بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق پتانسیل دگرآسیبی گیاهچه گندم بر رشد گیاهچه چچم (Lolium spp) و یولاف وحشی ( Avena ludoviciana) بر اساس روش هم ارز کده – آگار بررسی شد. این تحقیق بر اساس آزمایش فاکتوریل در 5 سطح تراکم بذر گندم 0)، 5، 10، 15، (20 و دو بذر علفهرز ذکر شده بر اساس طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش تراکم بذر گندم منجر به کاهش وزن خشک گیاهچه و رشد گیاهچه چچم و یولاف وحشی شد. کاهش رشد گیاهچه چچم در تراکم 20 عدد بذر گندم بیش از گیاهچه یولاف وحشی بود.
کلمات کلیدي: آللوپاتی، گندم، بذر علفهرز، رشد گیاهچه.
مقدمه
در سالهاي اخیر استفاده از مواد دگرآسیب گیاهان زراعی و غیر زراعی جهت کنترل جوانهزنی بذر علفهاي هرز مورد توجه قرار گرفته است. کاهش جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه خردل وحشی تحت تاثیر ترکیبات دگرآسیب بقایاي آفتابگردان توسط فرهودي (3) گزارش شده است. لبافی حسین آبادي و همکاران((4 بیان نمودند که رشد گیاهچه یولاف وحشی و ماشک گل خوشه اي تحت تاثیر بذر گندم در حال جوانهزنی کاهش یافت. تحقیقات عباس دخت و چایی چی ( (2 نشان داد که بقایاي نخود سیاه سبب کاهش رشد گیاهچه، درصد و سرعت جوانهزنی سورگوم، سویا و آفتابگردان شد. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر ترکیبات دگرآسیب بذر گندم در حال جوانهزنی بر رشد گیاهچه یولاف وحشی و چچم انجام شد.
مواد و روش ها
این تحقیق به منظور بررسی تاثیر دگرآسیبی بذر در حال جوانهزنی گندم بر رشد گیاهچه یولاف وحشی و چچم به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در روش هم ارز کده- آگار (Equal- compartment- agar) بر اساس تحقیق لبافی حسین آبادي و همکاران (1387) انجام شد. در این آزمایش از بذر گندم رقم چمران با تراکم 5،0، 10، 15 و 20 عدد بذر گندم استفاده شد. جهت تهیه محیط کشت، 150 میلی لیتر محلول آگار 0/3 درصد در بشر شیشه اي 500 میلی لیتري ریخته شد. پس از بسته شدن آگار و اتوکلاو شدن بشر، تراکم مورد نطر بذر گندم که 48 ساعت قبل در محیط استریل جوانه دار شده بود روي ژل آگار قرار گرفت. پس از پوشانده شدن بشر با فویل آلومنیومی، بشر در اتاقک رشد با دماي 24 درجه سانتیگراد و تناوب 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار گرفت. پس از 4 روز 15 گیاهچه یولاف وحشی یا چچم (با توجه به نقشه آزمایش) در هر بشر قرار گرفت. پس از 8 روز
The 3rd Iranian Weed Science Congress, February 2010 Page 379
083 اکوفیزیولوژي علفهايهرز
صفات طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک گیاهچه علفهاي هرز اندازه گیري شد. دادههاي آزمایش توسط نرم افزار آماري MSTATC تجزیه شد و براي مقایسه میانگین دادهها از آزمون چند دامنه اي دانکن استفاده شد.
نتایج و بحث طول ریشه چه و ساقه چه:نتایج تجزیه واریانس نشان داد که طول ریشه چه و ساقه چه یولاف وحشی و چچم تحت تاثیر معنی دار
تراکم بذر گندم، نوع گیاه هدف و اثر متقابل آنها قرار گرفت (جدول (1 نتایج نشان داد که با افزایش تعداد بذر گندم کاهش معنیدار در طول ریشه چه و ساقه چه یولاف وحشی و چچم دیده شد (شکل1و شکل .(2 نتایج نشان داد که طول ساقه چه یولاف وحشی تنها در تراکم 20 عدد بذر گندم تحت تاثیر قرار گرفت و کاهش یافت در حالیکه ریشه چه آن در تراکم 15 عدد بذر گندم کاهش یافت (شکل 1و شکل.(2 نتایج نشان داد که کاهش معنیدار طول ریشه چه و ساقه چه چچم از تعداد 10 عدد بذر گندم آغاز شد (شکل 1و شکل.(2
وزن خشک گیاهچه: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که وزن خشک گیاهچه یولاف وحشی و چچم تحت تاثیر معنیدار تراکم بذر گندم، نوع گیاه هدف و اثر متقابل آنها قرار گرفت (جدول .(1 نتایج نشان داد که افزایش تعداد بذر گندم منجر به کاهش وزن خشک گیاهچه یولاف وحشی و چچم شد (شکل .(3 تنها تعداد 20 عدد بذر گندم تاثیر معنی داري بر کاهش وزن خشک گیاهچه یولاف وحشی داشت. در حالیکه کاهش وزن خشک گیاهچه چچم از تعداد 10 عدد بذر گندم آغاز شد (شکل .(3
بسیاري از تحقیقات کاهش رشد گیاهچه علفهاي هرز تحت تاثیر ترکیبات دگرآسیب سایر گیاهان از جمله گندم را گزارش نموده اند (لبافی حسین آبادي و همکاران، 1387، رضایی نودهی و خانقلی،1382؛Yu و همکاران،.( 2003 در تحقیق حاضر نیز کاهش رشد گیاهچههاي یولاف وحشی و چچم تحت تاثیر افزایش تعداد بذر گندم در محیط کشت مشاهده شد که بیانگر ترشح ترکیبات دگر آسیب از بذر گندم در حال جوانهزنی است. همچنین نتایج نشان داد که کاهش رشد گیاهچههاي چچم در مقایسه با یولاف وحشی بیشتر بود که نشانگر حساسیت بیشتر آن به ترکیبات دگر آسیب گندم است. برخلاف نتایج آزمایش حاضر لبافی حسین آبادي و همکاران (1387) افزایش مختصري در طول گیاهچه یولاف وحشی تحت تاثیر گیاهچه گندم مشاهده نمودند که احتمالا ناشی از تفاوت ارقام گندم کاربرديمی باشد.
