بخشی از مقاله
خلاصه
در کنار توجه به پیشرفتهاي نظري و عملی جهانی در زمینه کنترل شرایط حرارتی در ساختمانها، فهم روشهاي کنترل بومی و چگونگی تعامل ساختمانهاي سنتی با محیط طبیعی در هر محدودهاي می تواند یافتههاي ارزشمندي براي استفاده در معماري امروز به وجود آورد.
بناها و معماري بومی و سنتی و نحوه چیدمان هر منطقه از هر اقلیم حاصل تجربه و عملکرد سالیان متمادي مردمانی است که تلاش کردهاند، با استفاده از مواد و مصالح بومی و راهکارهاي متنوع بناهاي خود را با محیط زیست و شرایط اقلیمی بومی خود وفق داده و هویت معماري متمایزي از سایر مناطق براي خود به وجود آورند. این بناها شاهکارهایی ناب از معماري و دانش گذشتگان براي انسانهاي امروز در خود محفوظ داشتهاند. این اصول دلیل اصلی توجه به تحقیق در بناهاي سنتی از نظر اقلیمی میباشد. تحلیل جامع و کامل این مسأله میتواند در بهینه سازي مصرف انرژي در ساختمانهاي امروزي نقش بسزایی داشته باشد. این اصل در کشور ما که موضوع ذخیره و اصلاح الگوي مصرف به عنوان بحثی مهم بیان شده است، خانههاي سنتی در بافت سنتی تبریز داراي روشهاي فراوان کنترل شرایط حرارتی است که استفاده از هر یک منوط به شناخت درست از نحوه عملکرد و تاثیرگذاري در ایجاد شرایط آسایش میباشد.
واژههاي کلیدي: معماري بومی، مسکن، معماري، حفظ محیط زیست، صرفه جویی.
-1 مقدمه
ایجاد شرایط کنترل و کاهش مصرف انرژي نیازمند شناسایی عوامل تاثیرگذار در موازنه انرژي و محیط مورد توجه قرار میگیرد. شناسایی کیفیت معماري زیست بوم شامل سیاستهاي انرژي و معیارهاي عملکرد مانند استاندارها در نحوه چیدمان فضاهاي خانهها، بهرهگیري از نور خورشید در طراحی سایت، راهنماهاي بهرهگیري و استفاده از مصالح و برنامههاي دستهبندي انرژي خانه، اهداف کاهش مصرف و ... میباشد.
ارزیابی مواردي همچون ادراك آسایش حرارتی در ساختمان و محیط بیرون و رضایت از کیفیت زندگی است که بر مصرف انرژي تاثیرگذار است. در مطالعه ساختمانهاي بومی آنچه بیش از سایر فاکتورها در زمینه اعتدال مصرف انرژي مورد توجه قرار میگیرد، توجه به افزایش بهرهوري انرژي ساختمانها در ارتباط با شرایط مصرفکنندگان است، که از طریق مطالعه بر فاکتورهاي محیط فیزیکی همچون دما، رطوبت، میزان تابش خورشید، سرعت باد و ... و فاکتورهاي طراحی مانند فرم ساختمان، جهتگیري، نحوه چیدمان و خصوصیات فیزیکی حرارتی مصالح مورد استفاده در نماهاي ساختمان و فاصله ساختمانها قابل حصول است.
-2 تعریف مسأله و اهداف تحقیق
مطالعه نقش طراحی فضاها در معماري بومی هدف تحقیق پیشرو است و مشخصاَ به این پرسش پاسخ داده میشود که فضا محوريو اساساَ محوریت فضاها و روابط معماري داخلی چه نقشی در همگرایی و هم سویی این معماري با اصول پایداري داشته است؟ از اینرو در این تحقیق نکات کلیدي و نقش فضاها در دستیابی به معماري بومی پایدار بررسی میگیرد.
معماري امروز ایرانی بدلیل نادیده انگاشتن اهمیت فضاها با چالش روبرو است. این فضاها از عوامل تعیینکننده و محوري معماري بومی ایران بودهاند، به واسطه تقلید ناآگاهانه از معماري اروپایی اهمیت پیشین خود را از دست دادهاند.
١
دومین همایش ملی پژوهش هاي کاربردي در »مهندسی عمران، معماري و مدیریت شهري«
nd National Conference on Applied Researches in Civil engineering, Architecture and Urban planning٢
در اینجا ذکر این مهم به نظر میرسد که هدف پژوهشهایی از این قبیل، تکرار فرم و اشکال گذشته نیست بلکه استفاده از الگوها و تجارب آنان و ایجاد صور جدید پیرو مفاهیم، مدنظر میباشد.
