بخشی از مقاله
بررسی تاثیر نسبت های سودآوری و نرخ رشد آن ها بر بازده غیر عادی آتی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (1388-1380)
چکیده:
بر اساس مطالعات صورت گرفته، سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی که در مدل های تصمیم گیری خود بیشتر به سمت سود و نسبتهای مالی در بر گیرنده این عامل (مانند نسبت بازده سرمایه گذاری، نسبت حاشیه سود ناخالص و نسبت سود هر سهم) معطوف می شوند؛ به عبارتی اطلاعات صورت سود و زیان برای آنها مهمتر از سایر صورتهای مالی بوده و از این طریق توانسته اند بازدهی بیش از بازده مورد انتظار بدست آورند. کسب بازده اضافی یا بازده غیر عادی نیز با تئوری بازار کارا مرتبط بوده و به عبارتی هر اندازه بازار اوراق بهادار کاراتر باشد، امکان کسب بازدهی اضافی توسط گروهی خاص کمتر بوده و موجب حفظ سرمایه های افراد شده و در نهایت باعث اعتماد سازی افراد به معاملات بورس اوراق بهادار می گردد.
این تحقیق که بین 55 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران و برای دوره زمانی 1388-1380 انجام گرفته، به بررسی تاثیر نسبتهای سودآوری و نرخ رشد آنها بر بازده غیرعادی آتی سهام پرداخته است. در نهایت نتایج حاصل از یافته های تحقیق که با استفاده از روش رگرسیون خطی و آزمونهای آماریF و t مورد تحلیل قرار گرفته، بیانگر تایید فرضیه اصلی این تحقیق بوده است. یعنی اینکه اقلام صورتهای مالی علی الخصوص صورت سود و زیان، همچنان یکی از صورتهای مالی اساسی است که اطلاعات آن، اطلاعاتی مربوط تلقی شده و بر تصمیمات استفاده کنندگان از صورتهای مالی «اثر گذار» می باشد. . از طرف دیگر و با نوجه به تئوری بازار کارا، می توان گفت که بین کارایی بازار اوراق بهادار تهران و بازده غیر عادی آتی سهام ارتباط وجود داشته هر چند که این ارتباط معکوس بوده است.
واژه های کلیدی: صورتهای مالی، سرمایه گذاران، نسبت های سود آو
ری، بازده غیرعادی آتی سهام
مقدمه
تاریخ حسابداری شبیه به فلسفه است. آن تاریخ اصول است و همچنین تاریخ روشهاست. در بهترین حالت، آن را یکی از واقعیت های مالی اگرچه به روشی عملی، نمایان می کنند (متسیچ، 2008،1).
حسابداری به عنوان یک حرفه علمی در نیمه دوم قرن بیستم به موفقیت های بسیاری دست یافته است. در طول این مدت، «رویکرد علمی» به حسابداری بشدت و بطور قابل توجهی تحت تاثیر سایر رشته ها از جمله اقتصاد، امور مالی، تحقیق در عملیات، علوم رفتاری، حتی فلسفه و تاریخ (شامل باستان شناسی)، قرار گرفته است. در این میان مهمترین توجیهی که می توان برای پیشرفت حسابداری در سالهای اخیر مطرح نمود؛ به هدف اصلی آن یعنی فراهم آوردن اطلاعات برای استفاده کنندگان شامل درون سازمانی و برون سازمانی به منظور تصمیم گیری و ایفای وظیفه مباشرت یعنی پاسخگویی بر می گردد(همان منبع،2).
یکی از ابزار هایی که حسابداری بوسیله آن نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را بر طرف می نماید، صورتهای مالی است. صورتهای مالی شامل صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای همراه، هسته اصلی گزارشگری مالی هر واحد تجاری را تشکیل می دهد. استفاده کنندگان از صورتهای مالی بوسیله این اطلاعات اقدام به اخذ تصمیمات آگاهانه می نمایند و سعی در حداکثر نمودن ثروت خود دارند؛ یعنی باعث تخصیص بهینه منابع به بخش های مختلف اقتصادی کشور خواهند شد.
یکی از مشکلاتی که استفاده کنندگان در ارتباط با سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار همواره با آن مواجه بوده اند، عدم اطمینان از کسب بازده و متضرر شدن آنان بوده است. از اینرو، این افراد با بهره گیری از متخصصین اقدام به تجزیه و تحلیل دقیق اطلاعات می نمایند که می تواند یکی از ابزار های مفید در راستای تصمیم گیری و رسیدن به هدف اصلی خود، یعنی جلوگیری از متضرر شدن آنان و افزایش بازده باشد و بدین سان تلاش می نمایند تا از کسب بازده غیر عادی یا غیر متعارف توسط سایرین جلوگیری نمایند.
در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از تجزیه و تحلیل نسبت های سوآوری و نرخ رشد آنها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تاثیر محتوای اطلاعاتی این اقلام در کسب بازده غیر عادی آتی مورد بررسی قرار گیرد.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
استفاده کنندگان صورتهای مالی در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری و اعتباری بر اطلاعات متنوعی تکیه می کنند. فرآیند تصمیمات استفاده کنندگان به گونه ای است که با اتکا بر اطلاعات واحد تجاری سعی در اخذ بهینه ترین تصمیم دارند و مهمترین تصمیماتی که آنان اتخاذ می نمایند، نشان از منطقی بودن شان در بکارگیری اطلاعات واحد تجاری دارد. بنابراین اين باور وجود دارد كه هر قدر كيفيت گزارش هاي مالي افزايش يابد و از استانداردها و ضوابط معتبرتري در تهيه و ارائه گزارش ها استفاده شود، ريسك اطلاعات كاهش خواهد يافت و استفاده کنندگان تصمیمات بهینه تری اتخاذ خواهند نمود. لذا هدف اصلی حسابداری تهیه اطلاعات مربوط برای استفاده کنندگان است.
هدف¬های حسابداری و گزارشگری مالی
بر اساس چارچوب نظری استانداردهای بین المللی حسابداری که در سال 1989 منتشر گردید، هدف اصلی آن کمک به تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری از یک سو و افزایش هماهنگ سازی مقررات، استانداردهای حسابداری و روش های مربوط به ارائه صورت های مالی دیگر سو است.
چارچوب نظری تهیه و ارائه صورت های مالی بر مبنای این شناخت اساسی پایه گذاری شده که بهترین راه برای هماهنگ سازی، توجه به صورت های مالی است که با هدف فراهم کردن اطلاعات مفید در تصمیمات اقتصادی تهیه می شوند.
چارچوب نظری تهیه و ارائه صورت های مالی با علم به این موضوع ارائه شده است که همه اطلاعات مورد نیاز برای تمام استفاده کنندگان را نمی توان در قالب یک مجموعه صورتهای مالی قرار داد، هرچند که برخی از نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان مشترک است. برای مثال، تمام استفاده کنندگان تا حدودی به شناخت وضعیت و عملکرد واحد تجاری علاقه مندند و صورت های مالی با اهداف عمومی، به برآورد اکثر نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان کمک می کند.
محصول نهايي فرايند حسابداري مالي، ارائـه اطلاعات مالي به استفاده‌كنندگان مختلف، اعم از استفاده‌كنندگان داخلي و استفاده‌كنندگان خارج از واحد تجاري، در قالب گزارشهاي حسابداري است. آن گروه از گزارشهاي حسابداري كه با هدف تأمين نيازهاي اطلاعاتي استفاده‌كنندگان خارج از واحد تجاري تهيه و ارائه مي‌شود، در حيطه عمل گزارشگري مالي قرار مي‌گيرد.
نهایتاً هدف اصلی حسابداری، تهیه صورتهای مالی است. بیانیه انجمن حسابداری آمریکا (1957)، تحت عنوان استانداردهای حسابداری و گزارشگری مبنای تهیه و ارائه صورتهای مالی، مقدمه خود را با این عبارت شروع کرد: «وظیفه اصلی حسابداری شامل گردآوری و انتقال اطلاعات ضروری برای درک و فهم فعالیت های واحد تجاری است» که همانا این امر از طریق صورتهای مالی امکان پذیر خواهد بود (رحیمیان،1386، 6و 7).
سرمایه گذاری و اهداف آن
در مباحث اقتصادی مطرح گردیده که درآمد افراد به دو طریق از دست آنها خارج می شود ؛ یکی مصرف و دیگری پس انداز. مصرف افراد مستقل از درآمد آنهاست به گونه ای که حتی در درآمد صفر هم باز مصرف دارند و آنها مجبور به قرض گرفتن می شوند. اما پس انداز تابعی از درآمد است و زمانی ایجاد می گردد که درآمد، بیش از مقدار مصرف باشد؛ یعنی مازاد درآمد بر مصرف. آنان می توانند با این پس اندازها، اقدامات مختلفی انجام دهند. از جمله اینکه بخواهند در آینده به مبلغ بیشتری دست یابند. بنابراین اقدامی که برای افراد افزایش پس انداز های خود در طول زمان انجام می دهند، سرمایه گذاری نام دارد (اسلامی بیدگلی و همکاران، 1386، 3). بعبارت بهتر تعریفی جامع از سرمایه گذاری عبارت است از ارزش زمانی پول در یک دوره زمانی، به منظور کسب عایداتی در آینده که سرمایه گذار برای 1- زمان دریافت وجوه 2- نرخ مورد انتظار تورم و 3- عدم اطمینان در پرداخت های آتی، پاداش می دهد.
بنابراین افراد سرمایه گذاری می کنند تا از پس اندازهای خود، بازدهی که نتیجه به تعویق انداختن مصرف است، به دست آورند. آنها خواهان نرخ بازدهی هستند که در طول زمان، نرخ مورد انتظار تورم و عدم اطمینان بازده، را جبران نماید و این بازده، نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذار است(اسلامی بیدگلی، 1388، 37).
بازده سرمایه گذاری
بازدهی چیست؟ در یک جمله می توان بازدهی را کسب منفعت ( اعم از اقتصادی یا اجتماعی) از سرمایه گذاری ها تعریف کرد؛ یا بعبارت دیگر میزان عایدی که از یک سرمایه گذاری حاصل می شود کسب منفعت و بنابراین « بازدهی» نامیده می شود. تا دهه های پایانی قرن نوزدهم، بازدهی یک سرمایه گذاری به صورت سود حاصل از انجام سرمایه گذاری، اندازه گیری شده و با فرصت های سرمایه گذاری مقایسه می شد و اما از آنجا که میزان سرمایه گذاری در کسب و کارهای گوناگون متفاوت بود، با سود مطلق نمی شد ارزیابی معقولی از بازدهی فرصت های سرمایه گذاری داشت، بنابراین تصمیمات اتخاذ شده بر این اساس، غالباً موجب گمراهی می شد. لذا سرمایه گذاران از معیار دیگری بنام نرخ بازدهی سرمایه گذاری استفاده کردند. این نرخ از تقسیم سود به مبلغ سرمایه گذاری حاصل می شود. به این ترتیب مقایسه بازدهی فرصت های سرمایه گذاری امکان پذیر شده و سرمایه گذاران می توانند فرصت های سرمایه گذاری با نرخ بیشتر را انتخاب کنند(اسلامی بیدگلی، 1388، 40).
اطلاعات حسابداری در مقابل اطلاعات غیر حسابداری
یکی از آموزه های اصلی اقتصاد اطلاعات، ماهیت نامعلوم ارزش هر یک از منابع اطلاعاتی معین است. وجود دیگر منابع اطلاعاتی (منابع غیرحسابداری)، در درک و فهم ارزش منبع اطلاعاتی حسابداری به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، با تاکید بر کاهش مداوم مخارج تولید و انتقال اطلاعات، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. منابع اطلاعاتی حسابداری و غیرحسابداری باید به صراحت در قالب الگوهایی شکل بگیرند، به گونه ای که مزیت نسبی حسابداری قابل تشخیص باشد. تحقیقات از قبیل انتل و دمسکی(1989)، انت و همکارانش (1994)، و ژیگلر و همر (1998)، همگی چنین ملاحظاتی را مدنظر قرارا داده اند.
السون (1999) معیارهای حسابداری مربوط به ایفای وظیفه مباشرت ( سود، ارزش های دفتری و تقسیم سود) را در شرایط انگیزشی مطالعه کرد. لیانگ (2000) روی جنبه زمانی شناخت حسابداری (شناخت زود هنگام در مقابل شناخت با تاخیر) و تعامل آن با برقراری ارتباط اختیاری توسط مدیریت در قالب مدل کارفرما- نماینده تمرکز کرد. بینشی که در اینجا مطرح می باشد، این است که حسابداری به دلیل وجود رویه های جایگزین و امکان انتخاب از بین رویه های مختلف با صلاحدید مدیریت ممکن است در فراهم کردن اطلاعات ارزشگذاری به موقع برای بازارهای سرمایه مفید و سودمند نباشد. اما به دلیل توانایی آن در فراهم کردن زمینه کنترل درستی دیگر منابع اطلاعاتی حسابرسی نشده می تواند مفید واقع شود. در تمام پژوهش ها، تاکید روی این است که چه مواردی باید در ثبت های حسابداری در بر گرفته شود و چه مواردی باید از ثبت های حسابداری مستثنی شود. این همه آن چیزی است که شناخت بر آن استوار است.
صورت های عملکرد مالی
یکی از اهداف اصلی صورتهای مالی گزارش اطلاعات درباره عملکرد مالی است. عملکرد مالی در بر گیرنده بازده منابع تحت کنترل واحد تجاری است. اطلاعات مربوط به عملکرد مالی در صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ارائه می شود. این اطلاعات نشان می دهد که یک واحد تجاری تا چه میزان در بکارگیری منابع خود موفق بوده است.تحلیل اطلاعات مربوط به عملکرد مالی دوره های مختلف و تغییرات آن برای پیش بینی توان سودآوری آتی واحد تجاری نیز مفید می باشد (بزرگ اصل، 1387، 123).
هدف از تهيه صورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع، ارائه كليه درآمدها و هزينه‌هاي شناسايي شده طي يك دوره مالي مي‌باشد. تمركز اصلي صورت سود و زيان دوره بردرآمدها و هزينه‌هاي عملياتي است. درآمدها و هزينه‌ها تنها در مواردي در صورت سود و زيان منعكس نمي‌شود كه به طور مشخص به موجب استانداردهاي حسابداري مستقيماً به حساب‌حقوق صاحبان سرمايه منظور شود. از آنجايي كه جهت تصميم‌گيري اقتصادي استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي، آگاهي از كليه جنبه‌هاي عملكرد مالي واحد تجاري طي دوره ضرورت دارد، لازم است كليه درآمدها و هزينه‌هاي شناسايي شده طي آن دوره مورد ملاحظه قرار گيرد. که این عمل در صورت سود و زيان جامع قرار دارد تا ميزان افزايش يا كاهش حقوق صاحبان سرمايه از بابت درآمدها و هزينه‌هاي مختلف دوره را نشان می دهد ( استاندارد حسابداری شماره 6، 1386، بند 6) .
در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر مطالعات متعددی صورت گرفته که به پاره ای از آنها اشاره می گردد:
او و پنمن (1989) در تحقیقی تحت عنوان تجزیه و تحلیل صورتهای مالی و پیش بینی بازده سهام، که برای اولین بار در آسیا و توسط محققین فوق و در بورس اوراق بهادار ژاپن انجام گرفت، به تجزیه و تحلیل صورتهای مالی ترکیبی از یک مجموعه بزرگ از اقلام صورتهای مالی را در مقیاسی خلاصه انجام دادند که مسیر تغییرات یکسال قبل سود را نشان می دهد. آنها با استفاده از 68 نسبت مالی حاصل از صورت سود و زیان و ترازنامه اقدام به ارائه الگویی برای پیش بینی سود و بازده سهام نمودند و با توجه به وضعیتهای سهام و بازار بر اساس این مقیاس خلاصه که در طی دوره زمانی 1983-1973 در نظر گرفته شده، که نتایج نشان می دهد که وضعیت های کوتاه مدت و بلند مدت را با سرمایه گذاری خالص صفر لغو می نماید. همچنین نتایج نشان می دهد که بازده دوره نگهداری دو ساله برای وضعیت های کوتاه مدت و بلند مدت در طبقه 12.5% قرار دارد. ضمن اینکه پس از تعدیل به منظور بررسی "اثرات اندازه" بازده چیزی در حدود 7% قرار داشت. که این بازده بوسیله ویژگی های ریسک معرفی شده شرکت توضیح داده می شود.
جاناتان لیولن (2004) در تحقیقی به پیش بینی بازده سهام با استفاده از نسبتهای مالی پرداخت؛ هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی تاثیر بازده تقسیمی و چند نسبت مالی در پیش بینی بازده سهام آتی می باشد. در این تحقیق با استفاده از مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای توان پیش بینی نسبت قیمت به درآمد، ارزش دفتری به ارزش بازار و بازده سود تقسیمی تجزیه و تحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بازده سود تقسیمی، بازده های بازار را در طی دوره زمانی 2000-1995 بخوبی در نمونه های جزیی گوناگون پیش بینی می نماید. همچنین نسبت ارزش دفتری به قیمت بازار و نسبت قیمت به سود، توانایی کمتری در پش بینی بازده سهام دارند. سایر شواهد نیز، با وجود اینکه بازده حاصل از تغییر قیمت به سرعت در سالهای اخیر معمول بوده، معتبر هستند.
جودی ری برن در تحقیق مشهور خود در سال 1986 به بررسی ارتباط بین وجه نقد حاصل از عملیات و سود با بازده سهام پرداخت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که هم میان بازده غیر عادی سهام و جریان نقدی عملیاتی ارتباط وجود دارد و هم میان بازده غیرعادی و جمع ارقام تعهدی نیز این وابستگی وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که جریان وجوه نقد عملیاتی، تجمعی از ارقام تعهدی جاری مرتبط و سازگار با مجموعه اطلاعاتی است که برای ارزش گذاری بر سهام استفاده می شود.
مهرانی و مهرانی (1382) در مطالعه ای رابطه بین نسبت های سود آوری و بازده سهام در بازار بورس تهران را بررسی نمودند؛ این تحقیق در یک دوره زمانی دو ساله (1379 و 1380) و با استفاده از روش رگرسیون و تکنیک OLS انجام شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که برخی از نسبت ها نظیر بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام ارتباط معنی داری با بازده سهام دارند. در مقابل معیارهایی نظیر رشد سود، رشد فروش معیار مناسبی برای پیش بینی بازده سهام نمی باشند. همچنین تغییرات برخی از متغیرها نظیر بازده حقوق صاحبان سهام و بازده دارایی ها به تنهایی تغییرات بازده سهام را به خوبی پیش بینی می نمایند.
شمس عالم (1383) در رساله دکتری خود تاثیر متغیر های حسابداری را بر بازده غیر عادی آتی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار داد؛ نتایج این تحقیق که برای دوره زمانی 1374 تا 1382 و با استفاده از روش رگرسیون تلفیقی معکوس مورد مطالعه قرار گرفته است، نشان می دهد که اطلاعات مربوط به درجه اهرم مالی، اقلام تعهدی، نرخ بازده سرمایه گذاری، رشد دارایی ثابت، تغییر در وجوه نقد عملیاتی، ارزش بازار شرکت، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام ، هزینه استقراض و توزیع سود نقدی بر بازده غیرعادی آتی سهام تاثیر گذار است.
نمازی و رستمی (1385) رابطه بین نسبت های مالی و نرخ بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. نتایج بدست آمده از بررسی کل شرکتها و بررسی صنایع بطور جداگانه نشان دهنده آن بود که میان کلیه نسبت های مالی و نرخ بازده سهام رابطه معنی دار وجود دارد.
اهداف و اهمیت تحقیق
نقش اطلاعات در فرآیند تصمیم گیری کاملا روشن است. برای تصمیمات اقتصادی نیاز به اطلاعاتی است که با استفاده از آنها بتوان منابع موجود را به بهترین نحو تخصیص داد. یکی از راههای دستیابی به این اطلاعات، استفاده از اطلاعات صورتهای مالی سالانه شرکتهاست. اطلاعات مالی تاریخی افشا شده در صورتهای مالی ، در پیش بینی سود و بازده مورد انتظار کاربرد دارند.
اما، اولین مرحله در انجام هر تحقیق علمی، تعیین هدف آن تحقیق می باشد. برای تحقیقاتی که در زمینه بورس اوراق بهادار انجام می شوند، هدف اصلی کمک به فعالان بورس اعم از نهادهای مالی، مدیران شرکتها ، ناظران سیستم های اقتصادی و سرمایه گذاران عادی برای کسب آگاهی از وجود عوامل مختلف موثر بر بازده، علل بروز و نحوه مدیریت آن می باشد.هدف اصلی از انجام تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین نسبت های نقدینگی بر بازده غیر عادی آتی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به این معنی که در این تحقیق محقق در نظر دارد آزمون نماید که آیا نسبت های نقدینگی بر بازده غیرعادی آتی سهام تاثیر دارد یا خیر؟ یعنی دلایل کسب بازده غیرعادی آتی از طریق بکارگیری اطلاعات نسبت های نقدینگی توسط سرمایه گذاران را بررسی نماید.نهایتا هدف کاربردی این تحقیق توصیه به سهامداران در خصوص مشاهده تاثیر نسبت های نقدینگی بر بازده غیرعادی و اخذ تصمیم بهینه در رابطه با سرمایه گذاری در شرکتی که منافع آنها را تامین نموده و از متضرر شدن آنان به نفع گروهی دیگر جلوگیری نماید. و از طرف دیگر توصیه به فعالان بورس برای آگاهی از علل کسب بازده غیر عادی و تنظیم ساز و کارهای موجود برای افزایش کارایی بازار اوراق بهادار و جلوگیری از متضرر شدن عده ای از سهامداران در شرایط عادی می باشد.
فرضیه و متغیر های تحقیق
فرضیه اصلی تحقیق حاضر به این صورت تدوین گردیده است:
"نسبت¬های سودآوری و نرخ رشدِ آنها بر بازده غیرعادی آتی سهام تأثیر دارند".
اما متغیر های تحقیق حاضر، چهارده متغیر مستقل متغیر مستقل شامل نسبتهای سودآوری و نرخ رشدِ آنها طی دوره مالی بوده و متغیر وابسته نیز بازده غیر عادی آتی سهام است که با استفاده از مدل ساده بازار و بصورت زیر محاسبه گردیده است:
=بازده واقعی سهم i در دوره t، = قیمت سهام در پایان دوره اول، = قیمت سهام در پایان دوره صفر، = درصد کل افزایش سرمایه از محل اندوخته¬ها و سود انباشته ،D= سود تقسیمی هر سهم،ضمن اینکه عدد 1000 نیز به معنی این است که قیمت اسمی هر سهم شرکت¬های بورسی طبق قانون تجارت 1000 ریال می¬باشد
جامعه و نمونه آماری تحقیق
جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد بازرگان و حجازی،1385، 177). در تحقیق حاضر، با توجه به موضوع و کاربرد آن، جامعه آماری، شامل تمامی شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که علت این انتخاب، سهولت دسترسی به اطلاعات بوده است. در جامعه مورد مطالعه تا پایان دوره زمانی تحقیق ( 1387-1380)، یعنی 1387 تعداد 457 شرکت در 36 صنعت فعالیت داشته اند. بنابراین، جامعه آماری تحقیق شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که کلیه شراط زیر را دارا باشند:
1- سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشد.
2- طی دوره زمانی تحقیق یعنی سالهای 1388-1380 تغییر سال مالی نداده باشند.
3- از ابتدای سال 1380 تا پایان سال 1388 در بورس تهران حضور داشته باشند.
4- اطلاعات مالی مورد نیاز آنها به منظور استخراج داده در دسترس باشد.
5- از شرکتهای موجود در گروه سرمایه گذاری نباشند. (بدلیل تفاوت نوع فعالیت آنها با دیگر شرکتها)
نهایتاً تعداد 55 شرکت با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیده است.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی بوده و با توجه به ماهیت موضوع، از لحاظ روش انجام تحقیق در زمره تحقیقات پس رویدادی طبقه بندی می گردد، که در آن برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش میدانی و کتابخانه ای استفاده می شود. به نحوی که بمنظور جمع آوری داده های مورد نظر برای نمونه تحقیق از نرم افزار های تدبیر پرداز و ره آورد
نوین و همچنین اطلاعات موجود شرکتها در سایت بورس اوراق بهادار تهران استفاده می شود. همچنین به منظور گردآوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری تحقیق، از روش کتابخانه ای و از کتب، مجلات و تحقیقات انجام یافته برای مطالب علمی و
تئوریک مرتبط با موضوع تحقیق نیز استفاده خواهد شد. از آنجا که روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی و بر مبنای همبستگی است لذا از تجزیه و تحلیل های رگرسیونی استفاده خواهد شد. در تحقیق حاضر، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 انجام گردیده است. برای تعیین توزیع جامعه (نرمال یا غیر نرمال بودن) از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف استفاده شده و در آزمون های انجام شده سطح زیر0.05 معنی دار تلقی گردیده است. برای تعیین گروه نسبت ها از تحلیل عاملی استفاده شد. نهایتاً برای تعیین تأثیر هر کدام از نسبت های سودآوری بر بازده غیر عادی آتی سهام ا
ز تحلیل رگرسیون استفاده شده که برای تعیین معنی دار بودن رگرسیون از تحلیل واریانس- آماره آزمونF- و سطح خطای مربوط به آن استفاده گردیده و همچنین برای تعیین معنی دار بودن یا نبودن هرکدام از نسبت ها بر بازده غیر عادی آتی از آماره آزمون t و سطح خطای مربوط به آن استفاده گردیده است، ضمن اینکه برای تعیین ارتباط بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته از ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین استفاده شده است.
