بخشی از مقاله
چکیده
پیوند معماري سنتی و اقلیم آن به نوعی شبیه رابطه خاك و گیاه است. همچنان که خاك بستر امنی اسـت بـراي رشـد گیـاه ، اقلیم به مانند بستري براي معماري سنتی است که بسته به نـوع اقلـیم و فرهنـگ و...، معمـاري متبلـور شـده و بـه شـکوفایی می رسد. رنگ عنصري تزئینی است براي سکونتگاه ها و همچنین رنگها، نیروها و انرژيهاي درخشندهاي هستند که چـه آگـاه و چه ناخود آگاه تاثیرات مثبت یا منفی بر احساسات، عقاید و... خواهند گذاشت. در بررسی اولیه چنین به نظر می رسـد کـه در اقلیم گرم و خشک فضاي معماري درونگرا با اقلیم خود همخوانی دارد در حالی که در معماري درون گرا این یکنواختی به تنوع رنگی تبدیل شده است و این تفاوت رنگ درونی و برونی در اقلیم گرم و خشک بسیار مشهود اسـت. بسـتر تـکرنـگ کـاهگلی بیرون با نماها و تزئینات هزار رنگ درون، در معماري مسکونی تمثیلی از وجود انسان سنتی است. ایـن پـژوهش در جسـتجوي انواع، علل و نحوه استفاده از رنگ در فضاهاي درونی و بیرونی در معماري سنتی اقلیم گـرم و خشـک و ارتبـاط آن بـا فرهنـگ اسلامی است. بر این اساس در این پژوهش به مطالعه زیبائی شناسی فضاهاي درونی و بیرونی خانـه هـاي سـنتی شـهر یـزد از منظر جلوه هاي رنگی پرداخته شده است و ریشهیابی معانی نمادین و روانشناختی حضور رنگ در تزئینـات و جزئیـات معمـاري خانههاي سنتی این شهر از اهداف این تحقیق است.
کلمات کلیدي: رنگ، خانه مسکونی، معماري سنتی، یزد
1
مقدمه
معماري بومی، داراي وجه هاي گسترده اي است که می تواننددر زمینه هاي مختلف مورد مطالعه قرار بگیرد و با توجه به الگوهایی که در گذشته بوده، کالبد جدیدي براي آن در نظر بگیریم. معماري هر شهري با توجه به باورها، فرهنگ، سنت، اقلیم وصنعتی که در آن جا به وجود آمده متفاوت است، که این تفاوت سنت هاي معماري را از یکدیگر تفکیک می کند. یک اثرمعماري از دو عنصر تشکیل می شود. فرم و رنگ که هر دو ملزوم یکدیگرند. رنگ به دلیل تنوع و اثرات روحی و روانی » بسیار حائز اهمیت است، تصور جهان بدون رنگ ها غیر ممکن است و رنگ ها به زندگی، روح می بخشد. بررسی تأثیرات رنگ در معماري داخلی خانه هاي یزد با توجه به داشتن معماري غنی و تاریخی کهن و اصالتی محفوظ، تلاشی است براي شناخت معماري بهتر سکونت گاه هاي یزد که جنبه تاریخی و روان شناسنامه دارد. اگر چه به مبحث رنگ توجه زیادي در معماري شده و در کتاب ها و مقالات زیادي راجع به رنگ نوشته شده که نکات ریزي را مورد بررسی قرار داده اما جاي خالی رنگ ها و ارتباط آن ها با محیط بومی خود بسیار خالی احساس می شود . از این رو در این پژوهش تلاش می کنیم که ارتباط رنگ با محیط بومی خودرا در گذشته هاي خود بررسی کنیم تا در این جا پرسش ها و فرضیه ها مطرح می گردد. رنگ در معماري سنتی یزد چه جایگاهی دارد؟ ریشه دلایل معماري درونی رنگی و معماري برونی هم رنگ با اقلیم چیست؟
روش تحقیق
پژوهش پیش رو تلاش براي ارتباط رنگ ها با اقلیم است که چگونگی تأثیر این دو را بر هم بررسی مـی کنـد. ایـن تحقیـق بـه تأثیر اعتقادات، جغرافیا، اقلیم، زیبا شناسی وروان شناسی به عنان متغیرهاي منفعلی بر چگونگی و معماري سـنتی مسـکونی را به عنوان متغیروابسته در نظر دارد. کاربرد مستقل رنگ در معماري سنتی، اقلیم گرم و خشک ( خانه شهر یزد) که بـه صـورت کتابخانه اي مورد بررسی قرار گرفته است.
2ـ چیستی رنگ
2-1 رنگ چیست؟
رنگ تنها ماده اي که بسیار قابل درك است ، چرا که رنگ در همه جا حضور دارد، تمام اطراف ما پر از رنگ ها است ، رنگ بـه زندگی نشاط می بخشد، تمام دریافت هاي عینی از طریق رنگ ها صورت می گیرد، رنگ ها زیبایی قابل تحسینی بـه طبیعـت می دهند. لغت نامه ها » رنگ کیفیتی است که از ظاهر چیزي دیده می وشـد، ماننـد سـفیدي ، سـرخی، سـبزي و .. ( معـین 1360، . (167 و همچنین ایتن رنگ را این گونه ارزیابی می کند. رنگ و زیبایی شناسی آن در در سه نکته زیـر خلاصـه مـی شود: 1ـ حسی و عینی 2ـ بیانی 3ـ ساختمانی . دکتر محمد حسین حلیمی در پیش گفتار کتاب رنگ ایتن می گوینـد انسـان پدیده رنگ را مانند آفتاب پذیرفته است ومی داند که در قسمت مهمی از زندگی روزانه خود با آن روبرو است بـا ایـن همـه بـه رغم بی تفاوتی در برابر رنگ ها از درك احساس زیبایی آن عاجز نیستیم .
