بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف عصاره یولاف وحشی و هیدروپرایمینگ بر صفات ویژگی های جوانه زنی گیاه گندم تحت شرایط آزمایشگاهی این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفته است. تیمار ها فاکتور a شامل هیدروپرایم در 2 سطح - 24 ساعت و بدون پرایم - و فاکتور B در 5 سطح عصاره یولاف - %25، %50، %75، - %100و بدون عصاره به عنوان شاهد در 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که آب میان بافتی ریشه چه و ساقچه تحت تاثیر هیدروپرایمینگ در سطح یک درصد قرار گرفت. عصاره یولاف باعث کاهش معنی دار در درصد جوانه زنی، آب میان بافتی ریشهچه، D95 و کربوهیدرات نسبت به شاهد شد.
مقدمه
در بین علفهای هرز باریک برگ، یولاف وحشی به عنوان یکی از مهمترین علفهای هرز کشتزارهای کشور بخصوص گندم و دیگر محصولات پاییزه مطرح میباشد. میزان خسارت این علف هرز بستگی به میزان تراکم آن دارد. میزان خسارت یولاف وحشی در مزارع گندم ایران درتراکمهای 10 تا 200 بوته در متر مربع بین 12 تا 35 درصد برآورد شده است . - Salimi, 1375 - گزارشهای متعددی در ارتباط با مقاومت یولاف وحشی به علفکشها در دسترس است و این باعث میشود پس از عمل برداشت نیز در بین محصول گندم وجود داشته باشد - - Zand,and Baghestani, 1381 یولاف وحشی به دلیل سازگاری با شرایط گوناگون زیستی و اکولوژیکی در بیشتر استان های ایران به صورت علف هرز یافت می شود و یکی از شایعترین گونه های علف های هرز محسوب می شو د که سالیانه خسا رت عمده ای را موجب می شود - منتظری و همکاران، . - 1384
در رابطه با اثر آللوپاتی علف های هرز مثلا گزارش هایی از کاهش رشد اولیه ،کاهش وزن نوشاخه و کاهش 21 درصدی محصول دانه گندم تحت عصاره تریتیکاله وجود دارد - . - Jaskuish, 1997گزارشهای مشابهی از اثر عصاره علف های هرز مختلف روی جوانه زنی و رشد گندم وجود دارد - . - Jaskuish, 1997 همچنین کاهش طول و وزن تر گیاهچه گندم تحت تاثیر عصاره آبی برگ و میوه اکالیپتوس - جعفری و خلدبرین ، - 1387،کاهش رشد طولی ریشه چه و ساقچه گندم تحت تاثیر عصاره آبی بخشهای مختلف گیاه سلمه تره - - Chenopodiun album - محسن زاده، - 1380 گزارش شده است.
آزمایش های انجام شده حاکی از آن هستند که با استفاده از تیمارهای افزایش دهنده قدرت بذر، می توان به جوانه زنی سریع، ظهور یکنواخت و استقرار قوی گیاه دست یافت - Ashraf . - and Foolad 2005; Farooq et al.,2006 یکی از این روش ها هیدروپرایمینگ بذر می باشد. در این روش اجازه داده می شود بذرها مقداری آب جذب کنند به طوری که مراحل اولیه جوانه زنی انجام شود، اما ریشه چه خارج نشود. بعد از تیمار، بذرها خشک شده و همانند بذرهای تیمار نشده - شاهد - کشت می شوند - . - McDonald,1999 هیدروپرایمینگ بذر سبب افزایش جوانه زنی، خروج یکنواخت تر و سریع تر گیاهچه ها، افزایش مقاومت به تنش های محیطی هنگام کاشت و افزایش قدرت نمو گیاه می شود. گزارش های مختلف حاکی از آن است که پرایمینگ باعث افزایش درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی و سبز شدن بذر می گردد . - Murungu et al.,2003; Demir Kaya et al.,2006 - در نتیجه برای مطالعه نقش احتمالی هیدروپرایمینگ در کاهش اثرات منفی آللوپاتی یولاف وحشی بر جوانه زنی وکربوهیدرات یذر گندم این تحقیق صورت گرفت.
مواد و روشها
این تحقیق به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف عصاره یولاف وحشی و هیدروپرایمینگ بر صفات ویژگی های جوانه زنی و کربوهیدرات گیاه گندم تحت شرایط آزمایشگاهی طی سال 1391 در آزمایشگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفته است. برای تهیه عصاره آبی اندام های هوایی ازروش ناروال استفاده گردید . - Narwal , 1996 - بدین منظور، 100 گرم پودر حاصله از اندام ها بصورت جداگانه در ارلن حاوی 1000 میلی لیتر آب مقطر و در دمای آزمایشگاه به مدت 24 ساعت خیسانده شد و سپس به مدت 3 ساعت روی دستگاه شیکر جهت یکنواخت شدن عصاره قرار گرفت . پس از آن عصاره از یک پارچه تنظیف4لایه عبورداده شد .
سپس به مدت 15 دقیقه با سرعت 5000 دور سانتریفیوژ گردید . محلول حاصله از کاغذ صافی واتمن شماره 2 عبور داده شد تا یک محلول شفاف بنام محلول مادر تهیه گردد .برای شاهد غلظت صفر نیز از آب مقطر استفاده گردید.در ادامه 20 عدد بذر گندم، در پتری دیش های محتوی کاغذ صافی مرطوب شده با 5 میلی لیتر از غلظت های متفاوت عصاره های اندام هوایی قرار داده شد . پتری دیش ها به مدت یک هفته در روشنائی 16 و دمای 25 درجه سانتی گراد نگهداری شدند . روزانه وضعیت پتری دیش ها کنترل و تعداد بذور جوانه زده شمارش شدند. از شاخصهای آب میان بافتی ریشهچه و ساقچه، درصد جوانه زنی، D95 وکربوهیدرات اندازه گیری شد. برای محاسبه درصد جوانه زنی، D95 از برنامه Germin و برای محاسبه شاخص بنیه بذر از روابط زیر استفاده شد
نتایج و بحث
کربوهیدرات: جدول 10 نشان میدهد که اثر تیمارها و اثر متقابل آنها بر کربوهیدرات در سطح یک درصد معنیدار است. با افزایش غلظت عصاره کربوهیدرات گیاه کاهش پیدا میکند - جدول . - 7 به طوری که عصاره 100 درصد نسبت به شاهد کاهش 6/95 درصدی را نشان داد - جدول . - 8 :D50 جدول 8 نشان میدهد که اثر هیدروپرایمینگ و تیمار غلظت آنها بر D50 در سطح یک درصد معنیدار است. اما برهمکنش آنها در سطح 5درصد معنیدار است. عدم پرایم با 58/32 بیشترین D50 و هیدروپرایمینگ با 39/72 کمترین بود. در اثر عصاره تیمار 50، 75 و 100 درصدی اختلاف معنیداری نبود، ولی با تیمار شاهد و %25 اختلاف آماری مشاهده میشود، تیمار %75 با 56 بیشترین D50 و - 38/36 - %25 کمترین است - جدول . - 2
درصد جوانه زنی: جدول 5 نشان میدهد تنها اثر عصاره یولاف بر درصد جوانه زنی در سطح یک درصد معنیدار است. بیشترین درصد جوانه زنی در تیمار شاهد با 91/87 درصد و در تیمارهای 50،25، 75 و 100 درصد عصاره به ترتیب کاهش 16/32، 17، 34/69 و 40/13 درصدی نسبت به شاهد مشاهده شد - جدول 6 وشکل . - 10 آب میان بافتی ساقه - درصد یا نسبت رطوبت بر اساس وزن تر - : اثر هیدروپرایمینگ بر آب میان بافتی ساقه در سطح یک درصد معنیدار است، اما عصاره و برهمکنش آنها اختلاف معنیداری نداشتند - جدول . - 5 هیدروپرایمینگ سبب افزایش 16/17 درصدی در آب میان بافتی ساقه شد - جدول 6و شکل . - 11
آب میان بافتی ریشه - درصد یا نسبت رطوبت بر اساس وزن تر - : جدول5 نشان میدهد که اثر تیمارها و برهمکنش آنها بر آب میان بافتی ریشه معنیدار است. هیدروپرایمینگ سبب افزایش 77/62 درصدی در آب میان بافتی ریشه شد - جدول . - 6 با افزایش عصاره در حالت پرایمینگ آب میان بافتی به طور معنیداری کاهش پیدا میکند، در پرایمینگ همراه با عصاره سطح یک آب میان بافتی 1137/8 است و در سطح پنج - 100درصد عصاره - 50/69 درصد کاهش را نشان میدهد - جدول . - 7 شکل :1 تاثیر سطوح عصاره - الف - و هیدروپرایمینگ - ب - بر آب میان بافتی ساقه جوانه گندم
