی، آموزش، نسخه نویسی، دارو، شیراز
مقدمه
دارو درمــانی یکــی از روشــهاي معمــول در درمــان بیمــاران است. تجویز صحیح و مصرف منطقی دارو یکی از عوامـل مهـم تأمین کننده امنیت سلامت جامعه به شمار می رود. مصرف دارو طی دهه گذشته به صورت بـی رویـه در کـشور افـزایش یافتـه و معضلات دارویی اعم از کمبود و یا نبود پـاره اي اقـلام دارویـی مشکلاتی را به وجود آورده است. ((1
تجویز نادرست آنتی بیوتیـک هـا عـلاوه بـر ایجـاد مقاومـت میکروبــی در ســطح جامعــه، ســبب تحمیــل هزینــه اي ســنگین و بیهوده بر بیمار و سیستم دارو و درمان کـشورها مـی گـردد. 2)و(1
تداخل داروئی نیز مـشکل دیگـري اسـت کـه از تجـویز داروهـا ناشی می شود. (3) تداخل دارویی در بدن، هنگامی که دو یا چند
دارو به طور همزمان تجویز می شوند به وقوع می پیوندد. این امر سبب تغییر اثر درمانی و یا سـمیت یـک دارو بـه واسـطه حـضور دارو یا عوامل دیگر می گردد.((4 تداخلات دارویی به علـت اثـر متقابل عامل دارویی و مکانیسم هاي ایمنی یا غیر ایمنی منجر بـه عوارض متعددي می شود. در ایالات متحده آمریکا سالانه بـیش از یکصدهزار فـوت بـه عـوارض سـوء دارو هـا نـسبت داده مـی شود.((5 در ایران بر اساس گزارش معاونت غـذا و داروي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 8درصد از موارد پـذیرش در بیمارستان به علت عوارض داروئی می باشد. (3)
تحقیقات موجود در سایت سازمان بهداشت جهانی حکایت از تجویز و مصرف بـی رویـه تعـدادي اقـلام دارویـی دارنـد. در
آدرس نویسنده مسئول: دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گروه آمار زیستی 255 Email:najafzare@sums.ac.ir
کنفرانس نایروبی در 1985 شروع کوشش جهانی براي ترغیب و تجویز منطقی دارو ها آغاز شد. از آن بـه بعـد سـازمان بهداشـت جهانی و سازمانهاي بین المللی دیگر تحقیقـات در ایـن مـورد را آغاز کردند که تاکید عمده بر کشور هاي در حـال توسـعه بـود.
در ایـن رابطــه اتتــشار کتابچــه هـاي راهنمــا و تــدوین دوره هــاي آموزشی براي ترویج تجـویز منطقـی دارو هـا از طـرف سـازمان بهداشت جهانی به راه افتاد که در کنفراس هاي سـیدنی (1995)
و تایلند (1997) استراتژي هاي عملی براي بهبود تجویز مـصرف دارو در کشور هاي در حال توسعه مـورد بحـث قـرار گرفـت. از جمله ارزیابی الگـوي مـصرف دارو، تعیـین مـشکلات، آمـوزش پزشکان و دارو سازان و نظارت بر این فعالیت ها ارائه شد. (5)
پیامدهاي منفی تجویز و مصرف غیر منطقی دارو زیاد اسـت که از جمله آنها می توان به کاهش اثر واقعی دارو، از بـین رفـتن منابع تأمین دارو، افزایش میزان عوارض جانبی و اشاعه باورهـاي غلط در فرهنگ عمومی جامعه اشاره کرد. یکـی از عوامـل مهـم تجویز غیر منطقی و بی رویه داروها و بخصوص آنتی بیوتیک ها ضعف آموزش نسخه نویسی می باشد. ((6
