بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش انجام شده جهت بررسی ارتباط بین ویژگیهای کیفی سود از قبیل پایداری، قابلیت پیش بینی، محافظه کاری، مربوط و به موقع بودن سود با بازده حقوق صاحبان سهام میباشد و عوامل یاد شده به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده اند. هدف از بررسی صورت گرفته شناخت و ارتقا سطح ویژگیهای کیفی اطلاعات پشتوانه سود میباشد که در بازار سرمایه منتشر میشود و میتواند در تصمیمگیری مفید واقع شود. بازده حقوق صاحبان سهام عادی از تقسیم سود خالص دوره بر حاصلضرب تغییرات حقوق صاحبان سهام عادی در قیمت سهام محاسبه شده و به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
همچنین متغیرهای کنترلی اندازه شرکت، ضریب تغییرات سود - ریسک عملیاتی - و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار نیز جهت بهبود و دقت نتایج در مدل تحقیق لحاظ گردید. به منظور جمع آوری دادهها از اطلاعات منتشر شده بانکهای پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار و فرابورس تهران در فاصله سالهای 1389 تا 1393 استفاده شده است. نتایج نشان داد ویژگیهای کیفی سود شامل پایداری، قابلیت پیش بینی و بموقع و مربوط بودن دارای رابطه مثبت و معنیداری با بازده حقوق صاحبان سهام میباشند اما بین محافظه کاری و بازده حقوق صاحبان سهام عادی رابطه معکوس مشاهده گردید که معنیدار نیز نبود.
-1 مقدمه
ارقام سود یکی از اطلاعات بسیار با اهمیت برای بازار سرمایه است، سود شرکتها به دقت توسط فعالان بازار سرمایه دنبال میشود، سود از جمله برترین شاخصهای اندازه گیری فعالیتهای یک واحد اقتصادی است. دانشمندان و پژوهشگران رویکردهای متفاوت ان را در چارچوب یافتههای علمی تشریح کردهاند. قوت و ضعف برداشتها را سنجیدهاند و با تلاش به دقت و تواناییهای آن افزودهاند. - نیمی، - 2005 شرکتهایی که بر اساس اطلاعات نهایی از سودآوری بالای خود مطلع میشوند، سود سهام پرداخت میکنند و بازار آن را علامتی برای خبر خوب تلقی میکند و به این ترتیب سهام آن شرکت با قیمت بالاتری ارزش گذاری میشود.
- کاستاو، - 2009 همه استفاده کنندگان برون سازمانی در تلاشند به کمک اطلاعات مالی گزارش شده، سود در چند دوره آتی را پیش بینی کنند. بنابراین سرمایهگذاران با استفاده از اطلاعات مالی شرکتها بازده مورد انتظار خود را برآورد میکنند. در ضمن سرمایهگذاران در مقایسه با سایر شاخصهای عملکرد - از قبیل سود نقدی، جریانهای نق دی وتغییرات سود - اتکای بیشتری بر روی اطلاعات مربوط به سود دارند - لنوز و ورچیدا، . - 2004 از این رو سود گزارش شده یکی از معیارهای تعیین بازده مورد انتظار سرمایهگذاران است .
برایاینکه سود گزارش شده بتواند در ارزیابی عملکرد و توان سود آوری یک شرکت به استفاده کنندگان کمک کند و سرمایهگذاران با اتکاء به اطلاعات سود، بازده مورد انتظار خود را برآورد کنند. ارائه اطلاعات باید به نحوی باشد که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سود آوری وپیش بینی فعالیتهای آتی موثر باشد. بنابراین علاوه براینکه رقم سود گزارش شده برای سرمایهگذاران مهم است و بر تصمیمهای آنها تاثیر دارد، ویژگیهای کیفی سود نیز به عنوان یکی از ابعاد اطلاعات سود مورد توجه خاص سرمایهگذاران است. - ظریف فرد، - 1385 توجه به این نکته از سوی مدیران شرکتها بسیار مهم است که ریسک اطلاعات گزارش شده بر بازده موردانتظار سرمایهگذاران موثر است.
وجود اطلاعات محرمانه مدیران و عدم دقت در اطلاعات گزارش شده باعث افزایش ریسک اطلاعات خواهد شد. بازده موردانتظار سرمایهگذاران تحت تاثیر ریسک اطلاعات قرار دارد. ریسک اطلاعاتی بستگی به میزان اطلاعات محرمانه و دقت اطلاعات عمومی گزارش شده دارد. هرچه میزان اطلاعات محرمانه بیشتر و دقت اطلاعات ارائه شده کمتر باشد، بازده موردانتظار سرمایهگذاران بالاتر خواهد بود. ریسک اطلاعات بستگی به میزان اطلاعات محرمانه وعدم دقت اطلاعات عمومی گزارش شده دارد.
هر چه میزان اطلاعات محرمانه بیشتر و دقت اطلاعات ارائه شده کمتر باشد، بازده موردانتظار سرمایهگذاران بالاتر خواهد بود. - قوش و جین، - 2004 تغییرات سود به عنوان شاخص ریسک اطلاعات حسابداری شناخته میشود .با توجه به اینکه ریسک اطلاعات از میزان عدم دقت در اطلاعات ارائه شده و ناتوانی اطلاعات موجود در برآورد بازده موردانتظار ناشی میشود ،انتظار میرود هر یک از ویژگیهای کیفی سود که از دیدگاه سرمایهگذاران نامطلوب باشد، به میزانی که برآورد بازده موردانتظار را با ابهام مواجه سازد بر عملکرد بانک که از مهمترینان بازده حقوق صاحبان سهام میباشد تاثیر منفی بگذارد.
از طرفی صنعت بانکداری، از جمله صنایع مهم و مطرح دنیاست و گسترش روزافزون دانش بشری در زمینه علوم الکترونیکی سبب شده است که این صنعت نیز از این دانش بهره فراوان داشته باشد. امروزه بانکها در کشورهای پیشرفته به عنوان رهگشا، مشاور حرفهای، متخصص در افزایش منابع مالی شرکتها و جمع آوری و تبادل اطلاعات الزام برای مشتریان خود عمل میکنند و یکی از موتورهای محرک اقتصادی هر کشور محسوب میشوند. این امر سبب شده است تا فضای رقابتی تنگاتنگی میانانها برقرار شود. با توسعه روزافزون تکنولوژی و صنعتی شدن کشورها، مدیران بانکها سعی بر افزایش خدمات نوین بانکداری دارند که متمایز بودنان نسبت به خدمات سایر رقبا ازامتیاز ویژهای جهت جذب سپردههای مشتریان برخوردار است.
در کشورهای پیشرفته بیش از 70 درصد امور بانکی استفاده کنندگان از خدمات بانکی بدون حضور در محل شعب بانکها و با استفاده از سیستمهای الکترونیکی صورت میپذیرد، لذا بانکها بکارگیری فنآوری مدرن صنعت بانکداری و اجرایی نمودن طرح مشتری محوری، سعی بر کاهش ضرورت مراجعه مشتریان به محل شعبه را دارند تا مشتریان بتوانند در محل کار و یا اقامت خود عمده اموربانکی را از این طریقانجام دهند. - جکسون، - 2005 لذا در این تحقیق تاثیر پنج ویژگی کیفی سود شامل پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود، مربوط بودن سود به ارزش سهام، به موقع بودن سود و محافظه کارانه بودن سود برعملکرد بانکها - بازده حقوق صاحبان سهام - i مورد بررسی قرار گرفته است.
-2 مبانی نظری فرانسیز و همکاران - 2003 - از ارقام سود به عنوان متغیری برای فهم ارزش اطلاعات مربوط در زمینه الگوی سودها استفاده کردند. به نظر شیپر و وینسنت - 2003 - کیفیت سود برای گرفتن تصمیمات سرمایهگذاری و همچنین بستن قراردادها مورد استفاده قرار میگیرد. تحقیقات زیادی توسطهانگ، زانگ، دیس و مافیت - 2009 - ، چان، جگادیش و لاکونیشاک - 2006 - بر روی رابطه بین کیفیت سود و عملکرد شرکتها در کشورهای مختلف انجام شده است. نتایج تحقیقات گذشته بیان میکنند که کاهش در رابطه بین سودها و اندازه گیری عملکرد شرکتها، نشانگر کاهش در کیفیت سود میباشند. بادی - 2002 - نیز کیفیت سود را برحسب "حد و اندازهای که انتظار داریم سطح سود گزارش شده با ثبات باشد" تعریف میکند. از دید ریچاردسون وهمکاران - 2003 - کیفیت سود درجه ثبات عملکرد عایداتی در دوره آتی است.
تعریف بنیش و وارگاس - 2003 - از کیفیت سود احتمال پایداری عایدات جاری در آینده است. پنمن و ژانگ - 2002 - کیفیت سود را توانایی سود در نشان دادن عایدات آتی تعریف میکنند. اسکیپر ووین سنت - 2003 - کیفیت سود را مرتبط با سود مورد نظر هیکس میدانند، یعنی از دید آنها کیفیت سود عبارت است از "حدی از صداقت که عایدات گزارش شده در گزارش سود مورد نظر هیکس از خود نشان میدهد". از دیدگاههاج - 2003 - کیفیت سود درجه تفاوت سود خالص گزارش شده از عایدات واقعی است.
